
© JanJaap Rypkema
Nederland wil bijenbescherming afzwakken met rekenmethode van pesticidenfabrikant
Begin april liet FTM zien dat Nederland invoering van de Bee Guidance, een Europees richtsnoer om bijen te beschermen, al jarenlang tegenwerkt. Die onthulling leidde tot een Kamerdebat, waarin minister Schouten (Landbouw) de Kamer gedetailleerde inzage in het dossier beloofde. Uit de stukken die zo openbaar zijn geworden, blijkt opnieuw iets opmerkelijks: Nederland heeft bij de Europese Commissie gepleit voor een nieuw rekenmodel om bijenpopulaties te monitoren. En dat model wordt gepusht door de chemische industrie.
-
In april beschreef FTM hoe Nederland zijn oren had laten hangen naar de lobby van pesticidenfabrikanten. Daarna werd minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) door de Tweede Kamer onder druk gezet om e-mails openbaar te maken over de Nederlandse inbreng bij de onderhandelingen over de Bee Guidance, het Europese richtsnoer om bijen beter te beschermen.
-
Uit deze nieuw ontsloten e-mails blijkt dat ons land in Brussel heeft gepleit om het beschermingsniveau voor bijen te verlagen. Het gaat om aanpassing van de ‘drempelwaarden’ in de Bee Guidance: normen die bepalen wanneer een bestrijdingsmiddel als veilig of mogelijk gevaarlijk voor bijen wordt aangemerkt. Nederland wil de drempelwaarden met een ander rekenmodel vaststellen: Beehave. Dat model is mede-ontwikkeld door Syngenta, een pesticidenfabrikant.
-
Op basis van Beehave kan het beschermingsniveau voor bijen sterk worden afgezwakt. Dat stelt de Brusselse lobbygroep van de agrochemische industrie ECPA in een analyse die in juni 2017 met de Europese Commissie is gedeeld. De Commissie heeft nu een ‘implementatieplan’ opgesteld waarin staat dat de drempelwaarden zullen worden herzien, mogelijk op basis van het Beehave-model.
- De Tweede Kamer heeft op 21 mei een motie aangenomen waarin zij de regering oproept om niet akkoord te gaan met dit implementatieplan. Minister Schouten liet vorige week weten dat zij desondanks met dat plan wil instemmen. Inmiddels hangt de minister een motie van wantrouwen boven het hoofd, omdat zij de Kamer onjuist zou hebben geïnformeerd over de Nederlandse inbreng bij de onderhandelingen over de Bee Guidance.
‘Is er oppositie tegen de Bee Guidance? Dat bevreemdt me,’ zegt Fabio Sgolastra. Hij is entomoloog aan de universiteit van Bologna, en een van de opstellers van het bijenrichtsnoer dat op verzoek van de Europese voedseltoezichthouder EFSA werd geschreven. Sgolastra licht toe: ‘Destijds hebben alle Europese lidstaten ingestemd met het gewenste niveau van bescherming. Het uitgangspunt dat iedereen toen accepteerde, was dat maximaal 7 procent bijensterfte de veilige grens is.’ Het verbaast hem daarom hogelijk dat nu wordt gepleit voor het opschroeven van die grens, mogelijk zelfs tot 20 procent toegestane sterfte in een bijenkolonie. Een ander lid van de werkgroep is al even stellig: ‘Als de Bee Guidance nu wordt tegengewerkt, heeft dat niets te maken met de wetenschappelijke kwaliteit ervan.’
Mogelijk kan de Bee Guidance de Europese markt voor landbouwchemicaliën ontregelen, dat begrijpt Sgolastra ook wel. Maar, zegt hij: ‘We wanted to be on the safe side.’ Want de zorgen over het tempo waarin bijenpopulaties in Europa verdwijnen, zijn immens. De Bee Guidance moest die sterfte helpen keren, vooral door de schadelijkheid van pesticiden voor bijen veel beter te onderzoeken. ‘Het richtsnoer werd destijds gebaseerd op de best beschikbare wetenschappelijke kennis,’ zegt Sgolastra. ‘Ons werk laat zien dat de huidige Europese risicobeoordeling vol mazen zit. Zo worden chronische effecten, de giftigheid voor bijen op de lange termijn, totaal over het hoofd gezien.’
De Bee Guidance werd door Sgolastra en zijn collega’s in juli 2013 opgeleverd. Maar het richtsnoer is bijna zes jaar later nog altijd niet ingevoerd: in Brussel weigert een groep lidstaten het document te accepteren. De gesprekken daarover vinden plaats in een vertrouwelijk comité, waar ambtenaren van de landbouwministeries uit de lidstaten elkaar ontmoeten. Om de impasse te doorbreken heeft de Europese Commissie in januari 2019 de lidstaten achter gesloten deuren voorgesteld om de Bee Guidance sterk af te zwakken: het merendeel van de nieuwe bijentesten wordt voorlopig niet ingevoerd. FTM publiceerde op 6 april een uitgebreid artikel over de lobby die daaraan voorafging, waarin Nederland een onverwacht grote rol speelde.
‘We lezen nu pas wat er schuilgaat achter het verhullende taalgebruik van de minister en haar voorgangers’
Die reconstructie van FTM leidde tot opschudding in politiek Den Haag. Tot dan toe wisten zelfs goed geïnformeerde Kamerleden niet beter dan dat Nederland invoering van de Bee Guidance steunde. Zo had minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) nog geen maand eerder aan de Tweede Kamer geschreven dat zij er bij de Europese Commissie op had ‘aangedrongen’ de Bee Guidance ‘zo spoedig mogelijk’ in te voeren. Over het voorstel van de Commissie om het richtsnoer af te zwakken, zei de minister nog ‘geen positie’ te hebben ingenomen.
