
Nederland kampt met een groeiende woningnood. Wie profiteert? En hoe lossen we dit op? Lees meer
Nederland kampt met een groeiende woningnood. Honderdduizenden trekken naar de steden en de verantwoordelijke gemeenten lukt het niet om genoeg te bouwen om dit op te vangen. Dat die binnenlandse migratie eraan zat te komen was al heel lang bekend. Waarom zijn stadbesturen niet veel beter voorbereid op deze trend? Heeft de regering steken laten vallen? Wie profiteren van de trend? Wat zijn de oplossingen?
Tientallen grote bouwlocaties door klimaatverandering ongeschikt voor woningbouw
De Rotterdamse Pompenburgflat moet wijken voor wolkenkrabbers
In memoriam: de verhuurderheffing – afscheid van een neoliberale wensdroom
Oude huurwoning krijgt vaak de sloopkogel, maar renovatie is de nieuwe trend
Corporaties bezitten 101 miljard euro en huurders worden steeds armer
Hoogleraar renovatie: ‘Jaarlijks duizenden goede woningen slopen in ruil voor nieuwbouw is idioot’
Kabinet smijt geld over de balk om woningbouw te stimuleren
VVD dwingt met hervorming huurtoeslag kleinere sociale woningen af
Grote projectontwikkelaars slaan hun slag in de woningcrisis
De stoere taal van Hugo de Jonge lost de woningcrisis niet op
© ANP / Koen van Weel
Bouwlobby ijvert voor garanties van de overheid
De bouw van woningen lijkt opnieuw in gevaar te komen door een recessie. Een stagnerende bouw zou rampzalig zijn: Nederland heeft tijdens de vorige recessie grote woningtekorten opgelopen, die nog lang niet zijn ingehaald. Belanghebbenden willen de regering dwingen maatregelen te nemen, die ervoor moeten zorgen dat deze keer de woningbouw niet onderuit gaat. Hoe ver wil de overheid daarin meegaan?
De coronapandemie raakt de economie keihard. Op het moment van schrijven, juni 2020, is er al een krimp van 6,4 procent waarneembaar en er zit meer in het vat. Hoewel de woningbouw niet direct werd geraakt door de lockdown, loopt zij op korte termijn wel gevaar. Dat wil eigenlijk iedereen voorkomen nu de woningnood volgens De Staat van de Woningmarkt 2020, is opgelopen tot 330.000. Op 18 juni bood de zogeheten Woningbouwalliantie daarom een brief aan aan de woordvoerders Bouwen en Wonen van de fracties in de Tweede Kamer. Ook het Kabinet ontving de brief.
Het was in feite een publiciteitsstunt, want de partijen in de Woningbouwalliantie — gemeenten, Vereniging Eigen Huis, de Woonbond, woningcorporaties, en een groot aantal belangenbehartigers uit de hoek van de bouwers, de projectontwikkelaars en de vastgoedbeleggers— zitten al met het Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties om de tafel.
Het voorstel van de Woningbouwalliantie is om samen miljarden euro’s vrij te maken voor de bouw van jaarlijks 90.000 betaalbare en duurzame woningen per jaar, tot 2030. Zo denkt deze alliantie de economische crisis deels te kunnen bezweren en het woningtekort van 330.000 woningen terug te dringen.
Helemaal nieuw zijn de maatregelen in de brief niet. Ze zijn deels ontleend aan het rapport Crisis en crisismaatregelen in de bouw, dat op 5 juni werd gepubliceerd door het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB), een onafhankelijk instituut dat onderzoek doet ten behoeve van de bouwsector. Binnenlandse Zaken was de opdrachtgever voor het rapport.
Taco van Hoek, directeur van het EIB, rekent erop dat de productie van woningen de komende twee jaar onder druk komt te staan. ‘We zitten nu in een fase waarin wij steeds meer gaan horen over dalende werkgelegenheid. De arbeidsmarkt gaat op slot en werknemers met tijdelijke contracten verliezen hun baan. Ook staan inkomens onder druk, vooral bij zelfstandigen. Dat gaat allemaal ten koste van het vertrouwen en de mogelijkheden om een woning te kopen.’
