
Belastingontwijking: leuker kunnen ze het op de Zuidas niet maken. Wel makkelijker. Lees meer
Er bestaat een wereld waarin iedereen die iets te verbergen heeft, geld kan oppotten en ongestoord kan uitgeven, zonder ooit gepakt te worden.
Schrijver en journalist Oliver Bullough doopte deze wereld ‘Moneyland’ en schonk ons daarmee een fantastisch concept om de schimmige offshore-wereld beter te begrijpen. Follow the Money zoekt uit welke rol Nederland speelt bij het doorgeleiden van schimmige en ongeoorloofde geldstromen. Welke bankiers, fiscalisten en advocaten steken corrupte regimes, fraudeurs en oligarchen de helpende hand toe?
Oliver Bullough: ‘Je hoeft geen butler van kleptocraten en witwassers te zijn’
Podcast | Het geldspoor met Oliver Bullough
De tijd dat Nederlandse topbankiers het strafrecht niet hoefden te vrezen, lijkt definitief voorbij
Chinese techreus Tencent gebruikt Nederland voor sluiproutes langs belasting en wetten
Nederland als bakermat van het huidige kapitalisme
Podcast | De duistere financiële geschiedenis van Nederland
Corona en belastingtrucs maken van Pfizer het meest winstgevende bedrijf van Nederland
Toezichthouder advocatuur verdient aan het kantoor dat zij moet controleren
Niet minister Weerwind is de baas, maar de belangenclub van advocaten
Hoe een Ierse rundvleeskoning via de Zuidas voor miljoenen aan belastingen ontwijkt
© Johanna Walderdorff
Amerikaanse lobbyisten probeerden belastingparadijs Nederland te ‘redden’
Roomser dan de paus, een overachiever en het braafste jongetje van de klas. Zo typeert het Amerikaanse bedrijfsleven Nederland als het aan de hand van internationale afspraken de afgelopen jaren strenger belastingbeleid doorvoert. Voor de achterban doet de American Chamber of Commerce haar uiterste best om op fiscaal gebied te redden wat er te redden valt.
- Belastingontwijking door multinationals is al decennia een van de grootste problemen ter wereld. Zo goed en zo kwaad als het gaat wordt sinds 2013 geprobeerd om hier internationaal gecoördineerde actie tegen te ondernemen.
- Als vertegenwoordiger van een deel van het Amerikaanse bedrijfsleven in Nederland gooit de American Chamber of Commerce (AmCham) vanaf het eerste moment alles in de strijd om regels tegen belastingontwijking te dwarsbomen. Aan de hand van documenten van de ministeries van Economie en Financiën laat deze vierde aflevering van een nieuwe serie over AmCham zien dat de lobbyclub hier de afgelopen tien jaar zijn handen vol aan heeft.
- Met brievenbusvennootschappen zou AmChams achterban niks van doen hebben, met ‘substance’ (wezenlijke economische activiteit) des te meer. Fiscalisten weten echter dat substance belastingontwijking geenszins uitsluit.
- Om te illustreren wat voor grote belangen er voor AmChams leden op het spel staan, gaat dit artikel aan de hand van drie casestudy’s in op haar inhoudelijke lobby. In twee van deze gevallen werd het bedrijfsleven door maatregelen hard geraakt, in het andere geval wist het opgelopen schade alsnog recht te zetten.
In geen enkele andere periode in haar 60-jarig bestaan heeft de American Chamber of Commerce (AmCham) zozeer alle zeilen bij moeten zetten als in het afgelopen decennium. De lobbyclub en vertegenwoordiger van een aanzienlijk deel van het Amerikaanse bedrijfsleven in Nederland zag met lede ogen aan hoe internationaal de ene na de andere stap werd genomen om af te rekenen met belastingontwijking door multinationals.
‘Ter info: agressieve tax planning krijgt steeds meer (serieuze) aandacht,’ mailt een lid van AmChams Tax Committee in december 2012 aan zijn collega’s met verwijzing naar een uitgelekt concept EU-aanbevelingsrapport. In vergaderingen van dat comité het jaar daarop wordt meermaals besproken hoe om te gaan met de ‘groeiende maatschappelijke kritiek op agressieve belastingplanning in Nederland en andere westerse landen’.
