ABN Amro zwicht als eerste bank voor de druk van mkb'ers die furieus zijn over hun rentederivaat. De bank betaalt alle renteverhogingen terug aan klanten die niet goed gewaarschuwd waren, zo staat te lezen in een advocatenbrief van de bank. Het is een doorbraak in het derivatendossier die de bank mogelijk honderden miljoenen euro's kan kosten. Maar het roept ook een volgende vraag op: heeft ABN de toekomstige aandeelhouders wel goed genoeg geïnformeerd ten tijde van de beursgang?
Jarenlang werd hun probleem door de banken gebagatelliseerd en keihard neergeslagen met een batterij aan juristen: De vele ondernemers die zich gepakt voelden door de bank vanwege verhoogde rentes, nadat zij een rentederivaat hadden gekocht. Hun huisbank had hen geadviseerd om een renteswap te nemen, om er zeker van te zijn dat de rente op hun lening nooit zou kunnen stijgen.
Maar de rente bleek wel degelijk te kunnen stijgen, bijvoorbeeld als de bank krap bij kas zat (lenen werd tijdens de kredietcrisis duurder voor banken), en de kosten daarvan werden afgewenteld op de mkb'er door een 'liquiditeitsopslag' in te voeren. Of als de bank vond dat de onderneming minder kredietwaardig was; dan werd simpelweg de 'risico-opslag' verhoogd.
Wie aanklopte bij de bank met de vraag hoe het toch kon dat zijn rente werd verhoogd, terwijl de bank hem juist een instrument had verkocht om het risico op een stijgende rente af te kopen, werd afgewimpeld: lees de kleine lettertjes maar, daarin staat dat dit mag. De opslagverhogingen vormen een van de twee grote pijnpunten voor de vele duizenden ondernemers met een renteswap, tezamen met de fikse rekening die je gepresenteerd krijgt als je vroegtijdig van je swap af wil.
Banken in de verdrukking
Maar na een reeks verloren rechtszaken en een vernietigend oordeel van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) zitten de banken in de verdrukking. En ABNAMRO lijkt nu de eerste bank die door de knieën gaat voor de ondernemers. Uit delen van een brief van een ABN-advocaat aan de stichting Renteswapschadeclaim die Follow the Money kon inzien, blijkt dat de bank toegeeft dat het 'beleid' is om de opslagverhoging terug te betalen als de ondernemer indertijd niet goed is gewaarschuwd voor het risico van een opslagverhoging.'Nee, tenzij de klant klaagt' lijkt te worden ingeruild voor 'ja, tenzij'Deze 'ja, tenzij'-aanpak is heel anders dan de 'nee, tenzij de klant klaagt' aanpak die de bank tot nu toe lijkt te hebben gevolgd. Follow the Money zijn geen documenten bekend waarbij de klant expliciet is gewezen op het risico van een opslagverhoging en die dus onder de 'gewaarschuwd zijn'-uitzondering van ABN vallen. Zo stelt ABN bijvoorbeeld in verkoopdocumentatie uit 2008 dat 'renterisico's worden uitgesloten' door een renteswap. Daarnaast heeft ABN een AFM-boete van twee miljoen euro gekregen omdat derivatendossiers niet op orde waren. Wie zijn dossiers niet op orde heeft, zal moeite hebben te bewijzen dat de bank 'gewaarschuwd' heeft, iets wat ABN-topman Zalm recent in Nieuwsuur ook erkende. Daarnaast valt in de brief te lezen dat teveel betaalde rente 'integraal gerestitueerd' wordt en dat ABN 'proactief' beleid voert om de onterechte opslagverhogingen terug te betalen.
'Geen verandering van beleid'
Een woordvoerder van ABN bevestigt het terugbetaalbeleid, maar ontkent dat de bank nu plots overstag gaat. Volgens hem is dit al beleid 'sinds het begin van de herbeoordelingen vorig jaar'. Die opmerking wekt bevreemding bij de mensen die mkb-ondernemers bijstaan. 'Er lopen nog rechtszaken tegen ABN over opslagverhogingen. Die zouden niet nodig zijn als dit beleid is van ABN', zegt Pieter Lijesen van de stichting Renteswapschadeclaim. Volgens hem is het dus wel degelijk een beleidswijziging van de bank.'Renteverhogingen worden door ABN niet standaard meegenomen in herbeoordeling'Ook mkb-adviseur Patrick van Gerwen zegt dat het niet waar is dat ABN Amro al sinds het begin van de herbeoordelingen de opslagverhogingen proactief terugbetaalt. 'De renteverhogingen worden niet standaard meegenomen in de herbeoordelingen. Je moet er vaak zelf om vragen om de opslagverhogingen volledig terug te krijgen. En ABN hanteert een soort staffel. Als er heel expliciet in de verkoopdocumenten staat dat de rente vast is, krijgt de klant 100 procent terug, in andere gevallen krijgt de klant bijvoorbeeld 60 procent, of minder.'
Dijsselbloem in Tweede Kamer
Of ABN haar beleid heeft gewijzigd, is dus de vraag. De bank ontkent, maar het lijkt aannemelijker dat de bank wel degelijk de teugels laat vieren, aangezien de AFM de herbeoordelingen als ‘onvoldoende’ heeft bestempeld en de banken deze grotendeels overnieuw moeten doen. ABN zal - net als andere banken - concessies moeten doen richting ondernemers en AFM, maar ook richting de politiek. Volgende maand houdt de Tweede Kamer waarschijnlijk een debat met minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem, tevens de grootaandeelhouder van ABN. Een al te starre houding van de staatsbank in dit dossier kan de minister in een lastig pakket brengen. ABN lijkt sowieso meer dan andere banken genegen om de problemen uit het verleden op te lossen of af te kopen, onder meer vanwege het publieke aandeelhouderschap en vanwege de beursgang twee maanden geleden. Zo schikte de bank vlak voor de beursgang voor 55 miljoen euro met woningcorporatie Vestia (ook vanwege rentederivaten). Adviseurs van mkb’ers stelden eerder al tegenover Follow the Money dat ABN de herbeoordelingen veel beter, zij het nog steeds onvoldoende, aanpakken dan de andere grootbanken zoals Rabobank en ING.Hoeveel ondernemers krijgen geld terug?
