
© CC0 (publiek domein)
Wie betaalt? En wie bepaalt? FTM zoekt uit hoe de politieke worst écht gedraaid wordt. Lees meer
Leven we in een lobbycratie of is lobbyen een wezenlijk element van een gezonde democratie? Zeker is dat de lobbywereld wordt gezien als een zeer invloedrijke factor in ons politiek bestel, maar beschrijvingen van die wereld komen doorgaans niet verder dan het woord ‘schimmig’. Follow the Money wil daar verandering in brengen en duikt de lobbywereld in om te zien hoe de worst écht gedraaid wordt.
Nederland ritselt in Brussel vergroeningssubsidie voor Shell
‘Het is de pandemie’ en andere Brusselse Covid-kul
Van textielbaronnen tot minister Ollongren: de leden van de Tafelronde
De Tafelronde: al 120 jaar het besloten overleg van de Nederlandse elite
Former EU defence chief took up lobby job at Airbus without authorisation
Ex-defensiechef EU begon zonder toestemming lobbybaan bij Airbus
Marlboro-fabrikant is slimmer dan de concurrentie (en de politiek)
Finance Watch: de tandeloze anti-lobby in Brussel
Hoe Canada de Europese voedselveiligheid verwatert
De Brusselse vleeslobby: rare, medium of well done?
Brusselse farmalobby slijpt messen in strijd tegen lagere medicijnprijzen
In 2016 werd de farmaceutische lobby opgeschrikt: Nederland had in de Europese Unie het probleem van de hoge medicijnprijzen op de agenda gezet. Voor het eerst zou er door Brussel serieus gekeken worden naar deze opjagers van zorgkosten. Maar met het aantreden van de nieuwe Commissie blijkt er nog niets wezenlijks veranderd. De lobby heeft zich intussen herpakt.
Waar gaat dit over?
- De kritiek op farmaceuten die exorbitante prijzen vragen voor hun geneesmiddelen neemt de afgelopen jaren flink toe. Op voorspraak van Nederland is ook in Brussel de discussie aangezwengeld. De farmaceutische lobby stelt echter alles in het werk om de touwtjes in handen te houden. Zo wordt er druk uitgeoefend op Nederland om een andere toon aan te slaan nu het Europese medicijnagentschap EMA naar Amsterdam is gekomen. Ook stromen miljarden aan Europees onderzoeksgeld nog altijd ongehinderd naar de industrie. De vraag is nu of de nieuwe Commissie het aandurft om het roer om te gooien.
Waarom moet ik dit lezen?
- Overheden gaan zwaar gebukt onder de hoge prijzen die sommige farmaceuten rekenen op geneesmiddelen. Dit komt mede door bepaalde Europese beschermingsmechanismen die de industrie in staat stellen lange tijd een monopolie op producten te houden. Zolang die macht niet gebroken wordt, zullen belastingbetalers zich blauw blijven betalen aan zorgkosten of moeten overheden vaker besluiten bepaalde medicijnen niet te vergoeden, waardoor patiënten de dupe zijn. Er hangt dus veel van af hoe deze discussie zich de komende jaren in Europa verder ontwikkelt.
Hoe heeft FTM dit onderzocht?
- Voor dit verhaal sprak FTM zowel voor- als achter de schermen met betrokkenen en werden er rapporten, beleidsstukken en lobbydocumenten doorgenomen om een beeld te krijgen van het Brusselse krachtenveld.
Door de financiële crisis kwam het tweede kabinet Rutte er niet meer onderuit. Terwijl overal volop het mes in werd gezet, bleken enkele grote zorgposten maar niet te bedwingen. Ook de dure geneesmiddelen trokken zich nergens iets van aan en woekerden vrolijk voort, waardoor de zorg een steeds groter deel van de Rijksbegroting opslokte.
Het was voor toenmalig minister Edith Schippers van Volksgezondheid reden om de mouwen op te stropen en die medicijnprijzen kritisch onder de loep te nemen. Ze introduceerde een reeks van maatregelen en ging in onderhandeling met de industrie om stukje bij beetje de zorgkosten omlaag te krijgen. Opeens werd het in Nederland bon ton om af te geven op de hoge winstmarges die de farmaceuten verdienen over de ruggen van de kwetsbaarste groepen. Dit tot grote ergernis van de farmacie, die zichzelf gedegradeerd zag van levensredder tot afperser.
Doorbraak
Maar Schippers’ ambities reikten verder. Nederland is immers maar een klein landje, dat slechts beperkt tegenwicht kan bieden aan de farmaceutische reuzen. Om echt een vuist te kunnen maken, waren er medestanders nodig. Bovendien profiteren de farmaceuten van een aantal Europese beschermingsmechanismes die hen in staat stellen hun medicijnen zo lang mogelijk tegen de hoogste prijs te verkopen.
Schippers moest, kortom, naar Brussel.
De ultieme gelegenheid daartoe deed zich voor in de eerste helft in 2016. Nederland bekleedde het halfjaarlijks voorzitterschap van de Raad, wat wil zeggen dat het een dikke vinger in de pap had bij het bepalen van de agenda van de lidstaten. Prompt bombardeerde onze minister van Volksgezondheid daar de medicijnprijzen tot prioriteit. En met succes. Tegen het eind van dat halve jaar kwam de Raad tot een eensgezinde conclusie: de Commissie moest onderzoeken of de Europese beschermingsmechanismen voor farmaceutische bedrijven ‘uit balans’ waren. Oftewel, of er geen verkeerde prikkels zijn waardoor farmaceuten onredelijk dikke winsten in hun zakken kunnen steken.
