Rehn, Rutte en de rest, moeten op zoek naar andere wetenschappelijke onderbouwing voor hun beleid. De bezuinigingsprofeten Reinhart en Rogoff, blijken rommelaars.
Een shocker. Zo mag je de pas gepubliceerde kritiek noemen op de wereldberoemde studie die als rechtvaardiging geldt voor bezuinigingsbeleid. Die studie uit 2010 van de Amerikaanse economen Carmen Reinhart en Kenneth Rogoff stelt op basis van historische gegevens dat een staatsschuld boven de 90 procent van het BBP leidt tot flink lagere economische groei. Daar moeten we dus met alle macht onder blijven, luidt het advies.
Een groep wetenschappers (Herndon, Ash and Pollin) heeft geprobeerd de resultaten na te bootsen en is daar niet in geslaagd. Sterker nog, ze kwamen een aantal eigenaardige zaken tegen die de geloofwaardigheid van de studie ernstig aantasten. Meest in het oog springend is dat Rogoff en Reinhart excelsheets verkeerd hebben opgemaakt, wat inmiddels door het duo is toegegeven. Verder zijn volgens de critici sommige landen arbitrair weggelaten en kregen bepaalde gegevens meer gewicht dan andere, zonder goede verklaring. “Vrij overtuigend dat er is gerommeld”, zegt Hans Stegeman, econoom bij Rabobank. “De 90 procent speelt een verkeerde rol in het debat”, beaamt hoogleraar economie Bas Jacobs (EUR).
Hoge staatsschuld
De auteurs
verdedigen zich door erop te wijzen dat ze alleen hebben gesproken over een correlatie tussen hoge staatsschuld en lagere groei en dat ze dus niet hebben beweerd dat de schuld tot lagere groei leidt. Met andere woorden: het kan ook andersom zijn – lagere groei leidt tot hoge staatsschuld. Maar dat is niet hoe de twee Amerikanen hun onderzoek publiekelijk hebben uitgelegd. In hun
opinie-artikelen is het glashelder wat de richting van de causaliteit is. Bovendien laten ze de kritiek in hun eerste reactie
grotendeels onweersproken, wat wetenschappelijk gezien zorgen baart.
Ook in Nederland is de studie heel invloedrijk. De belangrijkste conclusie en de scheidslijn van 90 procent staatsschuld duiken op in allerlei parlementaire stukken ter rechtvaardiging van het terugbrengen van het begrotingstekort. Zo lazen we vorig jaar nog in de
Miljoenennota: “De ervaring leert dat eenmaal opgebouwde schulden hardnekkig kunnen zijn. Dit wordt onderbouwd door recent onderzoek van de economen Reinhart, Reinhart en Rogoff. Als landen te maken krijgen met een overheidsschuld groter dan 90 procent van het bbp, duurt het gemiddeld 23 jaar voordat deze weer tot onder 90 procent is gedaald. Gedurende een dergelijke periode ligt de economische groei per jaar gemiddeld 1,2 procentpunt lager dan in periodes met lagere schulden.” Het Ministerie van Financiën verwees onder het vorige kabinet eveneens gretig naar het onderzoek.
Reinhart in Nederland
Vorig jaar oktober was Carmen Reinhart nog in Nederland om een
lezing te geven tijdens de Economendag, waar ze opnieuw sprak over de gevaren van een hoge staatsschuld. Een
interview met haar is terug te zien op de site van Mejudice, waarin ze herhaalt dat we pijnlijke maatregelen niet moeten uitstellen.
Vanzelfsprekend gebruikt ook euro-commissaris Olli Rehn
graag het argument. Hij zei in februari nog: “
It is widely acknowledged, based on serious research, that when public debt levels rise about 90% they tend to have a negative economic dynamism, which translates into low growth for many years.” (Lees
hier meer over uitspraken van Rehn).
Tamelijk arbitrair gekozen
Het is nu wachten op meer onderzoek. Ondertussen moeten politici in de VS op zoek naar een andere reden om paniekerig over de overheidsschuld te doen. Voor het kabinet-Rutte ligt dat anders, want dat kan terugvallen op de 3-procentsnorm uit Brussel, dat aan eurolanden tevens voorschrijft dat de staatsschuld maximaal 60 procent mag zijn. Beide normen hebben geen wetenschappelijke onderbouwing van welke statuur dan ook, en zijn dus tamelijk arbitrair gekozen. Niettemin bieden ze houvast om tegen het advies van het CPB en het
IMF in door te gaan met lastenverzwaringen volgend jaar.
Tenzij we miraculeus gaan groeien natuurlijk door te gaan shoppen, zoals premier Mark Rutte onlangs heeft
gesuggereerd. Dat mirakel kan plaatsvinden, want we hebben immers een staatsschuld van “slechts” 71 procent. Niks aan de hand!
6 Bijdragen
Stef
boer-breekt-klomp
Politiek heeft geen wetenschappelijke feiten nodig. die zijn vaak maar lastig. De nature of the game is selectief citeren, naar believen, gezien de situatie. Als je de uitspraken van politici ontleed zit het vol egodefensie mechanismen omkeringen en andere psychologische taalspelletjes. Met ehh ... de kennis van nu.
Het ambtelijke beleidsproza als de Miljoenennota is geen uitzondering. Het ambtelijk proza dient de politieke broodheren. Kijk goed naar de zin: "De ervaring leert dat eenmaal opgebouwde tekorten hardnekkig kunnen zijn". Deze zin heeft helemaal geen onderwerp. Het onderwerp in de zin is : 'de ervaring". Dit is een reificatie. Taalkundig onjuist. Ik, Jij, Hij leert, de ervaring leert helemaal niks. Dit zijn de regels voor het verbloemen. Niet te verwarren met de regels van de wetenschappelijke procedure.
jopie
Je hoeft helemaal niet te bezuinigen om die 3% norm te behalen... Ik zie niet in waarom die 3% norm altijd i.c.m. met bezuinigingen wordt genoemd. Men kan ook regelgeving zo veranderen dat nieuwe markten op korte termijn worden aangeboord of bestaande worden gestimuleerd (en dan praat ik niet over korte termijn subsidies met hun disruptieve werking).
Die 3%-norm betekent in beginsel niet gelijk bezuinigen... Maar wel, als je een besluiteloos kabinet hebt die nergens enige verantwoordelijkheid voor wil dragen. Het werkelijke probleem is niet die 3%norm maar het politieke dilemma tussen electoraat en verantwoordelijkheid.
Arend Radius
Een land moet streven naar 0% en als dit niet haalbaar is dan moeten zij hun begroting ( structureel) aanpassen.
surfduuuude
Arend Radiuscormol
(1) De overheidsschuld bedraagt eind 2012 geen € 427,5 mld. (71,2% bbp) maar netto €51,5 mld (8,7% bbp) door de belastingclaim van € 376 mld. op de pensioenreserves.
(2) We verdienen nu jaarlijks zelfs ca. € 6 mld. aan onze staatsschuld (88% van de staatsschuld is belegd in de pensioenfondsen) en de reële rentekosten op onze schuld zijn t.o.v. 1995 gehalveerd.
(3) De door overheidssteun verworven financiële vaste activa (€ 52,2 mld.) dekken praktisch de resterende netto-staatsschuld, maar mogen natuurlijk niet in aanmerking genomen worden..
(4) In de EU krijgen we geen credit voor onze pensioenreserves terwijl die relatief exceptioneel hoog zijn (178% bbp, incl. levensverzekering 205% bbp).
(5) In 2012 daalde de netto-overheidsschuld met € 275 per seconde