
Kunnen we ons monetaire systeem op een eerlijker manier organiseren? Lees meer
Waarom is de creatie van geld in handen van – particuliere – banken? En moet dat altijd gepaard gaan met schuld? Ofwel: kunnen we ons monetaire systeem op een eerlijker manier organiseren?
Dat zijn vragen waar menig econoom zijn tanden op heeft stukgebeten. Toneelgroep De Verleiders zette een brede discussie in gang door op te roepen tot een burgerinitiatief. Met 120.000 handtekeningen moest de politiek wel reageren en nadenken over de aard en het wezen van ons geld en hoe het wordt gecreëerd. Dat leidde tot een opdracht voor de Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) om onderzoek naar geldschepping te doen.
Op Follow The Money begon het debat in 2015, toen auteur en voormalig bankenlobbyist Robin Fransman reen open brief aan het toneelgezelschap schreef, die werd beantwoord door Martijn Jeroen van der Linden, bestuurder van de stichting Ons Geld. Daarnaast gaven tientallen lezers in het discussieforum hun visie op wat misschien wel de grote vraag van het moment is: van wie is ons geld eigenlijk?
Aan een digitale euro die niet met banken concurreert, heeft niemand iets
Als we de economen van morgen niet anders opleiden, blijft de wereld op dezelfde voet doorgaan
Geld bepaalt alles, maar bijna niemand snapt het. Reis door onze kaart en ontdek hoe ons geldstelsel in elkaar zit
De ECB deelt miljarden uit aan private banken en stuurt onze overheid de rekening
De belastingbetaler mag nu ook de verliezen van De Nederlandsche Bank betalen
De ontrafeling van ons geldstelsel
Nederlandse regering presenteert voor het eerst een visie op de digitale euro
Wordt digitaal contant geld programmeerbaar, en gekoppeld aan je identiteit?
De strijd om het digitale geld is losgebarsten
‘Ons geld is stuk’, maar is bitcoin echt de oplossing?
FTM duikt in de wondere wereld van digitale munten en blockchain-toepassingen.
Wij houden ons niet bezig met welke munt het hardst groeit en waar je in moet investeren, we gaan je dat ook niet vertellen. Wij kijken onder de motorkap van deze nieuwe techniek.
Waar een nieuwe markt ontstaat, zijn een beperkt aantal regels. De markt van cryptocurrencies is vooralsnog vatbaar voor fraude en oplichterij. Wij vertellen je hoe en waar het gebeurt.
Instagram-account 433 promoot alcohol en illegale gokwebsites bij jongeren
‘Ons geld is stuk’, maar is bitcoin echt de oplossing?
Woordspel van minister Hoekstra verhult hoe ver zijn omstreden ‘cryptowet’ gaat
OneCoin-leider: ‘Ik wist dat ik voor een frauduleus bedrijf werkte’
Haastige spoed met digitaal geld is soms goed
Kaapt het Facebook-kartel de macht over ons geld?
Amerikaanse justitie hakt in op OneCoin
‘Juist de grote problemen maken blockchain spannend’
Blockchain: buzzword of medicijn tegen machtsconcentratie?
Gigafraude of een briljant staaltje modern bankieren?
Bitcoin: bubbel of belofte? (Deel 2: bellen blazen)
We kunnen er niet meer omheen: bitcoin is een hype. Nu de koers over de 10.000-dollargrens is, buitelen de media over elkaar met berichtgeving over cryptocurrencies. Bitcoin is een bubbel, luidt de communis opinio van veel banken en economen. Die is echter op evenveel lucht gebaseerd als de (vermeende) bubbel zelf.
Deskundigen op het gebied van cryptocurrencies zijn dun gezaaid. Zelfs de nieuwe minister van Financiën, Wopke Hoekstra, geeft aan dat de bitcoin voor hem ‘allemaal veel te ingewikkeld’ is. Maar net als bij voetbal geldt: iedereen mag meepraten. Het veld is daarbij verdeeld in twee kampen. In het eerste kamp vinden we veelal conservatieve economen en ouderwetse bankiers die de bitcoin vergelijken met goudkoorts of de 17e-eeuwse tulpenmanie. In het andere kamp schreeuwen crypto-enthousiastelingen dat de bitcoin-koers nog verder omhoog zal gaan; bitcoin zal ons huidige fiat-geld vervangen. Ondertussen zijn het nog steeds dollartekens die in de ogen staan getekend.
Greed is good
De bitcoin-hype doet denken aan de bekende uitspraak van Gordon Gekko in de film Wall Street: ‘Greed is good’. Oliver Stone maakte deze film als aanklacht tegen de hebzuchtige Wall Street-bankiers. Maar geheel tegen zijn bedoeling in groeide deze leus uit tot moreel excuus voor de graaicultuur en lijfspreuk van de graaiers.