‘We lezen nu pas wat er schuilgaat achter het verhullende taalgebruik van de minister en haar voorgangers,’ zei Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren) daar later over. Tijdens een ingelast Kamerdebat op 10 april meldde Ouwehand dat de geloofwaardigheid van de minister op het spel stond; ze sloot een motie van wantrouwen niet uit. Minister Schouten besloot daarop de Kamer deels inzage te geven in het dossier. Op 18 april maakte ze vertrouwelijke correspondentie openbaar tussen ambtenaren van haar ministerie en die van het departement Volksgezondheid van de Europese Commissie, de afdeling waar in Brussel voorstellen over pesticiden worden voorbereid. Een maand later, op 21 mei, dwong de Kamer in een nieuw debat een koerswijziging af: Nederland moet de Bee Guidance steunen.

Anatomie van een succesvolle lobby
De openbaar gemaakte e-mails laten tot in detail zien hoe Nederland zich de afgelopen jaren verzet heeft tegen invoering van de Bee Guidance. Ambtenaren van het ministerie van Landbouw betonen zich bezorgd dat de nieuwe testmodellen voor de chemische industrie te duur en ingewikkeld zijn. Ook betwijfelt Nederland of er wel moet worden gekeken naar de risico’s van pesticiden voor wilde bijen: wellicht kunnen de testen zich beperken tot onderzoek naar honingbijen.
De belangrijkste zorg van Nederland is dat veel bestrijdingsmiddelen van de markt zullen verdwijnen, omdat de Bee Guidance te grote risico’s voor bijen aan het licht zal brengen. ‘De meeste aanvragen voor pesticiden zullen worden afgewezen,’ sombert een geanonimiseerde Nederlandse ambtenaar dan ook in een e-mail van 13 januari 2017. Bovendien is dat ‘mogelijk onnodig’: het gestelde niveau van bescherming en de daaruit afgeleide drempelwaarden zouden volgens de Nederlandse ambtenaren veel te streng zijn.
Die ‘drempelwaarden’ spelen een cruciale rol in de Bee Guidance. Het zijn alarmbellen die afgaan zodra een laboratoriumtest uitwijst dat een bepaald pesticide gevaar voor bijen kan opleveren. In dat geval moet het bewuste middel ook in een veldproef worden getest: bijen worden dan onder reële omstandigheden (op een behandelde landbouwakker) blootgesteld aan het middel. De bepaling van de drempelwaarden is daarom van groot belang: die zorgt voor de eerste schifting tussen veilige en mogelijk gevaarlijke gifstoffen. De drempelwaarden die in de Bee Guidance worden gebruikt, zijn gebaseerd op het Khoury-model. Maar in de zomer van 2016 bepleit Nederland in de voorheen vertrouwelijke correspondentie met de Commissie die drempelwaarden te wijzigen: ‘Wij verzoeken de Commissie [..] om de drempelwaarden te herzien op basis van het Beehave model,’ schrijft een Nederlandse ambtenaar.
De drempelwaarde zorgt voor de eerste schifting tussen veilige en mogelijk gevaarlijke gifstoffen
Beehave is een computerprogramma dat het leven van een bijenkolonie nabootst. Met het model kan het effect van allerlei ‘stressfactoren’ zoals parasieten en voedseltekorten op bijen worden onderzocht. Het programma berekent dan de overlevingskansen van de virtuele bijenkolonie. Het model wordt gebruikt door grote agrochemische bedrijven zoals Bayer en Syngenta, meldt de website van Beehave.
Maar de industrie is niet alleen afnemer: het Chinees-Zwitserse agrochemiebedrijf Syngenta was nauw betrokken bij de ontwikkeling van het computermodel. Beehave is via een publiek-privaat partnership gefinancierd door de Britse overheid en Syngenta, dat 10 procent van de kosten voor zijn rekening nam. Ook sleutelde een wetenschapper van Syngentamee aan de rekenmethode achter Beehave: Pernille Thorbek.
Met zowel Beehave als Khoury kan de zogeheten ‘achtergrondsterfte’ worden berekend, waarop vervolgens de drempelwaarden worden gebaseerd. Want ook zonder blootstelling aan pesticiden sterven bijen namelijk, bijvoorbeeld door ziekten of tekort aan voedsel. Een bepaald percentage sterfte in het laboratorium wordt daarom als acceptabel gezien. ‘Maar met Beehave wordt die sterfte veel hoger ingeschat,’ vertelt Noa Simon Delso; ze is bijenonderzoeker aan de universiteit van Leuven, en heeft als wetenschappelijk adviseur van de ngo Bee Life alle discussies rond de Bee Guidance op de voet gevolgd. Dat Beehave rekent met een hogere achtergrondsterfte heeft grote gevolgen, legt Delso uit: ‘Vergiftiging door pesticiden kan zo onzichtbaar worden in laboratoriumtesten: die valt weg tegen de sterfte die dan sowieso als normaal wordt beschouwd.’