Die maatschappelijke kritiek – goeddeels het gevolg van onthullingen in de media – en de druk op regeringen om in actie te komen, stonden in 2013 aan de basis van BEPS: het omvangrijke project van de Organisatie voor Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) dat voluit te boek staat als Base Erosion and Profit Shifting. BEPS bestrijdt het kunstmatig verlagen van het belastbaar inkomen en het schuiven met winsten naar landen die dat inkomen laag belasten.
Jaarlijks eindigen duizelingwekkend hoge bedragen onbelast en vaak via Nederland in belastingparadijzen. Dat gebeurt zeker niet alleen door toedoen van bedrijven: ook de mondiale elite weet de offshore wereld uitstekend te vinden, zo laten onder meer de Panama, de Paradise en de Pandora Papers zien. Ook in deze gelekte documenten duiken steeds weer namen op van wereldleiders en politici die zich hebben gecommitteerd aan BEPS. Alleen daarom al zouden die het goede voorbeeld moeten geven.
Met ruim 12.400 brievenbusfirma’s staat Nederland als ‘doorsluisland’ wereldwijd ook te boek als belastingparadijs. Op plaats vier van de belastingparadijzenindex van het Tax Justice Network houdt het 66 andere landen achter zich. De Nederlandse regering en AmCham willen hier echter niets van weten.
In februari 2019 zet een mail binnen het ministerie van Buitenlandse Zaken alle geadresseerden in één klap op scherp. ‘Collega’s, het is weer eens zover: drie staten [in de VS] overwegen tax haven legislation, waarbij Nederland ook op de zwarte lijst staat. De bedoeling is om extra geld op te halen bij bedrijven die in een vermeend belastingparadijs gevestigd zijn. Het gaat om de staten Illinois, Montana en Massachusetts.’ De ambtenaar waarschuwt dat ‘in de eerste twee staten snelle actie is geboden omdat daar inmiddels een concreet voorstel in voorbereiding is’.
De mail wordt doorgestuurd naar AmCham met de vraag om hulp, want Amerikaanse bedrijven zouden er hier in Nederland ook last van kunnen krijgen en AmCham kan een effectievere (politieke) lobby opzetten. ‘XXXXX, veel dank!,’ mailt uitvoerend directeur Patrick Mikkelsen om half drie ’s nachts terug. ‘Dit is inderdaad reputationeel schadelijk. Ik ga hier even op kauwen.’
Interessant is het om te zien hoe Buitenlandse Zaken, AmCham, het eveneens ingeschakelde Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA, onderdeel van Economische Zaken) alsook de Organization for International Investment (OFII) in Washington vervolgens de handen ineenslaan om ervoor te zorgen dat Nederland niet op een zwarte lijst komt te staan. De vraag is welke ‘ingangen’ daarvoor in de betreffende Amerikaanse staten moeten worden aangesproken en wat het plan van aanpak moet zijn.
Na een week meldt Mikkelsen zich opnieuw: ‘Even een update inzake tax haven / Illinois: vanmiddag uitgebreid met XXXXX gesproken, waar men zich ernstig zorgen maakt. Ik begreep dat er al goed contact is met de [Nederlandse] ambassade en dat de OFII op volle sterkte aan de slag is. Dat is m.i. essentieel – optreden dicht bij het vuur is nu het meest effectief. Heb XXXXX laten weten dat ik graag schakel met de US ambassador als dat behulpzaam is.’
Op de laatste dag van de maand lijkt er een verlossend woord te komen. Een NFIA-ambtenaar heeft met een goed ingevoerde Amerikaanse belastingspecialist gesproken en meldt dat ‘de wetswijziging in Illinois voor bedrijven in de praktijk tot geen enkele wijziging leidt’. De meeste amendementen die worden ingediend, sneuvelen bovendien onderweg. ‘Waarschijnlijk is NL via ‘copy & paste’ op de lijst gekomen en zitten er geen diepere gedachten achter.’