De ABN-woordvoerder stelt dat slechts bij een beperkt aantal van de 6.000 derivaten die ABN heeft verkocht aan 'niet-professionele' mkb'ers, de renteopslag is verhoogd. De woordvoerder wil geen aantallen geven, maar benadrukt desgevraagd dat het om minder dan een derde van de mkb’ers met een renteswap gaat. Patrick van Gerwen heeft moeite om die cijfers te geloven. 'De liquiditeits- en markttoeslagen zijn vrij breed toegepast, ook bij ABN. Dus intuïtief zou ik zeggen dat het om meer dan de helft van de gevallen gaat. Meestal gaat het dan al snel om een renteverhoging van 0,75 procent.' Die opslagverhogingen zijn in de nasleep van de kredietcrisis in 2008 ingevoerd, en lopen dus vaak al zes, zeven jaar.Opslagverhoging van 0,50% kost ondernemer gemiddeld 7.500 euro per jaar, jarenlangDe grote vraag is hoeveel deze toezegging van ABN de bank gaat kosten. ABN is goed voor ruim een derde van de 17.000 swaps die zijn verkocht aan mkb'ers. Die swaps dekken het renterisico af op gemiddeld 1,5 miljoen euro aan leningen. Een opslagverhoging van, conservatief gerekend, 0,50 procent kost de ondernemer dus gemiddeld 7.500 euro per jaar. Als de bank dat over zes jaar terug moet betalen, is dat 45.000 euro per renteswap. Als die opslagverhogingen bij 2.000 van de 6.000 ABN-klanten zijn doorgevoerd, gaat het om 90 miljoen euro.
'Meer dan een miljard'
Volgens Pieter Lijesen gaat het echter om veel meer geld, omdat het aantal ondernemers dat met een opslagverhoging is geconfronteerd, veel hoger ligt en de rente al snel met een procent werd verhoogd. Hij komt op 600 miljoen euro schade en nog eens eenzelfde bedrag als ook de als 'professioneel' bestempelde mkb'ers worden meegerekend. 'En dan heb ik nog niet eens particulieren met een swap, en zorg- en onderwijsinstellingen meegerekend,' zegt Lijesen. De ABN-woordvoerder stelt dat het beleid om de opslagverhogingen in principe alleen wordt toegepast op niet-professionele mkb’ers, maar sluit niet uit dat het ook op die andere groepen van toepassing kan worden. 'Dat hangt af van de voorlichting van de bank.' De schade voor ABN komt dus al snel tussen de 100 miljoen en 1 miljard euro uit. Dat kan de bank gemakkelijk betalen, maar kan toch een deuk slaan in de winst: over de eerste negen maanden van vorig jaar maakte ABN 1,6 miljard euro winst. De grote vraag is dan ook of ABN bij de beursgang wel voldoende openheid heeft gegeven over die kostenpost. ABN heeft vorig jaar twee keer een onbekend bedrag in de stroppenpot gestopt vanwege het derivatenprobleem. Daarbij werd echter steeds benadrukt dat het 'onder meer' ging om het compenseren van 'mismatches' en 'overhedges'.Geen woord over opslagverhoging in prospectus
De bank rept in het prospectus met geen woord over beleid om de opslagverhogingen in principe terug te betalen, tenzij de bank kan bewijzen dat de klant voldoende is gewaarschuwd. In het prospectus wordt wel genoemd dat er een class action tegen de bank loopt over de rentederivaten, en dat die mogelijk een 'materiële impact' kan hebben op de resultaten van de bank, maar dat de hoogte daarvan zou nog niet in te schatten zijn.'Stroppenpot ook gebruikt voor terugbetalen opslagverhoging'De woordvoerder van de bank laat weten dat er in de stroppenpot ook geld zit om de onterechte opslagverhogingen terug te betalen. Dat zou betekenen dat aandeelhouders niet voor verrassingen komen te staan, ook al was hun nooit expliciet verteld dat de stroppenpot ook bedoeld was voor het terugbetalen van de te hoge rente. De zaak ligt extra gevoelig, omdat Pieter Lakeman een jaar geleden accountant KPMG nog waarschuwde voor het goedkeuren van de ABN-jaarrekening, als daar geen voorziening in werd opgenomen voor het derivatendossier. Volgens Lakeman kan dit dossier de bank 2,4 miljard euro kosten en als daar geen voorziening voor werd genomen, kon de toekomstige belegger wel eens op het verkeerde been worden gezet. Ondanks de waarschuwing van Lakeman keurde de accountant de jaarrekening goed. Pas een halfjaar later volgde de eerste storting in de stroppenpot. Pieter Lijesen van de stichting Renteswapschadeclaim hoopt dat na ABNAMRO nu ook andere banken over zullen gaan op het compenseren van de renteverhogingen. 'Als ABN om gaat, moet Rabo ook.' Rabobank is met 8.000 verkochte derivaten de grootste verkoper van derivaten aan mkb'ers. De stichting heeft een collectieve rechtszaak aangespannen tegen Rabobank. Ook tegen ABN heeft de stichting met een dergelijke rechtszaak gedreigd, maar die bank heeft aangegeven te willen proberen om te zaak in der minne te schikken.
105 Bijdragen
Hester Bais
Frank Wijn
Dat is wat banken aan het doen zijn.
Van (semi)overheden, onderwijsinstellingen, zorginstellingen, grotere ondernemingen, niet-professionele belegger zijn we uiteindelijk terecht gekomen bij de niet-professionele MKB-er.
De banken hebben het enorme probleem terug 'geframed' naar de teennagels van Calimero, terwijl het hele dierenreservaat hetzelfde probleem kent. Briljant gedaan, want het blijkt te werken.
Een gedeelte van de Calimero-roedel geef je (grotere) kruimels terug, zodat de zoo-bezoekers gaan staan te applaudisseren.
September 2013: https://www.afm.nl/~/media/Files/rapport/2013/dienstverlening-rentederivaten.ashx
NB AFM werkt aan een algehele herstelregeling. Zou ABN Amro een wit voetje willen halen?
Hester Bais
Als al (echt) duidelijk was dat opslag verhoogd kon worden, wat natuurlijk kul is als je het verkoopt als rentevaste financiering, dan was de klant niet duidelijk dat de swap een negatieve waarde kon krijgen en dat er dus helemaal geen sprake was van flexibiliteit. De bankmedewerkers hebben ook massaal gedwaald en onderhandelden met de klanten over de boetevrije tussentijdse aflossingsbepalingen in de kredietovereenkomst met variabele rente die onderdeel uitmaakten van deze constructie. Klanten dachten dus dat zij tussentijds boetevrij konden aflossen bij bijvoorbeeld verkoop of herfinanciering, zoals dat bij een geldlening met variabele rente kan. Deze "rentevaste" constructie werd gepromoot vanwege de flexibiliteit. Klanten zouden kunnen herfinancieren bij andere bank (hetgeen door marginverplichting echter in praktijk niet meer mogelijk is waardoor bank dwingt om swap te beëindigen). De constructie is dus vergelijkbaar met rentevaste lening met dien verstande dat bank eenzijdig rente kan verhogen en tussentijds boetevrij aflossen in het geheel niet mogelijk is (dus ook niet de standaard 5-10 % zoals bij rentevaste lening het geval is).