Yannis Natsis, die namens de maatschappelijke gezondheidsorganisatie EPHA al jaren strijd tegen dure medicijnen, weet nog goed wat een doorbraak dit was: ‘Het hele narratief was in een klap veranderd. Eindelijk was er erkenning dat hier sprake was van een probleem. De politieke correctheid was van tafel: alle pijnpunten lagen nu voor ter discussie, waaronder zelfs de beschermingsmaatregelen uit het intellectueel eigendomsrecht.’
Octrooien
Vooral die laatste zijn activisten zoals hem al jaren een doorn in het oog. Deze beschermingsmaatregelen zijn Europese octrooiregels waarop farmaceuten een beroep kunnen doen om zo lang mogelijk het monopolie op hun geneesmiddelen te behouden — en dus de hoofdprijs te kunnen vragen. Het idee erachter is dat de producent de tijd krijgt om zijn investering terug te verdienen. In de praktijk zijn sommige van die beschermingsmaatregelen echter dermate ruim opgezet, dat farmaceuten er wel heel makkelijk een beroep op kunnen doen om er vervolgens de jackpot mee te winnen.
‘Het is onaanvaardbaar dat Leadiant woekerwinsten probeert te maken over de rug van patiënten’
Dit speelt met name rond de zogeheten ‘weesgeneesmiddelen’, weet Ella Weggen van Wemos, een maatschappelijke organisatie die zich richt op de verbetering van gezondheid wereldwijd. Weggen: ‘Dat zijn medicijnen voor zeldzame ziekten waarvan de prijs tot in de miljoenen kan oplopen. De EU heeft wetgeving gemaakt waarmee de ontwikkeling van weesgeneesmiddelen extra wordt beloond, en dat zien we terug in de prijzen.’
Opvallend genoeg gaat het meestal om kankermedicijnen, toch niet bepaald een zeldzame ziekte. ‘Maar je hebt zoveel varianten, fabrikanten spelen daarop in en vragen voor iedere variant extra marktbescherming aan’, zegt Weggen. ‘Dat zie je bijvoorbeeld terug in de personalised medicine-trend, waarbij wordt getracht geneesmiddelen toe te snijden op de medische context (zoals genen) van de patiënt. Op die manier krijg je steeds kleinere patiëntenpopulaties, waar je telkens opnieuw marktbescherming voor kunt aanvragen. Hoewel het belangrijk is dat patiënten medicijnen op steeds preciezere wijze ontvangen, wordt in onze ogen daarmee ook misbruik gemaakt van de regelgeving.’
Het is kritiek die de afgelopen jaren steeds meer weerklank vindt. Deze maand nog kwam de Italiaanse farmaceut Leadiant in het nieuws. Het bedrijf had alle producenten van een medicijn tegen een zeldzame stofwisselingsziekte opgekocht, marktbescherming van 10 jaar aangevraagd en vervolgens de prijs per pil opgejaagd van 28 cent tot 140 euro. Daarmee haalde het bedrijf zich de woede van Europese landen als Nederland en België op de hals: ‘Het is onaanvaardbaar dat Leadiant woekerwinsten probeert te maken over de rug van patiënten’, brieste de Belgische minister van Economie Wouter Beke.
Op zijn beurt schreef minister Bruno Bruins een gepikeerde open brief in De Volkskrant. De brief was geadresseerd aan de farmaceutische industrie en ging over diens ‘extreme prijzen, woekerwinsten en een totaal gebrek aan transparantie’.
Ook de Wereldgezondheidsorganisatie WHO concludeerde in een begin dit jaar gepubliceerd rapport dat de branche haar prijzen niet baseert op de kosten voor onderzoek en innovatie, maar op ‘commerciële doelen, met een focus op het maximale bedrag dat de koper bereid is te betalen voor een medicijn’, met als gevolg dat met name kankermedicijnen ‘onbetaalbaar’ worden. Om belangenconflicten te vermijden, hadden farmaceuten niet mogen bijdragen aan de opzet van het WHO-onderzoek.
Rapport
Tot dergelijke harde conclusies kwam het in Brussel tot nu toe niet. In tegenstelling tot bij de WHO lukte het de lobby hier namelijk wél zich te bemoeien met het onderzoek waartoe de Europese Raad opdracht had gegeven onder het Nederlandse voorzitterschap. Niet alleen nam de Europese Commissie Copenhagen Economics in de arm — een onderzoeksbureau dat ook regelmatig opdrachten krijgt van grote farmaceutische klanten; anti-lobbywaakhond Corporate Europe Observatory ontdekte bovendien dat het bedrijfsleven volop input had kunnen leveren, in tegenstelling tot maatschappelijke organisaties. En dat terwijl de opdracht juist was dat er sprake zou zijn van een ‘gebalanceerde’ vertegenwoordiging. Zelfs het internationale PR-bureau Hanover Communications, dat opdrachten doet voor verschillende farma-bedrijven, sprak van ‘een van de zwaarst belobbyde zaken in Brussel’.
Het resultaat was een rapport dat zich onthield van harde conclusies over het prijzenbeleid van de grote farmaceuten en de vraag ontweek of de Europese beschermingsmechanismen nog wel in balans zijn. 'Uiteindelijk is dat een politieke afweging', stelden de onderzoekers voorzichtig. Ze suggereerden zelfs dat het misschien beter is om andere manieren te vinden om de prijzen omlaag te krijgen, dan te tornen aan het intellectueel eigendom.
Het was precies het resultaat waar fabrikanten al op hadden geanticipeerd. Adrian van den Hoven van farmaceutenkoepel Medicines for Europe voorspelde reeds toen het Copenhagen-rapport nog in de maak was, dat het ‘kleurloos’ zou worden. Van den Hoven verwachtte dat het slechts ‘tussen de regels door’ enkele aanbevelingen zou bevatten; de belangrijkste vraag was volgens hem dan ook niet wat er precies in zou staan, maar hoe dit rapport vervolgens in Brussel zou worden opgepakt. ‘Potentieel kan de Commissie enorme impact hebben', zei Van den Hoven tegenover EU-nieuwsplatform Politico. ‘Dit hangt er niettemin van af of de Commissie overgaat tot wetgeving.’
