Als je naar de website van de American Chamber of Commerce (AmCham) surft en klikt op History of Advocacy, dan is een breedbeeldbanner van het Binnenhof het eerste dat je ziet. Eronder staat een lange reeks uiteenlopende zaken die AmCham tot haar lobbysuccessen rekent. De opsomming leest als een milde vorm van borstklopperij:

Invloed op de uitkomst van verschillende verdragen tussen Nederland en de Verenigde Staten. Het afwenden van een amendement dat ondernemingsraden zeggenschap moest geven over het dividendbeleid van bedrijven. Het bevorderen van flexibele werktijden en het verruimen van de openingstijden van winkels. Fungeren als belangrijke speler in de hervorming van het belastingstelsel. Zorgen voor juridische en financiële tegemoetkomingen voor expats. Herhaaldelijk de vennootschapsbelasting naar beneden krijgen.   

Op diezelfde pagina somt AmCham nog meer aangelegenheden op waarbij zij naar eigen zeggen een vinger in de pap had. Hoewel AmCham hier al decennia een grote speler is, is haar invloed velen lange tijd ontgaan. Zelfs mensen bij ngo’s die zich beroepsmatig met bijvoorbeeld belastingzaken bezighouden, hadden deze lobbyclub niet direct in het vizier. Enkele verzoeken op de Wet openbaarheid van bestuur ten aanzien van belastingzaken brachten daar de afgelopen jaren verandering in.  

‘In 2015 deden we onderzoek naar belastingontwijking en zaten we vooral op het spoor van de belastingadvieskantoren,’ zegt Esmé Berkhout, belastingexpert bij ontwikkelingsorganisatie Oxfam Novib. ‘Toen we de uitslag van de Wob kregen, werd ons eigenlijk pas duidelijk hoe groot de rol was van AmCham, maar ook zeker die van VNO-NCW. Bij zowel politieke adviescommissies als bij het ministerie van Financiën bleek de deur wagenwijd voor hen open te staan. Dat die partijen ook nog eens worden gevraagd om mee te denken over beleid, vonden wij heel ver gaan.’ 

Dit privilege heeft AmCham te danken aan haar goede banden met de overheid en, daarmee nauw samenhangend, aan het gewicht dat hier door Amerikaanse multinationals in de schaal wordt gelegd. ‘Voor beleidsmakers is er sprake van een zeker prestige; zij zijn ervan overtuigd dat Amerikaanse bedrijven van groot economisch belang zijn voor Nederland, en dan gaan alle deuren open’, stelt Jasper van Teeffelen, belastingexpert bij Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) en coördinator bij LobbyWatch, een coalitie van vijf maatschappelijke organisaties die zich hard maakt voor meer transparantie ten aanzien van lobbyactiviteiten van het bedrijfsleven. 

‘Wij bij SOMO moeten alle moeite doen om een afspraak te fiksen met Menno Snel als we een rapport presenteren. Met Mark Rutte zou dat helemaal ondenkbaar zijn,’ lacht Van Teeffelen bij het zien van het lijstje met daarop de bewindspersonen die de afgelopen jaren op Kasteel De Wittenburg in Wassenaar de zogeheten Priority Points van AmCham in ontvangst zijn komen nemen. Ministers die het verlanglijstje van een lobbyclub hoogstpersoonlijk komen afhalen, daar kunnen de meeste organisaties alleen maar van dromen.

Lachende gezichten, verontrustende boodschap

De Priority Points staan aan de basis van AmChams lobby. Een analyse van deze beleidsaanbevelingen uit de afgelopen tien jaar geeft een goed beeld van wat AmCham in Nederland voor ogen heeft. Wat daarbij het meest opvalt, is dat zij jaar in jaar uit hoofdzakelijk één en dezelfde boodschap herhaalt; namelijk dat Nederland er in fiscaal opzicht alles aan moet doen om competitief te blijven. Het gunstige belastingklimaat in Nederland zou immers aan sterke erosie onderhevig zijn, en als de regering niet vlug overgaat tot adequate maatregelen, staan er flink wat banen op de tocht. 