Alle opslagverhogingen dienen bij rentederivaten terugbetaald te worden!
michiel werkman
Hester BaisHester Bais
michiel werkmanmichiel werkman
Hester BaisJoost Vsser
Hester BaisEen monopoliepositie of een kartel. Die is makkelijk in te koppen.
Dzjiek
Carthago
JJvdHoog
CarthagoMvdB
JJvdHooghttp://www.rtlnieuws.nl/economie/home/abn-dupeert-ondernemers-met-renteproduct-betaalt-miljoenen-terug
JJvdHoog
MvdBMvdB
JJvdHoogHester Bais is hier, je kunt het haar vragen.
MvdB
Hester Bais
MvdBMvdB
Hester BaisHester Bais
MvdBhttps://www.abnamro.com/nl/newsroom/nieuws/2016/update-herbeoordelingproces-mkb-derivaten.html
Frank Wijn
Hester BaisHester Bais
Frank WijnFrank Wijn
Hester BaisJan Willem de Hoop
Er wordt meestal op gegokt dat via lange adem gedupeerden mentaal en financieel de strijd zullen staken. Goed dat dit voorbeeld laat zien dat de uitkomst ook anders kan zijn en hopelijk geeft het hoop en meod voor andere strijddossiers.
goof
50 % van de MKB 'ers die deze swaps hebben zijn te lui of vinden het allemaal te moeilijk en omdat ze geen ruzie willen hebben met hun bank waar ze zo afhankelijk van zijn.
Ik durf er bijna om te wedden uit een paar gesprekken met gedupeerde dat dit zo is.
Komen die ratten er weer gewoon mee weg en steken de helft van de opgelichte bedragen dus in hun zak houden.
Ik zou zeggen , banken moeten verplicht worden in alle gevallen iedereen te compenseren ook al maakt de klant er zelf geen melding van.
En dit op straffe van een boete van 10 X hoger als het schadebedrag.
We moeten de bankenmaffia eens leren dat ze niet overal mee komen en dat misdaad niet loont.
MvdB
goofgoof
MvdBZijn genoeg gevallen bekend en ook hier al eens aangekaart dat klagers een brief in de bus krijgen dat het niet zonder gevolgen zal blijven als ze zich zouden aansluiten bij de actiegroep die samen de Rabobank wilde aanpakken hierover .
Onze banken hebben geen moraliteit en zijn regelrechte maffia is gebleken en een gemiddelde MKB'er is gewoon bang voor zijn bank en in dit soort wereld leven we nu .
MvdB
goofgoof
MvdBWe zullen zien. maar wat laatst een econoom al zei in dat interview, van de 4 banken die er zaten zitten er 2 niet meer binnen 2 jaar .
Rabobank valt als eerste en dan SNS is mijn voorspelling .
Hester Bais
goofMvdB
goofHester Bais
MvdBMvdB
Hester Baispeter
Nu nog een Stichting Liquiditeitsopslagclaim die pleit voor het terugdraaien van alle liquiditeitsopslagverhogingen bij iedereen die leent tegen euribor (dat is dus een grotere groep dan alleen swapbezitters, maar ook diegenen die geen rentederivaten gebruiken):
1) Bij het verstrekken van de lening betaalt de klant de liquiditeitsopslag die toebehoort aan de gehele liquiditeitslooptijd (looptijd lening). Leen je voor 10 jaar, dan stelt de bank dat zij voor 10 jaar geld moet inkopen en daarom is de liquiditeitsopslag gebaseerd op een 10 jarige looptijd.
2) Tijdens de crisis nam de liquiditeitsopslag toe en veel banken berekenden dit door aan de klant. Waarom? Zij stelde immers dat zij voor de gehele looptijd geld moest inkopen en baseerde daar ook de prijs op: De liquiditeitsopslag gebaseerd op de looptijd van de lening
3) Banken gingen tijdens de crisis niet in 1 keer wel geld lang inkopen maar deed dit nog steeds kort. De liquiditeitsopslag voor heel kort geld inkopen is zeker geen 1 a 2% wat banken gingen doorberekenen (doet er ook niet aan toe omdat men de prijs voor lang inkopen al bij verstrekking doorberekende)
Dat banken denken winst te maken door kort geld in te kopen en lang uit te lenen vind ik prima. Maar de rekening kan
Ludovikaa
U spreekt veel wijze woorden maar de samenhangen die u poneert bestaan vooral in uw hoofd. Het resultaat is een ratjetoe.
Joost Vsser
LudovikaaLudovikaa
Joost VsserJoost Vsser
LudovikaaLudovikaa
Joost VsserJoost Vsser
LudovikaaRed Mijniet
Feit is dat het pensioen voor 2,5 miljoen pensioengerechtigden nu wordt opgebracht door 10 miljoen werkenden en dat dit in de toekomst verschuift naar 4,5 miljoen gerechtigden op 9 miljoen werkenden. Feit is ook dat de 62 rijksten der aarde ongeveer evenveel vermogen hebben als de 4,5 miljard armsten.
Een tak breekt als ie niet meebuigt met het gewicht van de sneeuw.
Red Mijniet
Red Mijniethttps://www.youtube.com/watch?v=meiU6TxysCg
RichardBanLvMI
Red MijnietChristelijk-socialistisch is misschien de parabel te noemen, verteld door een eh.. "expert" in de genoemde religie. Het gaat om <i>de arbeiders in de wijngaard</i>.
Korte versie:
De eigenaar huurt 's ochtends een paar arbeiders in voor een afgesproken bedrag, zeg 1 tientje. 's Middags huurt hij er nog een paar en aan het eind van de middag nóg een paar. Dan zit de werkdag erop en wordt er uitbetaald.
De laatsten krijgen het eerst en <i>lo behold</i>, ze ontvangen een tientje. De anderen denken nu dat ze meer gaan vangen, maar wat gebeurt er? De eigenaar geeft ze evenveel als de laatsten, die maar een uur of twee hebben gewerkt. Ze protesteren (waarschijnlijk in een typisch "christelijk-socialistische" denkreflex), maar de eigenaar stelt: <i>"het is mijn geld; ik heb jullie nergens toe gedwongen."</i>
Voordat Bartels weer met zijn vage, allesverklarende concept op de proppen komt, moet hij de betekenis van dit verhaal misschien eerst maar eens tot zich laten doordringen.
tijd voor aktie
Red MijnietEens: de welvaart en het vermogen is enorm........scheef verdeeld. Dat gaat verkeerd aflopen.
Joost Vsser
tijd voor aktieCorrectie: AOW kan alleen betaalbaar blijven als er productieve aanwas in de bevolking is. En dat is nu juist het problem.
