Het zojuist verschenen boek ‘De Val van SNS Reaal’  is behoorlijk nieuwswaardig gebleken. De vijf auteurs, journalisten van Het Financieele Dagblad, pakten de afgelopen dagen uit over onderwereldbankier Willem Endstra en zijn betalingen aan de voormalig Bouwfonds-topman Cees Hakstege, en ze wisten te melden dat SNS-bestuursleden een deel van hun salaris moesten terugstorten.

Met klem ontraden

Vandaag kwam het vijftal via hun broodheer Het Financieele Dagblad met de icing on the cake: in april 2006 ontraadde de vaste adviseur van SNS de voormalige ceo Sjoerd van Keulen met klem om Bouwfonds van ABN Amro over te nemen. Zakenbank annex underwriter Lehman Brothers dreigde zelfs om de geplande beursgang van SNS af te blazen omdat ze onder meer vonden dat de projectontwikkeling in de Verenigde Staten en Spanje veel te ver afstonden van SNS’ core business: hypotheken en verzekeringen. In de prospectus was echter de zinsnede ‘and adjacent business’ opgenomen waardoor de nieuwe vastgoedkoers alsnog gelegitimeerd kon worden aan beleggers die vooral dachten in te stappen bij een bank die inzet op hypotheken en verzekeringen. De naar expansie hunkerende ceo Van Keulen nam niet veel later het besluit om voor 810 miljoen euro enkel de vastgoedfinancieringstak Property Finance over te nemen. Zijn toelichting destijds: 'Wij zien Bouwfonds Property Finance als een zeer professionele organisatie die met haar slagvaardigheid en no-nonsense-mentaliteit uitstekend past bij onze onderneming.’ De door Van Keulen zo bejubelde acquisitie zorgde echter voor een onhandelbaar probleemkind dat uiteindelijk leidde tot de nationalisatie van SNS Reaal op 1 februari.

Dutch Link

Uit het FD-relaas blijkt ook dat het hoofd van de interne accountantsdienst een jaar na de overname al waarschuwde voor de commerciële cultuur bij de internationale tak van SNS Property Finance en dat de risicobeheer en compliance tekortschoot. De kiem voor deze commerciële cultuur werd al gelegd in de Bouwfonds-periode – onder de hoede van ABN Amro. Deze cultuur komt rijkelijk aan bod in het jubileumboek Dutch Link (2003), de prelude van de ondergang van SNS Reaal dat inzage geeft in de bedrijfscultuur (’50 miljoen in 5 minuten) van de megalomane vastgoedfinancier Bouwfonds Property Finance. Onder het bewind van de pijprokende bestuursvoorzitter Henk Rutgers zouden er 100 procent financieringen worden verstrekt aan onervaren ontwikkelaars. Zo peuterde ondernemer Cees Priem in 2005 in totaal 60 miljoen euro los voor zijn woon-zorgcomplex La Cigüeña in Spanje. In deze Zembla-uitzending over het SNS-echec, erkent Priem dat hij geen ervaring had op het gebied van projectontwikkeling. ‘Absoluut niet.’ Hij kon ook geen eigen vermogen inbrengen. ‘Op basis van de vooralsnog ontvangen financiële informatie van ondernemer kan gesteld worden dat eventueel voor de financiering te verlangen garanties enkel een morele waarde hebben.’ Het nieuwe boek zal de komende dagen dienen als verplicht leesvoer voor de door Jeroen Dijsselbloem aangestelde Evaluatiecommissie Nationalisatie SNS Reaal. Deze commissie is nog bezig met een onderzoek of toezichthouder DNB en het ministerie van Financiën ‘tijdig en toereikend’ hebben gereageerd op informatie, signalen en ontwikkelingen bij SNS. Mogelijk hebben ze ook geluisterd naar de signalen van klokkenluider Hetty van de Laar, een lid van Buck Groenhof's puinruimgroep, die onlangs haar (niet al te beste) versie over ‘De Ondergang van de SNS Bank’ uitbracht.