Dat Beehave de achtergrondsterfte oprekt, is precies waarom pesticidenbedrijven invoering ervan bepleiten. De European Crop Protection Association (ECPA), de lobbyorganisatie van agrochemiegiganten als Bayer, Syngenta en BASF, schrijft dat met zoveel woorden in een brief van 17 juni 2017 aan de Europese Commissie. De ECPA betoogt daarin dat de in de Bee Guidance gebruikte 7 procent maximale bijensterfte ‘overdreven’ voorzichtig is. De acceptabele sterfte onder bijen kan blijkens Beehave stevig worden versoepeld, zo verzekert de lobbygroep: ‘Een afname van 20 procent in een kolonie is veilig.’ De brief vervolgt met de indringende waarschuwing dat ‘vrijwel alle’ insecticiden die momenteel in de Europese Unie zijn toegelaten, anders een ‘negatieve beoordeling’ zullen krijgen. Het zou om zeker 51 bestrijdingsmiddelen gaan. Ook ‘een groot aantal andere middelen’ dreigt dan van de markt te verdwijnen. ‘De industrie is de overtuiging toegedaan dat de risicobeoordeling [..] moet worden herzien,’ benadrukt de ECPA nog maar eens.
Wij hebben uw ministerie eerder gewezen op het recent ontwikkelde Beehave model
Waarom pleitte Nederland voor Beehave?
Wanneer FTM vraagt op grond waarvan Nederland voor Beehave pleitte, antwoordt een woordvoerder van minister Schouten dat dit computermodel destijds werd aangeraden door het Ctgb, de nationale waakhond die over de toelating van pesticiden gaat. Wanneer FTM vraagt dit advies te mogen inzien, komt er geen reactie.
Schoutens woordvoerder verwijst tevens naar het Europese voedselagentschap EFSA, dat Beehave in 2015 onder de loep nam. Die review is echter niet bepaald een aanbeveling: volgens de EFSA is Beehave ‘nog niet bruikbaar’ voor de risicobeoordeling van pesticiden, onder meer omdat het model een ‘zeer eenvoudige representatie van een landschap’ gebruikt en er geen pesticidemodule in zit. Wel stelt EFSA dat het model ‘als basis’ kan dienen voor een nieuw te ontwikkelen rekenmethode.
Het ministerie van Landbouw verzuimt te melden dat het zelf al eerder over Beehave werd benaderd door lobbyisten van de agrochemische industrie. Dat gebeurde al in 2014, blijkt uit een brief die FTM kon inzien: ‘Wij hebben uw ministerie [..] eerder gewezen op het recent ontwikkelde Beehave model inzake bijenkoloniegezondheid,’ schrijft Nefyto, de Nederlandse evenknie van de ECPA, op 24 juni 2014 aan toenmalig staatssecretaris Sharon Dijksma. ‘Verschillende Europese onderzoekscentra en andere lidstaten, waaronder Portugal, onderschrijven het gebruik van het Beehave model.’
Ook Nefyto waarschuwt met klem voor de gevolgen als de Bee Guidance ongewijzigd wordt ingevoerd en de drempelwaarden niet worden herzien, specifiek voor onze op export gerichte landbouw: ‘De continuïteit van teelten zal [..] onder druk komen te staan,’ schrijft de lobbygroep. ‘De land- en tuinbouw als belangrijke pijler onder onze economie zal ernstig worden geschaad.’
Brussel gaat om – of niet?
En zo vroeg Nederland, geheel in lijn met de wensen van de agrochemische industrie, in juni 2016 in Brussel om aanpassing van de Bee Guidance en wilde het voortaan de Beehave rekenmethode gebruiken. Hoewel het debat over het dossier zich in Brussel vrijwel geheel achter de schermen voltrekt, is inmiddels duidelijk dat steeds meer lidstaten herziening van de Bee Guidance willen.
Dit tot ergernis van de Europese Commissie zelf. Een woordvoerder heeft moeite haar irritatie te verbergen: ‘Natuurlijk zijn wij voor invoering van de Bee Guidance,’ deelt ze FTM telefonisch mee. ‘Maar helaas voor de bijen kan de Commissie haar wil niet aan de lidstaten opleggen.’ De frustratie in Brussel is groot: te vaak verschuilen de nationale regeringen zich bij impopulaire maatregelen achter ‘Europa’, vindt men. Zo bleek bijvoorbeeld dat bij de hernieuwde toelating van glyfosaat, de onkruidverdelger van de Amerikaanse biotech-reus Monsanto, zowel Frankrijk als Duitsland de eurocommissaris achter de schermen hadden verzocht het middel goed te keuren. Diezelfde regeringen hadden in eigen land echter geen goed woord over voor het landbouwgif. Opportunisme vinden ze dat in Brussel, en schadelijk voor het vertrouwen in de EU.
Het zijn de nationale regeringen, verzekert de woordvoerder, die hebben gevraagd om afzwakking van de Bee Guidance. Om die reden heeft de EC afgelopen januari in een vertrouwelijke vergadering een ‘implementatieplan’ voorgesteld waarin het merendeel van de testen in de Bee Guidance op een zijspooor wordt gezet. Ze gaan ‘ter herziening’ terug naar de EFSA. In het voorstel (waarover FTM beschikt) staat tevens dat de gebruikte drempelwaarden opnieuw door de EFSA zullen worden berekend.
‘Nederland is steeds voorstander geweest van gebruik van het Beehave-model boven het Khoury-model’
‘Dat kan leiden tot invoering van het Beehave-model, tot een aanpassing ervan, of mogelijk komt de EFSA uiteindelijk zelfs tot een nieuw model,’ laat de woordvoerder van minister Schouten FTM weten. De woordvoerder: ‘Nederland is (en is steeds) voorstander (geweest) van gebruik van het Beehave-model boven het Khoury-model.’ Ook heeft het ministerie al in november 2018 vertrouwelijk te kennen gegeven het ‘implementatieplan’ in grote lijnen te steunen, zoals FTM op 6 april onthulde. Dit terwijl de minister afgelopen maart de Tweede Kamer nog voorhield dat er geen stappen waren ondernomen en de Kamer te zijner tijd alle kans zou krijgen om haar positie te bepalen: ‘Nederland heeft nog geen positie aangezien er nog geen eindvoorstel officieel is voorgelegd aan de lidstaten’, schreef Schouten toen. ‘Zodra de EC een eindvoorstel aan lidstaten voorlegt zal ik mij hierover laten adviseren door het Ctgb en uw Kamer vervolgens informeren over mijn positie.’