Volgens Van Hoek werden er in 2019 62.000 nieuwe woningen opgeleverd. Voor 2020 rekent zijn instituut op 58.000 en voor 2021 op iets minder dan 51.000 woningen. Daarbij merkt Van Hoek wel op dat bij deze aantallen in zowel 2020 als 2021 14.000 woningen worden opgeteld die gesloopte woningen vervangen. Er komen netto dus respectievelijk maar 44.000 en 37.000 woningen bij.
Die daling in het aantal nieuwe woningen is niet alleen te wijten aan de coronacrisis, maar ook aan de belemmeringen die de bouw ervaart als gevolg van zowel de stikstof- als de PFAS-problematiek. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) stijgt het aantal huishoudens tot 2030 gemiddeld met zo’n 50.000 per jaar; EIB komt volgens Van Hoek zelfs uit op 65.000 per jaar. Met het huidige woningtekort loopt bij de te verwachten productie van nieuwe woningen het structurele tekort dus alleen maar verder op.
Vraag naar personeel verstomd
Volgens het EIB loopt de bouw vooralsnog gewoon door en zijn er geen verhalen over ontslagen, maar de klacht dat het zo moeilijk is om aan goed personeel te komen, is wel opeens verstomd. De vraag naar en het aanbod van vaklui is volgens Van Hoek nu min of meer in evenwicht. Hij verwacht echter dat dit niet zo zal blijven: ‘Wij houden er rekening mee dat de komende twee jaar in de bouw de werkloosheid met 40.000 voltijdbanen oploopt.’
Volgens EIB zijn op het moment de gevolgen mede beperkt doordat de woningbouw een ‘laat-cyclische’ sector is: de voorbereiding van een project duurt vaak jaren, maar als eenmaal is begonnen kan alleen een faillissement of iets als een milieucalamiteit het bouwen stoppen.
De problemen komen pas wanneer projectontwikkelaars nieuwe projecten in de markt willen zetten. Banken financieren doorgaans pas als 70 procent van de woningen vooraf is verkocht. In tijden van recessie lukt dat vaak niet, zodat het project niet van de grond komt. Jan Fokkema, directeur van Neprom, de belangenbehartiger van projectontwikkelaars, ziet de onweerswolken al samenpakken: ‘Het gaat nu nog goed. Projectontwikkelaars hebben weinig moeite om hun woningen verkocht te krijgen. Ook dure woningen op goede locaties van meer dan een miljoen worden nog gemakkelijk verkocht. Ik vrees echter dat het beeld na de zomer een stuk minder positief zal zijn.’
Nogal wat plannen sneuvelen
Frank van Blokland, de directeur van de IVBN, de club van institutionele vastgoedbeleggers, is redelijk optimistisch over de toekomst. ‘Onze leden ontvangen hun geld direct van de pensioenfondsen, dus financiering is geen probleem. We zouden zelfs een effect kunnen zien waarbij mensen te weinig vertrouwen hebben om te kopen en daarom gaan huren. Onze leden investeren in zo’n 9.000 à 10.000 woningen per jaar en dat volume denken we te kunnen handhaven.’ Opvallend is dat vrije sectorhuur, de categorie waarin de IVBN-leden actief zijn, in de cijfers van EIB voor 2020 en 2021 juist op een flink verlies staat.
