‘Ze zullen het wel motten horen, desnoods trap ik het erin,’ zegt Nico Parlevliet, telg uit de steenrijke vissersfamilie Parlevliet. ‘Alles en iedereen zal het weten, daar ga ik voor zorgen. Alles gaat op straat — a-l-l-e-s, hoor je me?!’ Hij begint rood aan te lopen en zijn vrouw maant hem tot kalmte: ‘Nico, denk nou aan je gezondheid.’

We zitten in de serre van Nico’s twee-onder-een-kap-woning in Katwijk. Ingeklemd tussen de rijtjeshuizen in een doodgewone woonwijk, lijkt het amper op het huis van een multimiljonair. Nico is ‘gewoon gebleven’. Hij is gekleed in een blauwe trui, heeft een witte Samsung-tablet omhuld met smoezelige doorzichtige beschermhoes in de hand en boven op z’n kale hoofd staat een leesbril. Zijn in zwarte klompen gestoken voeten rusten op een poef. Hij zwaait ze er abrupt vanaf. Met priemende ogen en een rood gezicht roept hij: ‘Ik doe dit niet voor de centjes, ik doe dit voor mijn kindertjes en mijn mensjes — dat snap je toch wel?!’

‘Ik doe dit niet voor de centjes, ik doe dit voor mijn kindertjes en mijn mensjes’

Tegen dovemansoren

Waar gaat dit over? Wel, Nico Parlevliet (58) ligt zwaar in de clinch met zijn oudere broer Diek (61), de ceo van visbedrijf Parlevliet & Van der Plas (PP). Het vanuit Katwijk opererende PP is een van grootste visbedrijven van Europa, met een jaaromzet van 800 miljoen euro en 6000 werknemers verspreid over de hele wereld. De families Parlevliet en Van der Plas staan aan het hoofd van de onderneming, die plaats 36 inneemt op de lijst van grootste familiebedrijven van Nederland.

In 2014 is Diek met Nico overeengekomen dat hij voor 122,5 miljoen euro Nico’s aandeel van 25 procent in het visbedrijf zal overnemen. Nico heeft echter altijd geweigerd om de aandelen af te staan, en daarom is deze afspraak nooit realiteit geworden. Diek heeft getracht naleving  via de rechter af te dwingen, en die oordeelde in oktober vorig jaar inderdaad dat Diek de aandelen moet krijgen en Nico de 122,5 miljoen moet opstrijken. Vooralsnog is dat vonnis echter tegen dovemansoren gericht: Nico haalt juist alles uit de kast om de transactie alsnog te dwarsbomen.

‘Mij hou je niet stil meer,’ zegt Nico daarover. ‘Er is een coup gepleegd en ik ga het rechtzetten — nee, ik moet het rechtzetten. Voor m’n kindertjes, voor m’n mensjes!’ Hij loopt weer rood aan.

‘We lusten vast wel wat,’ zegt Nico’s vrouw en deelt bordjes met andijviestamppot uit. We eten in de serre met het bord op schoot. Zodra Nico z’n bordje leeg heeft, graait hij in zijn shagbuil.

Nico heeft voor de rechter verklaard dat de waarde van PP 5 miljard euro bedraagt. Nico’s aandelen in het visbedrijf zouden dan geen 122,5 miljoen euro waard zijn, maar ruim tien keer zoveel. Toch is geld niet de reden voor Nico’s verzet, zo verzekert hij ons nogmaals. ‘Ik geef echt niet om geld.’ Zijn vrouw beaamt dat direct: ‘Mijn autootje is vijftien jaar oud.’ Voor de deur staat Nico’s BMW 7-serie, en die lijkt toch wel iets nieuwer dan dat.

Nico inhaleert diep en vervolgt: ‘Ik ben niet zoals Diek, die laat even voor 12 miljoen een kast van een huis neerzetten in de duinen. Hij heeft zelfs een panic room in de kelder, dat schijnt “in” te zijn bij die lui — van de zotte!’ Nico begint verwoed een nieuw shagje te rollen.

‘Ik ben niet zoals Diek, die laat even voor 12 miljoen een kast van een huis neerzetten in de duinen’

Nico is al eerder persoonlijk naar de redactie van Follow the Money afgereisd. Samen met zijn schoonzoon en met enkele documenten onder de arm kwam hij ‘een heel groot verhaal’ vertellen. PP zou veel meer winst maken dan de officiële cijfers vertellen. ‘De Nederlandse samenleving moet dit weten,’ zei Nico.