Op dit screenshot van de site van AmCham is te zien hoe Wouter Paardekooper de priority points van 2015 overhandigt aan minister-president Mark Rutte. Foto: screenshot Amcham

De feestelijke aangelegenheid in Wassenaar en de lachende gezichten bij het overhandigen van de Priority Points contrasteren met de verontrustende boodschap die het document doorgaans kenmerkt. Bij AmCham zijn de wijzers van de klok permanent op die omineuze vijf voor twaalf blijven steken, getuige deze passages uit de Priority Points:

‘Nederland heeft jarenlang de vruchten geplukt van een innovatief en concurrerend belastingsysteem,’ verkondigt AmCham in 2012. ‘Veel van de onderscheidende kenmerken die voorheen het Nederlandse belastingsysteem aantrekkelijk maakten (de deelnemingsvrijstelling, advance tax ruling (ATR), geen bronheffingen op rente en winstuitkeringen, breed netwerk van belastingverdragen) worden nu, in sommige gevallen nog royaler, gekopieerd en toegepast door andere landen. Deze convergentie onderstreept hoe belangrijk het is dat Nederland een aantrekkelijk belastingsysteem kan blijven aanbieden aan buitenlandse investeerders.’

In 2015 klinkt het onomwonden dat ‘het belastingstelsel het gewenste instrument is om de welvaart in Nederland te waarborgen’

In 2015 klinkt het onomwonden dat ‘het belastingstelsel het gewenste instrument is om de welvaart in Nederland te waarborgen.’ AmCham draagt de Nederlandse regering op een sterke, ambitieuze visie te formuleren voor het Nederlandse fiscale klimaat. ‘Een visie die een einde maakt aan de voortdurende afbraak van de pijlers van het Nederlandse belastingstelsel.’

In 2018 is de boodschap niet minder urgent: ‘Verschillende landen hebben hun belastingtarieven flink verlaagd en zich met speciale programma’s meer ingespannen om buitenlandse investeringen aan te trekken. Om zijn toppositie als bestemming voor directe buitenlandse investeringen te behouden, pleit AmCham ervoor dat Nederland alert blijft, verder werkt aan zijn sterke kanten en zich verbetert op de punten waarop het land achterloopt.’  

Fiscale ratrace naar de bodem

Kenmerkend aan deze noodkreten zijn de continue vergelijkingen met andere, ons omringende landen. In sommige Priority Points (bijvoorbeeld die uit 2015) staan zelfs grafieken en staafdiagrammen om te laten zien hoezeer bepaalde belastingen in andere landen zijn verlaagd. De boodschap is expliciet: er is werk aan de winkel voor Nederland. Van Teeffelen zucht: ‘Ze presenteren allemaal doemscenario’s; dat deden ze tien jaar geleden, vijf jaar geleden, nu. Het is in AmChams belang om landen tegen elkaar uit te spelen. En wat doe je dan als je Mark Rutte bent? Je wil niet dat er tijdens jouw regeerperiode gezichtsbepalende bedrijven vertrekken.’ Berkhout trekt precies dezelfde conclusie en stelt dat ‘de terms of debate volgens Oxfam zouden moeten veranderen. Wij vinden niet dat landen de concurrentie aan zouden moeten gaan op fiscaal gebied.’ 

Toen AmChams lobby recent in de Tweede Kamer aan de orde kwam in een discussie over de belastingplicht van multinationals, spraken enkele politici hun afkeer uit, waaronder Steven van Weyenberg. ‘[...] ik denk dat het buitengewoon stom is om als bedrijfsleven te denken dat je elke keer met dreigementen tot het putje kunt gaan,’ sprak de D66’er. ‘Ik weet dat veel bedrijven dat ook niet willen. Want die willen onderdeel van Nederland zijn. [...] je hebt ook geen draagvlak als je de hele tijd denkt dat belastingregels voor iedereen gelden, maar dat die voor jou het beste nul kunnen zijn.’

Welbeschouwd komt het er dus op neer dat AmCham fungeert – of beter gezegd, AmChams fungeren – als een katalysator in een fiscale ratrace tussen landen die met elkaar concurreren om de komst van (regionale hoofdkantoren van) Amerikaanse bedrijven. Waar AmCham in Nederland waarschuwt voor fiscale ‘vooruitstrevendheid’ in bijvoorbeeld Luxemburg, het Verenigd Koninkrijk en Ierland, wijzen de AmChams in Luxemburg, het VK en Ierland op hun beurt op het belang om Nederland op dit gebied niet uit het oog te verliezen. Een medewerker van AmCham geeft ruiterlijk toe dat dit de gang van zaken is, maar wijst erop dat iedere AmCham een afzonderlijke organisatie is die zelfstandig opereert. Dat mag zo zijn, maar AmChams weten dondersgoed van elkaar waar ze mee bezig zijn en wisselen hier ook continu actief informatie over uit.