Nederland gaat om – of toch niet?
Na de publicatie van FTM op 6 april werd minister Schouten teruggefloten door de Tweede Kamer: op 21 mei werd een motie aangenomen waarin de regering werd opgedragen de afzwakking die in het implementatieplan staat, niet langer te steunen. Saillant detail: ook coalitiepartner D66 steunde de motie. Nederland moest er nu bij de Commissie op aandringen dat alle testmethoden in Bee Guidance nog voor ‘eind 2019’ worden ingevoerd.
Maar vorige week volgde een opmerkelijke plotwending: minister Schouten liet de Kamer weten dat ze de motie niet wil uitvoeren. Volgens Schouten zijn de gesprekken in Brussel over afzwakking van de Bee Guidance – wat zijzelf liever omschrijft als ‘gefaseerde invoering’ – al te ver gevorderd om nog aan de rem te trekken. ‘De Europese Commissie zal waarschijnlijk in juli 2019 een voorstel voorleggen,’ schrijft Schouten. ‘Een Nederlandse stem tegen [..] zou ertoe kunnen leiden dat er geen meerderheid is voor het voorstel [..] en dat de Europese Commissie vervolgens weer opnieuw een traject moet starten voor een nieuw voorstel.’ Schouten wil derhalve in juli in Brussel instemmen met het implementatieplan, omdat het anders ‘een tot twee jaar’ zal duren eer de Europese lidstaten weer op één lijn zitten. ‘Daar is de bescherming van bijen en hommels niet bij gebaat.’
Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren) vindt het ‘ernstig’ dat de Kamer nu voor een voldongen feit wordt gesteld, en overweegt een motie van wantrouwen tegen de minister: ‘Nederland heeft succesvol bijgedragen aan het uithollen van het bijenrichtsnoer,’ zegt ze tegen FTM. ‘De Tweede Kamer is daar zes jaar lang niet over geïnformeerd. Nu zegt de minister dat ze er niks meer aan kan doen, en dat de Kamer er maar mee moet instemmen omdat de bijen anders nog slechter af zijn.’
‘Er zijn bewindslieden om minder opgestapt’
Maar Schouten houdt voet bij stuk: zij vindt dat de Kamer wel goed is geïnformeerd. Inderdaad heeft ze op 14 maart een brief aan de Kamer gestuurd waarin ze meedeelde dat er mogelijk een ‘gefaseerde invoering’ van de Bee Guidance ophanden was. Die brief laat cruciale details achterwege. Schouten schreef dat Nederland nog ‘geen positie’ had ingenomen. Nu blijkt echter ondubbelzinnig dat Nederland in Brussel toen al op detailniveau onderhandelde over deze ‘gefaseerde invoering’, die neerkomt op het schrappen van tientallen veiligheidstesten. Ook is de Tweede Kamer nooit meegedeeld dat Nederland zich al sinds 2013 verzet tegen invoering van de Bee Guidance. ‘Er zijn bewindslieden om minder opgestapt,’ zegt Ouwehand.
Terwijl de EC officieel niets heeft meegedeeld over de voortgang van de Bee Guidance, en de stemming van de lidstaten nog moet plaatsvinden, is inmiddels wel van alles in werking gezet. Bernard Url, hoofd van de Europese voedseltoezichthouder EFSA, heeft al opdracht gekregen de Bee Guidance te herschrijven. ‘Gezien de gevoeligheid van het onderwerp adviseren we alle relevante belangengroepen bij dit proces te betrekken,’ schreven ambtenaren van het departement Volksgezondheid van de EC op 11 maart. Er komt daarom een speciale werkgroep van ‘geregistreerde EFSA-stakeholders’, die input kunnen leveren bij de herziening van de Bee Guidance. Op die lijst van geregistreerde partijen staat onder meer de European Crop Protection Association, de belangenorganisatie van pesticidenfabrikanten.
Op 16 en 17 juli is in Brussel de volgende vergadering over het bijenrichtsnoer. Naar verwachting wordt dan gestemd over het lot van de Bee Guidance. Minister Schouten heeft de Kamer laten weten dat onze stem doorslaggevend kan zijn: ‘Een Nederlandse stem tegen een gefaseerde invoering zou ertoe kunnen leiden dat er geen meerderheid is voor het voorstel van de Europese Commissie.’ Schouten herhaalt het keer op keer: ‘Daar is de bescherming van bijen en hommels niet bij gebaat.’
86 Bijdragen
petros 4
Hans Krommenhoek 1
Ferry de Boer 7
Hans KrommenhoekWachten op de politiek heeft weinig zin. Voor mij blijft dan over het allemaal zelf doen, of lokaal wellicht direct van een boer kunnen kopen die vertrouwt of de transparantie geeft. Sad bit true dat we inmiddels op dit punt staan dat het voedselsysteem moeilijk te vertrouwen is.
Gerard van Dijk 6
Ferry de BoerFerry de Boer 7
Gerard van Dijkhttps://www.skal.nl/biologische-teelt-van-gewassen/inputs/
Lydia Lembeck 12
Ferry de BoerWat wel speelt is dat de echte minima zich het zeker niet kunnen veroorloven. En dat is triest.