Lobbymacht
Sinds het verschijnen van het Copenhagen-rapport is het echter muisstil gebleven in Brussel. Hoewel het gangbaar is dat de zittende ploeg tegen het einde van haar termijn reeds beleidsvoorstellen schetst die haar opvolgers kunnen oppakken, is nergens in de concept-stukken iets terug te vinden over het terugdringen van hoge medicijnprijzen. ‘Er zijn inderdaad nog geen concrete beleidsvoorstellen verschenen’, beaamt gezondheidsactivist Natsis desgevraagd. Desondanks blijft hij optimistisch dat verandering nakende is: ‘De nadruk ligt hier op ‘nog’. Het ijzer is heet om gesmeed te worden, zolang het maar lukt om de druk erop te houden.’
Wel ziet hij dat nu de lobby van de ergste schrik bekomen is, de farmaceutische industrie alles in de strijd gooit om de touwtjes terug in handen te krijgen. ‘Ze verhogen hun lobbybudgetten, zowel in Brussel als in de lidstaten’, merkt Natsis op. ‘Daarmee lanceren ze campagnes — om meer goodwill te kweken, maar ook om terug te slaan waar nodig. Alles wordt uit de kast getrokken.’
Zo haalde de Zwitserse farma-gigant Roche een kankermedicijn van de Griekse markt na onenigheid met de regering, werd de in de Brusselse bubbel populaire Europese nieuwssite Euractiv betaald om in een serie interviews de visie van de industrie op het geneesmiddelenbeleid uit te dragen en zijn Europarlementariërs doodgegooid met de boodschap dat behoud van de huidige marktbeschermingsmechanismes hoogst noodzakelijk is voor de ontwikkeling van levensreddende medicijnen.
EMA
Ook Nederland kreeg de toorn van de farmacie over zich heen. De komst van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) speelt daar een sleutelrol in. Dit Brexit-kadootje werd door Amsterdam met gejuich ontvangen vanwege de verwachting dat het agentschap medische bedrijven en dus werkgelegenheid aantrekt. Farmaceutische firma’s moeten immers voor de goedkeuring van hun geneesmiddelen dikwijls intensief samenwerken met de EMA en een nabijgelegen kantoor is dan onmisbaar.
De farmaceutische lobby heeft een achilleshiel van de Nederlandse overheid ontwaard
In het kielzog van de mankracht die hiervoor zal moeten verhuizen, hoopt Nederland extra bedrijvigheid te kunnen verwelkomen, bijvoorbeeld in de vorm van medische start-ups. Staatssecretaris Mona Keijzer verkondigde begin februari van dit jaar in een brief aan de Tweede Kamer: ‘De komst van het Europees Geneesmiddelen Agentschap betekent een enorme kans voor Nederland om zich tot een internationale hub voor de sector Life Sciences & Health te ontwikkelen.’
De farmaceutische lobby heeft hierin echter een achilleshiel van de Nederlandse overheid ontwaard. Nog dezelfde dag dat Keijzers brief verscheen, sloeg de farmaceutische tak van de Amerikaanse bedrijfsbelangenorganisatie Amcham op de trom met het bericht dat het ‘Nederlandse vestigingsklimaat voor Farmaceutische bedrijven onder druk staat’ en wel vanwege het ‘ondermijnende Nederlandse geneesmiddelenbeleid’.
Als voorbeeld noemde de machtige lobbyclub expliciet ‘het intensiveren van Europese discussies over beperking van stimuleringsmaatregelen en IP-rechten’, oftewel de koers die door Schippers in Brussel werd ingezet en die haar opvolger Bruins voortzette. Dreigend besloot Amcham met een oproep tot ‘waakzaamheid’: ‘Het ingezette geneesmiddelenbeleid kan op korte termijn wellicht voor besparingen zorgen, maar op de middellange en lange termijn zal het Nederland onaantrekkelijker maken voor farmaceutische bedrijven.’
Farmakoepel
Vlak voor deze zomer werden de aanmaningen ook direct aan de Nederlandse overheid overgebracht, blijkt uit een verslag van Politico. Bij een ontmoeting tussen de farmaceutische industrie en Nederlandse ambtenaren beklaagde de voormalige Nederlandse diplomaat Elizabeth Kuiper zich in haar nieuwe rol als farma-lobbyist over de ‘tegenstrijdige signalen’ die Nederland uitzendt ‘over het belang van innovatie’. Gerard Schouw, voormalig D66-Senator en nu voorzitter van de Nederlandse farmakoepel ‘Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen’ (wat vroeger Nefarma heette), constateerde in dat artikel eveneens bezorgd dat ondanks de recente komst van de EMA het nog wel even zal duren voordat ook ‘alle bestuurders een creatieve atmosfeer rond medicijnen creëren’.
Inmiddels is Schouws vereniging druk doende de relatie met de Nederlandse beleidsmakers weer te versterken, vertelt plaatsvervangend directeur Carla Vos tijdens een gesprek met FTM. Met leden ogen zag de farmaclub drie jaar terug hoe Schippers de knuppel in het hoenderhok gooide, terwijl de industrie buitenspel gezet was.
Daar hebben ze lessen uit getrokken, zeggen de farmaceuten nu. Vos: 'We kwamen van een periode dat er minder contact was tussen ons en de overheid. Dat lag ook aan de opstelling van de branche: er werd vooral gezegd wat we niet willen, in plaats van wat we wel willen. We zijn ons steeds constructiever gaan opstellen en komen vaker met concrete oplossingen, om te zorgen voor een toekomstbestendig systeem van registratie en vergoeding. Ook wij kijken nu hoe we de toegang en betaalbaarheid kunnen waarborgen.’