Neem nu deze brief uit maart 2016, gezamenlijk ondertekend door AmCham Nederland, België en Luxemburg en gestuurd naar dertien ministers in deze drie landen. De ‘AmChams BeNeLux’ uiten hierin hun bezorgdheid over het voornemen van de Europese Commissie om met twee Europese anti-belastingontwijkingsrichtlijnen (Anti Tax Avoidance Directive, ATAD 1 & 2) verder te gaan dan is overeengekomen binnen de kaders van Base Erosion and Profit Shifting (BEPS), een in 2013 gestart project van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD) om belastingontwijking internationaal aan te pakken. Als gevolg van alle voorgestelde maatregelen zouden foreign direct investments in de Benelux volgens de AmChams ernstig in het geding komen.  

Hybride mismatches

Dit mag dan saai klinken, voor AmCham Nederland is het een halszaak. Zij heeft namelijk jarenlang proberen te voorkomen dat er via ATAD een einde werd gemaakt aan onder meer hybride mismatches. Deze ‘hybride mismatches kunnen ertoe leiden dat een vergoeding of betaling aftrekbaar is, maar de corresponderende opbrengst nergens wordt belast, of dat één en dezelfde vergoeding of betaling meerdere malen aftrekbaar is (dubbele aftrek),’ schrijft onderzoeker Frank Elsweier in een zeer beknopt en kernachtig tekstje over de nieuwe Europese richtlijnen. 

De meest voorkomende hybride mismatch in Nederland is de CV/BV-structuur, een belastingconstructie die sinds 1995 bestaat en waarbij Amerikaanse multinationals boven hun BV (een besloten vennootschap met werknemers) een CV (commanditaire vennootschap) optuigen. Hierbij is de CV niets meer dan een lege huls. Op basis van deze constructie kunnen winsten als aftrekbare rente of royaltybetalingen uit de BV doorstromen naar de CV.  

Nederland belast niet de CV zelf, maar de participanten erachter, tenzij die in het buitenland zitten –  in dit geval de VS. De Belastingdienst gaat er daarom van uit dat de CV in de VS wordt belast, terwijl de Amerikaanse fiscus de CV aanmerkt als Nederlands en erop vertrouwt dat de belastingheffing hier plaatsvindt. Uiteindelijk vindt er helemaal geen heffing plaats en blijft de winst tussen de twee landen hangen.

Zo’n 80 procent van AmChams leden betaalt al minimaal vijftien jaar geen belasting over de winst die zij buiten Nederland behalen

Dat is te danken aan de Nederlandse regering, die welbewust artikel 24, lid 4 van het Nederlands-Amerikaanse belastingverdrag buiten werking heeft gesteld. De Correspondent heeft gereconstrueerd hoe een antimisbruikbepaling die de hybride mismatch moest tegengaan, door staatssecretaris van Financiën Joop Wijn in 2005 is geschrapt, en wat voor aandeel AmCham daarin had.  

Opvallend genoeg krijgt het behoud van de CV/BV-structuur veertien jaar geleden geen vermelding in AmChams History of Advocacy, maar zal dit intern worden aangemerkt als een van haar grootste triomfen. Het heeft er vermoedelijk mee van doen dat de CV’s in deze constructie de facto brievenbusfirma’s zijn waar AmCham niet mee in verband wil worden gebracht.

In een presentatie uit 2012 tijdens een seminar verwijst AmCham wel expliciet naar Nederland als belastingparadijs.

Zij wijst vanzelfsprekend liever op de BV’s waar in jargon sprake is van substance; de daadwerkelijke economische activiteit. Hoe het ook zij, zo’n 80 procent van haar leden (rond de 320 multinationals) en ongetwijfeld nog veel meer Amerikaanse bedrijven in Nederland die geen lid zijn van AmCham, maken al minimaal vijftien jaar gebruik van de CV/BV-structuur en betalen daardoor dus geen belasting over de winst die zij buiten Nederland behalen.  

In tegenstelling tot de Nederlandse multinationals Shell en Philips, waarvan recentelijk is gebleken dat zij geen winstbelasting betalen, worden de winsten van Amerikaanse multinationals grotendeels buiten Nederland gegenereerd (de Nederlandse BV’s die in principe wel worden belast, zorgen maar voor een klein deel van de wereldwijde opbrengst). De Verenigde Staten zijn hierdoor duizelingwekkend hoge bedragen aan belastinginkomsten misgelopen; al met al vele honderden miljarden euro’s.  