Mikkelsen vraagt of het onderwerp daarmee van de agenda van de NFIA en Buitenlandse Zaken is, of dat zij de tegenlobby voortzetten. ‘We blijven nadrukkelijk de vinger aan de pols houden,’ antwoordt Henny Jacobs, het hoofd van de Americas van de NFIA vanuit Washington. ‘Heel graag,’ schrijft Mikkelsen terug, die uitlegt dat hij van XXXXX heeft begrepen dat ‘zij een andere inschatting van hun adviseurs hebben gekregen. Ook als de financiële uitwerking meevalt, is het reputationeel slecht voor Nederland. Om een lang verhaal kort te maken: wij zijn nog niet gerust op een goede afloop. Daarbij: als we er echt per ongeluk op zijn gekomen, moet het toch ook mogelijk zijn om Nederland nu snel van die lijst te krijgen?’
Uiteindelijk blijkt het allemaal een storm in een glas water: van de voorgestelde wetgeving in Illinois, Massachusetts en Montana is inderdaad niks terechtgekomen.
De vijftien omvangrijke en uiteenlopende actiepunten van BEPS vormden het uitgangspunt voor (onder meer) nieuwe wetgeving in de VS en de anti-belastingontwijkingsrichtlijnen in de EU (ATAD 1 en 2). Koste wat kost wilde AmCham voorkomen dat Nederland via deze richtlijnen zijn fiscale kroonjuwelen zou uitkleden of afschaffen. In april 2015 benadrukt de club tegenover de regering dat de gevolgen van de richtlijnen van de OESO en de EU middels een ‘brede strategie het hoofd moeten worden geboden’.
Niet in de laatste plaats omdat ‘het van belang is dat er in de toekomst ruimte blijft voor fiscale beleidsconcurrentie’. Die dient volgens AmCham ‘verder te worden bevorderd vanwege de positieve effecten op de fiscale stelsels als geheel’. Met andere woorden, de finishlijn van de beruchte fiscale race naar de bodem tussen landen die strijden om de komst van regionale hoofdkantoren van buitenlandse multinationals (o.a. Verenigd Koninkrijk, Ierland en Luxemburg), was volgens de lobbyclub op dat moment nog lang niet in zicht. Inmiddels is die strijd volgens AmCham verloren.
Vanaf haar oprichting in Nederland in 1961 heeft AmCham geprobeerd fiscaal beleid te beïnvloeden, of preciezer: dat proberen af te zwakken. Dat is in hoge mate haar raison d’être. Naar eigen zeggen duurde het echter tot de eeuwwisseling vooraleer haar Tax Committee zich ontpopte tot een ‘volwaardig expert en constructieve speler van de Nederlandse overheid bij het ontwikkelen van wetgeving die tot doel heeft buitenlandse investeringen aan te trekken’.
Nergens wordt het patroon in AmChams lobby-inspanningen gedurende decennia zo duidelijk zichtbaar als in het online archief van het FD. Wie daar de zoekterm ‘AmCham’ invoert, vindt artikelen die teruggaan tot de jaren ‘80. Steeds opnieuw verkondigt AmCham op basis van dezelfde argumenten dat het vestigingsklimaat in Nederland in gevaar is, en telkens dringt zij er als oplossing op aan om (onder andere) de belasting te verlagen. In veel gevallen gaat de overheid (uiteindelijk) overstag.
In de jaren nul had AmCham een hand in onder meer de introductie van de innovatiebox en de 30-procentregeling, het afschaffen van de vermogensbelasting evenals het fors naar beneden brengen van zowel de dividend- als de vennootschapsbelasting.
Wie hier een ‘race to the bottom’ in ontwaart, slaat volgens AmCham de plank mis. In plaats daarvan spreekt zij in een notitie uit april 2015 van een ‘quest for the optimum’. Noem het een sterk staaltje Orwelliaanse doublespeak, je kan het echter ook opvatten als eerlijk zeggen waar het op staat: geen belastingafdracht is voor bedrijven immers het gunstigste scenario (het optimum).
