De agenda van dag 9 beloofde een saai dagje te worden. Drie vertegenwoordigers van relatief kleine banken die nader ondervraagd werden over de garantieregeling van 200 miljard, ingesteld door het Ministerie van Financiën in oktober 2008. Uiteindelijk werd het toch nog interessant omdat opnieuw RABO onder vuur kwam te liggen: volkomen onterecht.

De eerste ondervraagde was Guus Stoelinga van de Leaseplanbank. Dat is die bank die NVB-topman Boele Staal even vergeten was. Nou ja, niet alleen Staal kende de bank niet, dat gold voor de hele bancaire gemeenschap. De bankvergunnig is terug te leiden op het feit dat Leaseplan ooit onderdeel was van ABN Amro. Stoelinga merkte dat ook op: een autoleasebedrijf is meestal onderdeel van een grote financiële instelling (leasing is kredietverlening en dus is daar funding voor nodig). Opmerkelijk dat nu juist Leaseplan eigendom is van Volkswagen en destijds in 2008 van Arabische financiers. Toen Leaseplan in de problemen kwam, sprong Volkswagen bij, de Arabieren gaven niet thuis. Waarom, vroeg de commissie? Stoelinga had geen idee.

Leaseplan "bedelde"
Door de val van Lehman kon Leaseplan zich niet meer lang financieren. Leaseplan ging zichzelf toen maar kort financieren (dat is risicovol), wendde zich vervolgens tot het ECB loket en uiteindelijk (in september 2008) klopte de bank bij DNB aan. Leaseplan dacht eerst gebruik te maken van het noodkrediet-regeling. Die gold echter niet voor lange financiering en de Leaseplanners moesten er van af zien. Stoelinga gaf aan dat ze hadden "gebedeld" bij de pensioenfondsen voor financiering, maar dat de deur gesloten bleef. Leaseplan was eerst niet op de hoogte van de garantieregeling en zou ook niet als eerste gebruik maken van de faciliteit. Dat zou een "grote bank" (met name ING en SNS) moeten zijn. Tot grote verbazing van Leaseplan gebeurde dat niet en was Leaseplan wel de eerste bank die van de garantie gebruik maakte.

De tweede ondervraagde was Kees van Dijkhuizen, cfo van de NIBC. Deze bank was de eerste bank die echt in de problemen kwam door de rommelhypotheken in de VS. De bank heeft overigens hard ingegrepen door de balans grondig te saneren en is nu een van de best gekapitaliseerde banken (NIBC was ook een van de eerste banken die de particuliere spaarmarkt ontdekte). Van Dijkhuizen bevestigde de lezing van Stoelinga dat eerst een grote bank van de garantieregeling gebruik zou maken. NIBC meldde dat de garantieregeling voor NIBC van het grootste belang is geweest. Zonder de regeling zou NIBC  1,5 mrd euro aan hypotheken en 2 mrd euro aan bedrijfsleningen niet kunnen herfinancieren. NIBC is altijd zo verstandig geweest om haar activa direct te waarderen tegen fair value.

Ingang van het hoofdkantoor van NIBC in Den Haag

De aversie van Bruggink
Van Dijkhuizen maakte duidelijk dat de Staat graag wilde dat iedereen  zou meedoen (aan koper en aan verkoper zijde); het zou de eensgezindheid in het Nederlandse bankwezen onderstrepen en ook niet een specifieke bank met een stigma opzadelen. Rabobank had blijkbaar moeite met deze solidariteitsmaatregel. Brugging maakte eerder bekend dat zij dan wel geld wilde lenen aan banken, maar niet aan NIBC en Leaseplanbank. Dat vonden van Dijkhuizen ("elkaar helpen is niet de sterkste kant van de Nederlandse financiële sector") en Stoelinga ("hoe banken samenwerken, verdient verbetering") maar raar. Nou ik niet!

Los van het feit dat banken gewoon concurrenten zijn en dat concurrenten helemaal niet hoeven samen te werken, moeten met name NIBC en Leaseplan zich onthouden van dit soort onzin. Beide banken konden alleen spaargeld ophalen bij particulieren omdat er een depositogarantiesysteem is en wie betaalt uiteindelijk de schade als deze twee banken omvallen? Niet aandeelhouder J.C. Flowers van NIBC of Volkswagen van Leaseplan, maar de RABO-bank. Ik geef Bruggink van RABO 100 procent gelijk in zijn aversie om deze twee banken van financiering te voorzien.

Het was wel curieus om te vernemen dat Rabobank Londen blijkbaar wel meegedaan had in de financiering van NIBC en dat Rabobank opgetreden is als 'underwriter' in een NIBC lening. Volgens van Dijkhuizen waren de bedragen waarschijnlijk te klein voor Rabo (sneer......). Ik vermoed dat de commissie hier nog wel op terug zal komen!
Er was nog een derde ondervraagde: Rob Becker van Achmea Holding. Deze bank was actief in hypotheken en kwam in de problemen bij de financiering, zo erg dat zelfs overwogen is de bank te verkopen (dit is niet gelukt). Achmea is onderdeel van Eureko, waarin Rabo weer een aanzienlijk belang heeft. Becker gaf aan dat Achmea intern op zoek is gegaan naar financiering, maar dat dit niet gelukt is.


Lees ook het blog van Peter Verhaar over banken, brokers en beurzen
www.bank.blog.nl
www.pfverhaar.nl
twitter: @peterverhaar