EU onderneemt wel actie

Lange tijd was er in de Haagse politiek evenwel geen enkele interesse voor deze gecompliceerde en ondoorzichtige fiscale goochelarij. Het voornemen om hybride mismatches aan banden te leggen kwam dan ook uit Brussel. Naar aanleiding van de eerder genoemde voorstellen van de Europese Commissie zijn de ministers van Financiën in Europa overeengekomen om de CV/BV-structuur vanaf 1 januari 2020 in de ban te doen. 

In een poging dit te voorkomen, of tenminste te zorgen voor ‘tegenprestaties,’ heeft AmCham door middel van gedetailleerde brieven (bijvoorbeeld uit november 2016, juli 2017, augustus 2017, mei 2019 en augustus 2019) druk uitgeoefend op de regering. Tijdens een seminar op het ministerie van Financiën in april 2018 doet AmCham-president Wouter Paardekooper daar nog een schepje bovenop. In een toespraak draagt hij het kabinet op om ‘fiscale faciliteiten die door de vorige regering nog als kroonjuwelen zijn bestempeld, niet bij het grofvuil te zetten.’ De inspanningen blijven echter overwegend zonder resultaat. Ook AmCham heeft weleens het nakijken.    

Naast hybride mismatches komen er in de brieven nog verschillende andere fiscale zaken aan bod waar voor leken weinig touw aan vast te knopen valt, maar die voor AmCham eveneens van cruciaal belang zijn. Zo windt zij zich op over zaken als earnings stripping, CFC-wetgeving en bijvoorbeeld CCCTB, een vergevorderd voorstel uit de koker van de Europese Commissie dat erop is gericht de winsten van vennootschappen in de gehele EU te onderwerpen aan een geharmoniseerde belastinggrondslag. ‘Dit zou de belastinginkomsten in Europa vergroten en de EU in staat stellen een machtsblok te vormen tegenover de VS,’ legt hoogleraar fiscaal concernrecht aan de UvA Jan van de Streek uit. AmCham is hier faliekant op tegen omdat CCCTB veel van de gewiekste tax planning van multinationals in één keer overboord kiepert. 

Van de Streek en AmCham zijn geen onbekenden van elkaar. Af en toe wordt hij uitgenodigd om tijdens een bijeenkomst van het Tax Committee van AmCham (onbezoldigd) een update te verzorgen over Europese ontwikkelingen op fiscaal gebied. AmCham heeft er baat bij op de hoogte te zijn van bijvoorbeeld aanstaande wetgeving, en als wetenschapper is het voor Van de Streek ‘goud’ om uit eerste hand te vernemen waar de knelpunten voor het bedrijfsleven zitten. ‘Ik ga daar graag heen, trouwens ook voor een pittige dialoog,’ vertelt hij geamuseerd. Van de Streek is inhoudelijk een hele andere mening toegedaan dan AmCham en hoopt daarom altijd op een constructief gesprek met de leden van het comité. De argumenten die hij aandraagt, hebben volgens hem echter bepaald geen uitwerking op de opvattingen van de lobbyclub, die geheel overtuigd blijft van zijn eigen gelijk. 

Van de Streek heeft op verzoek de hierboven gelinkte brieven doorgenomen. Verschillende passages markeert hij met een vraagteken, omdat hij ze niet goed begrijpt of omdat ze hem tegenstrijdig lijken. Daarnaast concludeert de academicus dat AmCham niet vies is van cherry picking. ‘Ze plukken selectief informatie uit onderzoeken. Zo zie ik bepaalde zaken die uit hun context zijn gehaald of onvolledig zijn weergegeven.’ Op dreigende toon waarschuwt AmCham voor schade aan de economie en het verlies aan banen als zij haar zin niet krijgt. Toch toont Van de Streek op sommige punten ook begrip voor de in de brieven aan de orde gestelde punten. ‘Als je [als overheid] belastingontwijking wilt bestrijden, zit daar altijd de nodige overkill bij. Je kunt nu eenmaal niet voor iedereen maatwerk leveren. Dat AmCham desalniettemin ageert tegen dergelijke overkill is begrijpelijk.’ 

Van 0 naar 20,5 procent?

