"Socialist president Gbagbo is verleden tijd en de chocolade multinationals zullen niet genationaliseerd worden," kondigde de voormalige Ivoorkust premier Alassane Quattara, en nu president-elect, plechtig aan. Hij kreeg gelijk, gisteren werd zijn opponent door Franse troepen gearresteerd en aan zijn kliek overgedragen. Dit om erger te voorkomen en om de uitkomst van de "eerlijke" verkiezingen gestand te doen. Maar zoals het Irak niet ging om het verjagen van een dictator, maar om de olie, gaat het in Ivoorkust niet om het nobele streven om de wens van de bevolking gestand te doen, maar om chocolade.

Cacaobelangen

Het probleem was dat Gbagbo de cacaohandel en -wandel van zijn land nationaliseerde, althans daar maakte hij een begin mee. Dit tot grote woede van buitenlandse investeerders. Ivoorkust is met 43 procent de grootste producent ter wereld van cacao. De hele Afrikaanse westkust produceert cacaobonen voor minimumprijzen en de mega winsten over chocolade gaan naar Hollanders, Belgen, Zwitsers en Franzen. Eerlijk is eerlijk, uiteindelijk was het onze Hollandse Van Houten die het procedé van cacaoboter uitvond, en een dergelijk patent moet natuurlijk tot in lengte van jaren rijkelijk beloond worden.

De Zaanstreek van Nederland heeft verreweg de grootste cacao verwerkende industrie in de wereld

De Zaanstreek van Nederland heeft verreweg de grootste cacao verwerkende industrie in de wereld, die in het totaal goed is voor zo’n 8 miljard Euro per jaar. Zaanstreeks succes met 2,5 miljard euro omzet per jaar, is geheel gebaseerd op het super goedkoop inkopen van rauwe grondstoffen, cacaobonen uit Ivoorkust, en peperduur verkopen van chocolade paashazen in zilverpapier en Mars repen. Slechts 3,5 procent van de consumentenprijs gaat naar de producenten van cacao (zie rapport Oxfam Novib).    

Kinderslavernij

Cacao futures contracten (per 10 kubieke meter) schommelen al jaren gemiddeld rond de 1700 dollar, nog geen derde van de top prijs in juli 1977 van 5236 dollar, maar liepen dit jaar op tot wel 3000 dollar. Gbagbo was het armetierige sappelen en de niet te stoppen slavenarbeid van zijn land, ten diensten van het schatrijke westen, spuugzat en kondigde een soort nationalisatie af. Zoiets lag al jaren in het verschiet, immers president Bush II had het ultimatum gesteld dat de USA alle invoer van cacao en chocolade uit Ivoorkust zou verbieden indien het land geen einde zou maken aan de kinderslavernij. Gbagbo was het daarmee eens, maar de boeren moesten dan wel normale lonen gaan betalen aan de plukkers en dat zat er door de uitgeknepen grondstofprijzen niet in. Normale arbeidslonen betalen lukt met de huidige cacaoprijzen volstrekt niet, dus hordes koppelbazen worden ingehuurd voor de oogst, die op hun beurt, vooral jongens van 10-16 ronselen uit de buurlanden. Zo levert Burkina Faso jaarlijks ongeveer 40,000 jeugdigen. Opgeruimd staat netjes menen de lokale overheden, immers het zijn meestal dakloze kinderen die, na een fles bier met valium, uren later achter in een vrachtwagen wakker worden op weg naar hun nieuwe arbeidsparadijs. Het is de Afrikaanse vorm van bootcamp, vertelden politici me lachend.  

Jacob Gelt Dekker tussen voormalige kindslaven

  De 600,000 grote en kleine cacaoplantages in Ivoorkust slokken volgens Unicef jaarlijks ongeveer 230,000 cacaobonenplukkers op. Velen gaan binnen een jaar dood, vanwege insecticide vergiftigingen. De winstmarges voor de cacaoboeren zijn zo minimaal dat ze liever goedkoop chemisch afval uit Europa gebruiken in plaats van deugdelijke en veilige insecticiden. In de Westerse wereld wordt al jaren geprotesteerd tegen deze misstand door oprechte wereldverbeteraars, maar kinderslavernijvrije Fair Trade chocoladeverkoop bedraagt nog geen 2 procent van de totale omzet, al zou de ophef rond de ondeugd doen vermoeden dat niemand meer besmette chocolade eet. Albert Heijn, Aldi en Lidl kregen een dikke onvoldoende op het rapport van Oxfam Novib omdat ze geen of nauwelijks duurzame kinderarbeid-vrije chocolade verkopen. U begrijpt het, alle principes ten spijt, het belang van de nationale economie en de werkgelegenheid in de Zaanstreek staan op het chocoladespel; nationalisering door Ivoorkust moest koste wat kost worden voorkomen; de grondstof prijzen moesten zo laag mogelijk gehouden worden.

"Bittere pil"

Toen de situatie in Ivoorkust uit de hand liep stuurde Nederland wel snel 12 ton hulpmiddelen naar het slagveld van de burgeroorlog, als een pleister op de wonde die we zelf hebben toegebracht. "We bevinden ons in een uitzonderlijke situatie," meesmuilde Cees Breederveld, algemeen directeur van het Nederlandse Rode Kruis. "Het is een zeer bittere pil," wauwelde Verhagen, destijds minister van economische zaken, met gespleten tong in het parlement. "Het zou een plundering zijn van particuliere ondernemers en zal alleen resulteren in het nog verder verdiepen van de economische crisis waarin Gbagbo het land onderdompelde." kletste Bernard Valerod, de woordvoerder van het Ministerie van Buitenlandse Zaken van Frankrijk. Gelukkig voor ons dat Frankrijk nog altijd haar Vreemdelingenlegioen achter de hand heeft. Rebellerende stammen in het noorden werden gerekruteerd en van wapens voorzien; stembussen volgestopt met vervalste stembiljetten, en ziedaar, hoera, Quattara, de harlekijn van de multinationals, heeft de recente presidents verkiezingen eerlijk gewonnen.  

Chocoprins Quattara: de eerlijke president