Corporatiekoepel Aedes zegt ondertussen niet de indruk te hebben dat er veel sociale bouwprojecten geraakt zijn door de coronacrisis. Ook het onderhoudswerk en de verduurzaming lopen goed door. Op 18 juni kwam een rapport uit van ABF, een onafhankelijk onderzoeksbureau dat onder meer is gespecialiseerd in wonen. Het rapport werd geschreven in opdracht van Aedes. De onderzoekers stellen op basis van de verwachtingen van alle corporaties vast dat er voor de komende vijf jaar per jaar gemiddeld 27.000 sociale woningen in de planning staan. ABF merkt echter op dat de ervaring leert dat nogal wat plannen sneuvelen. De opstellers van het rapport houden er rekening mee dat maar tussen de 60 en 70 procent werkelijk tot stand komt. Dat ligt tussen de 16.200 en 18.900 woningen per jaar, aanzienlijk meer dan de raming van EIB. De officiële bouwdoelstelling van corporatiekoepel Aedes — 34.000 woningen per jaar — is hoe dan ook nog steeds ver uit beeld.
Dossier
Dossier: De nieuwe Woningnood
Nederland kampt met een groeiende woningnood. Waarom zijn overheden niet beter voorbereid op deze trend? Wie profiteren? En wat zijn de oplossingen?
Wil je op de hoogte blijven? Volg dit dossier en ontvang een seintje bij ieder nieuw artikel.
Om de productie op te voeren, willen de corporaties graag zelf meer vrije sectorwoningen bouwen. Op dit moment zijn ze altijd verplicht om uit te zoeken of een particuliere partij interesse heeft om te investeren in de vrije sectorwoningen die onderdeel zijn van een corporatieproject. Dat is een tijdrovende zoektocht en de ervaring leert dat beleggers alleen belangstelling hebben in projecten in aantrekkelijke stedelijke gebieden.
Kabinetten Rutte belemmerden bouw
Tijdens de vorige recessie hebben de kabinetten onder leiding van premier Mark Rutte beleid gevoerd dat de woningbouw ernstig belemmerde. Het kabinet-Rutte II (2012-2017) voerde de verhuurdersheffing; die maatregel heeft de bouw van corporatiewoningen aantoonbaar geschaad. Volgens een rapport van onderzoeksbureaus Companen en Thésor zijn door die heffing tussen 2013 en 2020 93.000 woningen nooit gebouwd.
Dat wil overigens niet zeggen dat daarmee ook een tekort van 93.000 sociale woningen is ontstaan. Er zijn door de schaarse middelen ook woningen opgekalefaterd, die anders waren gesloopt. Dat kunnen er zomaar tussen 10.000 en 15.000 zijn. In een analyse uit februari ging ik uit van een tekort van 80.000.
De bouw van koopwoningen werd extra afgeremd in 2013, toen het kabinet middenin een diepe recessie een aantal regels invoerde die het verkrijgen van een hypotheek bemoeilijkten. Denk aan de afbouw van de aftrekbaarheid, het verplichte aflossen, en het geleidelijk reduceren van de mogelijkheid om een hypotheek van meer dan 100 procent van de koopprijs te nemen. Projectontwikkelaars konden opeens hun woningen niet meer kwijt in de voorverkoop en moesten projecten afblazen.
Wat zijn al de sombere vooruitzichten van EIB in werkelijkheid waard?
Het gevolg van die beleidskeuzes is dat we nu zitten met dat eerdergenoemde woningtekort van 330.000, dat verdeeld is over alle drie de segmenten: koop, vrije sectorhuur en sociale huur. Het laatste dat Nederland nu kan gebruiken, is weer zo’n stagnatie van de woningbouw.
Maar wat zijn al de sombere vooruitzichten van EIB in werkelijkheid waard? Mogelijk niet al te veel, want het begint erop te lijken dat de regering heeft geleerd van haar fouten tijdens de vorige recessie. De wens van de regering is deze keer om de bouw van woningen beter door te laten lopen; Binnenlandse Zaken onderhandelt daartoe nu al met alle betrokken partijen, dus de beleggers, de ontwikkelaars, de corporaties, de bouwers en lokale overheden.
De stekker eruit
EIB heeft in opdracht van BZK een rapport opgesteld met daarin onder meer maatregelen om de gevolgen van de recessie voor de bouwproductie te minimaliseren. In dit eerdergenoemde rapport, Crisis en crisismaatregelen in de bouw, wordt een hele reeks instrumenten genoemd die kunnen bijdragen aan het laten doordraaien van de woningbouw.