Guido60 4
Exit minister Schouten. Liegen is een politieke doodzonde. Interessant is ook de vraag door wie de ambtenaren zijn bewerkt. En of dat uitsluitend door lobby heeft plaatsgevonden of ook met geld.
MaartenH 10
Maar dit zou een mooi moment zijn om die rot tot het bot uit te zoeken. Parlementaire enquete naar hoe het mogelijk is dat een heel ministerie gecoördineerd de kamer om de tuin leidt en voor voldongen feiten probeert te stellen.
Nico Janssen 7
MaartenH"Maar dit zou een mooi moment zijn om die rot tot het bot uit te zoeken. Parlementaire enquete naar hoe het mogelijk is dat een heel ministerie gecoördineerd de kamer om de tuin leidt en voor voldongen feiten probeert te stellen."
Jeroen Wolf 4
Nico JanssenNico Janssen 7
marcel 7
* Carola Schouten (Minister): boerendochter
* Jan-Kees Goet (Secretaris-Generaal): boerenzoon
* Johan Osinga (Directeur-Generaal): platteland in genen 1)
* Marjoleijn Sonnema (Directeur-Generaal): liefde voor sector 2)
Positief gezien kun je stellen dat er in ieder geval mensen aan de top werken die kennis hebben van de sector. Het nadeel van deze samenstelling is dat er mogelijk onvoldoende 'tegengeluid' is, waardoor de sector blijft doen wat het deed: gif spuiten.
1) tijdens een interview met tijdschrift De Boerderij gaf hij aan dat hij liefde voor de landbouw in de genen heeft meegekregen. Hij ging vroeger tijdens vakanties liever naar akkerbouw- of melkveebedrijven van zijn ooms en tantes dan dat hij met zijn ouders meeging op vakantie naar Frankijk of Spanje. Zie: https://bit.ly/2WSjlc2
2) uit een interview met tijdschrift De Boerderij blijkt dat de liefde voor de sector haar met de paplepel is ingegoten. Ze groeide op het platteland in de Achterhoek en Friesland waar haar vader in het landbouwonderwijs werkte.
Rikkie 7
marcelPaul 121 5
Rikkie 7
Paul 121Datgene dat we echt kunnen beïnvloeden laten we liggen. Biodiversiteit, uitputting natuurlijke hulpbronnen, plastic soep, noem maar op. Maar nee, we gaan het klimaat proberen te sturen dat al miljoenen jaren door een complex aan factoren verandert en abstraheren voor het gemak van de invloed van de zonnekracht.
Berend Pijlman 13
Paul 121Hoe bedenk je zulke onzin?
Rikkie 7
Berend PijlmanOver het klimaat kun je ook hele discussies opzetten. Dat er wetenschappelijke consensus zou zijn is een dooddoener en ook niet waar. Dat is goochelen met cijfers. Statistiek als leugen en voertuig om te publieke opinie te manipuleren. Op mijn universiteit was het een running gag. Eerst krijg je leugens, dan grote leugens en dan pas statistiek.
Vele wetenschappers nemen afstand van de huidige klimaathysterie cq religie.
Er is inhoudelijk heel wat af te dingen op de stelling dat de invloed die de mens heeft op klimaatverandering majeur is. Onlangs heeft het IPCC stilletjes een woordje (alone), toegevoegd aan haar rapport. Ik citeer " Anthropogenic emissions alone are unlikely to cause global warming". Het IPCC krabbelt terug. Die verdraaide thermometers willen ook maar niet doen wat de klimaatmodellen al vele jaren voorspellen. Gezien de verwachte daling van de zonnekracht is het waarschijnlijker dat we een nieuwe kleine ijstijd tegemoet treden.
Gerrit Zeilemaker 6
RikkieEn het gaat inderdaad om prioriteitstelling. Bijensterfte staat dan inderdaad vooraan. En plastic soep? Wat dacht je van een verbod op de productie van plasticverpakking om te beginnen .
Miljarden genoeg. Toen de banken gered moesten worden verschenen de miljarden als bij toverslag. Zie hier: https://www.andereuropa.org/gaan-de-eu-lidstaten-de-banken-weer-redden-deel-1/
Martin van den Heuvel 1 11
Gerrit ZeilemakerOh, nee, wacht effe, dat kan niet.
Dan zitten alle grote ondernemingen binnen de kortste keren in het torentje koffie te drinken met Mark. En omdat driekwart van de tweede kamer vóór die achterlijke liberale doctrine is (geen overheidsbemoeienis met het bedrijfsleven), geen statiegeld op plastic.
De massale sterfte van bijen is misschien wel het beste wat de aarde kan overkomen. Geen bijen, geen eten voor de veroorzaker van alle ellende: homo sapiens.
Lydia Lembeck 12
Martin van den Heuvel 1Rikkie 7
Gerrit ZeilemakerIk ben eigenwijs en blijf vooral zelf veel nadenken en lezen over dit onderwerp en heb zo mijn twijfels gekregen daardoor.
Lees bijvoorbeeld het voorlaatste en laatste rapport van het IPCC en zie de paradigma shift. Zie de voorspellingen van de klimaatmodellen en de werkelijkheid. Ze kloppen niet.
Lees ook eens kritische beschouwingen op bijvoorbeeld climategate.nl
Kijk naar de voorspellingen van Al Gore en zie wat er van uitgekomen is (niets)
Met de 0,6 graad bedoelde ik overigens de werkelijke opwarming van de afgelopen 100 jaar. Deze is niets bijzonders als je deze vergelijkt met een veel langere periode daarvoor. Klimaatveranderingen zijn van alle tijden en waren er lang voordat de mens verscheen.