Eind oktober gaan we zelf nog maar eens langs bij Nico. ‘Jullie motten wat voor me gaan uitvinden. Er zit zoveel rottigheid in het bedrijf, dat moet allemaal in de openbaarheid en desnoods trap ik het eruit’, zegt Nico. ‘Jij houdt van dingen onderzoeken toch?’ vraagt Nico aan mij. ‘Ik heb die website van jou bekeken, jij volgt het geld hè. Nou dan vind je dit prachtig.’ Nico richt zich tot een oudere man die zwijgend in de hoek van de serre zit: ‘Kees, ga een printje maken van dat ene voor deze onderzoeksjournalist. Voor deze jongen die het geld volgt. Deze on-der-zoek-er.’ Kees mompelt iets onverstaanbaars en loopt weg. ‘Kees is een handige jongen, hij regelt mijn zaakjes, je ziet zo wel wat ie komt brengen,’ zegt Nico.

Viskoppen

Terwijl we wachten op Kees, wijst Nico door het raam naar de achtertuin. Daar staat een grote stenen zonnewijzer annex windvaan, maar dat is niet wat Nico bedoelt. ‘Daarachter, door de bomen kan je ’t zien, daar begon het allemaal. Daar ligt een haventje waar we vertrokken met onze scheepjes.’ Praktisch in de achtertuin van Nico werd in 1949 visbedrijf Parlevliet & Van der Plas opgericht door Dirk Parlevliet, de vader van Diek en Nico, en de broers Dirk en Jan van der Plas. De zonen van beide families namen het concern over van hun vaders om er een wereldspeler van te maken.

‘We waren simpele mensen, heel gewoontjes, gewoon hard werken en kansen zien,’ zegt Nico. ‘Ik ben er al meer dan tien jaar weg, maar toch. Een mooi voorbeeld was die keer dat met zo’n groep Aziaten in een van onze koelhuizen stonden. Om hun heen overal de mooiste vissies, vraagt er eentje: “hoeveel kosten die viskoppen dan?” Daar hadden we niet over nagedacht, ze lagen daar helemaal niet om te verkopen namelijk. Maar ja, toen hebben we natuurlijk een mooi prijsje bedacht — en nooit een kop meer weggegooid!

‘Ja, we hebben wel wat dingen uitgehaald, Diek, ik en de broertjes Van der Plas. De Nederlandse regering had ooit een of andere overeenkomst met Peru gesloten waarbij er vissersschepen geleverd zouden worden. Ontwikkelingshulp of zoiets. Vervolgens kwamen ze bij ons vragen of we iets wilden verkopen. We hebben ze toen allemaal zooi meegegeven en er het volle pond voor gevraagd. Allemaal ouwe scheepjes, kon je niets meer mee.’ Nico lacht. ‘Volgens mij voer er na een jaar nog maar eentje. Dat was wel een mooi scheepje trouwens.’

Quota

Parlevliet & Van der Plas is uitgegroeid tot een visgigant. De jaarlijks 800 miljoen euro omzet komt uit activiteiten voor groothandels, het exploiteren van koelcentra, de garnalenvangst, het vistransport, de visverwerking en vooral de visvangst. De tientallen schepen van PP varen over de hele wereld om voornamelijk te vissen op zogeheten pelagische vis. Dit zijn vissoorten zoals makreel en haring, die zich bevinden in de pelagische zone vlak onder het wateroppervlakte. De vis is daarmee geschikt om gevangen te worden door vistrawlers voorzien van sleepnetten, in tegenstelling tot zogenoemde demersale vis, die bij de bodem leeft. In de grootste boten van PP wordt de vis direct na vangst verpakt tot handige ingevroren blokken. Veruit het grootste gedeelte van die vis gaat naar Afrika.

PP heeft een aantal van de grootste vistrawlers ter wereld. Milieuorganisatie Greenpeace heeft PP menigmaal bekritiseerd om het gebruik van deze schepen, totdat er in september 2016 een overeenkomst tussen beide partijen tot stand kwam.

‘We waren simpele mensen, heel gewoontjes, gewoon hard werken en kansen zien’

Vissen in Europese wateren kan niet zonder quotum. Jaarlijks stelt de Europese Commissie op basis van wetenschappelijk onderzoek nieuwe visquota op. De quota verschillen per vissoort en gebied en zijn ingesteld om overbevissing tegen te gaan. Het gedeelte dat Nederland mag bevissen wordt verdeeld onder de Nederlandse visbedrijven. PP en z’n talrijke dochterbedrijven krijgen hiervan een deel, maar hoe groot het aandeel precies is, is niet bekend.