Een hele belangrijke noemden zowel Van Hoek als Fokkema al in de aan dit verhaal voorafgaande gesprekken: een garantiefonds. In de vorige crisis vond er een regelrechte kaalslag plaats bij de projectontwikkelaars. Een groot aantal ondernemingen ging failliet. Ontwikkelaars bouwen woningen die ze doorgaans verkopen aan particulieren. Zoals eerder gezegd eisen financiers dat minimaal 70 procent van de woningen al in de voorverkoop is verkocht. Als dat niet lukt, krijgt zo’n bedrijf zijn project niet gefinancierd en moet de stekker eruit.
Dat is wrang, want de onderliggende behoefte aan die woningen blijft onveranderd groot. Tegen de tijd dat die woningen zouden worden opgeleverd, is het vertrouwen van de kopers misschien al teruggekeerd. Daarom komen Bouwend Nederland en Neprom met een pleidooi voor een garantiefonds of een opkoopfonds van de staat. Zo’n fonds garandeert de banken dat de financiering veilig is, omdat de staat een vangnet onder zo’n project spant. De ontwikkelaars kunnen dan aan het werk blijven. Het risico voor de staat is beperkt, want de behoefte aan woningen blijft immers onveranderd groot. Zo kan de staat ervoor zorgen dat er anticyclisch wordt doorgebouwd. Dat doorgaan van de bouw levert de staat volgens de Bouwalliantie ook weer geld op door uitgespaarde uitkeringen en belastinginkomsten.
EIB heeft een aantal maatregelen bekeken die voorkomen dat de woningproductie instort. De geschatte opbrengst wordt ook gegeven. Een gunstig neveneffect is dat er minder banen verloren gaan.
De eerste aanbeveling is dat de Rijksoverheid 50 miljoen euro beschikbaar stelt voor startersleningen. Dat is een aanvullende lening naast de hypotheek voor het eerste koophuis. Zo’n lening overbrugt het verschil tussen de aankoopprijs van de woning en de maximale hypotheek. De eerste 3 jaar betaalt de koper geen rente en aflossing. Dat zou tussen 2020 tot en met 2022 zo’n 1,6 miljard euro aan extra bouwproductie opleveren.
De tweede aanbeveling is het verhogen van de Nederlandse Hypotheek Garantie (NHG). Volgens EIB zou dat in de genoemde drie jaar 180 miljoen euro aan extra bouwproductie opleveren.
De derde aanbeveling is het beperken van ruimtelijke restricties. Dat betekent vooral dat het verbod op buitenstedelijk bouwen moet worden versoepeld. EIB denkt dat dit in de periode 2020-2022 885 miljoen aan extra bouwproductie kan opleveren.
De vierde aanbeveling is een woningbouwimpuls, een bijdrage om bijvoorbeeld locaties versneld beschikbaar te maken, of om de noodzakelijke infrastructuur in een nieuwe wijk te verbeteren. Zo’n impuls levert volgens de raming in drie jaar zo’n 500 miljoen euro aan bouwproductie op.
Het eerdergenoemde opkoopfonds, bedoeld om de projectontwikkelaars aan de gang te houden, levert 1,75 miljard euro aan bouwproductie op.
Een doorbouwgarantie, die garandeert dat ook bij een faillissement het bouwen gewoon doorgaat, levert 1,075 miljard euro aan bouwproductie op.
Een korting op de verhuurdersheffing levert in de projecties van EIB maar 220 miljoen euro op. Van Hoek: ‘De corporaties hebben volgens ons genoeg investeringsruimte voor de komende jaren. Hun belemmeringen liggen veel meer bij de beperkte beschikbaarheid van bouwlocaties.’