Rommelen aan het intellectueel eigendom ziet haar vereniging echter als slechte optie. Vos: ‘Laten we zoeken naar een model dat zowel innovatie stimuleert, als ervoor zorgt dat de overheid niet het gevoel heeft dat er onnodig of te veel betaald wordt.’
Door deze nieuwe houding zijn de industrie en het ministerie van Volksgezondheid weer op redelijk goede voet met elkaar, ervaart Vos. ‘De relatie is duidelijk verbeterd. Natuurlijk houden we tegenstrijdige belangen, maar we begrijpen elkaar nu beter.’ Ook probeert de farmakoepel via hun jongerenbeweging meer contacten te krijgen binnen het ministerie, en met succes. ‘In de winter heeft onze jongerentak een medicijnvisie geformuleerd die in maart werd aangeboden aan minister Bruins’, vertelt Vos. ‘Die heeft daar toen echt tijd voor gemaakt en is met ze in gesprek gegaan. Datzelfde geldt voor de contacten tussen onze jeugdtak en die van het ministerie. De jeugd heeft immers de toekomst. Dat zijn mensen die nog met een open blik met elkaar in gesprek kunnen gaan en zo ook verder kunnen komen.’
Beleid
De vraag is nu hoe ontvankelijk het ministerie van Volksgezondheid zich toont voor deze vernieuwde lobbyinvloeden. Hoewel het beleid op papier ongewijzigd is, hebben gezondheidsactivisten als Ella Weggen van Wemos en Yassin Natsis (EPHA) soms het idee dat de Nederlandse overheid weliswaar in de nationale media veel van zich laat horen, maar in Brussel minder vocaal is dan voorheen, terwijl het volgens hen juist hoognodig is om de druk op de ketel te houden. ‘Nu Nederland zijn EMA heeft gekregen, zie je wel dat ze pragmatischer opereren’, zegt Natsis. ‘Het is toch een inkomstenbron. Bovendien is er misschien sprake van een soort moeheid om altijd maar vooraan te staan en op dezelfde punten te blijven hameren.’
In reactie benadrukt het ministerie van Volksgezondheid echter dat de lijn die Schippers in Brussel heeft ingezet, door Bruins onverminderd wordt doorgetrokken. ‘Onze inzet is niet veranderd’, aldus een woordvoerder. ‘Nederland is juist zeer actief. We willen samen met andere lidstaten inzetten op concrete veranderingen in het EU-systeem en pleiten ervoor dat de nieuwe Europese Commissie problemen met geneesmiddelen, van onverklaarbaar hoge prijzen tot leveringsproblemen en tekorten, hoog op de agenda zet. Nederland is actief in alle bestaande overlegstructuren om veranderingen tot stand te brengen.’
‘De definitie van “concurrentievermogen” lijkt in de praktijk door de industrie bepaald te worden’
In dat kader wijst hij ook op een informele bijeenkomst die ons land eerder deze maand samen met de huidige EU-voorzitter Finland organiseerde voor lidstaten en de Europese Commissie om te spreken over gewenste wijzigingen in het EU systeem. ‘Alle grote issues en zorgen passeerden daarbij de revue’, verzekert de woordvoerder.
Horizon
Niettemin is er één onderwerp wat Nederland in Brussel volledig heeft laten liggen: de miljarden aan onderzoeksubsidies die de volgende Commissie weer van plan is te verstrekken aan projecten van de farmaceutische industrie in het kader van het zogenaamde Horizon-programma. Want terwijl het nog geheel ontbreekt aan voorstellen om de Europese marktbescherming aan te pakken, zijn de proposities voor de besteding van de nieuwe innovatiepotten al zo goed als uitgetekend en liggen ze klaar voor de nieuwe ploeg Commissarissen om er een klap op te geven.
Zoals het er nu naar uitziet, zal het verstrekken van die subsidies volgens de geijkte lijnen verlopen. De prioriteit ligt bij het soort projecten waarmee de farmaceutische industrie op termijn flinke winsten kan behalen, zoals de verdere ontwikkeling van de peperdure ‘personalised medicine’-industrie. Ook blijkt uit onderzoek van maatschappelijke organisaties Wemos en Somo dat er geen voorwaarden aan de Europese onderzoeksgelden zitten die ingaan op toegankelijkheid of betaalbaarheid van medicijnen.
Ditzelfde geldt voor de pot geld die gereserveerd is voor het Innovative Medicines Initiative, de publiek-private samenwerking voor Europees onderzoek naar innovatieve medicijnen. Tot 2024 is hiervoor 1,6 miljard beschikbaar gesteld door de Europese Commissie. Volgens het concept stelt de farmaceutische sector hier eenzelfde bedrag tegenover, ware het niet dat dit in natura betaald wordt in de vorm van laboratoria en mankracht. Bovendien komt het volledige intellectueel eigendom van de innovaties in handen van de sector, die daar vervolgens weer haar eigen prijskaartje aan kan hangen.
Jill McArdle, van de maatschappelijke gezondheidsorganisatie GHA, heeft de afgelopen jaren tevergeefs geprobeerd nog wat te veranderen aan de onderzoeksbudgetten. 'Maar het is lastig om hieraan eisen te stellen', zegt ze. 'De Commissie heeft geen drijfveer om het onderzoeksprogramma aan te passen, omdat ze vreest dat het beoogde versterken van het Europese concurrentievermogen dan wordt aangetast. Die definitie van ‘concurrentievermogen’ lijkt in de praktijk evenwel door de industrie bepaald te worden: belangenbehartigers die financiële voordelen hebben bij het behoud van de status quo.’