Speculeren met digitale munten is volledig vergelijkbaar met het speculeren op de beurs. Als je goed gokt, kun je mooie winsten maken, maar uiteindelijk blijft het een zero-sum game: tegenover jouw winst staat het verlies van iemand anders. Echte waarde wordt er niet gecreëerd met de koersstijgingen, maar op papier ontstaan en verdwijnen er miljarden door simpele prijsschommelingen.
Alsof handelen in bitcoin nog niet speculatief genoeg was, komt er vanaf eind dit jaar de mogelijkheid om ook derivaten van bitcoin te verhandelen. CME Group, ’s werelds grootste handelsplatform voor opties en futures, kondigde aan bitcoin-futures uit te gaan geven. Wanneer er genoeg gokkers zijn, breidt de slimme exploitant zijn casino met alle liefde uit. De klant is koning, zullen we maar zeggen.

De hypocrisie van bankiers
Want als het aan de bankiers ligt, wordt de bitcoin snel weer opgedoekt. Jamie Dimon, CEO van zakenbank JP Morgan, noemde de digitale munt zelfs frauduleus. Aan hypocrisie echter geen gebrek binnen de bankwereld: JP Morgan gaat wel gewoon meedoen met de bitcoin-derivatenhandel. En zo zijn de meeste banken op de achtergrond volop bezig met bitcoin en de achterliggende blockchain-technologie.
Terwijl ze de bitcoin publiekelijk verguizen, gaan de grootbanken achter de schermen de strijd met elkaar aan over het gebruik van de nieuwe technologie
JP Morgan probeerde jaren geleden al een eigen op bitcoin geïnspireerd betalingssysteem te patenteren, maar dit initiatief faalde. In 2015 startte de bank daarom, samen met Goldman Sachs, Royal Bank of Scotland en nog enkele grootbanken, het blockchain-consortium R3, dat momenteel weer verwikkeld is in een juridische titanenstrijd over de naleving van afspraken met zijn grootste concurrent Ripple, een bedrijf dat eveneens blockchain-technologie ontwikkelt voor financiële instellingen. Ondertussen werkt ook de Zwitserse bank UBS, samen met zes andere grootbanken, aan een nieuwe cryptomunt: de utility settlement coin (USC). De USC moet internationale overboekingen en de handel in aandelen, obligaties en derivaten vereenvoudigen en versnellen.
Terwijl ze de bitcoin publiekelijk verguizen, gaan de grootbanken achter de schermen de strijd met elkaar aan over het gebruik van de nieuwe technologie – tot in de rechtbank aan toe. Er staat meer op het spel dan bankiers ons in eerste instantie doen geloven. Cryptocurrencies zijn niet zomaar een hype: banken hebben wat te verliezen als de munten écht mainstream worden.
Geduchte concurrentie
‘Zonder banken kan onze economie niet functioneren,’ schrijft ING op haar website. De grootste bank van Nederland beschrijft vervolgens de drie belangrijkste functies van banken in onze economie: het bewaken van spaargeld, het verzorgen van betalingsverkeer en het verstrekken van krediet. Wat blijft er van een bank over als die functies op de tocht komen te staan?
De blockchain-technologie achter bitcoin maakt het mogelijk om zonder de controle van een centraal instituut veilig geld over te boeken. Het bitcoin-systeem draait namelijk op alle computers in het netwerk in plaats van op een centrale server. Iedereen kan zien wat er gebeurt, want de software-protocollen zijn openbaar toegankelijk: open source noemen we dat. Toch kan alleen de eigenaar bij zijn geld dankzij versleutelingstechnieken en de geprogrammeerde wetten van het systeem: alle regels en afspraken zijn vastgelegd in de protocollen van het netwerk. Zo worden veiligheid en privacy gewaarborgd.
Eén ding is zeker: de nieuwe technologie vormt een mogelijk alternatief voor de huidige kerntaken van banken
Het bitcoin-protocol is nog nooit gehackt. Je moet alleen niet je (digitale) sleutel laten slingeren, want dan ben je je geld voorgoed kwijt. In veel gevallen is het gedecentraliseerde systeem ook nog efficiënter: zo kosten internationale overboekingen met bitcoin vaak minder tijd en transactiekosten dan een reguliere internationale banktransactie.
Het is niet allemaal hosanna. Er liggen nog een flink aantal uitdagingen voor bitcoin. Zo is de energieconsumptie om de decentrale boekhouding in de lucht te houden gigantisch, en heeft het systeem moeite om het stijgende aantal transacties op tijd te verwerken. Zijn dit kinderziektes die de bitcoin-gemeenschap weet te genezen? Of neemt een andere cryptomunt de gele trui uiteindelijk over?