Nederland ‘roomser dan de paus’
Toen duidelijk werd dat het de Europese Commissie menens is in de strijd tegen belastingontwijking, ontstond er onder Amerikaanse multinationals ‘grote onrust en onzekerheid’. Dat valt te lezen in verschillende verslagen van Nederlandse handelsmissies in de VS over de jaren 2016-2019. ‘Men begint nu te begrijpen wat Europa ten aanzien van de richtlijn doet en dat stuit vooral op volstrekt onbegrip dat Europa eigen ruiten ingooit voor wat betreft het aantrekken van US investeerders,’ meldt een verslag uit april 2016.
Complimenten kan Nederland dat jaar sowieso wel vergeten. Amerikaanse bedrijven laten weten dat het vennootschapsbelastingtarief in ons land eigenlijk niet meer door de beugel kan: ‘Ons VPB-tarief [van 25 procent] wordt vanwege alle verlagingen om ons heen steeds sterker als bijna buiten aanvaardbare grenzen voor de ‘shortlists’ ervaren. [...] De toon is wel dat inmiddels niemand van NL verwacht dat we onder het VK-tarief gaan, maar een tarief dat daarop lijkt acht men wel meer dan gewenst.’
Bij Amerikaanse investeerders heerst bovendien het gevoel dat de Nederlandse regering in de strijd tegen belastingontwijking een ‘overachiever’ is, die ‘het braafste jongetje van de klas wil zijn’. De fiscale aantrekkelijkheid is ‘aan het wankelen gebracht,’ krijgen ambtenaren te horen, en Nederland staat op een kantelpunt. ‘De gedachte is dat NL al genoeg gedaan heeft om het systeem acceptabel en netjes te maken. Nu is men vooral bezorgd dat NL doorslaat. “Roomser dan de paus” is een sentiment dat iets sterker rond begint te zingen,’ staat in een verslag uit juli 2018.
‘Geen enkele onderneming komt praten over echt opportunistische [belasting]structuren’
Enig afschrikwekkend effect lijken alle Europese maatregelen wel te sorteren. Vertegenwoordigers van Amerikaanse bedrijven waarmee Nederlandse ambtenaren op handelsmissie spreken, komen ineens opdagen zonder belastingadviseurs. Dat was eerst wel anders. ‘Geen enkele onderneming komt praten over echt opportunistische [belasting]structuren.’ [...] ‘Alle bedrijven beseffen heel goed dat de fiscale wereld is veranderd.’ [...] Zij ‘lopen immers vooruit op veranderingen die wij en andere landen in de regels aanbrengen. Men is alleen maar bezig met dubbele belasting voorkomen’ en ‘de structuur opschonen en alles wat maar op ‘tax havens’ lijkt eruit halen, staat wel op de agenda voor de middellange termijn’.
Vooral tegen die laatste opmerking valt inmiddels wel het nodige in te brengen. Bovendien is hiermee niet gezegd dat het bedrijfsleven alles zomaar over zich heen heeft laten komen. Integendeel. De lobby van talloze partijen, waaronder AmCham, getuigt daarvan. Duizenden pagina’s aan AmCham-gerelateerde documenten die in het kader van dit onderzoek bij ministeries en gemeenten zijn gewobd (Wet openbaarheid van bestuur) laten zien waartegen de club in verweer is gekomen – soms tevergeefs, soms succesvol.
De richtlijnen en wetten die het vaakst in de AmCham-Wobs voorkomen, zijn hierboven schematisch weergegeven (klik rechtsonder op het icoontje voor een grotere weergave in een nieuw tabblad). In bijna alle gevallen gaat het om zaken waar AmCham tegen lobbyt. Klik op de elementen voor korte beschrijvingen. (In een aantal recente gevallen is sprake van rood omkaderde jaartallen, dat zijn jaartallen van invoering. Het bijbehorende zwart omkaderde jaartal is dan het jaar van voorstel. In alle andere gevallen zijn zwart omkaderde jaartallen ook jaren van invoering.)
