Als leverancier van personeel was Randstad vorig jaar een cruciaal onderdeel van de Hulptroepen Alliantie: het initiatief van Sywert van Lienden, Bernd Damme en Camille van Gestel om mondkapjes naar Nederland te halen.

Vijftien Randstad-medewerkers hielden zich bij de Hulptroepen Alliantie onder meer bezig met de logistiek, de werving van nieuwe mensen, mondkapjes testen en het opzetten van de IT-structuur. Het uitzendconcern betaalde hun salaris, in de veronderstelling dat het ging om een stichting zonder winstoogmerk.

In mei dit jaar onthulde Follow the Money dat de drie oprichters van de Hulptroepen meer dan 20 miljoen euro netto overhielden aan een mondkapjesdeal met de overheid, door die uit te voeren via een geheime commerciële bv. Ook de medewerkers van Randstad wisten hier niets van.

Het uitzendconcern reageert voor het eerst publiekelijk op de gang van zaken. Randstad Groep Nederland heeft besloten aangifte van oplichting te doen tegen Van Lienden, Damme en Van Gestel, vertelt hoofd juridische zaken Patrick van der Herberg aan Follow the Money. Advocaat Peter Plasman doet de aangifte vandaag bij het Openbaar Ministerie in Amsterdam.

Vanaf het begin betrokken

‘Wij zijn hier vanaf het begin bij betrokken geweest, omdat we dachten dat het een non-profitinitiatief was om de zorg van mondkapjes te voorzien,’ zegt Van der Herberg. ‘Iedereen deed het in de overtuiging dat het allemaal zonder winstoogmerk was. Dat zorgde ook voor een ongelooflijke saamhorigheid in die groep. Je kunt je voorstellen dat het voor ons een schok was toen we er afgelopen mei achter kwamen dat er gewoon miljoenen zijn verdiend. Wij vinden dat het niet deugt. Dan moet je iets doen.’ 

De medewerkers die het uitzendconcern betaalde, werkten zonder dat zelf te weten mee aan de activiteiten van de commerciële bv Relief Goods Alliance, die volledig los stond van de stichting. ‘Iedereen deed alles daar, er was geen onderscheid tussen de entiteiten. Het was één grote berg activiteiten,’ aldus Van der Herberg.

Niet alleen de overheid, ook honderden klanten van de Hulptroepen ontvingen facturen van Relief Goods Alliance bv, zo bleek afgelopen zomer uit onderzoek van FTM. Dat deze vennootschap geen relatie had met de stichting, maakten Van Lienden, Damme en Van Gestel niet duidelijk aan deze klanten. Verscheidene experts stelden dat hiermee mogelijk sprake is van oplichting.

Moeizaam contact

Sinds de eerste onthullingen over de Hulptroepen verliep het contact met de drie ondernemers moeizaam, vertelt Van der Herberg. Aanvankelijk vroeg Chris Heutink, topman van Randstad Groep Nederland, Sywert van Lienden per mail om opheldering. Hij kreeg geen reactie. ‘Vervolgens zei hij in Buitenhof dat hij alles met ons al had afgerekend. Dat klopte natuurlijk niet. We kregen pas twee dagen na de uitzending een reactie van hem, met de mededeling: sorry, die mail zat in mijn spambox.’ 

Randstad verzocht het drietal daarna tevergeefs om de verdiende miljoenen terug te storten aan de overheid. Van der Herberg: ‘Hun reactie was steeds: terugbetalen is niet aan de orde, maar we willen wel graag met jullie in gesprek. Daarop hebben wij hen gevraagd om eerst op papier te zetten hoe alles gegaan is. Daar wilden ze niet aan. Toen is het contact stilgevallen.’

Randstad verzocht het drietal daarna tevergeefs om de verdiende miljoenen terug te storten aan de overheid

Tegen het eind van de zomer besloot Randstad een voorlopige claim van tussen de 100.000 en 150.000 euro in te dienen voor de uren die de vijftien medewerkers voor de Hulptroepen Alliantie hadden gewerkt. Dit geld wilde Randstad dan aan een goed doel doneren. Afgelopen november zou een gesprek daarover met Van Lienden, Damme en Van Gestel plaatsvinden.

Koers gewijzigd

Maar half oktober maakte advocaat Peter Plasman in tv-programma Jinek bekend een aangifte voor te bereiden namens vijf betrokkenen. Na die uitzending meldden zich nog zeven betrokkenen bij Plasman om namens hen aangifte te doen. Om ‘onduidelijke redenen’ hebben de twaalf dat niet doorgezet, meldt de advocaat.

Randstad heeft nu besloten de handschoen op te pakken. ‘Onze koers is gewijzigd,’ aldus Van der Herberg. ‘Wij vonden dat de insteek van Plasman, mits juridisch haalbaar, veel beter aansloot bij onze eigenlijke inzet: dat al het verdiende geld terug moet naar de staat. Toen had het ook geen zin meer met ze in gesprek te gaan.’

Het uitzendconcern ziet voorlopig af van het indienen van een civiele claim. ‘Het gaat ons niet primair om het geld, maar wij vinden wel dat het uit de zakken van deze drie heren moet,’ zegt Van der Herberg. ‘Wij zien dit als onze verantwoordelijkheid, omdat we onze mensen onbedoeld in deze positie hebben gebracht. Ze hebben snoeihard gewerkt, in de overtuiging een bijdrage te leveren aan het mondkapjestekort van dat moment. Maar die herinnering heeft een gitzwarte rand gekregen.’

Van Lienden, Damme en Van Gestel willen niet reageren op vragen.