AmCham is dus ongelukkig met het verdwijnen van bestaande hybride mismatches en ook met het niet doorgaan van de afschaffing van de dividendbelasting (zie kader), maar is wel tevreden over het feit dat de vennootschapsbelasting – die vanaf volgend jaar in principe van toepassing zal zijn op de gehele winst van Amerikaanse multinationals – met ingang van 2021 van 25 naar 20,5 procent is verlaagd en er een transitieregeling is gekomen voor de 30 procentregeling voor expats. Prijs jezelf niet uit de markt, is wat AmCham de regering dan ook steeds toeriep.

Wat echter moeilijk valt voor te stellen, is dat Amerikaanse bedrijven het zomaar laten gebeuren dat hun winstbelasting door het verdwijnen van de CV/BV-structuur, naar 20,5 procent zal stijgen. 20,5 procent is een halvering van het percentage dat gold in de jaren ’80, maar als je voor je wereldwijde winst (afgezien van de heffing over de winst uit Nederland) jarenlang op het zeer riante percentage van nul hebt gezeten, is het toch een lelijke tegenvaller.  

Met betrekking tot de afschaffing van hybride mismatches spreekt Van de Streek over een ferm optreden van de EU en de Nederlandse regering, maar wijst er tegelijkertijd op dat deze stappen toch ook een beetje voor de bühne zijn. Er zijn immers verschillende aantrekkelijke alternatieven voor multinationals om op de oude voet door te gaan. Sterker nog, uit interne documenten blijkt dat nota bene het ministerie van Financiën zelf al in 2014 actief op zoek is gegaan naar mogelijkheden ter vervanging van de CV/BV-constructie.

Alternatieve belastingconstructies

‘Dát multinationals met agressieve belastingpraktijken overstappen op andere vormen van belastingontwijking om nieuwe regelgeving voor te zijn, is een gegeven,’ schrijft Oxfam Novib in Belastinglek Nederland, een alleszins leesbaar rapport uit mei dit jaar, dat een van de mogelijke alternatieven uitlicht. Het gaat om zogeheten informeel kapitaalstructuren (‘infokap’), die volgens Oxfam het ‘belastinglek’ vormen dat de regering absoluut dit jaar nog moet dichten. ‘Het gevaar is [namelijk] groot dat een deel van de CV/BV-structuren wordt omgezet in informele kapitaalstructuren,’ waarschuwt de ngo. 

Dat komt hierop neer: binnen de CV/BV-structuur van een Amerikaanse multinational is de CV zoals gezegd de eigenaar van de merkrechten. Als de CV deze intellectuele eigendomsrechten kosteloos overdraagt aan de Nederlandse BV, dan vallen die rechten weliswaar samen met de daadwerkelijke economische activiteit, zoals wordt beoogd met BEPS, maar ontstaat er wel een infokapstructuur. 

De gratis transactie die plaatsvindt tussen de buitenlandse en Nederlandse vestiging van dezelfde multinational is wat in dit geval het ‘informeel kapitaal’ wordt genoemd. Van de Belastingdienst mogen de fictieve kosten voor deze ‘aankoop’ al dan niet via afschrijvingen van de belastbare winst worden afgetrokken. Aan de hand van verschillende praktijkvoorbeelden laat Oxfam in het rapport zien, dat het er op neerkomt dat de belastbare winst hiermee sterk daalt, vaak dusdanig sterk dat hierover (nagenoeg) geen belasting meer hoeft te worden betaald. 

Dat staatssecretaris Menno Snel eerst onderzoek wil doen naar zaken die allang bekend zijn, noemt Oxfam dan ook een bewuste vertragingstactiek 

Als de Nederlandse overheid niet snel maatregelen neemt, zou de infokapstructuur volgens een conservatieve schatting van Oxfam overheden wereldwijd jaarlijks 5 tot 10 miljard euro aan misgelopen belasting kunnen schelen. Het ministerie van Financiën is zich hiervan bewust, maar is voorlopig niet van plan tot actie over te gaan. ‘Als je als Nederland serieus bent met de aanpak van belastingontwijking, laat dan niet dit hele grote lek open staan!,’ zegt medeauteur van het rapport Esmé Berkhout geïrriteerd. Dat staatssecretaris Menno Snel eerst onderzoek wil doen naar zaken die allang bekend zijn en pas volgend jaar met voorstellen wil komen, noemt Oxfam een bewuste vertragingstactiek. 