‘Haha, jij snapt er echt niks van,’ lacht Nico. ‘Ik ga het je vertellen. Die quota, daar gaat het om. Zonder quota kan je niks, helemaal niks. Wie denk je dat alle quota in handen heeft? Nou?! PP natuurlijk! Diek heeft ze! Jij denkt dat ze alles netjes spelen, dat PP gewoon ieder jaar 800 miljoen omzetten en 80 miljoen winst draaien. Nou vertel me dan eens: hoe kan dat als alleen al het quotum voor haring en makreel 1 miljard per jaar waard is en dat ene schip de KW 174 alleen al meer dan 70 miljoen per jaar inbrengt? Hoe kan dat? Nou, het is toch simpel?! Zie je het niet? Het is hier, recht voor je neus, jij bent toch een onderzoeker?’ Nico’s gezicht begint opnieuw rood te kleuren.

Nico heeft een adviesbureau twee rapporten laten opstellen. In het ene wordt de waarde van de quota van PP berekend, in het andere de waarde van ‘s werelds grootste vissersschip, de KW 174, dat eigendom is van PP. Nico: ‘Dat schip is dus een geldmachientje, evenals de quota. Zie je het nu? Ja toch? Al die opbrengsten gaan dus niet te boeken in.’

Nico deed deze beschuldigingen aan het adres van PP en Diek ook in oktober 2016, in een Verzoek tot het nemen van indringende/directe maatregelen tegen PP Groep Katwijk BV gericht aan het gerechtshof in Amsterdam. Nico’s advocaat schreef in het verzoek dat Nico (formeel MNB, wat staat voor Maartje Nicolien Parlevliet Beheer BV, een van Nico’s BV’s) een zeer groot vermoeden [heeft] dat er 100 tot 150 miljoen euro/jaar buiten de jaarrekeningen omgaat. Hierbij meldt MNB een vermoeden van belasting ontduiking en price-fixing. Samen met andere Nederlandse en Europese Rederijen en vis-traders.

Uit het verzoek blijkt ook wat Nico wil bereiken: MNB wil echter geen geld, maar stelt zich zodanig op dat zij een vaste positie in het stichtingsbestuur verkrijgt en een vaste commissarispositie in de PP Groep Katwijk bv. [...] zodat de PP groep weer in rustig water komt voor wat betreft de onbesuisde investeringen en beslissingen die de laatste tijd gedaan zijn en in het verschiet liggen.

Hutje op de hei

Macht of invloed in het familiebedrijf Parlevliet & Van der Plas is nu juist wat Nico niet meer heeft. Hij zit op zijn vaste plek in z’n serre in Katwijk. Vanuit een comfortabele leren stoel, met de klompen op tafel, een baal shag bij de hand en de Samsung-tablet op schoot zorgt hij voor zijn ‘mensjes’. Daarmee bedoelt hij de vissers die werken bij PP, en die hem naar eigen zeggen nog altijd trouw zijn. ‘Ze krijgen lang niet genoeg betaald,’ zegt Nico. ‘Het is belachelijk. Dat moet je ook voor me uitzoeken.’

Nico’s zit al sinds 2012 in de serre. In dat jaar werd hem de toegang tot het visbedrijf PP ontzegd. Dit volgde aldus Diek op een poging van Nico om zijn zoon op een belangrijke positie binnen het bedrijf te krijgen. Nico is er nog altijd razend over: ‘Een coup noem ik het. Terwijl ik in Duitsland keihard zat werken om de boel daar op te bouwen, zaten zij alles te bekokstoven.’ Dat gebeurde volgens Nico al in 2002, tijdens een afspraak op de Veluwe. Hij is er naar eigen zeggen ingeluisd door zijn broer Diek: hij moest tekenen voor iets dat hij niet begreep, en later werd hem duidelijk dat ging over de zeggenschap binnen het bedrijf. ‘Ze hebben het samen bekokstoofd, hij en z’n advocaat.’ Nico herhaalt dat het hem erom gaat dat zijn kinderen aan het roer komen bij PP. ‘Ik doe dit niet voor mezelf. Mijn kindertjes hebben sinds 2002 ieder al 25 procent van mijn aandelen in handen.’

