Het is dus een kwestie van afgunst, van jaloezie. De woede over de loonsverhogingen van bankiers en verzekeraars zou vooral op die onredelijke emotie berusten. Aldus Hans de Boer voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW in gesprek met NRCq. Zijn ‘hoofdzorg’ is dat het ‘gedoe’ rond ABN Amro ons land nog veel méér gaat kosten. De Boer: ‘Het heeft een negatieve invloed op ons vestigingsklimaat. Als we hier een economische sfeer creëren gedreven door jaloezie, dan trekt dat geen bedrijvigheid aan. Dat schrikt bedrijven en investeerders af en jaagt ze weg.’

Visieloos en cynisch

De dubbelhartigheid en visieloosheid van Nederlandse topbestuurders kent bijna geen grenzen. Van premier Rutte weten we het al jaren dat het hem uitsluitend om de macht gaat. Hij weet niettemin het ene na het andere morele debacle binnen zijn eigen partij lachend te pareren. Verbijsterend knap. De Boer mag gezien worden als de lompe stief-oom van Rutte. Net zo visieloos en cynisch, maar zonder enig gevoel voor humor, timing en tact.

De Boer mag gezien worden als de lompe stief-oom van Rutte

De Boer pleitte in februari ook al hartstochtelijk voor het stoppen van ‘de strafexpeditie tegen de financiële sector’. Banken en verzekeraars vormden in zijn ogen een ‘topsector’. En de topmanagers die erin werkzaam zijn, verdienden volgens hem ook meer salaris en hadden ook recht op bonussen. Dat was allemaal nog weken voordat de top van ABN Amro bekend maakte dat ze inderdaad een tonnetje meer gingen verdienen en er zoveel rumoer ontstond dat Dijsselbloem besloot de beursgang uit te stellen. En natuurlijk had De Boer achteraf de mening dat de salarisverhoging weer niet zo handig was. ‘Hier hebben zij een inschattingsfout gemaakt,' zei hij vorige week in NRCq. 'Ze hadden dit niet moeten doen. Zeker als je nu kijkt wat de effecten van die beslissing zijn. Die zijn erg ongelukkig. Dat had dus niet zo moeten lopen.’ Tsja. De VNO-NCW-voorman eindigde het interview met de volgende oproep: ‘De discussie moet nu snel worden gesloten zodat ABN Amro zo snel mogelijk naar de beurs kan. Niemand moet nog verder in deze vlek gaan wrijven.’ Ofwel, het jaloerse klootjesvolk snapt er weinig van en moet nu zijn mond houden voordat het nog meer schade aanricht. NRC Handelsblad-columnist Bas Heijne vatte de mentaliteit van De Boer c.s. afgelopen zaterdag kernachtig samen. ‘Af en toe moet je een verzoenend gebaar maken, lippendienst bewijzen aan opgewonden populisten. Vervolgens ga je gewoon je gang’.

Sleetse praatjes

Mijn oude baas Jort Kelder liet in De Wereld Draait Door hetzelfde geluid over jaloezie horen. Die afgunst zou volgens hem ook 'typisch Nederlands' zijn. Succes en kwaliteit worden in dit land niet op waarde geschat. Er heerst een zuur klimaat, talent wordt weggejaagd. Ach en wee. Het zijn niet alleen de Amerikaanse F-15’s in Leeuwarden die me weer laten terugdenken aan de koude oorlog en de jaren ‘80. Het zijn ook de sleetse praatjes van De Boer en Kelder die me terug brengen naar mijn eigen tienertijd toen ik nog – gewapend met collegesjaal – op bezittingen van linkse leraren stickertjes plakte met teksten als ‘socialisme is de filosofie der mislukking gebaseerd op het evangelie van de afgunst’ (sir Winston Churchill).

Het frame ‘afgunst’ is niet alleen kinderlijk oppervlakkig, het is in feite een affront van bizarre proporties

Het frame ‘afgunst’ is niet alleen kinderlijk oppervlakkig, het is in feite een affront van bizarre proporties, die getuigt van een totale minachting voor de gebeurtenissen die zich de afgelopen jaren in de financiële sector hebben voorgedaan en waarvan de schade telkens weer door de weerloze klanten van deze instellingen en de belastingbetalers moeten worden gedragen. De financiële sector slaagt er maar niet in om schade te compenseren – zie het gruwelijke woekerpolisdossier. Het tegendeel is waar. Waar mogelijk rollen verzekeraars en banken met hun spierballen en huren ze advocaten in om ontevreden klanten het zwijgen op te leggen.

Bankiers, leg maar uit hoe goed jullie zijn

De klanten zouden na de crisis weer het belangrijkste worden, zo beloofde ze allemaal even plechtig. Die beloften blijken in de praktijk weinig tot niets waard te zijn. Banken zijn hun klanten uit het midden- en kleinbedrijf – de motor van onze economie - liever kwijt dan rijk. Deutsche Bank nam delen van ABN Amro over en dumpte vervolgens zeventien duizend klanten. Ook Van Lanschot schopte MKB’ers op grote schaal de straat op. De broodnodige kredietverschaffing aan het MKB staat al jaren ernstig onder druk. Omdat er te weinig aan valt te verdienen. Met rentederivaten en rente-opslagen wisten de bankiers niettemin nog een aardige marge uit hun klandizie te persen. Het vertrouwen van het MKB in de bancaire sector bevindt zich om die redenen vermoedelijk op een historisch dieptepunt. Bankiers en verzekeraars vinden niettemin dat ze recht hebben op bonussen en loonsverhogingen. Deze verbijsterende vorm van autisme of het totale ontbreken van een moreel kompas doet ze nu al weken, maanden, jaren de das om. Komende dinsdagavond mogen bankiers en verzekeraars in de Tweede Kamer vragen beantwoorden over de loonsverhogingen die zoveel onrust veroorzaakten. Mijn oproep aan hen luidt dan ook als volgt: leg om te beginnen uit waarom jullie zo goed zijn. Leg uit waarom jullie menen dat je bovenop je riante salaris gerust een ton meer mag verdienen. Probeer weer te geven hoezeer jullie prestaties een toegevoegde waarde hebben. Laat zien hoe belangrijk jullie zijn voor de economische motor van dit land. Vergeet ondertussen niet te benoemen dat de belastingbetaler voor jullie ondernemende handelingen garant staat. Wie weet dat jullie dan alsnog de handen op elkaar krijgen voor dat tonnetje.

[Kleine update]

Ik was dinsdagmiddag even bij EenVandaag op Radio 1 te beluisteren over het onderwerp ABN Amro. Hierbij de link.