Normaal gezien ontfermt de jeugdbescherming zich na een uitspraak van de kinderrechter over een kind wiens veiligheid of ontwikkeling in gevaar is. In Brabant lukt dat de komende drie maanden niet: het ontbreekt de jeugdbescherming in deze provincie aan menskracht om deze nieuw toegewezen kinderen onder haar hoede te nemen. Afgelopen woensdag stuurde JBB alle wethouders in Brabant een brief waarin zij dit meedeelde.

‘Het is bij ons nu echt klaar, we zitten overvol’

JBB is de eerste gecertificeerde instelling die zegt: tot hier en niet verder. Een ‘buikpijnbesluit’, noemt bestuurder Rinda den Besten deze uitzonderlijke stap. ‘Het is bij ons nu echt klaar, we zitten overvol. We hebben gewoon te weinig mensen om de aan ons toegewezen cliënten goed te kunnen bedienen. De werkdruk is hoog, het ziekteverzuim neemt toe, het verloop groeit, we krijgen nauwelijks reacties op vacatures en detacheringsbureaus hebben ook geen mensen meer.’

‘Ongelooflijk zorgelijk dat nu ook in Brabant een situatie is ontstaan waarin de grootste aanbieder van jeugdbescherming in de provincie, weliswaar voorlopig, niet in staat is om ondertoezichtstellingen uit te voeren,’ reageert Susanne Tempel, kinderrechter in Zeeland-West-Brabant.

In december 2020 zegden de Zeeuwse wethouders de verlieslijdende gecertificeerde instelling Intervence de wacht aan. Eerder deze maand vroeg Briedis – dat vooral in Zeeland en Brabant opereert – faillissement aan. Dit verhoogt de instroom van gezinnen bij JBB.

Jeugdbescherming Brabant (JBB) kampt al langer met problemen. Zo bemiddelt de Jeugdautoriteit momenteel in een conflict tussen JBB en de Brabantse gemeenten over de hoogte van de tarieven. Volgens JBB zijn die niet kostendekkend. Daarnaast zijn de gemeenten van plan niet meer vooraf te betalen, maar achteraf, waardoor JBB een acuut liquiditeitsprobleem zou krijgen. JBB had in 2020 een omzet van 32,4 miljoen en draaide een verlies van 3 miljoen.

Door een forse reorganisatie tussen 2015 en 2017 heeft de Brabantse jeugdbescherming flink op personeel moeten inleveren. Waren er in 2014 in totaal 745 fulltime medewerkers in loondienst, in 2019 waren dat er nog 344. JBB moest wel reorganiseren, omdat in Brabant de vrijwillige jeugdbescherming losgeknipt is.

Sindsdien moet JBB haar volledige omzet genereren uit de gedwongen jeugdbescherming. Op de hoeveelheid werk die haar toevalt, heeft de jeugdbescherming geen invloed: de rechter wijst een ondertoezichtstelling toe. Hoe vaak dat gebeurt, wisselt sterk.

‘Wij hebben de mensen niet’

Daardoor is het voor JBB moeilijk om medewerkers in reserve te houden. ‘Er is financieel nauwelijks ruimte om medewerkers in dienst te houden in afwachting van een nieuwe toename van de instroom,’ liet JBB eerder aan Follow the Money weten. Daarnaast kampt JBB met een hoog ziekteverzuim en een personeelstekort doordat zij – net als collega-organisaties – nauwelijks gekwalificeerde jeugdbeschermers kan vinden. Voor de medewerkers leidt dit tot een hoge werkdruk.

Deze problemen leidden eerder tot een zogeheten ‘beperkt hulpaanbod’: ouders van een kind onder toezicht krijgen – in plaats van een vaste jeugdbeschermer – een telefoonnummer van de bureaudienst mee. Tijdens een eerder gesprek met Follow the Money zei JBB-bestuurder Rinda den Besten: ‘We zijn hier noodgedwongen mee gestart door personeelstekorten. Met een aantal medewerkers doen we het hoogst nodige om aan de bodemeisen van veiligheid te voldoen. In 2021 hebben we het beperkt hulpaanbod versneld afgebouwd.’

Omdat jeugdbeschermingsorganisatie Briedis, die ook in Brabant opereerde, geen certificaat meer heeft, zijn rechters extra kinderen aan JBB gaan toewijzen. ‘Daar hebben we niet op kunnen anticiperen,’ zei Den Besten. ‘Wij hebben de mensen niet.’