Ondanks alle (vaak halfslachtige) initiatieven is klip en klaar dat belastingontwijking nog steeds alomtegenwoordig is. Dat wetgeving, bedoeld om fiscale loopholes te dichten, achter de realiteit aan hobbelt, is onvermijdelijk. Wel opmerkelijk is dat vrijwel alle EU-landen zich in dit verband ondermijnend hebben opgesteld binnen de zogeheten Gedragscodegroep – een belangrijke werkgroep die zich bezighoudt met belastingwetgeving.
Critici betogen niet voor niets dat de EU niet daadkrachtig genoeg optreedt en dat de zwarte lijst met belastingparadijzen die zij bijhoudt een wassen neus is. Tekenend is dat die lijst vlak na het openbaren van de Pandora Papers (oktober 2021) zowaar is ingekort.
Ingaan op alle belastingmaatregelen van de afgelopen jaren is geen doen, maar ter illustratie lichten we aan de hand van drie casestudy’s enkele ontwikkelingen uit om duidelijk te maken wat voor grote belangen er voor het bedrijfsleven op het spel staan. Dat heeft wel degelijk een aantal klappen moeten incasseren. Het is zinvol om echter eerst het rekbare begrip substance van enig commentaar te voorzien. Dat speelt zowel in de eerste casestudy als de meeste belastingwetten en -richtlijnen namelijk een primaire rol.
Het toverwoord ‘substance’
‘Het is heel simpel,’ zegt hoogleraar belastingrecht aan de Universiteit Leiden, Jan van de Streek. ‘Je mag gewoon de belasting ontwijken, zolang je maar substance hebt. Ik zeg dit even heel plat hè, en zo zullen fiscalisten het natuurlijk zelf niet zeggen, maar zo redeneren zij wel. Ook brievenbusvennootschappen waar enkele mensen werken, vinden zij geen brievenbus maar substance, en dan mag je je winsten gewoon doorsluizen naar elders.’
Over de definitie van en de eisen aan substance woedt internationaal al jaren discussie. Vlekkeloos valt de huidige regelgeving op dit gebied niet te noemen, vindt Arnold Merkies, coördinator bij Tax Justice Nederland.
Voor de toepassing van onze belastingwet vindt de Nederlandse fiscus het van belang dat er in het buitenland sprake is van substance. Spiegelbeeldig kijken belastingdiensten in het buitenland of brievenbussen in Nederland voldoende substance aan de dag leggen. Indien nodig vindt hierover informatie-uitwisseling plaats.
Er wordt gewerkt aan de hand van afvinklijstjes: is er sprake van een kantoor? Zijn er mensen in dienst? Zijn de personeelskosten niet te laag? Enzovoort. ‘Het is een beetje onoverzichtelijk maar in de basis komt het erop neer dat je vrij makkelijk aan het afvinklijstje kan voldoen en er dan als bedrijf nog steeds een belastingontwijkingsstructuur op na kan houden,’ zegt Merkies.

Het andere probleem, legt hij uit, is dat als de fiscus een dergelijke structuur onder de loep neemt, die kijkt of deze is opgericht met als hoofdreden het ontwijken van de belasting. Zo ja, dan wordt daar een stokje voor gestoken. ‘Maar dan denk ik: als het een nevenreden is, gaat het toch ook om belastingontwijking? Belastingontwijking is belastingontwijking. Vaak kunnen bedrijven vrij makkelijk iets anders verzinnen en dan verklaren ze dat dat de hoofdreden is waarvoor zij een bepaalde structuur op poten zetten.’
Een jaar of tien geleden bracht Merkies – destijds Tweede Kamerlid voor de SP – een bezoek aan de koffiebranderij van Starbucks in de Amsterdamse haven. ‘Dat was een beetje een vreemde ervaring, want het was overduidelijk een charmeoffensief. Ze wilden het alleen maar over de koffie hebben. Toen ik op een gegeven moment zei: “Laten we nu ook het belastingverhaal eens bespreken”, vonden ze dat toch minder leuk.’
Dat verhaal was tweeledig. ‘Enerzijds deed nota bene de branderij zelf aan belastingontwijking. Daarover is de Europese Commissie een staatssteunzaak tegen Nederland begonnen,’ legt Merkies uit. ‘Daarnaast was er in de branderij een brievenbusmaatschappij gehuisvest die ervoor zorgde dat er in het Verenigd Koninkrijk geen cent belasting werd afgedragen. De branderij, die verder niets met deze brievenbus van doen had, moest in deze constructie de schijn van substance ophouden.’