De invullocaties raken op
De aanbevelingen uit het EIB-rapport (zie kader) zouden in drie jaar tijd 6,2 miljard euro aan nieuwbouwproductie opleveren. Als je uitgaat van gemiddelde bouwkosten van een woning inclusief grond van 250.000 euro, dat zouden deze maatregelen drie jaar lang 8.000 extra woningen opleveren. Dat blijft natuurlijk een druppel op de gloeiende plaat bij een tekort van 330.000 woningen.
De aanbevelingen liggen nu op tafel en de verschillende belangenbehartigers gaan daar met de regering over onderhandelen. Projectontwikkelaars en aannemers moeten dergelijke aanbevelingen aangenaam in de oren klinken. Het is voor hen in feite een gevalletje van het het socialiseren van de risico’s en het privatiseren van de winsten.
De vraag is hoe noodzakelijk de door EIB voorgestelde maatregelen in werkelijkheid zijn. Peter Boelhouwer, hoogleraar Housing Systems aan de Universiteit van Delft, is gematigd positief: ‘Een garantiefonds is in mijn ogen verstandig als de vraag inzakt. Dat is vooralsnog niet het geval.’ Boelhouwer vindt het geen gek idee om zo’n plan achter de hand te houden voor het geval de vraag inderdaad inzakt.
Een groot nadeel van zo’n fonds is volgens Boelhouwer dat de markt niet meer beoordeelt of een project wel de noodzakelijke kwaliteit heeft: ‘Met zo’n fonds worden minder goed ontwikkelde projecten alsnog gebouwd.’
Voor het verhogen van de Nationale Hypotheek Garantie vindt hij het veel te vroeg. ‘Dat levert alleen maar meer vraagdruk op.’ Het verbeteren van de positie van starters ten opzichte van doorstromers via een starterslening beoordeelt hij wel positief. Daarmee wordt de sterke positie van de insiders op de woningmarkt minder dominant.
Veel belangrijker dan al deze maatregelen is volgens Boelhouwer dat de overheid investeert in de ontwikkeling van nieuwe bouwlocaties: ‘Nieuwe gebieden zijn noodzakelijk om de toekomstige woningproductie te garanderen. Daar zijn ook voorinvesteringen voor nodig en moet veel infrastructuur worden aangelegd. De afgelopen jaren hebben we nog geprofiteerd van oude Vinex-plannen en kleine binnenstedelijke invullocaties. Die raken nu echter op.’
Het is de vraag wat de belangenbehartigers uiteindelijk zullen binnenslepen. De brief die ze op 18 juni hebben aangeboden in Den Haag, geeft wel aan dat ze druk op de ketel willen houden. De grote vraag is echter of het aantal van 90.000 woningen per jaar dat de Woningbouwalliantie beoogt, niet veel te ver voor de muziek uitloopt. Die bouwplannen vallen of staan bij het beschikbaar komen van bouwgrond — en ook dat gaat in het gunstigste geval nog jaren duren.
64 Bijdragen
Nico De wit
Annemiek van Moorst 11
Nico De witPeter Tetteroo 2
Nico De witsquarejaw 5
Nico De witJan Ooms 10
squarejawPeter Hendriks 7
squarejawArjan Dam 1
Het is triest om te zien hoe de regering de afgelopen 10 jaar volledig gefaald heeft om omstandigheden te creëren waarin de woningproductie meegroeit met het aantal benodigde woningen van hun inwoners. Met de gevolgen van de verhuurdersheffing als absoluut dieptepunt.
Een van de problemen is dat het bouwen van huizen te duur is omdat gemeentes hun begroting sluitend krijgen met inkomsten uit de grond. Daarnaast is er in veel gemeentes politieke druk om alleen maar binnenstedelijk te bouwen ivm milieu, wat extra duur is en veel langer duurt om vergunningen etc. rond te krijgen. Los deze twee problemen op, schaf de verhuurdersheffing af en laat de corporaties de woningen bouwen. Of die woningen vervolgens verhuurd gaan worden, of verkocht, dat zien we later wel.