In welke mate Amerikaanse bedrijven overstappen of al zijn overgestapt op infokapstructuren, valt nog weinig concreets te zeggen. Van de Streek noemt het een ‘reëel alternatief dat zeker zal worden toegepast.’ Maar ook andere alternatieven zijn volgens hem denkbaar. Zo zou onder omstandigheden de CV kunnen worden vervangen door een BV buiten de EU, bijvoorbeeld op Bermuda of de Kaaimaneilanden, waar bijzonder gunstige heffingspercentages van 0 tot 9 procent van toepassing zijn. 

Belastingontwijking nog lang niet passé

‘Of Nederland er nou wel of geen rol in speelt, AmCham heeft er in ieder geval alle belang bij als er een nieuwe hybride of dubbele niet-belastingstructuur komt, of een andere constructie,’ zegt Francis Weyzig van Oxfam, de andere auteur van Belastinglek Nederland. Uit het tweede kwartaalverslag over 2019 van Uber weten we inmiddels dat dat bedrijf gebruik blijft maken van een Hollandse sluiproute. In maart dit jaar heeft het digitale platform voor taxiritjes zijn intellectuele eigendomsrechten vanuit een brievenbusfirma op Bermuda overgeheveld naar een van zijn vele BV’s in Nederland (die weer vallen onder een holding in Singapore). Op basis van deze nieuwe, ingewikkelde constructie creëert Uber voor zichzelf een eenmalige aftrekpost ter waarde van 5,4 miljard euro, mocht de multinational op enig punt in de toekomst winst gaan maken (wat vooralsnog niet is gebeurd).   

Volgens AmCham zelf is er anno 2019 van belastingontwijking nauwelijks nog sprake. Een medewerker verklaart dat de club op dit gebied zeker niet voorop heeft gelopen, maar tijden veranderen en haar achterban zou inmiddels onderkennen dat het anders moet. ‘Tja, het is een definitiekwestie,’ verzucht Berkhout. ‘Je kan alle belastingontwijking zien als belastingplanning, waarbij je als bedrijf puur gebruik maakt van de regels en je zorgt dat je zo gunstig mogelijk wegkomt. Maar dat is een hele andere interpretatie van het gebruikmaken van regels op een manier waarop ze niet zijn bedoeld.’ 

Nederland blijft voorop lopen als doorsluisland van financiële stromen en als verstrekker van belastingvoordelen, legt de onderzoekster uit. ‘Wij zijn echt totaal niet op weg om het braafste jongetje van de klas te worden. Als we nou eerst eens een beetje zouden opschuiven naar het midden...’ Haar lezing wordt alleen dit jaar al onderschreven door onder meer een policy brief van het Centraal Planbureau (uit januari, zie de link hierboven); door de Council on Foreign Relations, een Amerikaanse denktank die in een studie uit februari laat zien dat Amerikaanse multinationals in een zevental kleine low-tax nations (met Nederland bovenaan) vele malen meer winst maken dan in een zestal grote economieën (waaronder China, India en Duitsland); door de Bijzondere commissie Financiële misdrijven, belastingontduiking en -ontwijking van het Europees Parlement, die Nederland in maart tussen de belastingparadijzen schaarde; door de in mei gepresenteerde belastingparadijzenindex van het Tax Justice Network, waarin Nederland verkeert op plaats vier en daarmee 60 andere landen achter zich houdt; en door een studie uit september van de Universiteit Kopenhagen in samenwerking met het IMF, waarin staat dat Nederland samen met Luxemburg ‘gastheer’ is van bijna de helft van alle ‘phantom Foreign Direct Investment’ wereldwijd – buitenlandse investeringen waarmee in werkelijkheid belasting wordt ontweken.

In dit verband nemen zowel Berkhout als ook Jasper van Teeffelen van SOMO de Frequently Asked Questions-pagina van AmCham met een grove korrel zout. De vragen en antwoorden over brievenbusfirma’s (‘AmCham begrijpt en steunt de aanpak van het kabinet tegen brievenbusfirma’s.’) en belastingontwijking (‘AmCham is niet voor belastingontwijking en onderschrijft de (vele) maatregelen die in recente jaren binnen OECD en EU verband zijn genomen om belastingontwijking tegen te gaan.’) noemen zij dan ook ‘obligate paragrafen’ en ‘natuurlijk onzin.’  

Deze publicatie is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.