Red Mijniet
Joost VsserKort samengevat: het geld verdwijnt in steeds minder zakken. De uitdaging van deze eeuw is hoe "we" met welvaartsverdeling omgaan.
Wist je trouwens dat de sociale onderklasse slechts gemiddeld 13 jaar van de ouderdomsuitkeringen geniet, tegenover gemiddeld 21 jaar voor 't wat hogere echelon? Terwijl beide groepen premie betalen op basis van een en dezelfde levensverwachting.
Contramine
tijd voor aktieSanne
Red MijnietVolgens mij is dit stuk meer een soort rechtvaardiging voor het roofkapitalisme wat deze bedrijven uitvoeren, niet gek dat ze zijn bedrijf inhuren om hun eigen gedrag te rechtvaardigen dus.. Ik vind mij dan toch meer in het "ouderwetse" christelijk democratische wereldbeeld.
John Jansens
Sannehttp://www.ftm.nl/column/ons-christelijk-socialistische-wereldbeeld-is-hard-aan-vervanging-toe-2/#comment-2478505406
Als ie zich als lid van de VVD heeft aangemeld,kan ie meteen de 2e kamer in nu de Uber-zetel is vrijgekomen :
die brengen zijn idee " Uw christelijk-socialistische wereldbeeld is hard aan vervanging toe." al jáááren in praktijk...toch?
Cadension
Nog steeds wordt de bewijslast -onterecht- bij de klant gelegd en dat leidt tot onjuiste en onvolledige compensatie. Heel concreet punt en eenvoudig punt waarop AFM vandaag nog kan ingrijpen.
Hester Bais
Cadensionpeter
CadensionEssentieel verschil van inzicht die ik heb tav standpunt banken en AFM. Het product is ondeugdelijk voor betreffende doelgroep, en moet per definitie niet verkocht worden wat betekent dat er geen risico bestaat van tussentijdse opslagverhogingen. Het standpunt zou moeten zijn: Banken betalen opslagverhogingen terug, tenzij banken kunnen bewijzen dat klanten expliciet hebben aangedrongen op renteswaps ondanks dat banken hebben gewezen op de mogelijkheid van gebruik leningen vaste rente. Daarbinnen zou nog sprake kunnen zijn van een "moeilijke situatie" waar banken wel gewezen hebben op die leningen met vaste rente maar dat de klant is verleid door lagere prijzen van renteswaps tav leningen met vaste rente. Mijn standpunt is dan dat er geen gegronde reden is obv de kostprijs tussen beide producten en van de bank mag worden geeist dat zij de juiste pricing methodiek hanteert in belang van de klant. Of terwijl, klanten mogen niet worden gestimuleerd door creatie ongegronde prijsstellingsverschillen om risicovolle producten af te nemen. Ook dat kan juridisch een gegronde reden zijn om de klant te compenseren.
Mee eens dus dat bewijslast andersom moet liggen.
Hester Bais
peterpeter
Hester Bais- We gaan er vanuit als de klant geen renteswap had afgesloten hij een lening met vaste rente had afgesloten
- We gaan er vanuit dat als de klant geen renteswap had afgesloten de klant een lening met variabele rente heeft (bij ontbinding van renteswap is de lening met variabele rente niet per definitie ontbonden lijkt me)
Ongeacht of klant zelf heeft gekozen voor afdekken renterisico of op aandrang van de bank via een renteswap, denk ik dat de meest eerlijke conclusie is dat het product renteswap verkeerd was, maar niet de keuze om renterisico af te dekken. De klant had dan dus een lening met vaste rente moeten afsluiten.
Ik zou mijn schadeclaim dan baseren op:
- teveel betaalde rente (zowel liquiditeitsopslag als debiteurenopslag)
- de schade die voortvloeit door niet extra aflossingen te kunnen verrichten doordat boeterente renteswap dit heeft verhinderd, en dit verzoek wel kenbaar is gemaakt bij de bank omdat de klant veronderstelde dat dit boetevrij kon. Hanteren van boetevrije clausules zoals die gelden bij leningen met vaste rente
- mogelijke schade die voortvloeit door zekerheidsstellingsbeleid die afwijkt tav beleid bij leningen met vaste rente
- mogelijk andere redenen die rechtsgrond hebben
Dat adviseurs en advocaten mogelijk een andere gedachten er op nahouden zou kunnen en die vrijheid hebben ze. Maar van de argumenten die ik regelmatig langs hoor komen vind ik niet elk argument sterk en denk ik regelmatig dat het de zaak eerder zwakker maakt dan sterker, omdat je banken in de gelegenheid stelt om de focus te leggen op die zwakke argumenten waardoor juist de sterke argumenten op de achtergrond gaan belanden. Banken weten dat spel wel goed in te schatten vrees ik. Mijn tip voor mensen die belangen klanten beheren: Focus je op sterke ar
peter
peterHester Bais
peterpeter
Hester BaisIndien de klant een lening met vaste rente heeft dan gelden er boetevrije clausules voor extra aflossingen. Afhankelijk van de voorwaarden zal dit 5 of 10% per jaar zijn en dient voor extra aflossingen een boeterente worden betaald afhankelijk van de marktwaarde (verschil contractrente en marktrente) Bij verkoop kan inderdaad over het algemeen boetevrij worden afgelost.
Bij een lening met variabele rente kan altijd boetevrij worden afgelost omdat deze lening niet een positieve of negatieve waarde ontwikkelt. De te betalen euriborrente is namelijk de euribor die dan in de markt geldt en periodiek wordt herzien.
Het verschil mbt boetevrij aflossen is dus dat bij de vast rentende lening dit geldt voor 5 a 10% van de hoofdsom, en bij de variabele rente lening voor de gehele hoofdsom.
Bedoel jij dat deze ondernemers dachten dat ze met een renteswap de boeteclausules hadden zoals die gelden bij een variabele lening? Of terwijl, ze kunnen altijd boetevrij aflossen?
Hester Bais
peterEr werd expliciet onderhandeld over boete bij aflossing.
peter
Hester BaisHet beeld wat ik over het algemeen zie is dat de banken de suggestie hebben gewekt dat renteswaps meer flexibiliteit bieden tav leningen met vaste rente. Zoals bv het meenemen van de renteswap naar andere banken (noveren), meerdere leningen met variabele rente afdekken met 1 renteswap (lijkt me al lastig genoeg, want euriborrentetype en rentevervaldata moet identiek zijn), of tijdens de looptijd van een variabele leningen het renterisico afdekken of stoppen met afdekken. Volgens mij kan met leningen met vaste rente die flexibiliteit ook worden ondervangen door gewoon de lening met vaste rente aan te passen of vice versa. Het meenem
Hester Bais
peterpeter
Hester BaisKlant heeft lening variabele rente plus renteswap (fixed 4%) bij bank A. Klant gaat naar bank B en de renteswap wordt ook genoveerd naar bank B. Waar in eerste instantie dus een contract is dus klant en Bank A is nu een contract tussen klant en Bank B. De substitutie is dus bank A die wordt vervangen door bank B, terwijl de voorwaarden in het contract hetzelfde zijn. In dit geval blijft de klant dus die 4% fixed betalen.