Die vragen zijn nog moeilijk te beantwoorden. De uitdagingen zijn namelijk niet alleen technisch van aard, maar hebben te maken met principiële overwegingen – en daarin maken de verschillende cryptocommunities hun eigen keuzes. Snellere transacties zijn wel mogelijk, maar maken het netwerk weer kwetsbaarder voor manipulatie. Eén ding is zeker: de nieuwe technologie vormt een mogelijk alternatief voor de huidige kerntaken van banken. Het aan elkaar geplakte IT-landschap van de traditionele banken heeft er een geduchte concurrent bij in het veilig bewaren van financieel vermogen en het verzorgen van betalingsverkeer. Waar de Nederlandse grootbanken vaak nog werken met systemen uit het vorige millennium – die door Indiase IT-consultants overeind worden gehouden – kan het decentrale bitcoin-netwerk dankzij de open source-toegang rekenen op de nieuwste code, geklopt door de beste programmeurs van over de hele wereld.
Aandelenemissie
Niet alleen in het bewaken van spaargeld en faciliteren van betalingsverkeer, maar ook voor het verschaffen van kapitaal en aandelenhandel bieden cryptocurrencies nieuwe mogelijkheden. De voor banken lucratieve begeleiding van beursgangen lijkt sinds de opkomst van de Initial Coin Offering (ICO) tot het verleden te behoren. Met een ICO kan een onderneming laagdrempelig geld ophalen via internet. Het is vergelijkbaar met een beursgang, waarbij de munten fungeren als aandelen in het bedrijf. Iedereen kan meedoen en er komt geen financiële instelling aan te pas. De reeds uitgegeven munten kunnen vervolgens via blockchain-handelsplatformen van eigenaar verwisselen – eveneens zonder tussenkomst van een bank.
Onder de ICO’s zitten allerlei charlatans die op listige wijze gebruikmaken van de crypto-hype om de centjes van hebberige beleggers af te pakken. Toezicht bestaat nog niet en er zijn geen richtlijnen voor een prospectus. Je moet dus zelf heel goed opletten in wat voor onderneming je investeert. Of de ICO de Initial Public Offering (IPO) van aandelen geheel zal vervangen, moet de toekomst uitwijzen, maar de potentie is er zeker. Er is dit jaar voor honderden miljoenen euro’s aan kapitaal opgehaald via ICO’s, en daar heeft geen enkele bank commissie aan verdiend.
Digitaal goud
De echte bitcoin-fanatici (zoals Roger Ver van Bitcoin.com en George Kikvadze van Bitfury.com) zijn vastberaden om de officiële instanties buitenspel te zetten. Niet alleen de banken, maar ook overheden. De overheid is voor een groot deel van de vroege bitcoin-aanhangers dé grote boosdoener omdat ze de geldhoeveelheid manipuleert en daarmee inflatie creëert, waardoor je met dezelfde hoeveelheid geld minder kunt kopen. Daarom zijn de meesten ook niet zo happig op regulering. Dat oplichters misbruik maken van het ICO-systeem moeten we dan maar voor lief nemen – alles liever dan de overheid die met het vingertje gaat zwaaien.

Cryptocurrencies worden in deze kringen gezien als het vrije-marktalternatief voor fiat-geld dat door centrale overheden (en banken) wordt gecontroleerd. Zowel centrale als commerciële banken kunnen binnen het huidige geldsysteem extra euro’s creëren. Het aantal bitcoins is daarentegen begrensd tot 21 miljoen.
De onderlinge afspraken en regels van het bitcoin-systeem zijn geprogrammeerd – hard coded – en met die computercode kan achteraf niet gesjoemeld worden om het aantal munten in omloop te vergroten. Bitcoin wordt daarom ook wel digitaal goud genoemd en heeft veel volgelingen onder mensen die terugverlangen naar de goudstandaard. Zij waarschuwen voor de gevaren van de geldpers in het creëren van (hyper)inflatie en wijzen op de ellende die men in Venezuela en Zimbabwe momenteel in de praktijk voelt. Terwijl de waarde van de Venezolaanse munt iedere dag keldert (omdat de overheid er een potje van maakt) en men in Zimbabwe chronisch cash tekort komt, rijst de vraag naar bitcoin de pan uit op de lokale bitcoin-beurzen. Mensen zoeken hun toevlucht in de digitale munt.
Een nieuwe goudstandaard staat niet bij iedereen op het verlanglijstje
Een nieuwe goudstandaard staat echter niet bij iedereen op het verlanglijstje. Zo liet Hans de Geus zich onlangs kritisch uit over de bitcoin in dit filmpje van RTL-Z. Hij benadrukt de tekortkomingen van een goudstandaard en ziet juist de voordelen van een ‘geldhoeveelheid die met de economie meeademt’.