‘Terwijl ik in Duitsland keihard zat werken om de boel daar op te bouwen, zaten zij alles te bekokstoven’

Niet alle kindertjes zijn echter meer welkom in Nico’s serre. Binnen het gezin is er namelijk ook een strijd uitgebroken. Een van Nico’s zonen, Dirk, is een eigen rechtszaak gestart, en wel tegen zijn vader. Hij eist een kwart van de 122,5 miljoen euro die z’n vader weigert aan te nemen. Nico denkt het te kunnen regelen ‘zonder verdere tussenkomst van de rechter’ en verdenkt broer Diek van ophitsing, Dirk blijkt namelijk in dienst te zijn bij PP.

Gerookte makrelen

‘Kees, man daar ben je eindelijk,’ zegt Nico. Kees sloft de serre binnen, geeft me een vel papier en wil iets tegen me zeggen. ‘Ho Kees, dat moet je dus niet doen!’ breekt Nico in. ‘Laat mij maar gewoon het woord doen. Ga zitten man.’ Kees mompelt iets en gaat zitten. Nico richt zich tot mij: ‘Lees het en vertel me dan hoe dit nou kan.’

Op het vel staat iets over gerookte makreel, maar twee seconden later begint Nico me al uit te leggen wat er staat: ‘Hier zie je dus wat er aan de hand is. Hoezo zie je het niet? Hier man!’ Op het vel staat een soort berekening waaruit moet blijken dat PP de prijs van gerookte makreel in Nederland dicteert en als gevolg daarvan in het geheim veel winst maakt.

Nico wil desgevraagd geen bewijs (bijvoorbeeld een inkoopfactuur) overleggen voor de inkoopprijs van 1,74 per kilo makreel. ‘Geloof je me niet?! Denk je dat ik hier zit te liegen, jongen?! Wat zijn dit nou voor vragen? Je wilt een bonnetje zien, wat moet je daar nou mee man? Bonnetjes, jongen, je ziet toch wel waar dit over gaat? Ik kom naar jou toe met dit verhaal, anders stap ik wel naar iemand anders.’ Later blijkt dat magazine Quote al twee weken vóór Follow the Money is uitgenodigd en langs is geweest voor een gesprek met Nico. De rapporten die Follow the Money ‘exclusief’ ter inzage krijgt, zijn dus ook al door andere media bekeken. Nico zal de rapporten later op Facebook plaatsen. Broer Diek zegt er later over tegen Follow the Money: ‘De hele wereld heeft intussen die beschuldigen aan het adres van PP onder ogen gekregen.’

Nico is nog niet klaar: ‘Jij moet dingen voor me uitzoeken. Wat kost die website van jou nou eigenlijk? Kan nooit goedkoop zijn.’ Nico blijkt best bereid om donateur te worden van Follow the Money als dat een dan een mooi kritisch artikel oplevert over PP: ‘Wat krijg ik voor een tonnetje?’

Krankjorum

Diek noemt alle beschuldigingen van broer Nico over fraude, kartels en verborgen winsten bij gerookte makrelen complete onzin: ‘Hij zette alles zelfs op Facebook en gaat een bonnetje halen bij de Albert Heijn voor een gerookte makreel. Het is gewoon krankjorum. Als je hier iets over schrijft, ben je echt gek.’

‘Wat krijg ik voor een tonnetje?’

Nico mag zijn claim van een inkoopprijs van 1,74 euro per kilo makreel dan niet kunnen of willen onderbouwen, uit onderzoek van Follow the Money blijkt dat dit bedrag zelfs nog wat aan de hoge kant is. Een gemiddelde inkoopprijs van 1,50 euro per kilo lijkt eerder in de buurt te komen. Er is echter geen bewijs dat de 5 euro marge, het verschil tussen de verkoopprijs van de rokerijen aan de supermarkten (± 4,50) en de verkoopprijs van de supermarkten aan de consumenten (± 9,50), op slinkse wijze terecht komt bij PP of bij de rokerijen blijft hangen. Het bedrag lijkt simpelweg marge voor de supermarkten te zijn. De twee grootste Nederlandse rokerijen, de Kennemervis Groep en De Mooijer, willen niet on the record ingaan op hun samenwerking met PP of de inkoopprijzen. Dit komt mede door ‘de ontwikkelingen die momenteel bij PP plaatsvinden,’ aldus een woordvoerder van de Kennemervis Groep, doelend op de broedertwist. Supermarktconcern Albert Heijn geeft aan z’n gerookte makreel te ontvangen van Ouwehand (onderdeel van PP) en Seafood Parlevliet (ondanks de naam geen onderdeel van PP, maar van concurrent Cornelis Vrolijk). Supermarktconcern Jumbo wil niet zeggen waar zijn gerookte makrelen vandaan komen. Beide concerns geven aan nooit informatie over inkoopprijzen of (winst)marges te delen.