Ook vreest ze dat de lidstaten weinig oog hebben voor dit soort zorgen, waardoor de lobby vrij spel heeft. In veel landen, waaronder Nederland, zijn het immers departementen zoals Wetenschap en Economische Zaken die over de onderzoeksbudgetten gaan, waardoor het ministerie van Volksgezondheid er minder zicht op heeft. ‘Op die andere ministeries speelt de ontwikkeling van het nationale concurrentievermogen een grotere rol, meer dan de directe voordelen voor burgers’, aldus McArdle. ‘Dat kan met elkaar in conflict zijn, zoals je ziet in het afwegen van het belang van een innovatieve farmaceutische industrie, versus het probleem van de hoge medicijnprijzen.’
De farmalobby vindt vooralsnog de EU ongehinderd aan haar zijde
Hoewel Nederland zich er publiekelijk hard voor maakt dat bij gesubsidieerd gezondheidsonderzoek ook naar de prijsdiscussie en publieke toegankelijkheid wordt gekeken, is daar in de Brusselse onderzoeksbudgetten inderdaad weinig van terug te zien. In de Kamerbrief van afgelopen voorjaar over de Europese voorstellen rond de onderzoekssubsidies, wordt er zelfs met geen woord gerept over de doelmatigheid van de besteding van het Health-budget.
Desgevraagd erkent het ministerie van Volksgezondheid dat het ‘helaas’ nog onvoldoende gelukt is om op dit punt voet aan de grond te krijgen in Brussel. Hoewel er in eigen land inmiddels principes zijn geformuleerd over het licenseren van geneesmiddelen die met publiek geld zijn ontwikkeld, en het plan ook is om dit internationaal uit te dragen, is het er nog niet van gekomen deze uitgangspunten binnen de Europese Unie te agenderen.
‘Hier speelt ook dat de vormgeving van het Horizon-programma al geruime tijd geleden gestart is en dat je in Europa/Brussel te maken hebt met veel verschillende partijen en opvattingen’, aldus de woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid, subtiel verwijzend naar de belangen van de industrie en landen met een grote farmaceutische sector zoals Duitsland en Frankrijk.
Weesgeneesmiddelen
Zo vindt de farmalobby vooralsnog de EU ongehinderd aan haar zijde. Hoe lang nog, is echter de vraag. Maatschappelijke organisaties en lidstaten zoals Nederland hebben nu allereerst hun hoop gevestigd op een ander belangrijk rapport dat dit najaar uitkomt. Daarin worden de Europese regels rond weesgeneesmiddelen en kindergeneesmiddelen geëvalueerd. Op basis daarvan kan de Europese Commissie besluiten om nieuwe wetgevingsvoorstellen te formuleren. ‘De vraag is dus waar ze mee komen’, aldus gezondheidsactivist Ella Weggen van Wemos, ‘en of de Commissie er ook aan wil. Dat weten we nog niet.’ Sowieso zal zo’n wetgevingstraject zeker vijf jaar in beslag nemen.
Aanstormend Commissievoorzitter Ursula von der Leyen gaf afgelopen week alvast aan haar gezondheidscommissaris Stella Kyriakides een dubbelhartige boodschap mee: ‘Ik wil dat je zoekt naar manieren om de toevoer aan betaalbare medicijnen voor Europa te garanderen om aan de behoeften tegemoet te komen. Daarbij moet je de Europese farmaceutische industrie ondersteunen om er verzekerd van te zijn dat het innovatief blijft en een marktleider.’
De farmaceutische lobby is reeds begonnen piketpaaltjes te slaan over hoe de boodschap geïnterpreteerd moet worden. Zo heeft de Europese farmakoepel EFPIA deze zomer al drie keer op het hoogste niveau overleg gevoerd met de Europese Commissie, onder meer om zijn recentste manifest te presenteren. Daarin wordt niet alleen bepleit de huidige marktbeschermingsmechanismen te behouden, maar zelfs om die verder uit te bouwen. Zoals hun nieuwbakken voorman Jean-Christophe Tellier het enkele dagen na die bijeenkomst nog uiteen zette in het nieuwsmedium Euractiv: ‘De bescherming van de intellectuele eigendomsrechten is voor ons erg belangrijk, aangezien het de beste manier is om innovatie te beschermen en de beste resultaten voor de patiënten te verzekeren.’
Aan de andere kant hebben ook veel maatschappelijke organisaties de handen ineen geslagen om samen te proberen tegenwicht te geven aan de farmaceutische lobby en om stuk voor stuk de marktbeschermingsmechanismes af te breken. Zoals altijd in de Europese Unie zal ook nu het adagium gelden: degene met de langste adem, heeft de grootste winkansen. Tot nu toe was dat de industrie.
Het beloven dus spannende jaren te worden in de Brusselse zorgarena.
38 Bijdragen
MaartenH 10
Onderzoek vindt plaats bij universiteiten en zelfstandige onderzoeksbureaus. Die kunnen een voorstel doen voor een bepaald onderzoek. Als voorstel geaccepteerd wordt krijgen ze overheidsgeld om het uit te voeren - inclusief laboratorium testen.
Vervolgens wordt een bureau dat zich bezig houdt met het testen van medicijnen in de arm genomen om het geneesmiddelenonderzoek uit te voeren. Ook dat wordt met overheidsgeld betaald. Als dat met succes doorlopen is, heb je een medicijn dat rijp is voor productie.
Je hebt nu niets meer met octrooien te maken, iedere medicijnproducent kan het nu in productie nemen. Ook de verkoop is vrij.
Op die manier is er van de marktmacht van de farmaceuten niks meer over en krijg je medicijnen voor de eerlijke kostprijs.