De Geus doelt op de nadelen van goud als ruilmiddel. Wanneer veel mensen gouden munten in hun kluis oppotten, stijgt vanwege het beperkte aanbod van het edelmetaal de prijs – net zoals we nu zien bij de bitcoin. Omdat gouden munten niet makkelijk op te delen zijn in kleinere stukjes, circuleert er dan te weinig geld in omloop om alle transacties in de economie te faciliteren. Dat probleem heb je niet met de op krediet gebaseerde euro of dollar, want die kunnen banken gewoon bijmaken door een nieuwe lening te verstrekken.
Dit argument gaat echter niet geheel op voor bitcoin en de andere cryptocurrencies. Je kunt immers ook een fractie van de digitale munten overmaken (tot vele decimalen achter de komma), waardoor het een bruikbaar betaalmiddel blijft voor kleinere transacties – ook als de prijs van één munt nog vele malen hoger ligt dan op dit moment. Natuurlijk is het wel van belang dat de koers van de munten enigzins stabiel wordt om ze als waardevast ruilmiddel te kunnen gebruiken.
Bellen blazen
Of het wenselijk is dat een overheid in de economie ingrijpt door middel van monetair beleid, staat sinds jaar en dag ter discussie. Zo stonden de invloedrijke economen John Maynard Keynes en Friedrich Hayek op dit punt lijnrecht tegenover elkaar. De Geus schaart zich in deze discussie achter Keynes en gelooft in het heil van een overheid (of overheidsinstantie zoals de centrale bank) die de geldpers aanzwengelt om, wanneer de hoge heren dat nodig achten, de economie te beïnvloeden. Het opkoopprogramma en lage-rentebeleid dat de Europese Centrale Bank (ECB) op dit moment voert, vallen in deze categorie. Hoewel de meeste economen begrijpen dat de ECB ingreep in crisistijd, oogst het beleid momenteel veel kritiek vanwege neveneffecten, zoals het ontstaan van bubbels door speculaties in obligaties, aandelen en op de huizenmarkt. Technocratisch geacht monetair beleid blijkt in de praktijk dus toch niet zo apolitiek te zijn.
Keynes zou zich omdraaien in zijn graf bij het zien van ons huidige monetaire beleid
Hayek was principieel tegen kunstmatig lage rente omdat het de misallocatie van kapitaal in de hand werkt. Maar ook Keynes zou zich om diezelfde reden omdraaien in zijn graf bij het zien van ons huidige monetaire beleid. Keynes was weliswaar niet voor een rigide goudstandaard omdat hij deflatie en een stagnerende economie wilde voorkomen, maar geloofde wel in de combinatie met nuttige overheidsuitgaven die zorgen voor werkgelegenheid en tastbare resultaten zoals het bouwen van woningen. Keynes was het volledig met Hayek eens dat misallocatie van kapitaal een ongewenste uitkomst is van monetair ingrijpen, want misallocatie leidt tot bubbels en uiteindelijk kapitaalvernietiging.
Zelfs Klaas Knot, de president van De Nederlandsche Bank, waarschuwde vorige maand voor bubbels op de beurs. Maar waar baseert hij zich op?
Zelfs Klaas Knot, de president van De Nederlandsche Bank (DNB), waarschuwde vorige maand voor bubbels op de beurs. Maar waar baseert hij zich eigenlijk op? Niet alle koersstijgingen luiden een bubbel in en het voorspellen ervan blijft koffiedik kijken. Toch zijn er wel degelijk indicatoren die inzicht verschaffen, zoals de verhouding tussen de prijs van een aandeel en de inkomsten van een bedrijf. Het is absoluut geen zekerheid, maar wanneer deze koers-winstverhouding erg groot is, is dit een teken van ofwel een toekomstige groeiverwachting, ofwel een bubbel in wording. Op dit moment liggen de wereldwijde koers-winstverhoudingen op de beurs erg hoog. In Amerika zelfs op een niveau vergelijkbaar met dat van net iets voor de beurscrash van 1929. Die hoge verhouding werd alleen overtroffen door de dotcom-bubbel van 2000. In Nederland gaan daarnaast ook de huizenprijzen weer steil omhoog: dit jaar zien we de hoogste prijsstijging in 16 jaar.