Je zou natuurlijk kunnen zeggen, OK baat het niet dan schaadt het niet. Dat is een verleidelijke gedachte. Ook voor mij. Mijn grote bezwaar daartegen is dat daardoor veel urgentere problemen naar de achtergrond verdwijnen. We maken historische blunders in mijn ogen door geheel verkeerde keuzes te maken. Als we al in staat zijn de opwarming te beïnvloeden zullen we er weinig aan hebben als er geen insecten meer zijn.....
Voor alle duidelijkheid.
Ik ben niet tegen welke
maatregel dan ook als
het gaat om het goed zorgen voor en doorgeven van onze planeet. Maar als we ons
blindstaren op de verkeerde maatregelen, gaat het echt helemaal mis.
Gerrit Zeilemaker 6
Berend PijlmanHet lijkt mij namelijk een raar, inconsequent soort mensen.
Rikkie 7
Gerrit ZeilemakerGerrit Zeilemaker 6
Paul 121Paul 121 5
Gerrit ZeilemakerElmar Otter 6
Paul 121Wietze van der Meulen 6
Elmar OtterBinnen systemen waarbinnen een veelvoud aan parameters spelen waarvan de impact op het resultaat uiterst lastig is te bepalen doordat de onderlinge samenhang vaak maar ten dele bekend is, moet je uiterst voorzichtig zijn met het trekken van conclusies. Te vaak worden er te stellige beweringen gedaan. Doordat daarnaast ook binnen de wetenschap ego/macht en verdienmodellen een te grote invloed hebben, is het verstandig om de klimaatmodellen met een zekere scepsis te benaderen.
30 jaar geleden kreeg ik zo ook verhalen te horen over het schotelmodel volgens welke de ondergrond in Groningen zou verzakken (een gebied van zo’n 900 km2 met zeker geen homogene opbouw). Volgens dat schotelmodel zou dat verzakken zo gelijkmatig verlopen dat je er in de praktijk weinig van zou merken (behalve hier en daar de waterhuishouding wat aanpassen).
Uiteindelijk komt dit “niets van merken” uit op een schadepost van enkele tientallen miljarden. En welke gevolgen een versnelde afbouw van de gaswinning heeft (positief of negatief) weten we nog steeds niet......
Rikkie 7
Wietze van der MeulenMensen worden woest als je ook maar enige kritisch tegengeluid laat horen. Het neemt helaas zo langzamerhand de vorm van religie aan waarbij je of onvoorwaardelijk gelooft of een ketter bent. Niet goed voor een constructieve discussie
Wietze van der Meulen 6
RikkieMaar wat zou er gebeuren met het draagvlak voor de klimaatakkoorden/klimaatwetten etc. als ook nog de economie onder druk komt te staan en nog meer mensen financieel onder druk komen te staan......
Zo sprak ik vandaag nog met iemand die 46 jaar op een scheepswerf had gewerkt en circa 1/2 jaar geleden de werf failliet zag gaan. Ben je 62, zie je inkomen met honderden euro’s per maand achteruit gaan en ga je maar als (half-verplichte) vrijwilliger ergens aan de slag.....
Dan is het nog een hele tijd tot je pensioen/AOW...
Als mensen dan gaan pleiten voor een energietransitie om te klimaat te redden, dan denk ik “hoe lang denk je dat vol te kunnen houden gelet op allerlei macro-economische ontwikkelingen”.
En dat laat ik het punt of die transitie werkelijk enige invloed heeft op klimaatontwikkelingen nog maar even buiten beschouwing.....
Rikkie 7
Wietze van der MeulenWilfredZ
Paul 121Rikkie 7
WilfredZDe Co2 uitstoot door natuurlijke processen is vele malen groter dan de uitstoot door de mens.
- consumeren van vegetatie door dieren en micro organismen 219 gigaton
-rechtstreeks uit vegetatie (ademhaling) 220 gigaton
-vrijkomen uit de oceanen 332 gigaton
-verbranding van fossiele brandstoffen door de mens 29 gigaton
WilfredZ
RikkieKunt u dit ook even wegpoetsen?
Humankind Did Not Live With A High-Carbon Dioxide Atmosphere Until 1965 - Texas A&M Today
https://today.tamu.edu/2019/09/25/humankind-did-not-live-with-a-high-carbon-dioxide-atmosphere-until-1965/
Lydia Lembeck 12
Gerrit ZeilemakerLydia Lembeck 12
Paul 121Uitleg gelezen. Oneens, want ik denk dat de mens wel degelijk invloed heeft op de planeet. Niet alleen de dampkring, ook het binnenste van de planeet. We rotzooien maar wat aan, tot we net een keer te ver gaan.
Paul 121 5
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Paul 121Rikkie 7
Lydia LembeckZou urgenda misschien niet zo een objectieve bron kunnen zijn? Hun verdienmodel is gebaseerd op verduurzamen. Hebben al heel wat zonnepanelen verkocht....
Paul 121 5
Lydia LembeckHr E E Schipper 5
[Verwijderd]
Hr E E SchipperDe klimaat ontkenners hebben in ieder geval geen benul van natuurkundige vaststaande feiten.
Lucht dus de dampkring die een ietsje warmer is kan meer waterdamp opnemen. Waar die lucht afkoelt moet die waterdamp condenseren en er dus uitregenen of sneeuwen.
Lucht (dampkring) die waar dan ook opwarmt zal die warmte grotendeels verwerken door er water mee te verdampen aan de zee oppervlakken. Elke gram water die verdampt kost ongeveer 2000 watt aan warmte.
