Bankcrisis in Oekraïne

Op dit moment zit ik in Kiev, Oekraïne. Door alle protesten ligt mijn werk al een week stil. In het begin kwamen de mensen de straat op om te demonstreren voor aansluiting bij de Europese Unie, nu gaat het vooral over de slechte staat van de economie en de corruptie voorop. Aan de ene kant is het fascinerend om te zien hoe hier drie generaties van alle lagen van de bevolking samen de straat op gaan om veranderingen af te dwingen. Daar waar het meest emotionele debat in Nederland gaat over triviale zaken als ‘het Koningslied’ en ‘Zwarte Piet’. Aan de andere kant, mogen we blij zijn dat we in Nederland niet hoéven te demonstreren over zulke grote problemen als hier.

Schijnrust

Toch valt er op die rust in Nederland wel wat af te dingen. We hebben sinds 2008 de grootste crisis in ons economisch bestel sinds de jaren ’30 van de vorige eeuw. Bijna al onze financiële instellingen hadden hulp nodig om te overleven (ING, Aegon), moesten genationaliseerd worden (ABN-Amro, SNS, Fortis), gingen failliet (DSB, IceSave), konden niet op eigen kracht verder (Friesland Bank) of verloren het vertrouwen van de consument (Rabobank). Het eerste dat ik in mijn traineeship in de jaren 90, bij ABN Amro leerde was: het product van een bank is Vertrouwen! Dat vertrouwen is nog steeds ver te zoeken. Dat komt niet alleen door de lokale ontwikkelingen. Via de internationale financiële markten en handel kan ook gedoe in een ander land bij ons het vertrouwen aantasten.

Met een u-bocht kun je redeneren dat wij de bonussen betalen van falende Spaanse bankiers. En straks de oekraïners?

Het was ondenkbaar dat het kleine Griekenland ons zou kunnen destabiliseren. Toch gebeurde het. Het kon niet gebeuren dat we zouden opdraaien voor fouten van banken in andere landen. Toch staan we garant voor Spaanse banken. Met een u-bocht kun je redeneren dat wij de bonussen betalen van falende Spaanse bankiers. Komen daar de Oekraïners bij?

Redden de Russen?

De ontwikkelingen hier in Oekraïne kunnen mogelijk ook zo'n negatief effect hebben op het vertrouwen in het financiële stelsel, en op de handel. Ik heb de laatste maanden vele (centrale) bankiers gesproken in Kiev. Hun angst is dat er een devaluatie van de lokale munt, de hrivna, aankomt . Geen goed nieuws voor onze export. Maar belangrijker, het is goed mogelijk dat daarmee het vertrouwen in het bankwezen wordt ondermijnd. Gisteren heeft de Gouverneur van de centrale bank Ihor Sorkin in een videoboodschap zijn burgers  opgeroepen om vooral geen spaargeld op te nemen. Ik neem aan dat hij deze oproep niet doet zonder reden. Sinds Fortis, SNS en DSB weten ook wij wat er gebeurt als spaarders massaal hun spaargeld opnemen. Als het financiële systeem hier in elkaar dondert, dan kan dat gevolgen hebben voor ons. Ten eerste is het weer slecht nieuws over banken. Vertrouwen heeft een rechtevenredig verband met berichtgeving in de media en rijen voor Oekrainsche banken zijn geen fraai beeld. Maar een ander effect is nog veel vervelender. Bij wie gaan ze aankloppen als ze in acute nood komen. De Russen? Om geopolitieke redenen willen we dat niet. Bij ons, EU en IMF? Hoe verkoop je het politiek aan de Nederlandse bevolking dat we de zelf bezuinigen en vervolgens andere landen buiten de EU gaan helpen? Dat was binnen de EU al moeilijk genoeg. Als ik u was zou ik de stabiliteit van het Oekraïense bankstelsel in de gaten houden. Die kan van een veel groter belang zijn dan het op het eerste gezicht lijkt.