Ruilmiddel of beleggingsobject
Maar de aandelenmarkten noch de huizenmarkt kan opboksen tegen de koersstijging van bitcoin: 900 procent in een jaar tijd. Er zijn mensen schatrijk geworden met louter een paar muisklikken – geheel volgens de ‘greed is good’-moraal van Wall Street. Maar hoe stellen we vast of hier sprake is van een bubbel? Bitcoins genereren – anders dan bedrijven – geen inkomen, dus naar een koers-winstverhouding kunnen we niet kijken. Wat we wel kunnen vergelijken is het aantal transacties dat met bitcoin wordt uitgevoerd ten opzichte van de koers. De intrinsieke waarde van het betalingsnetwerk groeit immers wanneer het vaker wordt gebruikt.
Een blik op het transactievolume binnen het bitcoin-netwerk vertelt ons dat er sinds halverwege 2012 steeds meer transacties in bitcoin worden afgehandeld: van minder dan 50 duizend naar meer dan 300 duizend per dag. De koersontwikkeling van de munt bleef van 2014 tot begin 2017 eigenlijk enigszins achter op het toegenomen gebruik (zie bovenstaande grafieken). De enorme piek van dit jaar gaat daarentegen helemaal niet gepaard met een evenredige toename van het gebruik van bitcoin als ruilmiddel.
Op basis van deze simpele vergelijking kunnen we in ieder geval vaststellen dat de huidige waarde van bitcoin niet ontleend wordt aan het gebruik ervan als betaalmiddel. De constatering van ECB-vicepresident Vítor Constâncio, die bitcoin ziet als een ‘instrument van speculatie ... maar zeker niet als munteenheid’, lijkt dus te kloppen: bitcoin heeft vooralsnog meer weg van een asset of beleggingsobject dan van een valuta.
Of het eveneens ‘geen bedreiging voor centrale-bankbeleid’ is, zoals Constâncio stelt, valt daarentegen wel te betwisten. De huidige koersstijging van de bitcoin kun je namelijk niet los zien van het monetaire beleid van de ECB. Het is niet alleen ‘een teken van fundamenteel verlies aan vertrouwen in het huidige geldstelsel’, zoals ook Edin Mujagic betoogt, maar bovenal een gevolg van monetaire expansie. Wanneer de centrale banken blijven blazen, moet je niet raar opkijken als er meer dan één bel de lucht in gaat.
De toekomst
Voordat mensen daadwerkelijk gaan betalen met bitcoin, zal de koers zoals gezegd moeten stabiliseren. Met de stijgende prijzen kun je je bitcoins immers veel beter zelf houden dan ze uitgeven. De energie- en transactiekosten moeten ook omlaag. Bitcoins overboeken kost je op dit moment een fee van zo’n 10 dollar. Er zijn wel trucjes om die te omzeilen. Zo kun je je bitcoins omruilen voor een andere cryptocurrency, zoals Litecoin (LTC), en die overmaken naar een ander rekeningnummer, want voor LTC-overboekingen liggen de transactiekosten vele malen lager. De nieuwe bezitter wisselt ze vervolgens weer om tegen bitcoins.
Als bitcoin goud is, wordt Litecoin binnen de cryptowereld daarom ook wel vergeleken met zilver. Waar goud vroeger het geld van de rijken was, fungeerden zilveren munten als ruilmiddel voor de kleinere aankopen van de gewone man. Inmiddels zijn de edelmetalen om je nieuwe munt mee te vergelijken wel zo’n beetje op: er bestaan al meer dan 1300 cryptomunten.
Cryptocurrencies zullen een rol spelen in de toekomst van ons geldsysteem en hebben de potentie om de rol van geld in onze economie te transformeren
De cryptocurrency valt bovenal te zien als een nieuwe (monetaire) sector die volop in beweging is. Zowel over principiële beginselen als over praktische zaken wordt nog volop gediscussieerd en binnen de crypto-communities wordt hard gewerkt aan oplossingen. Zo is er zelfs besloten om bitcoin op te splitsen via een zogenaamde hard-fork, omdat men het niet met elkaar eens kon worden over nieuwe protocollen. Je hebt sinds deze zomer niet alleen bitcoin, maar ook een variant daarop genaamd bitcoin cash – die inmiddels ook al 1500 dollar kost.
Hoe deze achtbaanrit precies gaat lopen, valt niet te voorspellen. Maar deze ene zekerheid hebben we wel: cryptocurrencies zullen een rol spelen in de toekomst van ons geldsysteem en hebben de potentie om de rol van geld in onze economie te transformeren. Ministers en centrale bankiers doen bitcoin voorlopig af als een hype waar ze niets van snappen. Als dat echt zo is, zou ik ze adviseren om toch maar eens te gaan studeren. Een minister van Financiën die het nieuwe geld niet begrijpt, dat kan natuurlijk niet.
49 Bijdragen
Luc van Beers 7
bram de Jeu 4
Top ga zo door !
Berend Pijlman 13
Thomas Bollen 7
Berend PijlmanBob Lagaaij 5
Michiel WERKMAN 8
Logisch ook want die wordt wereldwijd geaccepteerd.