Dubbele sandwich
Verschillende bv’s die ‘heel toevallig’ onder één dak zitten: Starbucks is niet het enige bedrijf dat deze truc toepast, zegt Merkies. ‘Tal van grote bedrijven doen het. Die werken ook niet met trustkantoren, ze hebben zelf een soort inhouse brievenbus.’
Arjan Lejour, hoogleraar belastingen aan de Universiteit Tilburg, vertelt dat ‘25 tot 30 procent van de brievenbusfirma’s die de Nederlandse Bank kon achterhalen, een Amerikaanse eigenaar heeft. Al die Bijzonder Financiële Instellingen [BFI’s] hebben nauwelijks tot geen substance. Het meest bekende voorbeeld is Google, dat z’n winsten via de double Irish Dutch sandwich wegsluisde. Daarnaast is Google actief in Nederland met onder meer datacentra, maar dat gaat dus om aparte bv’s.’
‘Ons sterke punt is substance, dat hebben we in overvloed’
Dat een bedrijf aan de hand van verschillende bv’s zowel substance kan hebben als de belasting kan ontwijken, weet AmCham als geen ander. In de strijd om onder strengere belastingregels uit te komen, wijst de lobbyclub er graag op dat zij met ‘substanceloze doorstromers’ niets van doen heeft, en haar leden in Nederland zorgen voor aanzienlijke werkgelegenheid.
‘Wij zouden zeker voorstander zijn van aanscherping van de regels omtrent substance – dat zou geen effect hebben op ons substancerijke ledenbestand,’ valt te lezen in vergadernotulen uit juni 2013 van AmChams Tax Committee. ‘Ons sterke punt is substance, dat hebben we in overvloed.’ In maart 2014 suggereert een lid van dat comité om in de Priority Points op te roepen tot maatregelen die substance in Nederland aantrekkelijker maken, want ‘daar ligt de toekomst’.
Vrij vertaald: we laten ons van onze beste kant zien door mee te denken over strenger substancebeleid, dus kom maar door met die eisen voor bedrijven in Nederland die ons toch niet raken. ‘Ja, multinationals vinden het heel leuk om te kunnen zeggen, “Zie je wel, wij zijn geen brievenbusmaatschappij!”,’ zegt Van de Streek. ‘Maar ze zijn natuurlijk wel enorm manipulatief bezig met hun transfer pricing.’ Dat komt veelal neer op het kunstmatig schuiven met winsten tussen verschillende vennootschappen in verschillende jurisdicties.
‘Bij nieuwe belastingwetgeving zijn multinationals ook altijd op zoek naar een substance escape of carve-out,’ vult hij aan: een bepaling die stelt dat als je enige reële economische activiteiten ontplooit, de eigenlijke maatregelen om belastingontwijking tegen te gaan, niet op jou van toepassing zijn.
De Europese Commissie heeft inmiddels aangekondigd voorgoed te willen afrekenen met brievenbusfirma’s.
In het volgende artikel werpen we een blik op een belangrijke anti-belastingontwijkingsmaatregel die AmCham in eerste instantie op achterstand plaatste, maar die de lobbyclub geheel naar zijn hand wist te zetten.
13 Bijdragen
Riph van den Assum
Citaat uit jouw stuk: "Maar dan denk ik: als het een nevenreden is, gaat het toch ook om belastingontwijking"?
Vraag:
Als de grens van België kortbij is en ik ga in België tanken voor mijn auto, is dit dan ook belastingontwijking?
Mijn vraag is retorisch, maar ik ken uw antwoord niet.
De vraag die daar bij hoort is: Waar ligt de grens? En daarbij bedoel ik dat een sanctie op dit gedrag op zijn plaats is.
