'Austerity or Piketty?
Column
40
Sinds Thomas Piketty 'ongelijkheid' op de internationale agenda zette gaat er geen dag voorbij of velen pleiten voor het loslaten van de 'austerity policy'. Maar wat voor nut hebben dan het Stabiliteits- en Groei Pact en de afgesproken Europese economische regels?
Het is bijna niet te geloven: sinds de Engelse vertaling van Piketty's boek 'Le Capital au 21e siècle' gaat er vrijwel geen dag voorbij of economen, politici of andere betweters grijpen diens (vermeende) polititieke boodschap aan om te pleiten voor minder 'bezuinigingen'. Maar laten we wel wezen: die afspraken over economische hervormingen zijn wel in EU-verband gemaakt. Eerst al in 1997 met het Stabiliteits- en Groei Pact (SGP), daarna aangescherpt in het Six Pack, Two-pack en Fiscal Compact. Ook Frankrijk heeft die afspraken ondertekend.
EU-besluitvorming werkt niet
Nu zal ik de laatste zijn, die voorstander is van dergelijke Europese dictaten, maar het gaat me meer om het mechanisme. En, misschien belangrijker nog, het toont aan dat de EU-besluitvorming niet werkt. Voor geen meter. Immers, als het zo is, dat intergouvernementele afspraken maar naar willekeur genegeerd kunnen worden, wat is dan de zin ervan?EU ondermijnt onderlinge solidariteit en vertrouwenBovendien leidt het tot onderlinge wrevel, want het éne land houdt zich er wel aan, maar het andere niet. Dat ondermijnt niet alleen de onderlinge solidariteit, maar ook het vertrouwen in de Europese instituties als zodanig. Een vertrouwen dat broodnodig is, maar dat verder en verder afbrokkelt onder de doorsnee burger. En verwonderen doet dat allerminst, want het is er -na bijna vijf jaar aanmodderen- bepaald niet beter op geworden in de eurozone. De discussie dreigt nu te verschuiven richting inkomens- en vermogensongelijkheid, maar zou het niet verstandiger zijn om eens een keer te analyseren wat de werkelijke oorzaken van deze ontsporing zijn? Want hoe kan het dat EU-landen als Groot-Brittannië of Polen en niet-eurozone landen als Zwitserland en Noorwegen veel minder last van de crisis lijken te hebben dan de meeste euro-landen? Zou er wellicht een verband zijn tussen de euro en de crisis?
Bezuinigen in een krimpende economie?
De vraag stellen is hem beantwoorden. Natuurlijk is er een verband. Eén rente voor iedereen is vragen om problemen. En ja, 'bezuinigen' in een krimpende economie baart geen adelaarsjongen, daar hoef je geeneens econoom voor te zijn, dat snapt een brugklasser nog. Toch heeft de EU-elite er gezamenlijk voor gekozen om die weg van hervormen en bezuinigen te bewandelen en zijn de afspraken daarover vastgelegd in voornoemde verdragen. Maar nu men geconfronteerd wordt met de desastreuze gevolgen van dat beleid roepen velen, de Franse president Hollande voorop, dat het roer 180 graden omgegooid moet worden. Hoe ongeloofwaardig ben je dan geworden?Men had en heeft geen flauw idee hoe de crisis aan te pakkenDit kan twee dingen betekenen: één, dat men destijds geen flauw idee had van hoe de crisis aan te pakken en twee, dat men het nog steeds niet weet of, beter gezegd, niet wil weten, omdat men dan met de harde realiteit wordt geconfronteerd: deze eurozone werkt niet. Er is dringend nood aan monetaire flexibiliteit, maar die kan niet geboden worden, aangezien men 'opgesloten' zit in het keurslijf van de eenheidsmunt. En zolang men niet echt op zoek wil naar de dieper liggende oorzaken van deze crisis, blijft een oplossing achterwege.
