De ING Roadshow reist door het land en het middeleeuwse Slot Doddendael in het Gelderse Ewijk vormt op 21 september het toneel voor de eerste nazomerse bijeenkomst. Hoofdattractie voor het voornamelijk uit mkb-ondernemers bestaande publiek is de bekende zakenvrouw Annemarie van Gaal. Ze is al jaren een bezoldigd ambassadeur voor ING. Dankzij haar column in Het Financieele Dagblad en haar rol in televisieprogramma’s als Een dubbeltje op zijn kant staat ze bekend als iemand die een scherpe kijk heeft op financiële zaken. En ze weet als succesvol ondernemer in de media ook te inspireren. Ze slaagt erin die reputatie in de financiële sector te gelde te maken en met name ING stelt haar diensten zeer op prijs. Van Gaal laat zich jaren door ING betalen voor het verrichten van ‘financiële workouts’, seminars, webinars en laat zich inhuren als gastspreker en dagvoorzitter. Het wonderlijke van haar optreden voor ING in Slot Doddendael is dit: Van Gaal is een paar maanden eerder – op 15 juli – toegetreden tot de Raad van Toezicht van de financiële waakhond AFM. Ze is benoemd door minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem die nog geen jaar eerder hard ingreep en vrijwel de complete Raad van Toezicht verving. De reden voor dat harde optreden was de grote mate van verwevenheid van het merendeel van de leden van de raad met de financiële sector die daardoor in opspraak kwamen. Dijsselbloem liet ambtenarendienst ABD TOPConsult in 2014 een onderzoek doen naar het functioneren van het toezichtsorgaan. De bevindingen zijn niet mals. De onderzoekers hebben met name kritiek op de wijze waarop de leden van raad omsprongen met nevenfuncties. 'Er is onvoldoende afstand gehouden van de instellingen die onder toezicht staan, en ook eventuele adviesfuncties zouden daar niet moeten worden vervuld.'  

Annemarie van Gaal tijdens een ING 'webinar' over beleggen.

'Inhoudelijke toetsing van nevenactiviteiten'

Dat moet dus anders. Het toezicht op de toezichthouder moet beter, onafhankelijker, professioneler. ‘Onderdeel daarvan zullen duidelijkere regels zijn met betrekking tot financiële privébelangen zodat elke schijn van belangenverstrengeling kan worden vermeden’, schrijft Dijsselbloem op 12 december 2014 aan de Kamer. In april 2015 schrijft hij de Kamer nogmaals in een brief over professionalisering van de Raad van Toezicht van de AFM. ‘Het vernieuwde kader behelst een inhoudelijke toetsing van nevenactiviteiten door de raad van toezicht als geheel en de nieuwe leden van de raad van toezicht moeten voortaan bepaalde financiële belangen afstoten, bevriezen of in zogenoemd vrijehandbeheer geven, voordat zij kunnen toetreden tot de raad van toezicht.’  

On the ING roadshow met Annemarie van Gaal.

Voor de op 8 juli benoemde Annemarie van Gaal gelden kennelijk andere regels. Zonder dat daar ergens publiekelijk verantwoording voor wordt afgelegd, blijft zij voor ING betaalde optredens verzorgen. De ING Roadshow loopt ook nog langs 5 andere plaatsen, tot en met 22 oktober wanneer Van Gaal in het Aviodome in Lelystad voor een voornamelijk met mkb'ers gevulde zaal staat. De combinatie ING en mkb is een pijnlijke. Dat heeft te maken een brisant dossier dat ook bij AFM ligt: de kwestie over de rentederivaten die massaal door banken aan mkb-ondernemers zijn verkocht. Banken hebben hun klanten onjuist geïnformeerd over de risico’s. Mkb’ers zijn er ook helemaal niet voor toegerust om precies te snappen wat ze met rentederivaten in huis halen, zo luidt het oordeel van experts die zich al jaren met de kwestie bezighouden. Duizenden ondernemers lijden grote schade en er lopen inmiddels de nodige rechtszaken. Juist Van Gaals klant ING heeft er een aantal tegen zich lopen en krijgt in het dossier de ene klap na de andere te verwerken. Een week voordat Van Gaal in Slot Doddendael in Ewijk haar verhaal afsteekt, krijgt ING bij het gerechtshof in Amsterdam een keihard vonnis om de oren. Het is de derde nederlaag die ING in korte tijd lijdt. De uitspraken van de rechters gaan ook veel verder dan de ingrepen van de toezichthouder die zich al jaren met het dossier bezighoudt. Op 4 december maakt de AFM zelf bekend dat het bij het toezicht op de banken tekort is geschoten. De Raad van Toezicht geeft opdracht tot een onafhankelijk onderzoek naar de tekortkomingen binnen de AFM.

'Toestemming van de AFM'

Van Gaal deed bij de aanvang van haar toezichthouderschap wel afstand van haar column in Het Financieele Dagblad. Ze noemt de journalistieke belangstelling voor haar activiteiten 'flauw' en laat desgevraagd weten dat ze haar doorlopende afspraken met ING heeft gemeld en dat ze ‘toestemming van de AFM heeft gekregen’ om de ING Roadshow af te maken. ‘Ik ben er nu mee gestopt. Ik vind dat ik er heel zorgvuldig mee ben omgegaan’. De onderneemster wil niet vertellen hoeveel ze met haar optredens voor ING verdiende. ‘Dat voegt niets toe,’ zo laat ze weten. Wel wil ze kwijt dat ze de verdiensten aan een goed doel over heeft gemaakt. Via sprekersbureau Quality Bookings brengt Van Gaal haar klanten als spreker tussen de 2.000 en 5.000 euro per optreden in rekening. Als gekend pleitbezorger van aangeharkte huishoudboekjes haalde Van Gaal met regelmaat uit naar de financiële sector en noemde ze daarbij verzekeraars en banken met naam en toenaam. Zo nam ze op 23 oktober 2009 het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid) op de korrel. Het Kifid dat door de financiële sector wordt gefinancierd, kon wat haar betreft niet onafhankelijk zijn. Van Gaal: 'Wiens brood men eet... Afhankelijkheid sluit transparantie uit’.

Van Gaal: 'Wiens brood men eet... Afhankelijkheid sluit transparantie uit’  

Dat lot bleef haar klant ING bespaard. In haar jaren als columnist besprak ze de bank slechts één enkele maal. Dat was op 3 december 2013 om ING aan te prijzen als de bank die ABN Amro gratis naar de beurs moest brengen. 'Ik denk dat ING op een groot applaus zou kunnen rekenen. En op heel Nederland als fan!’ Aldus van Gaal. De AFM geeft ondanks herhaalde toezeggingen geen antwoord op vragen. Ook de woordvoerder van het ministerie van Financiën blijft na herhaalde verzoeken tot commentaar zwijgen.   https://twitter.com/gerardvandam01/status/605385876651315200/photo/1