Nico Janssen 7
Arjan DamNiet gek dat hun enige formule op het terrein van (binnenstedelijk) bouwen dan is om hier zo weinig mogelijk kosten / investeringen aan kwijt te zijn en er zoveel mogelijk op te verdienen.
Hetty Litjens 6
Er is nauwelijks nog groen in Amsterdam; de groenvisie komt neer op kaboutergroen, op de daken, de gevels, tussen de straatstenen. Multinationals hebben al een stake op onze parken voor festivals zodat omwonenden geen leven meer hebben. De stedelijke verdichting neemt toe en de vraag naar windturbines gaat nog meer groen kosten. Goedkoper bouwen kan wel, houtskeletbouw, maar is minder aantrekkelijk voor de bouwindustrie.
Elke dag zijn er tientallen bekendmakingen van aanvragen en besluiten onttrekkingsvergunning voor het omzetten van zelfstandige woonruimte naar onzelfstandige woonruimten. Bewoners komen steeds dichter op mekaar te zitten.
Moeten we dan weer studenten uit het buitenland aantrekken omdat dat zo internationaal cool is? Terwijl sociale woningen steeds vaker verkocht worden en het tekort aan betaalbare woningen stijgt.
Wat een puinhoop! Kan en wil de coalitie in Amsterdam met SP, GL en D66, hier nog iets aan doen???
Annemiek van Moorst 11
Hetty LitjensNico Janssen 7
Hetty LitjensDit verschijnsel is in Nederland, met de ruimtehonger van baby-boomers (kinderen het huis uit en dan toch in die grote woning blijven wonen) natuurlijk de belangrijkste reden voor de woningnood.
Arjen Koene 1
Nico JanssenDe kostendelersnorm versterkt dit verschijnsel.
En de huurtoeslag waarvoor een zelfstandige woonruimte nodig is.
Maak voor 6 samenwonende twintigers 6 zelfstandige woonruimtes en ze kunnen alle 6 huurtoeslag krijgen (die weer terecht komt in de hogere cumulatieve huur) en 1 huishouden van 6 verandert in 6 huishoudens van 1.
Bovendien worden er binnenstedelijk op grond van het "steeds kleinere huishoudens"-argument ook veel kleinere woningen gebouwd. Waarin het weer heel krap samenwonen is.
Nico Janssen 7
Arjen KoeneArjen Koene 1
Nico JanssenNico Janssen 7
Arjen KoeneNico Janssen 7
Arjen KoeneOverigens zie je meteen in het filmpje het drama van de Nederlandse rijtjeswoningen, die moeilijk aanpasbaar en verbouwbaar of splitsbaar zijn, of waarbij het lastig is om een kangeroewoning in de tuin te plaatsen. Nog zo'n puzzelstukje in de echte oorzakenbrei waarom er woningnood is in Nederland...
Annemiek van Moorst 11
Nico JanssenPeter Tetteroo 2
Annemiek van Moorst 11
Peter TetterooMijn vraag is aan Peter Hendriks: Is er wel zo'n grote behoefte aan nieuwe woningen?
Kan de vraag niet heel anders worden ingevuld? Zowel kwalitatief (echt duurzaam en snel) als kwantitatief (echte behoefte aan nieuw)?
Peter Hendriks 7
Annemiek van MoorstNico Janssen 7
Peter HendriksPeter Hendriks 7
Nico JanssenDe rest kwam vooral doordat heel rechts Nederland de econoom Milton Friedman heel hoog heeft zitten. Die zei dat je in een recessie niet moet stimuleren als overheid, maar alles dat ziek is dood moet laten gaan. Bij het herstel hou je alleen gezonde organisaties over. Dus de projectontwikkelaars die failliet gingen, zijn volgens die redenering losers, die je beter kwijt dan rijk kunt zijn.
In een grote samenzwering om bewust een tekort in stand te houden geloof ik niet. Dan zouden honderden mensen in het complot moeten zitten, van links tot rechts, en dat hou je nooit stil.