Ik denk dat de meesten dit zullen zien als het "meenemen" van de renteswap. Waar zit volgens jou het verschil dan?
Mbt het margin call beleid. Ik begrijp dat jij als jurist met die problematiek te maken hebt, en aangezien banken hier vaak niet consequent mee zijn omgegaan pas een standpunt is te vormen per case. Het enige wat ik er over kan zeggen is dat ik vind dat vooraf (bij productgoedkeuringscan) daar duidelijk beleid over moest zijn, wat er dus niet was. Daardoor hebben banken zichzelf in een zeer lastige positie gemanouvreerd omdat je namelijk het probleem vanuit 2 invalshoeken kan benaderen. Namelijk:
- de bank had eerder moeten ingrijpen om de verliezen te beperken
- de bank die wel ingrijpt heeft ervoor gezorgd dat de klant in problemen is geraakt en met die wetenschap nooit voor een renteswap had gekozen.
Volgens mij is het daarom erg lastig om dit soort discussies te gaan winnen, en kan je dat slechts omzeilen door gewoon vooraf dit duidelijk vast te leggen.
Soortgelijke discussie zagen we ook in de jaren 90 hoe moest worden omgegaan met dekkingstekorten bij schrijven van opties:
- Als de klant werd gedwongen posities te sluiten (als hij tekort niet kon aanvullen) dan was het de schuld van de bank volgens de klant. Want hij moest immers verlies nemen terwijl hij er van overtuigd was dat het verlies wel weer weg zou gaan
- Als de bank niet ingreep dan was dit ook de schuld van de bank, want
Hester Bais
peterEn de margin calls staan in de wet. Juist deze marginverplichting had klanten bewust gemaakt van de negatieve waarde die zou kunnen ontstaan. Deze zogenaamde exit kosten (bij herfinanciering bijvoorbeeld) waren niet bekend bij de klant en bankmedewerker. Het gaat dus niet zozeer over de vraag of je klanten moet opzadelen met de marktwaarden, maar over de vraag of klanten zich bewust waren van deze marktwaarden. Dat blijkt in de praktijk niet het geval te zijn. Dat is versterkt door de onjuiste informatie van banken en bankmedewerkers. Er is helemaal geen sprake van flexibiliteit, want het voordeel van twee afzonderlijk producten wordt teniet gedaan door de koppeling van het onderpand. Deze zogenaamde flexibiliteit staat ook nu nog steeds in de brochures en herbeoordelingen.
Overigens toont de huidige problematiek aan dat deze constructies door wholesale zijn bedacht. Men is zich binnen wholesale onvoldoende bewust geweest van de risico's. Waarschijnlijk omdat opslagen bij wholesalepartijen niet spelen en de onderpandverplichting bekend is bij partijen. Overigens komen ook daar mismatches als gevolg van onjuiste afstemming van financiering op renteswap voor, dus wie binnen de bank heeft bedacht dat account managers dat zouden moeten kunnen zou direct ontslagen moeten worden.
peter
Hester BaisIndien een cliënt als bedoeld in het eerste lid over onvoldoende saldi beschikt om te voldoen aan de actuele verplichtingen die voortvloeien uit posities in financiële instrumenten, ziet de beleggingsonderneming er op toe dat deze cliënt zekerheden stelt waaruit die verplichtingen kunnen worden voldaan. Indien de cliënt geen zekerheden kan stellen, sluit de beleggingsonderneming de posities zo spoedig mogelijk doch uiterlijk binnen vijf werkdagen tenzij er zich bijzondere omstandigheden voordoen. 2. Een beleggingsonderneming ziet er op toe dat cliënten die posities hebben in financiële instrumenten waaruit verplichtingen kunnen voortvloeien voortdurend over voldoende saldi beschikken om aan de actuele verplichtingen die uit die posities voortvloeien te voldoen. Indien de cliënt geen zekerheden kan stellen, sluit de beleggingsonderneming de posities zo spoedig mogelijk doch uiterlijk binnen vijf werkdagen tenzij er zich bijzondere omstandigheden voordoen."
Volgens artikel 86 zou die plicht er ook moeten zijn voor vastrentende leningen? Is ook een financieel instrument.
Hester Bais
peterpeter
Hester Bais2 reacties:
1) Een lening met vaste rente is een lening met een ingebakken renteswap. De vaste rente is gebaseerd op de swaprente (en uiteraard de opslagen) en daarmee gevoelig voor marktwaarde-ontwikkeling (boeterente). Ik zie dus krediet met een ingebakken financieel instrument.
2) Is er bestaansrecht om krediet niet te laten vallen onder financiele instrumenten, en daarmee artikel 86 te kunnen ontlopen? Ik zie dat bestaansrecht niet. Want ongeacht of de klant leent tegen variabele, vaste rente of gebruik maakt van renteswaps, moeten we niet alleen kijken naar de marktwaardeontwikkeling van de lening en/of derivaten, maar ook naar de ontwikkeling van de waarde van onderpand. Of terwijl, als de waarde van het onderpand fors daalt kan bij een gelijke marktwaarde van de lening en/of derivaten sprake zijn van onderdekking.
Deze kritische noten heb ik al gemaakt toen de optieregelgeving veranderde en ik dit soort problemen doortrok op andere producten binnen banken. Is nooit iets mee gedaan helaas......
Hester Bais
peterDat er gekeken moet worden naar onderpand lijkt me vanuit de functie van bankieren essentieel. Je kunt alleen niet de afspraken eenzijdig veranderen tijdens het spel. Voor de crisis gold dat de mkb'er kon lenen zolang rente en aflossingen werden betaald. Er werd teveel krediet verstrekt zonder dat er werd gekeken naar de financiële positie van de klant. Tijdens de crisis zijn banken die regels gaan aanpassen. Voor heel veel ondernemers niet haalbaar, want die lijden al met hun bedrijf onder de (banken)crisis en kunnen niet de extra zekerheden en kosten ophoesten. Als alle reserves op zijn (en dat is is bij heel veel ondernemingen het geval), vallen ze uiteindelijk om. Dit is inmiddels het verdienmodel van banken geworden. Ik waarschuw dat er komende jaren nog heel veel financiële en psychische (maatschappelijke) ellende van komt.