Jeroen Wolf 4
MaartenHOnderzoek vond tot eind jaren '70/begin jaren '80 plaats bij universiteiten en onderzoeksbureaus. Totdat er zo veel geld omging in Big Pharma dat zij onwelgevallige resultaten niet langer accepteerden en dus mee gingen kijken over de schouder van de onderzoekers. En toen dat niet "hielp" ging men zelf het onderzoek wel doen en bracht men "ongewenste bijwerkingen" helemaal niet meer in het openbaar. En tegenwoordig onderzoekt men helemaal bijna niets meer. Kost te veel en levert te weinig op.
Nee, het is veel handiger artsen die kundig zijn te kopen, ze op je payroll te zetten en ze jouw verhaaltje te laten doen op een door jou georganiseerd congres. En alle artsen die daar komen die geef je dan een klein presentje. Laten we zeggen 50 of 100 dollar/euro. Wanneer jouw vertegenwoordiger dan weer eens langsgaat bij deze dokters kan hij daarnaar verwijzen, alsmede naar het feit, dat wanneer hij nu medicijn X bestelt er wellicht ook voor hem/haar iets leuks in het verschiet ligt.
Overheden kiezen ook zeer regelmatig voor het belang van de fabrikant en niet voor de eigen bevolking.
Enzovoort.
Duidelijk is in ieder geval dat de hele bedrijfstak zo rot is als een mispel.
MaartenH 10
Jeroen WolfMaartenH 10
Jeroen Wolfhttps://www.ftm.nl/artikelen/dodelijke-medicijnen-en-georganiseerde-misdaad-gotzches-ontnuchterende-ontmaskering-van-big-pharma?share=1#reacties
Marla Singer 7
Volgens mij kan je vrij eenvoudig de regels hanteren dat als een farmaceut woekerprijzen vraagt deze geen subsidie mag ontvangen omdat ze toch genoeg inkomsten hebben.
Denk dat je vooral op de schrijnende gevallen moet richten als journalisten en die constant in de openbaarheid aan de kaak moet stellen om te laten zien wat voor een schofterige streken die farmaceuten uithalen. Zoals een documentaire waarbij mensen of nabestaanden uitleggen wat er gebeurd is en hoe het anders kan.
Lydia Lembeck 12
Marla Singerf. van Dam 6
Lydia LembeckJeroen Wolf 4
f. van Dam@Lydia: er zijn erg veel mensen bij wie een moreel kompas gebrekkig functioneert of helemaal niet. Zie de banken, huisjesmelkers, farmaceuten enzovoort.
Lydia Lembeck 12
Jeroen Wolff. van Dam 6
Jeroen WolfZe heeft het nog steeds niet aangepast. Lydia, doe maar een leuk bloempje. Staat wel bij jou.
Roland Horvath 7
2- Er is geen ander octrooi recht nodig.
Het octrooi recht is 100% opgewassen tegen de exorbitante prijzen van medicamenten.
Het komt er op neer dat een octrooi, waarvan de rechten misbruikt worden via overdreven prijzen, kan nietig verklaard worden door een rechter. Op aanklacht van bijvoorbeeld de regering.
Maar noch de regering in NL, in BE of in het algemeen in de EU, is bereid om zulk een actie te ondernemen. Daarvoor zijn al die regeringen te ziekelijk neoliberaal. Er is geen ander octrooi recht nodig maar een andere overheid. Minder neoliberaal, minder de slaaf van de GMO en het mag gezegd dus minder corrupt.
Een octrooi geldt voor 20 jaar. Overdreven?? Dat is bedoeld om de octrooi houder toe te laten de onderzoek - en ontwikkelingskosten te verdienen.
Echter in de praktijk wordt een octrooi gemiddeld maar 9,5 jaar gebruikt, het vervalt namelijk als de octrooi houder de jaarlijkse instandhoudingstaks niet betaalt.
Er is altijd een discussie over de vraag of het niet beter is het octrooi systeem af te schaffen.
Er is namelijk altijd de vraag of een octrooi systeem de innovatie bevordert of hindert. De twee gebeuren. In de laatste tientallen jaren hebben de olieboeren octrooien betreffende het omzetten van zonlicht in andere energie vormen opgekocht en niet ze gebruikt.
3- De geneesmiddelen hebben onterecht andere genezing methoden verdrongen
Aan de bacteriën in de darmen wordt bijna geen aandacht besteed, aan de eventuele aanslag in de binnenzijde van de darmen evenmin. Ziekte is vaak een kwestie van te veel of te weinig. Maar we zijn sinds lang vergeten dat het lichaam -en de geest- zichzelf genezen. Er worden niet systematisch analyses gedaan om tekorten of te veel te constateren betreffende vitaminen en mineralen.
Wat bijzonder nuttig zou kunnen zijn.
Marcel van Os 5
Roland HorvathRoland Horvath 7
Marcel van OsEn het onderzoek van het microbioom zal wellicht miljarden per jaar kosten gezien onder andere dat de wereld van bacteriën en virussen nog al snel verandert. Geen onderneming begint aan zulk duur en langdurig onderzoek. Dat zal de overheid dan moeten doen.
Ter vergelijking, de digitalisering is uitgewerkt door de VS overheid van in de jaren 1930 tot nu. En zoals gewoonlijk een aantal private ondernemingen verdienen daar nu miljarden mee. En zoals gewoonlijk doen ze alles om belastingen te ontwijken. En slagen daar ook voor een groot gedeelte in.
Lydia Lembeck 12
Marcel van OsJan Ooms 10
Dream on!
Na je artikel te hebben gelezen denk ik dat het gezegde over glás, plás en wás eerder aan de orde is.