Het FD berekende in oktober 2016 wat Nico’s aandeel van 25 procent in PP moet opbrengen, en concludeert dat het bedrag ergens tussen de 157 miljoen en 200 miljoen euro moet liggen en niet op 122,5. ‘Nico is dus te snel op de voorgestelde prijs van broer Diek ingegaan. De rechter heeft de knoop doorgehakt en heeft bepaald dat de oudste broer ook de wijste is,’ schreef het FD. Een voormalige concurrent van PP herkent zich in die bewoordingen. ‘Je zou Diek een 11 geven voor z’n handelsgeest. Dat broertje is in 2002 al in het pak genaaid.’

Driemaal is scheepsrecht

Hoewel de rechter al een kleine maand geleden, op 20 december 2016, besloot dat Nico de aandelen toch moet overdragen aan Diek, en Diek hem daar 122,5 miljoen euro voor moet betalen, sleept de kwestie nog altijd voort. Vorige week op donderdag, 5 januari, werd de familievete verder uitgediept in de rechtbank van Den Haag. Diek — klein van stuk — was erbij, omringd door acht lange advocaten en assistentes. Nico kon er door een ziekenhuisopname niet bij zijn, maar zijn team van twee advocaten met assistentes én Kees verklaarde dat hij er ‘wel graag was geweest’.

Nico en zijn advocaten bleken een haakje te hebben gevonden om de verkoop van de aandelen nog even uit te stellen. De aandelen kunnen namelijk niet door hem verkocht worden zonder daarbij inbreuk te maken op het pandrecht en de garantieverklaring die op de aandelen rusten. De BV van Nico waarin de aandelen zijn ondergebracht, blijkt nog een lening te hebben uitstaan bij een andere BV van Nico. Dit slimmigheidje betekent dat Diek eerst met geld over de brug moet komen (en het pandrecht met garantieverklaring moet afkopen) voordat hij de aandelen kan overnemen.

De advocaat van Diek verzuchtte in de rechtszaal: ‘Tóch is het haar [Nico en zijn verdediging, red.] weer gelukt om de overdracht te frustreren. Dat is de enige reden dat wij hier vandaag staan.’ De advocaat had slechts twee dagen eerder te horen gekregen dat er überhaupt nog pandrecht op de aandelen rust. ‘Deze gang van zaken benadrukt de grilligheid waarmee gedaagden [Nico, red.] opereren,’ zegt de advocaat.

‘Deze gang van zaken benadrukt de grilligheid waarmee gedaagden opereren’

De rechter greep in, en bepaalde dat Diek tegen betaling van ruim 30 miljoen onder het pandrecht met garantieverklaring uit kan komen. In de rechtszaal gebeurde daardoor iets opvallends: de advocaten van beide partijen kwamen tot overeenstemming over de betaling. De rechter blij, zelfs Diek leek blij, maar Diek’s advocaat wilde het toch nog even aanzien: ‘We hebben geen goede ervaringen met dit soort afspraken.’ En inderdaad: de advocaten van Nico gaven aan dat ondanks het wegnemen van het pandrecht en de garantieverklaring er alsnog een bodemprocedure zal volgen over de daadwerkelijke verkoop van de aandelen.

De Haagse rechter was die middag de zitting begonnen met een zwartgallig grapje. ‘Heren, driemaal is hopelijk scheepsrecht,’ zei hij, verwijzend naar het aantal keren dat hij de broedertwist nu al onder ogen heeft gekregen. Het liep dus anders. De zitting wordt verdaagd naar eind januari en later volgt er nog de bodemprocedure.

Toen na zitting de advocaten waren vertrokken, leek iedere hoop op verzoening tussen de broers verloren. Een trieste Diek liet er in de hal van de rechtbank geen misverstand over bestaan: ‘Bemiddeling is kansloos.’

Nico Parlevliet heeft na de gesprekken niet meer gereageerd op verdere vragen van Follow the Money en/of deze publicatie.