Het voertuigencontract tussen de politie en Volkswagen-importeur Pon is sinds de totstandkoming ervan in 2010 al omstreden. Het  contract wordt nu beëindigd. Dat maakte minister Ivo Opstelten (V&J) vrijdag laat in de middag bekend in een brief aan de Tweede Kamer. ‘Het zonder meer in stand houden van contracten die zijn voortgekomen uit een aanbesteding waaraan de schijn van integriteitschending kleeft, [is] niet houdbaar,’ schrijft de minister. De Telegraaf had voor zaterdagochtend een pijnlijk achtergrondverhaal klaarliggen waarin ingegaan werd op het gesjoemel met aanbestedingen bij de inkooporganisatie van de politie die ‘lak hebben aan regels en wetten bij aankoop apparatuur’.

Onderzoek breder getrokken

Begin dit jaar gaf Opstelten aan dat hij nog geen besluit kon nemen over wel/niet verlengen van het Pon-contract, omdat het onderzoek nog gaande was. Hij zei bovendien dat de Rijksrecherche onderzoek deed naar slechts één politiemedewerker – in casu een wagenparkbeheerder - die werd verdacht van integriteitsschendingen. Opstelten geeft nu aan dat het strafrechtelijk onderzoek breder is getrokken en dat er momenteel ‘meerdere politiefunctionarissen’ worden onderzocht. Volgens de NOS is één daarvan zelfs een staflid van de Nationale Politie.

Geen automatische verlenging

Het direct gevolg is dat het eind 2010 afgesloten megacontract met Pon níet wordt verlengd. Het contract ging op 1 januari 2011 in en zou eind dit jaar volgens de overeenkomst automatisch verlengd worden met 2 jaar, waarna nog eens 2 jaar verlengd zou worden. Opstelten zet daar een streep doorheen. Het is een pijnlijke beslissing voor het familiebedrijf Pon dat al decennialang Volkswagens levert aan de politie en sinds de omstreden aanbestedingsprocedure de exclusieve hofleverancier was van álle politiekorpsen. De verwachting was dat ze in een tijdsbestek van 8 jaar circa 12 à 13 duizend herkenbare en onherkenbare politievoertuigen zouden leveren ten bedrage van 500 miljoen euro. Dat zal nu blijven steken bij grofweg de helft.

Het wordt interessant of Pon bij de nieuwe aanbesteding weer kan/mag inschrijven

De kans is overigens groot dat Pon de komende tijd nog wel voertuigen zal blijven leveren. Het uitschrijven van een nieuwe tender neemt volgens de minister ‘meer dan een jaar in beslag’ bij een nieuwe aanbesteding van deze aard en omvang. ‘Wel zal de politie vanuit het oogpunt van operationele noodzaak met de huidige leveranciers in overleg treden om de levering, beheer en onderhoud van politievoertuigen zeker te stellen voor de duur van het nieuwe aanbestedingstraject.’ Het wordt interessant of Pon bij de nieuwe aanbesteding weer kan/mag inschrijven. Het is te hopen dat de nieuwe aanbesteding soepeler verloopt. De vorige aanbestedingsprocedure, die werd voorbereid in 2009 en op 20 mei 2010 officieel van start ging in de vorm van de publicatie van aanbestedingsdocumenten, zorgde direct al voor veel ophef in de automotive-wereld. De nieuwe hofleverancier moest niet enkel auto’s kunnen léveren, maar moest ook in staat zijn om de auto’s om te bouwen naar een volwaardige politieauto. Dat bleek een zodanig groot obstakel te zijn, dat enkel familiebedrijf Pon inschreef op de mega-order.

Inval

De overwinning van Pon leidde tot zoveel kritiek dat Opstelten in 2011 een onafhankelijke commissie aankondigde die onderzoek moest doen naar de rechtmatigheid van de procedure. Deze commissie-Schouten kreeg tijdens haar onderzoek echter ook signalen van mogelijke integriteitsissues bij wagenpark-medewerkers van de politie én van het Ministerie van Defensie. In mei 2013 liet Opstelten de Tweede Kamer weten dat de Rijksrecherche een onderzoek is gestart naar integriteitsissues bij een wagenparkbeheerder van Defensie, in casu Jacques H. Follow The Money achterhaalde in samenwerking met vakblad Automotive dat het onderzoek destijds heeft geleid tot een inval bij leasemaatschappij Athlon Car Lease. Daarnaast moest een aantal autodealers delen van hun administratie overleggen zodat onderzocht kon worden hóe en door wie de dure Audi’s en Peugeots van Jacques H. gefinancierd werden. Hij zou gratis rondgereden hebben in dure Peugeots en Audi’s. Of dergelijke praktijken ook bij inkopers en wagenparkbeheerders van de politie speelden,moet het strafrechtelijke onderzoek uitwijzen.