Overigens heeft Rabobank ook helemaal geen onderpand gevraagd voor de rentederivaten. Die hebben dat in 2010 pas getracht te repareren door de definitie van zekerheid aan te passen en door Treasury Informatie Formulier aan te passen. Uiteraard zonder de klant te informeren. Die bank begreep zelf dus ook niet wat marktwaarde en kredietrisico inhoudt. Dat blijkt nu overigens ook duidelijk bij die bank.
peter
Hester BaisEn ik heb ook al gesteld dat als klanten kunnen aantonen dat zij tegen variabele rente wilden lenen en klanten werd verteld dat de voorwaarden hetzelfde waren als bij lening variabele rente hun claim terecht is. Krijg alleen de indruk dat jij steeds leest dat ik het daar niet mee eens ben.
Maar ik denk dat je de groep waar jij over spreekt vrij klein is (beginperiode verkoop), en dat het merendeel wel documentatie heeft waarin wordt aangegeven dat de renteswap marktwaarde kan ontwikkelen. Dat betekent dus niet dat ik vind dat de renteswap wel legitiem is voor die groep, maar dat ik vind dat hun claim moet zijn gebaseerd op de lening met vaste rente voorwaarden (dus rekening houden met de boetevrije clausules). Aangezien dit de meerderheid betreft denk ik dat je dat heel goed als standaard kan zien voor de oplossing, en dat individueel gevallen moeten worden behandeld waar de claim is gebaseerd op voorwaarden variabele rente.
Hester Bais
peterHet wordt tijd dat banken openheid geven over deze aantallen.
peter
Hester BaisHester Bais
peterRuurd Pels
Hester Baispeter
Ruurd PelsRuurd Pels
peterpeter
Ruurd PelsAccountmanagers hebben dit soort producten ook niet aan de man gebracht met het idee dat ze iets verkochten wat niet deugdelijk is. Sterker nog, zelfs de Treasury specialisten die hier bij NL banken rondlopen snappen barweinig van de materie. Ze weten hoe het product werkt, maar over rente zelf kan je geen discussie met ze voeren. Dan kom je al veel eerder op het niveau van traders in dealingrooms die het wel snappen. Maar die traders bedienden niet het MKB, die zitten gewoon te handelen met andere banken en assetmanagers, en die verkoop aan het MKB zal grotendeels langs ze heen zijn gegaan.
Het is in mijn ogen toch echt de banken zelf die aansprakelijk zijn.
Hester Bais
peterHester Bais
Ruurd PelsRuurd Pels
Hester BaisHou me ten goede. Reclamekreten als 'Een aandeel in elkaar' zijn momenteel holle frasen die men met recent gedrag niet kan waarmaken. Integendeel. En ik zie ook nog niet een eind aan de graaicultuur.
Ik weet dat het merendeel van de mensen die voor een bank werken gewoon hun best doen en hard werken en hun maatschappelijke verantwoordelijkheid durven te nemen. Een klein aantal van hun collega's verpesten het.
Hester Bais
peterOverigens kan het argument voor novatie van renteswap net zo goed gebruikt worden bij herfinanciering lange rentevaste lening. In mijn ogen zit daar geen verschil, dus zouden banken evenzeer boeterente op rentevaste lening kunnen afschaffen waardoor klanten makkelijker kunnen herfinancieren. De oude bank beëindigt immers de swap en de nieuwe bank sluit een identieke nieuwe. Ik neem aan dat daar afspraken worden gemaakt buiten de klant om over compensatie van negatieve waarde en verborgen provisie in het product? De oude bank moet swap immers tegensluiten. Klanten weten hier helemaal niets van af. Denk dat banken het dan ineens een veel minder goed plan vinden, die novatie.
peter
Hester BaisIk stel dat een lening met vaste rente een ingebakken swap heeft. Een lening op basis van euribor niet. Daar kan je het wel niet eens mee zijn, maar iedere rente-expert is het daarover eens. Lijkt me weinig zinvol om daar een discussie over aan te gaan. Is het zelfde als iemand die een discussie wil voeren of Nederland wel of niet in Europa ligt.
Hester Bais
peterpeter
peterWaarom ziet Bully Banks hier "hidden swaps"? Zij komen tot die conclusie omdat de breakage costs niet gebaseerd zijn op een boete van 2% - 7,5%, maar op basis van marktwaarde.
Maar de hoogte van de boeterente bepaalt niet of er een renteswap aanwezig is in vastrentende leningen. Die is per definitie aanwezig. We spreken niet voor niks over een swaptarief. Een swaptarief is niet een stand-alone getal. Zo is er niet een standaard 5 of 10 jaars swaptarief. Het swaptarief moet altijd worden bekeken in relatie tot de rente waar tegen je het ruilt (euribor). Zo kennen we een 5 jaars tegen 1 maands euribor tarief, een 5 jaars tegen 3 maands euribor tarief, een 5 jaars tegen 6 maands euribortarief etc. Er is dus niet sprake van 1 tarief. Het swaptarief is niks anders dan de resultante van alle forward euribortarieven. Zo is de 5 jaars tegen 3 maands euribor gebaseerd op de resultante van de forward 3 maands euribor. Er is dus altijd sprake van een hidden swap (omdat het swaptarief niet wordt aangeboden via seperaat renteswap).
In de UK zouden de voorwaarden van onze leningen met vaste rente ook worden beschouwd als hidden swaps. Dat komt omdat ondanks onze boetevrije clausules de breakage kosten zich niet beperken tot 2-7,5%, maar een hoge afhankelijkheid van de marktrente indien je meer aflost dan het boetevrije gedeelte.
Zelfs als je alles boetevrij mag aflossen op leningen met vaste rente is er ook sprake van hidden swaps. Niet de bepaling hoe je omgaat met afwikkelen marktwaarde bepaalt of er sprake is van een hiddenswap, maar het swaptarief wat in de vaste rente component zit bepaalt dit. En swappen zonder rentes te ruilen bestaat niet. Want dan is namelijk het swaptarief niet te bepalen. Die kan alleen bekend zijn door tegen een euriborrente te gaan ruilen (wat bij vaste rente lening binnen product gebeurt, maar wat niemand ziet en weet van heeft)
Renteswaps zijn in principe niet zo ingewi
Hester Bais
peterpeter
Hester BaisHester Bais
peter
peter
peter- de klant hoeft de negatieve waarde niet af te rekenen (de bank neemt die kosten voor rekening)
- de klant moet de negatieve waarde wel af rekenen.
Wat is de redenatie van Bully Banks? Als de klant de negatieve waarde niet hoeft af te rekenen dan is er geen renteswap, en als de klant dat wel moet dan is er wel een renteswap.
Dat is geen correcte redenering. De renteswap is in beide gevallen aanwezig, alleen wordt anders omgegaan met de afwikkeling tav wie de rekening van verlies betaalt.