Nico Janssen 7
Peter HendriksPeter Hendriks 7
Nico JanssenNico Janssen 7
Peter HendriksArjen Koene 1
Peter Hendriksde verlegh
Peter Hendriks 7
de verleghAl Dam 3
Peter HendriksMakkelijk populistisch linkse opmerkingen plaatsen die de problemen exponentieel vergroten met het racisme nazi mes op de keel
Hendrik Faber 4
de verleghPeter Hendriks 7
Hendrik FaberAl Dam 3
Peter HendriksAl Dam 3
Hendrik FaberHendrik Faber 4
Al DamVoedsel. Water. Energie. We hebben de ruimte. De zee is gigantisch. We produceren nog steeds voedsel voor het buitenland en leven in de interne markt van de EU. Gigantische lightrail netwerk zoals in elke moderne Aziatische megastad. Als er maar banen zijn om die enorme verbouwing te bekostigen.
Natuurlijke bevolkingsgroei is extreem laag. Dankzij migratie stijgt het aantal inwoners. Zolang de politiek daarover geen discussie wil voeren is er geen limiet aan het maximale aantal inwoners. En kan ik dus gewoon zeggen niets houdt de 30 miljoen tegen.
Jan Ooms 10
Maar de oorzaak van deze (en vele andere subsidie-/toeslagen- en aanverwante) problemen wordt maar niet aangepakt: de lonen voor de werkenden, de 'Jan met de pets' en degenen direct daarboven op de maatschappelijke ladder zijn VEEL TE LAAG!!
Dáár zit het échte probleem. Met een normale fulltime baan kun je in Nederland gewoon niet rondkomen zonder 'hulp van de overheid' in de vorm van toeslagen, etc.
Kapitaal dáár brengen waar het er toe doet i.p.v. daar waar het inmiddels tot ver boven de plinten klotst.
Maar met een rechts neoliberaal kabinet kunnen we dat schudden en blijft het met leningen, subsidies en toeslagen, dweilen met de kraan open.
Nico Janssen 7
Jan OomsZucht....
We missen op FTM een Thomas Bollen op het bouw- en woningdossier.
Peter Hendriks 7
Nico JanssenAl Dam 3
Nico JanssenNico Janssen 7
Al DamAl Dam 3
Jan OomsJe kunt veel zeggen over neo liberaliteit maar wat je nu zegt slaat echt nergens op.
Ik zie ook niet in hoe neoliberaliteit van invloed is geweest op lage lonen? Meer werk creëren is meer mogelijkheden om over te stappen is meer loon. Anders gezegd, jouw logica volgend zou er bv onder het communisme en socialisme de lonen veel hoger zijn? En het aanbod van kwalitatief hoge huizen stijgen in een staatsgeleide economie?
Anders gezegd, ik snap jouw conclusie niet
Hogere starters leningen heeft een tijdelijk prijsopdrijvend effect waardoor de schulden nog sneller hoger worden en het probleem van voldoende aanbod niet op gaat lossen. Zeker met pas en pfas in het achterhoofd, zul je snel in moeten zien dat dit onhoudbaar is en veel geld kost en niets op lost.
Er moet meer passend aanbod komen en minder vraag. Dat is de enige juiste oplossing.
Jan Ooms 10
Al DamNeoliberaal beleid heeft geleid tot een race naar de bodem. Dús slecht betaalde arbeid, dús niet rond kunnen komen van een salaris, dús 'lapmaatregelen' nodig als subsidies, toeslagen, etc.
Wat valt daar niet aan te snappen?
Arthur Venis 3
Jan OomsIk vind het sowieso al belachelijk dat in een rijk land als Nederland 5 van de 8 gezinnen een toeslag nodig hebben om rond te komen. Dan moet er toch een lampje gaan branden dat er fundamenteel iets niet goed zit?