Met een vriendelijke groet
Riph van den Assum
Daniël de Jongh 1
Riph van den AssumTanken over de grens voor een paar euro minder (mede) omdat de benzineaccijns daar lager ligt, zou je inderdaad als een vorm van belastingontwijking kunnen opvatten. Je ontwijkt immers de hogere accijnsprijs in eigen land. Maar deze (leuke) vraag is inderdaad vooral retorisch aangezien goedkoper tanken natuurlijk mijlenver af staat
van het optuigen van een (substanceloze) constructie bedoeld om over gigantische geldstromen nauwelijks tot geen belasting te betalen (in bijvoorbeeld ontwikkelingslanden).
Waar de grens zou moeten liggen is voer voor discussie, maar het antwoord daarop is uiteindelijk aan beleidsmakers. Die hebben het afgelopen decennium al hun handen vol aan het aanpakken van de meest flagrante vormen van belastingontwijking, dus ik denk dat iedereen voorlopig nog met een gerust hart in België kan gaan tanken.
Groet,
Daniël
Vincent Huijbers 9
Daniël de JonghDe accijnzen in Nederlands zijn een Nederlands feestje. Denk aan het kwartje van Kok. Met het wegvallen van de grenzen door Shengen zie ik geen beletsel om in België te gaan tanken. De regels zullen moeten worden aangepast aan die nieuwe realiteit. Dus bijvoorkeur in heel Europa hetzelfde tarief.
Voor multinationals geldt misschien hetzelfde: de belastingklimaatvluchteling zal net zo lang verplaatsen zolang er hoogteverschil is. In een mondiale economie zouden idealiter de regels gelijk getrokken moeten worden.
Ik vraag me af of dit uberaubt mogelijk is?
Het opportunisme dat maakt dat Nederland zo aantrekkelijk als doorvoer land is wordt ook steeds openlijker aangekaart. Het past niet meer in deze tijd en knaagt aan de geloofwaardigheid en betrouwbaarheid van Nederland. Zijn er geldige (locale) redenen om een gunstiger belastingklimaat op te tuigen? Of is dit ook een historische erfenis?
Daniël de Jongh 1
Vincent HuijbersWat het tweede punt aangaat: Nederland doorstroomland (https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2021/11/22/rapport-commissie-doorstroomvennootschappen-op-weg-naar-acceptabele-doorstroom) heeft een geschiedenis die decennia teruggaat.
Eveline Bernard 6
"...Illinois, Massachusetts en Montana is inderdaad niks terechtgekomen." Klapt de tekst in in plaats van uit.
Daniël de Jongh 1
Eveline BernardEveline Bernard 6
Daniël de Jongh 1
Eveline BernardEveline Bernard 6
Daniël de JonghMisschien moet FTM toch meer uren besteden aan eindredactie!
Daniël de Jongh 1
Eveline BernardElmar Otter 6
Daniël de JonghEveline Bernard 6
mijn conclusie:
Verbiedt de AmCham in Nederland en in de hele EU. Het is een staatsondermijnend instituut.
Dat provincies en gemeenten betalen voor het lidmaatschap is helemaal een gotspe!
Ook goed om de namen van die VVD en CDA-politici die de AmCham terwille zijn weer eens duidelijk te noemen:
Helma Neppérus (VVD)
Helma Lodders (VVD),
Evert-Jan Slootweg (CDA)
staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes (VVD)
Robert Voorhoeve 4
Voor een leek zoals ik, lijkt het wel een hindernisbaan voor de lange termijn.
Het zal hopelijk stapje voor stapje ? winst opleveren voor een rechtvaardiger bestel.
Ronduit verontrustend vind ik de DUBBELE PETTEN situatie bij universiteiten.
Ik lees hier al jaren over, ook waar het totaal andere vakgebieden betreft.
Bij voorbeeld collega (oud-collega ?) Vincent Harmsen pluisde het dossier pesticiden/Brussel/den Haag èn Bayer uit. Het STONK, ook jaren/kabinetten-lang de betrokken ministers die in de Tweede Kamer andere dingen beloofden dan ze in Brussel naar voren brachten. Of de BIJEN erop vooruitgegaan zijn inmiddels, is mij niet bekend.
Succes met je volgende onderzoek, robert voorhoeve