En zo is het ook met de ingebakken (of hidden) renteswaps. De vaste rente is gebaseerd op het swaptarief, en daarmee is per definitie een ingebakken renteswap aanwezig. Hoe je omgaat met de afwikkeling van de marktwaarde is dus een andere discussie dan of er wel of niet sprake is van een verborgen renteswap. Die discussie is ook niet te voeren (wat Bully Banks kennelijk wel wil doen), want die verborgen swap is per definitie aanwezig op het moment dat je een vastrentende lening neemt. In NL wordt die verborgen renteswap echter zichtbaar doordat we de vastrentende lening gaan splitsen in 2 produchten: 1) de lening met variabele rente 2) de renteswap waarbij de floating rate wordt ontvangen en de fixed rate wordt betaald.
Hester Bais
peterCadension
Hester Bais
Cadensionpeter
Hester Bais- afstemmen liquiditeitslooptijd klantlening en liquiditeitslooptijd opgenomen gelden (de ingekochte funding)
- afstemmen rentetypelooptijd klantlening en rentetype looptijd opgenomen gelden.
Stel klant 10 jaar tegen 10 jaars vaste rente. Hoe zou de bank dit kunnen funden?
- zij haalt 10 jaars geld uit de markt tegen 10 jaars rente. Zowel de liquiditeitslooptijd als de rentetypelooptijd is gelijk
- zij haalt 10 jaars geld uit de markt tegen 3 maands euribor. De liquiditeitslooptijd is gelijk, maar ze loopt wel renterisico. Ze ontvangt van de klant 10 jaars rente, maar ze moet 3 maands euribor betalen aan diegenen die haar 10 jaars geld hebben verstrekt. Ze kan dan een renteswap afsluiten in de kapitaalmarkt (bv met een pensioenfonds) waarbij ze de 3 maands euribor wil betalen en de 10 jaars rente betaalt. Kort samengevat: De klant betaalt 10 jaars rente via de lening, de bank sluit die 10 jaars rente door via de renteswap aan de pensioenfonds. Van de pensioenfonds krijgt ze de 3 maands euribor via de renteswap, en die betaalt zij weer aan diegenen die haar 10 jaars geld hebben verstrekt. Uiteindelijk is dit niet een zerogame, maar verdient de bank op de spread die de klant betaalt (die spread betaalt de klant zowel bij een lening met vaste rente als bij gebruik renteswap om 10 jaars renterisico af te dekken)
Zoals boven besproken zou de bank geen renterisico (doordat rentetype gelijk is) en geen herfinancieringsrisico (doordat liquiditeitslooptijd gelijk is).
Echter hoeft een bank niet op deze manier te werk te gaan (en dat doet ze in de praktijk ook niet). Banken kunnen namelijk besluiten om wel renterisico en herfinancieringsrisico lopen. Dat is een keuze die de bank zelf maakt (binnen de grenzen van regelgeving).
Een bank kan bv ook het renterisico afdekken, maar niet het herfinancieringsrisico. Zij koopt dan bv voor 3 maand geld in en betaalt 3 maands euribor. Ze sluit vervolgens een renteswap af
michiel werkman
Laten we dat vooral ook niet vergeten, niet te vroeg juichen en banken de AFM onterecht de indruk laten geven nu een oplossing aan te dragen. Zo wordt mogelijk geprobeerd de AFM en publieke opinie zand in de ogen te strooien. De problemen zijn breder en veel groter. Banken moeten niet een vinger geven maar een hele hand!
AFM Let op uw saeck!
peter
michiel werkmanAdherence
Wat ik er naast zou willen zetten is dit:
Veel van wat wij als 'christelijk' benoemen heeft heel weinig met christelijk of christendom te maken.
Door redenerend op het aangehaalde en correct voorgestelde boeddhisme
kom je in relatie tot de karma opvattingen binnen het boeddhisme (en
daarbuiten) op een punt waar de gevolgen van je handelingen voor je
'verlichting' zoals in het artikel beschreven onverdraaglijk worden. Met
andere woorden, de consequenties zijn zo verstrekkend dat verdere
ontwikkeling niet meer mogelijk is.
Daar zit de kern van de Christus impuls in de menselijke ontwikkeling.
Je moet de Christus zien als Heer van het Karma.
Hierdoor kan de mens fouten maken die onvermijdelijk zijn in zijn ontwikkeling en kan de ontwikkeling verder gaan.
Het 'vergeven' zoals dat meestal wordt voorgesteld en wat er van je
wordt verlangt in veel christelijke omgevingen is pure arrogantie.
Ik kan iemand niet vergeven, en daar komt de waarde van het boeddhisme om de hoek kijken namelijk.
Ik kan met compassie de fouten van de ander zien en niet VER-oordelen en
helpen (op niet sentimentele wijze) door die ander dat aan te reiken
waardoor hij uit zijn onwetendheid komt met begrip voor, zijn of haar op
dit moment, beperkte visie.
Ook de fouten en het lijden die fouten veroorzaken zien als gevolg van onwetendheid.
Het vergeven van de fouten is niet aan mij, nog ook aan de boeddha als
je vergeven begrijpt in deze context dat de uiterste karmische
consequenties niet gedragen hoeven te worden.
Wat ik wel kan is hem of haar zijn fouten niet aanrekenen en of genoegdoening eisen.
Maar dat is nog steeds geen vergeven.
Ik heb namelijk geen 'macht' over de karmische samenhangen van andere mensen.
Ik kan de consequenties van de fouten van anderen niet op mij nemen.
Ik kan mij niet voor anderen offeren.
John Jansens
AdherenceDat "wij" had je beter door "men" kunnen vervangen,maar overigens goed begrepen...
Jammer dat je wél het (een van de leren van het) boedhisme nader onderzocht hebt,
maar niet verder in de diepere betekenis van "de kern van de Christus impuls in de menselijke ontwikkeling." gedoken bent.
"Ik kan mij niet voor anderen offeren." zou je beter vervangen door :"Ik wil mij niet voor anderen offeren."...toch?
"karma" is natuurlijk gemakkelijker,maar wél een dooddoener.
Eric Bartels
Het is mijn observatie dat wij mensen allemaal tot op een bepaalde hoogte ‘sjablonees' denken en praten. Denken en praten in sjablonen die ons zijn aangeleerd, die we ergens heb gelezen of gehoord, die ons zijn aangepraat. En vervolgens denken we ook nog eens dat we heel origineel en uniek zijn. Dat zijn we helemaal niet, we zijn wandelende automaten. John Lennon zingt dat schitterend in het nummer 'Working Class Hero’: "You think you’e so clever and classes and free, but you’e still fucking peasants as far as I can see”.
