Donderdag was opnieuw een weinig inspirerende dag en dat kwam niet omdat Graus niet meer aanzat in de Commissie-De Wit. Het probleem zit in de volgorde van de keuze van de ondervraagden. Ik begrijp dat de commissie het belangrijk vindt om haar eigen leden te ondervragen over de wijze waarop de Kamer is geïnformeerd over majeure steunoperaties van de overheid in onze banken en de wijze waarop het depositogarantiesysteem (DGS) vorm heeft gekregen in samenhang met het 'Icesave-debacle'.

Echter, na het horen op dag 1 van de financiële woordvoerders De Nerée (oud-CDA) en Vendrik (oud-GroenLinks) en op dag 2 de financiële woordvoerder van de PvdA, Paul Tang, was het voor mij duidelijk dat de Tweede Kamer door minister Bos niet serieus is genomen en alleen pro forma is geïnformeerd, een technocratische benadering die ons veel onheil heeft gebracht.

Altijd vooraf geïnformeerd

Donderdag mochten de financiële woordvoerders van de SP, Ewout Irrgang - die anders voor gijzeling vreesde - en van de VVD, Frans Weekers hun verhaal houden. En de boodschap was opnieuw helder. Irrgang zei dat ex-minister Bos per definitie de Tweede Kamer niet vooraf wilde informeren over crisismaatregelen zoals de overname van ABN Amro.

Irrgang stelde zich op het standpunt dat de Kamer altijd vooraf geïnformeerd dient te worden, desnoods in een geheim overleg. Volgens Irrgang werd de kamer enigszins ingelicht over de investering in de Alt-A leningenportefeuille van ING. De crisis uit 2008 maakt wel overduidelijk dat in crisissituaties het voor de Kamer erg moeilijk is haar controlerende taak echt inhoud te geven.

De derde ondervraagde was topambtenaar Johan Barnard (hij stond dicht bij ex-minister Bos). Barnard werd ondervraagd over de 'Icesave-affaire' en de overname ABN AMRO.

Prijs te hoog

Eerst maar even ABN AMRO. Barnard maakte duidelijk dat de sfeer tussen de Nederlanders en Belgen om te snijden was. De Belgen waren blijkbaar zo boos op Bos dat ze Bos dreigde te vervolgen wegens marktmanipulatie. DNB klaagde dat zij veel te weinig informatie kregen uit Brussel. Barnard gaf aan dat de ambtenaren op hun niveau er alles aan gedaan hebben om de sfeer te verbeteren met het hoge doel voor ogen, stabiliteit en rust op de financiële markten (het geeft je allemaal geen goed gevoel over de huidige crisis, door de slechte onderlinge verhoudingen tussen de politici, krijgen de ambtenaren een te belangrijke rol).

Om die reden was Nederland ook niet uit op 51% van de aandelen, maar nam genoegen met 49%. Barnard gaf verder aan dat de overheid wel degelijk wist dat in het eerste bod niet de aandelen van ABN AMRO zaten (Schmittmann zei in zijn ondervraging dat hij dit een blunder vond van de overheid).

Barnard gaf aan dat met name ING serieus heeft gekeken naar ABN AMRO en een bieding heeft uitgebracht. Hij kon niet zeggen waarom het bod niet is doorgegaan. Over de prijs die de Staat heeft betaald voor ABN AMRO van 16,8 milard, hield Barnard zich op de vlakte, maar uit de toonzetting kon ik opmaken dat ook Barnard de prijs te hoog vond (maar....nood breekt wet enz.).

Veel te laat

Daarna werd Barnard ondervraagd over DGS en 'Icesave'. Opnieuw werd pijnlijk duidelijk dat er veel mis gaat in de communicatie. Het Ministerie van Financiën dacht dat het dossier in goede handen was bij DNB en geen actie nodig was. Niets was minder waar. DNB stelde zich op het standpunt dat Icesave een bijkantoor was en dat toezicht in het thuisland ligt (dus IJsland). Pas toen spaarders hun geld niet meer konden opnemen in Nederland, kwam ministerie in actie: veel te laat.

Pikant is dat op het ministerie de bekende Buiter (Citibank) niet wordt gelezen. Buiter had in dikke studie laten zien, dat IJsland met haar waterhoofden-bankwezen op de rand van de afgrond stond!

Barnard gaf aan dat ex-minister Bos bang was voor een 'bankrun' , mede als gevolg van 'Icesave', en daarom de garantie heeft verhoogd naar 100.000 en het compenseren van 'Icesave-spaarders' (wat juridisch niet nodig was). De vroegtijdige actie van Bos heeft de onderhandelingen met de IJslanders niet gemakkelijker gemaakt (de IJslanders vonden de noodzaak tot betalen natuurlijk niet meer echt nodig). Barnard gaf aan dat de perceptie bestond dat burgers ook gingen twijfelen aan de betrouwbaarheid van het gehele internetbankieren. Het zal een ieder volkomen duidelijk zijn dat dat een ramp van de eerste orde zou zijn.