Er gaat, ben ik bang, helemaal niets aan de status quo veranderen. Van de EC hoeven we helemaal niets te verwachten, die loopt al sinds haar oprichting aan de leiband van de GMO. Ze toont enkel af en toe welwillend gedrag door een onderzoek te laten doen, maar geeft daarbij tegelijkertijd de GMO zóveel invloed dat je het eindrapport al kunt voorspellen vóórdat het onderzoek begonnen is.
Of het nu gaat om Big Farma, de tabaksindustrie, voedselproducenten, gifproducenten, financiële instellingen, etc., etc. Het komt allemaal op hetzelfde neer: Zíj bewegen de touwtjes van de poppen die wij mogen kiezen als onze 'volksvertegenwoordigers'!
Lydia Lembeck 12
Jan OomsNiek Jansen 9
In het kader van het NAFTA vrijhandelsverdrag heeft de pharmagigant Eli Lilly CAD 500 miljoen geeist van de Canadese regering ter compensatie van geleden verlies. Hoewel die eis is afgewezen valt te verwachten dat met de sluiting van het CETA vrijhandelsverdrag met Canada, waarover in het najaar in het Nederlands parlement gestemd zal worden, dergelijke eisen ook gesteld gaan worden aan de lidstaten van de EU.
Immers via de beruchte ISDS arbitragecie., later genoemd International Court System (ICS) kunnen multinationale ondernemingen in vrijhandelsverdragen buiten de nationale wetgeving van lidstaten om grote sommen compensatiegeld eisen voor geleden verliezen, die veroorzaakt zouden zijn door beleid van de betreffende nationale overheid.
Als Nederland tegen stemt gaat het verdrag niet door, dat overigens minder met vrijhandel te maken heeft maar meer met investeringsbescherming voor de GMO (Grote Multinationale Ondernemingen).
Uiteraard zullen VVD, D66 en CDA voorstemmen, maar de meeste andere partijen zullen tegenstemmen en van de PvdA is het nog onzeker.
De actiegroep ‘Meer Democratie’ bundelt momenteel de krachten om tegen CETA te stemmen.
https://www.meerdemocratie.nl/stop-ceta-en-teken-de-oproep-aan-de-tweede-kamer
Jan Ooms 10
Niek JansenDe PvdA sputtert in het voortraject nog wat tegen en stemt vervolgens (zoals gewoonlijk) gewoon vóór. Daar is niets onzeker aan, helaas.
Die gasten worden (heel misschien) pas wakker wanneer ze de kiesdrempel niet meer halen...
Niek Jansen 9
Lees hier een uitgebreid rapport van CEO over de ‘big pharma lobby in the EU’
cecile graven 1
* Voor zover ik weet zijn er maar 3 apotheken in het land die zelf medicijnen mogen maken. En de apotheek van Weleda betrekt haar producten rechtstreeks van de pharmacieproducent van Weleda, ook in Zoetermeer.
** Voor deze dragerstoffen worden steeds meer mensen allergisch vanwege het toegenomen gebruik ervan ( onder allerlei namen) in kant en kant-en-klare levensmiddelen, zoals bijvoorbeeld maisstroop in vleeswaren.
Lydia Lembeck 12
cecile gravenDiny Pubben
ondertussen vraag ik me al jaren af, hoeveel medicijn fabrikanten, wat voor soort, hebben wij nog in Europa? Waar worden ze wereldwijd gemaakt, uitbesteed aan India? Ik noem maar een land of zijn die tekorten bij onze apothekers een kwestie van systeemfalen?
Is er ergens een zeer onafhankelijke wetenschapper te vinden die zich daar mee bezig houdt?
https://www.nporadio1.nl/nos-radio-1-journaal/onderwerpen/514059-minister-bruins-medicijntekorten-gaan-voorlopig-niet-weg-maatregelen-nodig
Geef de burger (en deze journalist) transparantie en dan gaan de tekorten zelfs verdubbelen is dat een nl probleem?
Of wonderlijk, misschien wel een ftm lid die hier meer over weet?
Tedje van Asseldonk, IEZ 9
Diny PubbenDiny Pubben
Tedje van Asseldonk, IEZLydia Lembeck 12
Diny PubbenWat doet dat met de kennis van zelf maken, die we vroeger hadden?
Diny Pubben
Lydia LembeckNu heb ik zelfs een totaal nieuwe onvoorstelbare vraag geformuleerd en dat is volgens mij echt waar over de techmacht. Systeemjournalisten nodig. Lees mijn volgende reacties . Om 'A-Tech bestuurs Rikkies' slapeloze nachten te bezorgen.
Lydia Lembeck 12
Diny PubbenEr zijn ook theesoorten die helpen. Valeriaanthee bv. Niet erg lekker vind ik, maar smaken verschillend.
Diny Pubben
Lydia LembeckEn deze?
O ja. Er is nóg een reden om niet FTM te prefereren: Reden 6: Ik wil niet elke week ophef en verontwaardiging. Wat ik wil is laten zien hoe het UWV en andere grote publieke organisaties met ICT omgaan en wat de zakelijke logica daarachter is. Dat doet FTM niet.
https://twitter.com/ReneJanV/status/1178561883906945024
Roland Horvath 7
Tedje van Asseldonk, IEZNooit gehoord van Nederland -Eerst. De slogan komt van een extreem neoliberale rand debiel, die wel bedreven is in het bedriegen.
Voor zijn America -First slogan moet hij geprezen worden.
Toen ze het voor het eerst hoorden zijn de MSM uit de bol gegaan, ze dachten dat de wereld zou vergaan want aan de almacht van de GMO op wereld schaal werd afbreuk gedaan.
In sommige Afrikaanse landen is het de boeren verboden eigen zaden te zaaien of te verkopen. Ze moeten het zaad betrekken van één GMO, die daar een octrooi heeft op de hele zaad handel. U raadt het al, die GMO is Monsanto.