We slapen dus. Ontwaakte mensen spreken geen sjablonees, maar ‘originalees’. Ze baseren hun gedachten en uitspraken op directe eigen waarneming en logica. Ze praten niets na, heb originele gedachten en dagen zichzelf voortdurend uit om hun gedachten en taal zo zuiver mogelijk te maken. Het lijkt mij de taak van ieder mens om te streven naar ontwaken, het minimaliseren of zelfs loslaten van sjablonees en het leren van originalees.
De door mij in mijn laatste artikel aangehaalde filosoof Hannah Arendt bestudeerde de nazi Adolf Eichmann zeer uitvoerig. Hij werd door zijn psychiaters als volkomen normaal beschreven. Hij leed aan geen enkele psychose of neurose. Hij was volstrekt normaal. Een van de psychiaters zij zelfs: “Eichmann is normaler dan ik!”. Hoe kon deze man 6 miljoen joden, zigeuners en andersdenkenden naar de gaskamers transporteren? Ho
Red Meniet
Eric Bartelshttp://www.rootsofempathy.org
John Jansens
Eric BartelsMijn reactie http://www.ftm.nl/column/ons-christelijk-socialistische-wereldbeeld-is-hard-aan-vervanging-toe-2/#comment-2478505406 was dus midden in de roos !
Reden om wat dieper op in te gaan op bovenstaande reactie van Bartels.
Hij opent met:"Ik sprak vandaag via een goede relatie van mij, HR baas bij een groot bedrijf."
Hier zien we de eerste blijk van een geinflateerd ego...
"via"??? Tsja...de hele zin is natuurlijk een semantisch wanproduct van een geest vér uit balans.
Typisch voor "inflatie" is : "HR baas bij een groot bedrijf." :niet "personeelschef bij een bedrijf" ,ergo...
En die inflatie is helemáál evident op zijn microblogje en zijn 2 sites
Blogje:hij beschrijft zichzelf (of beter gezegd zijn "identiteit-construct" ,een favoriet woord van hem!) als
" Entrepeneur,Succes strateeg,Spreker,Meester en Auteur"
en: beter nog: "author and The Plan Principle founder Eric Bartels."
En op zijn (nogal lege:alléén ego-booster) sites nóg beter:
"I am a philosopher, author, behavioral scientist"
http://www.ericbartels.com/
waarop hij weer doorverwijst (profile) naar:
http://www.ericbartels.nl/
"Mijn bedrijven zijn Inner Why International en Inner Why Europe."
Tsja...verder moet U het zélf maar invullen: het trefwoord is : "identiteit-construct" !
Die "HR baas bij een groot bedrijf." geeft hem een valide advies:"Hij zei letterlijk: “Als ik dat zo lezen, zou ik nooit meer artikelen schrijven." ("zo"???)
"Ik schoot in de lach en zei: “Ik lees dat nooit." (alleen stiekem dus?)
Toch is zijn reactie daarop het -kennelijk- énige dat hij van het boedhisme heeft opgestoken :
And remember these deep religious words:
“Hahahahahahahahahahahahahahahahahahahahahahahaha!!!”
Citaat van http://blog.ericbartels.com/?tag=eric-bartels
Aangezien hij niet met Witgensteins "Kritik der reinen Vernunft" aankomt om zijn "theorien" te onderbouwen zou ik neigen naar het negeren van de passages met Hannah Arendt en de
John Jansens
John Jansenshttp://blog.ericbartels.com/?p=1218
MvdB
John JansensJohn Jansens
MvdBIk vermoed dat zij (familie?) óók de financier van deze charlatan is...toch?
John Jansens
John Jansensgenaamd dogtooth (over een gezin van verregaand gedisocieerden !)
Vast nog op uitzending gemist of de VPRO-site terug te bekijken...
John Jansens
John Jansenshttp://www.npo.nl/vpro-filmnacht-dogtooth/09-02-2014/POW_00552258
Leprechaun
John JansensIk denk niet dat het nog nodig is om Bartels ongeloofwaardigheid nog wat te stutten, maar mocht het nodig zijn kom ik erop terug met mijn commentaar.
Leprechaun
LeprechaunPhffff, geloof dat ik daar de kracht niet meer voor heb. Nou ja, ik zie wel...
MvdB
LeprechaunDit lijkt me op Bartels van toepassing, alleen excuseert hij zich niet.
“Excuse my enthusiasm or rather madness, for I am really drunk with intellectual vision whenever I take a pencil or graver into my hand.”
Misschien moet je dronken zijn om die visie te kunnen absorberen?
Leprechaun
MvdBIk ben nu KenFM - Krieg oder Frieden in Europa aan het bekijken, helaas nog maar 21 minuten te gaan. Hier krijg ik enegie van want vele puzzlestukjes vallen samen in mijn hoofd en maken mijn eigen beeld completer.
Ik weet alleen niet of ik er goed aan doe mijn vrouw hiermee te belasten.
Jij hebt ook gekeken naar KenFM, hoe voelt het bij een vrouw om hier een mening over te gaan bedenken.
Je begrijpt wel dat ik voor gurruh Bartels echt geen tijd wil vrij maken en ga zijn geleuter tich maar niet lezen.
mvg, Alouis
MvdB
LeprechaunHet is wat Ganser zegt, de pareltjes krijg je niet aangereikt, je moet er serieus overal naar zoeken, behalve in de MSM.
Bartels? Wie is Bartels en heeft die man niets beters te doen? Next!
Leprechaun
MvdBZodra je moe wordt dan kan je dat maar beter zo spoedig mogelijk opmerken en onderzoeken waaraan het ligt om er vervolgens wat aan te doen. Is het hoofdzakelijk lichamelijk, geestelijk of een combinatie/ versterking van elkaar? Maak niet uit onderzoek 't en kijk wat er mogelijk is.
Ik denk niet zo gauw aan complotten, meestal is er wel een reden te vinden.
In dit geval is de logica: Als je de grootste bent,de eerst, de snelste , de rijkste, etc. etc. dan wil je nog maar 1 ding en dat is dat blijven.
In het geval van een land het Romeinse, GB en nu de VS noemen we dat dan dat imperialisme. Ik heb liever 1 imperiaal land dan dat er 2 om die eer strijden. In de huidige situatie met de VS doen de andere landen er verstandig aan hun eigen situatie goed te begrijpen en binnen hun mogelijkheden tegenwicht geven. Dat heeft, naar mijn mening, de EU niet erg handig gedaan/ gespeeld in de laatste 20 jaar.
Nu is het hier uithuilen en opnieuw beginnen. Bedenk een list ....zou ik zeggen.
Leprechaun
LeprechaunVoor de rest ... ik ga het echt niet eens lezen.