Ik zou trouwens niet graag een krediet in Bitcoin opnemen als mijn reguliere handel en resultaat in echte munten zoals EUR/USD wordt gerealiseerd. Met een onwelgevallige Bitcoin waarde ontwikkeling moet ik dan opeens veel meer échte munten zien te verdienen om het geleende bedrag af te kunnen lossen. Of ik koop iets te duur in met Bitcoin wat ik in echte munten aan de straatstenen niet kwijt kan.
Matthijs 11
Michiel WERKMANFrances zegt het ook wel mooi:
https://www.forbes.com/sites/francescoppola/2017/11/29/bitcoins-enormous-price-rise-exposes-the-irrational-beliefs-of-investors/2/#5505550c2d4a
“The price of math backed Bitcoin is rising exponentially not because people are rejecting the U.S. dollar, but because they want to make lots more U.S. dollars. This bubble is driven by greed, not fear. It will eventually end in collapse, as all greed-driven bubbles do, but it will be hyperinflationary collapse of cryptocurrencies, not fiat currencies.”
Michiel WERKMAN 8
Matthijs[Verwijderd]
Thomas Bollen 7
[Verwijderd]Michiel WERKMAN 8
Thomas BollenThomas Bollen 7
Michiel WERKMANWil notten 1
Thomas BollenAlleen die Zero Sum Game zie ik nog niet helemaal zo?
1> Er is toch ook waardestijging door groei?
Unbanked 2.500.000.000 op de wereld: geen bankrekening wel mobieltje met internet. Als door cybercurrency die mensen gaan deelnemen aan economisch verkeer is er grote groei. Dus waardestijging.
2> er is toch ook waardestijging door succes?
Indien door bedrijven die via een ICO zijn gefinancierd succes wordt geboekt, dan is dat nieuwe waarde. (Bijvoorbeeld Maersk, Pharma, procesindustrie) Die nieuw gecreëerde waarde wordt toegevoegd aan het totaal.
Arjan 7
Thomas BollenOf beleggers verwachten hogere cashflows of nemen genoegen met minder rendement, maar dat verschil kan niemand uitleggen als 10 euro wat niks te maken heeft met de reële economie. Een individu kan dat zo interpreteren, maar de individu kan nooit namens een markt spreken. De markt is de optelsom van meningen wat zich vertaalt in prijzen.
De reële economie en de echte waarde, begrippen die worden gebruikt door mensen om aan te willen tonen dat er veel mis is in de wereld, maar ze krijgen er geen grip op want de markt toont de prijs die tot stand komt obv vraag en aanbod.
Voor investeerders bestaat er geen wereld die onderscheid maakt in wat de reële economie met waarde is, en een andere wereld die een afwijkende waarde kent. Het verschil tussen reële waarde en afwijkende waardes zijn individuele interpretaties.
Voor crypto's is er geen toekomst voor meer toekomstige cashflows.
De bitcoin realiseert geen cashflows. Maar toch kan dit voor beleggers een reden zijn om in te stappen. Deze beleggers geloven niet in meer cashflows vanuit de onderliggende waarde, maar in meer kopers die genoegen nemen in een belegging die geen cashflows genereert. En als niemand daar meer in gelooft, dan komt het moment dat ze afscheid gaan nemen.
Bitcoinkopers in deze fase geloven niet in de bitcoin, maar in hun beleggingskwaliteiten.
Eind jaren 90 heb ik velen gezien die in die kwaliteit geloofden tijdens de internetbubbel. Ze dachten allemaal van te voren dat de sky de limit was en dat ze bij een mogelijke crash op tijd zouden uitstappen (denken rationeel te kunnen handelen). Toen die kwaliteiten werden getest was de realiteit dat velen helemaal niet rationeel konden handelen. Ze geloofden tijdens de crash allemaal nog op herstel. De kwaliteit om afscheid te nemen van papieren winsten tijdens een crash, voor weinigen is dat weggelegd.
Chris 2
Alleen de vergelijking met de beurs gaat mi niet op. Een aandeel (eigendomsbewijs) krijgt immers wel steeds meer waarde (als het goed gaat) omdat het bedrijf wel degelijke waarde creëert en groeit. Als aandeelhouder fiets je immers riant mee met de inspanningen van het personeel, management enz.
Of de bitcoin ooit een betaalmiddel wordt weet ik niet maar de huidige hype is een klassieke (tulpenbol)bubble waarbij er uiteindelijk alleen sprake is van een massieve vermogensoverdracht tussen allerlei partijen. Nu kijken we met enige afgunst naar de winnaars maar straks met een "zie je wel gevoel" naar de verliezers.