Onnodig te zeggen dat het gebruik van slechts één soort zaad gevaarlijk is. Eén bacterie of virus, die dat graan aantast, is voldoende om hongersnood te veroorzaken.
Een 2e nadeel: Typisch voor de VS: GGO, Genetisch Gemodificeerde Organismen, een quasi totale mislukking, de GGO zijn niet stabiel. Wellicht door het feit dan elk kenmerk van een stabiel organisme afhankelijk is van meerdere genen en uiteraard ieder gen in meerdere kenmerken/ eigenschappen/ combinaties voorkomt. En niet iedere eigenschap afhankelijk van slechts één gen zoals men nu denkt.
Dat is ook het geval in de andere relaties tussen elementen en combinaties zoals: De 26 letters en de duizenden woorden, de woorden en de miljarden documenten, de 92 elementen van waterstof tot uranium en de duizenden atomen, de atomen en de miljoenen moleculen, en zo verder.
Niek Jansen 9
Roland HorvathZo weet ik van een kleine apotheek in Gent, waarvan de apotheker het bod van 1€ miljoen heeft aangenomen en zijn zaak heeft verkocht voor die prijs en het huis waarin de apotheek gevestigd was een geheel andere bestemming heeft gekregen. Zou de achterliggende reden kunnen zijn dat voor grote Amerikaanse ondernemingen op die manier later een mono- of oligopolie positie op de Belgische apothekersmarkt verkregen zou kunnen worden?
Eveline Bernard 5
"Zo vindt de farmalobby vooralsnog de EU ongehinderd aan haar zijde. " ??
Peter Zwitser 9
Als ik dit (uitstekende) verhaal samenvat: Nederland heeft heel hard geroeptoeterd, allerlei mensen riepen 'fantastisch', en er verandert niets.
Hoe zou dat nou toch komen?
VVD-minister Schippers en VVD-minister Bruins die grote bedrijven aanpakken? Jazeker, en Roodkapje is ook echt opgegeten door de wolf.
Schippers is nu president bij DSM, die o.a. medicijnen fabriceert. Als beloning voor het keihard aanpakken van de medicijnprijzen? Jazeker, en Doornroosje is écht door een prins (m/v/o) wakker gekust.
Als je van tevoren weet dat er toch niets gebeurt met je geroeptoeter, dan kun je veilig roeptoeteren. En misschien ben ik inmiddels té achterdochtig, maar het zou me niet verbazen als over drie jaar blijkt dat dat hele onderzoek dat is aangezwengeld door Nederland in samenspraak met de farmaceutische industrie is opgezet en volledig doorgestoken kaart is geweest.
Je zorgt dat de uitkomst van het onderzoek niet al te ongunstig is voor de industrie, regelt dat het onderin een la verdwijnt, roept over en weer wat boze dingen omdat het anders ál te doorzichtig is, en ziedaar: EMA verkast naar Nederland en je bent president.
Uiteraard is dit alleen maar een mogelijkheid. Het geeft wel het wantrouwen weer van iemand die ooit in de EU geloofde en ooit politiek actief was.
Lydia Lembeck 12
Peter ZwitserGlenn Mitrasing 2
Conclusions: Most pivotal studies forming the basis of EMA approval of new cancer drugs between 2014 and 2016 were randomised controlled trials. However, almost half of these were judged to be at high risk of bias based on their design, conduct, or analysis, some of which might be unavoidable because of the complexity of cancer trials. Regulatory documents and the scientific literature had gaps in their reporting. Journal publications did not acknowledge the key limitations of the available evidence identified in regulatory documents.
Zie https://www.bmj.com/content/366/bmj.l5221
Tedje van Asseldonk, IEZ 9
Glenn MitrasingRoland Horvath 7
Tedje van Asseldonk, IEZEen patent/ octrooi geldt voor 20 jaar, dus de octrooi houder heeft gedurende 20 jaar een monopolie. De reden hiervan is de octrooi houder toe te laten de onderzoek en ontwikkelingskosten te recupereren. 20 jaar is lang.
Er kan nagedacht worden over een periode tussen de 5 en de 10 jaar.
Omdat geen octrooien ook nadelen heeft. Alles heeft voordelen en nadelen.
Als een kleine onderneming een nieuw -effectief- medicament op de markt brengt, dan is het denkbaar dat zonder octrooien het marktaandeel van het nieuwe medicament onmiddellijk wordt ingepikt door een grote onderneming. Die daar door haar marktaandeel nog vergroot. En de kleine onderneming blijft dan zitten met de kosten.
Het kan ook anders. Alle onderzoek voor geneesmiddelen wordt gedaan door de overheid in samenwerking met de universiteiten en alle betrokken ondernemingen. Alle onderzoeken en alle resultaten worden gepubliceerd en zijn ter beschikking van iedereen. De opbrengsten worden verdeeld over alle betrokkenen inbegrepen de overheid, de universiteiten, de ondernemingen.
Vandaag de dag delen de overheid en de universiteiten niet in de opbrengsten van medicamenten, die op de markt gebracht zijn, een niet aanvaardbare situatie.
Said Ajouaau 5
Roland HorvathDe gezondheidszorg en alles wat daarbij hoort, zou nooit aan de markt overgelaten moeten worden. Zorg moet te allen tijde bereikbaar blijven voor een ieder en in mijn opvatting geen financiële prikkels moeten bevatten. De artikelen die hier nu al vaak genoeg zijn geplaatst, bewijst als maar weer dat het allang niet meer om dé zorg voor iedereen gaat, maar om wie er goed voor zichzelf kan 'zorgen'. En die ruimte wordt helaas ruimschoots gegeven.
Lydia Lembeck 12
Said Ajouaau