Daarmee is het warmte opnemend vermogen aan de zee oppervlakken zo inmens groot dat temperatuur metingen de opwarming niet aan kunnen tonen. Juist de enorme neerslag hoeveelheden tonen de opwarming heel erg goed aan.
Gaat geen week meer voorbij of we worden met extremen geconfronteerd in het nieuws.
Rikkie 7
[Verwijderd]Om een beeld te krijgen van deze uiterst complexe problematiek raad u aan de IPCC rapporten eens door te nemen.
[Verwijderd]
RikkieRikkie 7
[Verwijderd][Verwijderd]
RikkieRikkie 7
[Verwijderd]Elmar Otter 6
RikkieRikkie 7
Elmar OtterElmar Otter 6
RikkieRikkie 7
Elmar OtterElmar Otter 6
RikkieEn nee, het is niet het enige wat ons te doen staat. De biodiversiteit neemt af, de grond raakt uitgeput, en nog erger er dreigt heel veel methaan los te komen wat een nog veel sterker effect op de opwarming heeft. En intussen neemt inderdaad de bijen- en de insectenpopulatie en het aantal dieren in het algemeen af.
En ja het IPCC heeft het over onzekerheden. We weten niet precies wanneer het permafrost los zal komen, niet precies hoe sterk de opwarming zal zijn en wanner we kritische grenzen bereiken. Maar dat is alsof je niet weet met Russisch roulette in welke lade van het pistool een kogel zit, maar toch maar het pistool tegen je hoofd houdt en blijft schieten.
Het is onverantwoord om nu niets te doen en er niet alles aan te doen om te werken aan een transitie. En die moet niet de markt, maar de overheden aanpakken, die moet zo uitgevoerd worden dat het voor een ieder betaalbaar is en de lasten en de lusten verdeeld worden. Allemaal belangrijk, maar houdt op met zeggen dat wij de opwarming niet veroorzaken en dat we niets hoeven te doen.
Rikkie 7
Elmar OtterMaar ik houd zeker niet op kritisch te zijn op beweringen die als feiten worden gepresenteerd maar die nergens zijn aangetoond laat staan bewezen en omringd zijn door een scala aan onzekerheden. Als je de ontwikkelingen goed volgt, zie je ook langzaam verschuivingen in de stelling dat menselijk handelen veel invloed heeft op de global warming. Leest u de IPCC rapporten er maar op na. Ik heb deze wel degelijk gelezen en nog veel meer.
Als er al menselijke invloed is, dan is deze gering, nog afgezien van de vraag of maatregelen als ze al doorgevoerd kunnen worden ook maar iets zullen uithalen.
Een mondiaal probleem kun je alleen mondiaal oplossen. Een beetje schuiven met co2 emissie helpt geen steek. Zie bijvoorbeeld de klimaatmaatregelen in Zweden. Wat daar aan co2 wordt gereduceerd, wordt elders extra uitgestoten.
Alle voorspellingen tot nu kloppen niet. De invloed van de zonnekracht en fluctuaties daarin zitten niet in de klimaatmodellen. De ijsmassa op de zuidpool groeit aan, niemand weet waarom et etc. De zogenaamde wetenschappelijke consensus blijkt gebaseerd op invalide statistische gegevens. En dan wilt u dat ik alles voor zoete koek slik. No way, Ik blijf gewoon zelf nadenken.
Laten we nu eerst eens maatregelen nemen waarvan vaststaat dat dit door de mens zijn veroorzaakt op het gebied van biodiversiteit,vervuiling en uitputting van natuurlijk bronnen
Op mijn vragen aan u over uw opmerkingen aan mij verwacht ik geen antwoord. Die zijn net zo ongefundeerd als uw klimaatangst en dadendrang. Lees bijvoorbeeldv ook nog eens het artikel over
wetenschap op
bestelling hier op FTM
En vraag u af of u bepaalde wetenschappers blind
wil blijven geloven.
Maar blijft u vooral
geloven wat u wilt
geloven als u zich daar
goed bij voelt. Wat
mij betreft is iedereen
daar wel vrij in.
https://www.trouw.nl/samenleving/de-doemprofetie-is-helemaal-terug~a01c2d99/
Paul 121 5
Elmar OtterIJs bij Antartica groeit aan, inplaats van dat het smelt. Zo ook bij Groenland.... We kappen bomen in Canada, verschepen ze met veel uitstoot naar de Amer Centrale en zeggen dan doodleuk dat we groene stroom hebben.... Zijn elektrische auto;s met hun batterijen wel zo duurzaam? Kijk eens naar de nanoflowcel en het experiment op de afsluitdijk. Politieke partijen maken u gek. Wat is hun agenda?
Elmar Otter 6
Paul 121Het zou nu juist kouder moeten worden, maar door de co2 uitstoot wordt het warmer.
Rikkie 7
Elmar OtterElmar Otter 6
RikkieRikkie 7
Elmar OtterElmar Otter 6
RikkieRikkie 7
Elmar OtterElmar Otter 6
RikkieRikkie 7
Elmar OtterElmar Otter 6
Paul 121Rikkie 7
Elmar OtterElmar Otter 6
RikkieHet is dat verschil dat nu voor de opwarming zorgt.
Rikkie 7
Elmar Otter- consumeren van vegetatie door dieren en micro organismen 219 gigaton
-rechtstreeks uit vegetatie (ademhaling) 220 gigaton
vrijkomen uit de oceanen 332 gigaton
-verbranding van fossiele brandstoffen door de mens 29 gigaton
Graag wijs ik u ook nog op het middeleeuwse klimaatoptimum.