Een crash moment zou kunnen ontstaan als hackers erin slagen om opnieuw een groot aantal bitcoins achterover te drukken. We kunnen er vanuit gaan dat vele hackers druk aan de gang zijn, al dan niet betaald en in loondienst door/van criminelen, om het systeem te kraken. Dat lijkt momenteel niet te lukken, zou ook niet moeten kunnen met de blockchaintechnologie maar mocht het misgaan dan is het vertrouwen weg.
Thomas Bollen 7
ChrisDwight 4
ChrisBitcoin is zoals elke andere belegginsobject in een Bullmarket of bearmarket. Het crasht regelmatig met 40% tot bijna 100%. Dit komt omdat het een kleine market cap heeft.
Bitcoin is per definitie een munt en decentraal fiat geld. In Forex kun je handelen met munten die elk geen dividend uitkeren. De nominale waarde is slechts het getal op een biljet. Het is sinds 2009 mogelijk om decentraal fiat geld te verhandelen met dollars. Het paar BTC/USD is zeer volatiel en is pas stabiel als de Market Cap van Bitcoin de Amerikaanse geldhoeveelheid M2 overstijgt.
Dus als Bitcoin 1 miljoen dollar waard wordt, dan zal BTC stabiel zijn als de dollar of euro. Dit duurt nog even en ik geloof dat decentraal fiat geld een noodzakelijk alternatief is voor gecentraliseerde geldcreatie.
Chris Eikelboom 4
[Verwijderd]
M.a.w.: waar geeft deze 'munt' mij nu eigenlijk recht op?
Een stukje goud?
Een stukje winst van een onderneming?
Bijna geen rente?
Een droom gevoed door m'n eigen hebzucht?
Een dure tulpenbol, waarvan de waarde over een paar jaar een paar cent zal zijn?
Ieder piramidespel kent dezelfde laatste akte, waar de onnozelen die nog bereid zijn het 'activum' voor de allerhoogste prijs van de voorlaatste te kopen, zijn opgedroogd.
Hoewel, op de bloemenmarkt aan de Singel in Amsterdam worden die bollen best wel duur verkocht aan toeristen die geen idee hebben wat zo'n bolleke nu echt voor maatschappelijke waarde heeft...
Van der Laan wilde de toenemende stroom toeristen in Amsterdam wat meer verdelen over de stad. Wellicht kan voor de ingang van de inmiddels gesloten aandelenbeurs een Bitcoin-beurs voor toeristen worden ingericht.
Topper van die markt?
Een nieuw gekweekte tulpenbol met een eigen naam: Bit-bol !
Wil notten 1
[Verwijderd][Verwijderd]
Wil nottenEn als de waarde van de Bit-bol naar (bijna) nul gaat, krijg ik dan ook nog (ergens) euro's?
Dwight 4
[Verwijderd]Bitcoin ís het onderpand en tegelijkertijd geld. En het kan niet lijden aan double-spending van de tulpenbol: het oneindig printen van schuldbrieven zonder onderpand.
Bitcoin is per definitie geen bedrijf met dividend. Het is zoals in het stuk staat een belegginsobject . Op Forex kun je handelen in munten die ook niets opbrengen: geld maakt geen geld. Door in te spelen op de onderlinge verhoudingen kun je winst of verlies maken.
[Verwijderd]
DwightHet is in uw lezing toch een betaalmiddel?
Wanneer heeft u met de bitbol uw laatste aankoop gedaan?
Dwight 4
[Verwijderd]"Het is in uw lezing toch een betaalmiddel?"
Ook. De wet van Gresham is een empirische stelregel uit de monetaire economie, die stelt dat de omloop van "slecht geld" die van "goed geld" verdringt. Bitcoin is het goede geld. Bovendien mag ik Bitcoins maken zonder toestemming van de ECB, DNB en ING.
Lijst van munten die door banken zijn uitgegeven en bijna niets meer waard zijn of niet meer bestaan: https://object.cato.org/sites/cato.org/files/pubs/pdf/workingpaper-8.pdf .
"Wanneer heeft u met de bitbol uw laatste aankoop gedaan?"
Gisteren voor andere muntjes. Voor pizza's : https://www.thuisbezorgd.nl/?gclid=EAIaIQobChMI0P2kiPvB3QIVUOJ3Ch2_dg7BEAAYASAAEgKKQfD_BwE&gclsrc=aw.ds&dclid=COqJhYr7wd0CFQYo4AodiIwCSw .
Kortom Bitcoin heeft minimaal deze functies:
1) online betalen over de hele wereld.
2) speculatie. Het is zoiets als in Forex: handelen in muntjes.
3) bestendigheid tegen bailins. Geen bank kan mijn geld vorderen.
