"Briljant, maar het is wel oplichting". Met deze zin vatte Luc Jurgens, advocaat van de Vereniging Consument & Geldzaken de kwaliteiten van het financiële product Sprintplan samen. De marathonprocedure tegen Aegon's Sprintplan kreeg maandag, bijna negen jaar na aanvang, een scherpe wending. Aegon zou zich volgens de Vereniging Consument & Geldzaken (VCG) hebben bezondigd aan "bedrieglijke overcreditering". Daarnaast zou de verzekeraar - in tegenstelling tot wat het uitdrukkelijk in brochures en prospectussen van Sprintplan beweerde - niet hebben belegd in obligaties. Dit blijkt uit onderzoek en analyse van de jaarverslagen van het Spaarbeleg / Aegon Garantiefonds. VCG komt tot de conclusie dat Aegon de uitgeleende bedragen van klanten überhaupt nooit heeft belegd. In de drukbezochte en soms tumultueuze zitting in het Amsterdamse gerechtshof liet advocaat Jurgens geen gelegenheid onbenut om met termen als "bedrog" en "oplichting" de ernst van de vermeende vergrijpen van verzekeraar Aegon te duiden.

 

"Geld maken op topsnelheid"

Sprintplan is een beleggingsproduct waarmee Aegon, via dochter Spaarbeleg, vanaf 1997 met wervende teksten aan de man bracht. "Vindt u dat een gewone spaarrekening te weinig oplevert en een spaarplan te lang duurt? Dan is er nu voor u het Spaarbeleg Sprintplan. Sprintplan is voor u, als u meteen op topsnelheid wilt liggen en snel aan de finish wilt zijn", zo luidden de openingszinnen uit een brochure uit 1998. "Geld maken op topsnelheid", heette dat volgens de verzekeraar. Met geleend geld konden klanten vijf jaar lang beleggen in zogenoemde zero coupon obligaties en OTC-opties op de Japanse, Europese en Amerikaanse aandelenbeursindex. De constructie was fiscaal aantrekkelijk omdat de rente - de feitelijke inleg - aftrekbaar was voor de belasting. Honderdtwintigduizend mensen vielen volgens VCG ooit voor de verlokkingen van dit type aandelenleaseconstructie die later alles behalve aantrekkelijke rendementen opleverde. Volgens VCG zouden beleggers door Sprintplan 700 miljoen euro schade hebben geleden.   Een Aegon-tekst uit 2002   De rechtszaken van VCG tegen Aegon lopen al sinds 2003, maar krijgen door het nieuwe feitenmateriaal dat VCG maandag inbracht een andere dynamiek. Het doel van VCG is een wijziging / vermeerdering van eis te bewerkstelligen of, indien noodzakelijk, een nieuwe procedure op te starten. Jurgens is pas sinds een jaar de raadsman van VCG. Zijn voorganger - Jeroen Wendelgelst - heeft volgens Jurgens en VCG de zaak tot op heden op veel te beperkte gronden gevoerd. Jurgens deed veel onderzoek naar de werking van de producten en liet zich ook door experts bijstaan. Nieuwe inzichten over de precieze werking van het Sprintplan die hij en de VCG hebben verkregen, nopen de vereniging tot een herziening van de eis, zo betoogde hij uitvoerig.  

"Zwendel"

Het Sprintplan werd verkocht als een zogenoemd garantieproduct. Voorwaarde bij dat type producten is dat een belangrijk deel van de inleg in vastrentende waarden wordt belegd. Volgens Jurgens heeft Aegon echter in het geheel niet in vastrentende waarden als obligaties belegd. Aegon had klanten misleid en ze veel te geleend - in totaal 1,681 miljard euro - en dat geld niet aangewend voor de beloofde beleggingen in obligaties. 95 Procent geld van deze som was volgens Jurgens zelfs niet nodig geweest om het product Sprintplan te laten werken. Conclusie: bedrieglijke overcreditering. Jurgens onderbouwde zijn stelling onder andere met een onderzoek van de Nijmeegse professor en registeraccountant Geert Braam. Braam - gepromoveerd op de jaarverslaglegging van beleggingsinstellingen - deed uitgebreid onderzoek naar de jaarverslagen van het Spaarbeleg / Aegon Garantiefonds en kwam tot de conclusie dat Aegon op geen enkel moment belegde in obligaties. Volgens Braam voldoen de jaarverslagen, die door accountant Ernst & Young (E&Y) werden goedgekeurd, ook niet aan de wettelijke vereisten en had E&Y enkele jaargangen niet goed mogen keuren. Eerder deed oud-Fortis bankier Adriaan Plomp al onderzoek naar de werking van Sprintplan. "Het komt erop neer," zei Plomp in 2011 tegen het Parool, "dat ze ongeveer anderhalf miljard euro hebben uitgeleend tegen ruim acht procent per jaar. Ze hebben zo’n 500 miljoen binnengeharkt. Ik heb het altijd zwendel genoemd. Ze hebben tussentijdse winsten afgeroomd en schijntransacties verricht, om maar te voorkomen dat ze moesten uitkeren." Plomp, die werd gesteund door de onderzoeksresultaten van forensisch accountant 4iTrust, meldde zijn bevindingen in 2004 bij de AFM en deed een jaar later aangifte bij de Fiod.  

"Dreigende woorden"

Aegon beaamde tijdens de zitting dat er aangifte was gedaan, maar dat deze geen "uitnodiging" van justitie tot gevolg had gehad. Bij monde van advocaat Brechje van der Velden van het kantoor Allen & Overy, liet Aegon weten het dat de zware aantijgingen van Jurgens "kwalijk" vond. Inhoudelijk ging Aegon echter niet op de zaak in en beperkte de verzekeraar zich hoofdzakelijk tot het verwerpen van het verzoek van VCG. Van der Velden gaf wel aan dat het gehele uitgeleende bedrag "wel degelijk" werd belegd en dat de verzekeraar dit ook kan bewijzen. Vanaf het moment dat Van der Velden betoogde dat de benadeelden geen belang hadden bij de procedures van VCG, moest de rechter de volle rechtszaal herhaaldelijk tot stilte manen. Jurgens kondigde tijdens de zitting meerdere malen aan dat bij eventuele afwijzing van het verzoek een nieuwe procedure tegen Aegon zal worden opgezet. "Dreigende woorden", vond Aegon. "Het gaat de vereniging klaarblijkelijk vooral om het procederen". Waarna de zaal wederom tot bedaren moest worden gebracht. Wordt vervolgd.   Aegon-advocaat Brechje van der Velden (midden) bij het verlaten van het Amsterdamse Gerechtshof.