Rikkie 7
Elmar OtterElmar Otter 6
RikkieRikkie 7
Elmar Otterhttp://kathedralenbouwers.clubs.nl/nieuws/detail/756974_nieuwe-studie-middeleeuwen-waren-toch-warmer-dan-nu
De zoveelste knak in de hockeystick grafiek die klimaatalarmisten gebruiken om aan te tonen dat het de, afgelopen 1000 jaar niet eerder zo warm is, geweest. Klopt dus gewoon niet, hoef je geen wetenschapper voor te zijn....
Over 10000 jaar eindigt het interglaciaal en koelt de aarde sowieso af.
Tot die tijd kunnen we wellicht beter de dijken wat verhogen in plaats van miljarden verslindende niet zo heel rationele maatregelen te nemen als je het mondiaal niveau bekijkt.
U hoeft van mij niet van mening te veranderen maar het is wel goed denk ik ook eens kennis te nemen van de mitsen en maren van de opwarming. Het zou uw mening kunnen nuanceren.
Elmar Otter 6
RikkieElmar Otter 6
Paul 121MaartenH 10
[Verwijderd]Vroeger hadden we ook extreem weer, denk bijvoorbeeld aan de stormen van 1972 en 1973. Alleen was dat 'gewoon extreem weer'. Nu halen de media bij iedere vorm van extreem weer de klimaatopwarming erbij. Media houden ook van sensatie, angst en records, warmste, koudste, natste sinds .... en ga zo maar door.
Oftewel je moet oppassen met het beeld dat uit de media ontstaat. Dat neemt niet weg dat er wel wat aan de hand lijkt te zijn. Alleen moet je daar wel wetenschappelijk en kritisch naar kijken. En je moet je ook realiseren dat er wetenschappelijk gezien allerlei onzekerheden zijn. Ten eerste, wat is de ontwikkeling die je kunt verwachten? Ten tweede, hoe groot is de voorspelbaarheid van een en ander überhaupt? Ten derde hoe groot is het menselijk aandeel in wat er gebeurt? Ten vierde hoeveel verschil gaat het maken als we dat menselijk handelen aanpassen? En wat mij betreft als laatste, in hoeverre kunnen we wereldwijd dat menselijk handelen überhaupt veranderen?
Het lijkt mij goed als je kritisch mag zijn en als dat leidt tot aanscherping van inzichten. Wat mij stoort is de tweedeling in klimaatgelovers en klimaatontkenners. Dan wordt iemand die kritisch is direct verketterd. Niet goed.
Rikkie 7
MaartenHGerrit Zeilemaker 6
Je creëert een supranationaal systeem met een nep-parlement en een oppermachtige raad van regeringsleiders en ministers die samen met de Commissie de werkelijke besluiten neemt en zegt thuis dat het door Europa komt en je handen gebonden zijn. In het Europese nep-parlement klagen ze weer over die nationale parlementen en regeringen en de kluwen is compleet. Ondertussen gaan de grote landbouwbedrijven hun goddelijke gang en heeft de bevolking (en de bijen) het nakijken.
Je zou bijna denken dat ze het expres doen. Toch?
Lydia Lembeck 12
https://nos.nl/artikel/2287947-pvdd-boos-op-minister-schouten-om-bijen.html
https://www.ad.nl/politiek/blunder-van-belastingdienst-miljoenen-meer-kwijt-aan-ict~a9ab538a/
Alleen vanmiddag even via Twitter meegekregen....
Lydia Lembeck 12
Peter Zwitser 9
Ook PvdA-politica Sharon Dijksma had daar geen enkel probleem mee. (Als beloning of zo mag ze nu huishouden in Amsterdam.)
Ik heb echt tien keer liever een VVD'er die gewoon zegt 'Hup Bayer' dan dit soort hypocriete huichelaars. Bij Dijksma en Schouten moet je eerst nog door een laag stinkende modder waden voordat je bij hun echte handelen uitkomt. Bij een VVD'er is dat in ieder geval gelijk duidelijk.
Robert Van der klip
Denk dat de de agri business nu al zit te smullen van de verdien modellen die zij kunnen uitrollen om planten te bevruchten.
Nu zowaar het moment om er nog wat aan te kunnen doen en de minister heeft het lef om de kamer motie niet uit te willen voeren!
De wereld op zijn kop!
Marla Singer 7
Jeroen 130 1
Wat is het jammer dat politici onschendbaar zijn, ook al liegen en bedriegen zij.
Lydia Lembeck 12
Jeroen 130Niet alleen de bij, maar vrijwel ALLE insecten inmiddels.
squarejaw 5
Rikkie 7
squarejawmarcel 7
RikkieHelaas zal het klapvee van de coalitie in de Tweede Kamer deze motie niet steunen.....
MaartenH 10
marcelDat gaat de Tweede Kamer alleen doen als zij er wegens maatschappelijk ophef niet onderuit kunnen. Voor het overige zijn er teveel handen op één buik om serieus iets te doen. Als je lastig bent staat je carrière op het spel, je promotiemogelijkheden binnen de partij hiërarchie, of je leuke baantje als je politieke carrière zijn eind nadert.
Wat die maatschappelijke ophef betreft, daar zijn de mainstream media voor, om te voorkómen dat er ophef ontstaat. Belangrijk nieuws niet melden, of op zo'n manier dat veel mensen het missen. Sowieso het zo draaien, dat er niet teveel aan de hand is. En daartegenover onbelangrijke dingen opblazen en aanwakkeren. Shownieuws, Zwarte Piet enz.
Directe democratie is het enige wat verbetering kan brengen.
Timo Slinger 2
philippe 10