Speculatie hoort in een vrije markteconomie om bijv. risico's op te vangen in andere markten.
[Verwijderd]
Jeroen Slaman 1
De grafiek van transactievolume volume is een slechte indicator van de activiteit in het Bitcoin landschap, doordat blokken bewust beperkt worden tot een grote van 1 Megabyte is het aantal blockchain transacties beperkt. De handel op exchanges is het laatste jaar geëxplodeerd en veel betalingen gaan offchain bij bedrijven als Coinbase, Xapo en Blockchain.info. Met de introductie van 'Payment channels' zullen offchain transacties verder toenemen, deze technology wordt gezien als de grote belofte om het aantal transacties in het netwerk op te schalen. Op dit moment kan de Bitcoin blockchain zo'n 10 transacties per seconde verwerken, maar met payment channels is dit in theorie oneindig.
Leon van Norel 2
Het is niet zo dat banken crypto currency afwimpelen als bubbel. Het wordt wel degelijk in de gaten gehouden.
Het 'probleem' is inderdaad dat Bitcoin momenteel puur als beleggingsobject wordt gezien. Wat doe je als de koers stijgt? Blijven zitten (greed is good). Wat doe je als de koers daalt? Blijven zitten (het herstelt wel weer). Ik ben benieuwd hoe dit zich gaat ontwikkelen.
Erwin van Delden
Steven van Rooijen
Walter Bril 3
Bart Klein Ikink 6
Centrale banken beïnvloeden de rente en drukken geld bij zodat de economie niet ploft. De voorstanders van de 'vrije markt' hebben geen idee wat een 'vrije markt' in geldsoorten gaat betekenen. Als de geldhoeveelheid beperkt is, kan dat tot oppotten leiden. Ik vermoed dat de Grote Depressie van de jaren 30 kinderspel zal zijn bij wat dan gaat gebeuren. We moeten het dus ook niet willen.
Nerd
Bart Klein IkinkLudovica Van Oirschot 15
NerdNerd
Ludovica Van OirschotDit gaat ongeveer op dezelfde manier bij darknet/deepweb/tor marktplaatsen waar je alles kunt kopen wat illegaal is. (zoek op Alphabay)
Ludovica Van Oirschot 15
NerdBart Klein Ikink 6
NerdBen Heller 1
Conny Bergé
Nemo 1
Ludovica Van Oirschot 15
Ik veronderstel dat Bollen feitelijk niet de kosten maar de prijs bedoelt. Ik ben wel benieuwd hoe het precies zit: zowel wat betreft de kosten- als wat betreft de prijs-vergelijking tussen Bitcoin en traditioneel.
Ludovica Van Oirschot 15
Oplichterij onder het mom van vrijheid.
Nerd
Ludovica Van OirschotLudovica Van Oirschot 15
NerdHet aantal bitcoins ligt vast in een algoritme, dat veranderd kan worden door de maker ervan. Dat is niet absoluut en heeft niets met wiskunde te maken. Overigens is juist niets zo relatief als wiskunde, omdat het een denksysteem is dat gebaseerd is op axioma's.
Verschillende cryptocurrencies zijn geen eenheden in de natuurkundige zin van het woord. Een bitcoin is niet alleen een maat maar het vertegenwoordigt, net als bv een euro, ook een zekere geldelijke waarde - zolang er vertrouwen in is. Een meter of mijl vertegenwoordigt geen waarde, het is alleen een maat voor lengte.
Nerd
Ludovica Van OirschotJe opmerking "ongecontroleerde- geldschepping" blijft onzin, hoe onvriendelijk je ook reageert.
Je andere opmerking over de kosten van internationale boekingen is interessant, die ligt bij Bitcoin namelijk erg hoog, daarom zijn er andere munten die zich specifiek op dit doel richten.
Ludovica Van Oirschot 15
NerdKortom: er is sprake van ongecontroleerde geldschepping. Wat is daar onzin aan?
Verder begrijp ik je onbegrensde vertrouwen in de maker(s) van Bitcoin niet. Klinkt voor mij naïef.
Jan JC Saal 2
Rik Roorda 1
Dwight 4
Rik RoordaZodra er sprake is van centralisatie, dan kun je netzo goed databases gebruiken in de cloud van Google of Amazon ipv crypto's, uitgegeven door een bedrijf dat zelf Google wilt worden.
De max supply van Bitcoin wordt pas in 2140 bereikt. Dus qua geldcreatie is er nu geen probleem. In 2140 kun je dan overstappen op Litecoin. Prijsstabiliteit wordt pas bereikt als de market cap van Bitcoin de Amerikaanse M2 overstijgt. Dat is als Bitcoin meer dan 1 miljoen dollar wordt :) .
Dwight 4