Annemiek van Moorst 11
Arthur VenisYpe van Woersem 2
Peter Hendriks 7
Ype van WoersemRobert Schipperhein 3
Peter HendriksOverigens is het natuurlijk niet zo dat er een tekort aan menswaardige woonruimte is in Nederland. Terechte opmerkingen over het aantal m2 woonopp. per alleenstaande hierboven.
En waarom hoor ik niks over het tekort aan sportwagens? Er zijn zeker 1.000.000 Nederlanders die graag een nieuwe bolide willen en niet binnen hun budget kunnen vinden. En wat te denken van vakantiewoningen, zeker nu, enorm tekort... En sloepen van het formaatje patser, schrijnend tekort aan sloepen!
Peter Hendriks 7
Robert SchipperheinRobert Schipperhein 3
Peter HendriksAl Dam 3
Peter Hendriks[Verwijderd]
Robert SchipperheinTe eten hebben, een dak boven je hoofd en toegang tot gezondheidszorg.
Als dat er is dan is het prettig om familie vrienden en kennisen te hebben.
Ik schat dat een 40 a 50% van de mensen dat altijd al begreep? Die keken altijd al meewarig naar de poenscheppers.
Al Dam 3
Robert SchipperheinWe hebben het over betaalbare woningen (basis behoefte), niet over sport bolides (luxe) of andere artikelen voor dezelfde prijs. Deze vergelijking slaat nergens op.
Robert Schipperhein 3
Al DamAnnemiek van Moorst 11
Robert SchipperheinAl Dam 3
Ype van WoersemAl Dam 3
Ter aanvulling aan: "Het gevolg van die beleidskeuzes is dat we nu zitten met dat eerdergenoemde woningtekort van 330.000,"
Naast beleidskeuzes die eerder gemaakt zijn zoals pas en pfas is de olifant in de kamer waarom we nu zoveel woningen nodig hebben. Ik vind dat de discussie breder getrokken moet gaan worden. We zijn al 40j een immigratie land zonder echt immigratie beleid, terwijl Nederland deze aantallen niet aan kan. (Volle wegen, woning tekort, pfas, pas)
We storten ons enerzijds in de EU die vrij verkeer van mensen promoot binnen EU landen. Anderzijds stellen we de grenzen open voor zowel economische migranten als vluchtelingen van buiten de EU. Ik vind dat we eens in de politiek hier een serieus gesprek over moeten hebben. Wat willen we wel en niet, wat zijn de gevolgen, quota etc. Opties voorleggen met een referendum aan het volk.
Door deze aanpak verdwijnt waarschijnlijk een deel van het woningtekort, waardoor het probleem makkelijker te behappen is.
Eveline Bernard 6
Al DamWie gaat dan uw huis poetsen, uw muur stucen, uw tomaten en komkommers plukken, ..?
Al Dam 3
Eveline BernardIk denk dat je, onterecht, denkt dat ik tegen migranten ben. Ik ben wel tegen ongebreidelde immigratie zonder visie
J.A. Talsma 4
Er belasting op huurinkomsten van je 2e, 3e, 4e tot je 100ste huis komt. En dat dus niet de gehele woning vooraad tot 300k in de steden en daarbuiten word opgekocht door particuliere beleggers die een uitweg zoeken voor het probleem van negatieve spaar rente.
De huizen die met name in de steden gebouwd worden meer betaalbaar worden, in steden als Amsterdam is het hoofdzakelijk lofts, penthouses, etc gericht op de rijke mensen.
Airbnb, booking.com en anders shortlets helemaal verbieden.
Als je in steden als Amsterdam kijkt zie je dat er helemaal geen tekort is aan woningen, heel amsterdam staat te koop, het aanbod is met 50% toegenomen sinds 1 April. Het enige probleem is de prijzen zijn gewoon te hoog zijn.
Peter Hendriks 7
J.A. TalsmaJ.A. Talsma 4
Peter HendriksPeter Hendriks 7
J.A. TalsmaRudy Uytenhaak
Peter Hendriks 7
Rudy UytenhaakHans Konstapel 1