Buma's grijsgedraaide plaat klinkt vals

De Nederlandse economie zit in de Europese achterhoede. Komt dat door het uitblijven van loonmatiging, zoals CDA-leider Buma zegt? Of zou het komen door het leeglopen van de vastgoedbubbel?

CDA-leider Sybrant van Haersma Buma maakt zich vandaag druk om de oplopende werkloosheid in Nederland. Het kabinet zou volgens hem niet kiezen voor de economie, die het even slecht doet als die van Spanje, Griekenland en Italië. Minister Asscher (Sociale Zaken) krijgt een veeg uit de pan: “Hij denkt dat als je de lonen verhoogt de koopkracht stijgt en iedereen rijk wordt, maar het gevolg is nog meer werkloosheid. Werkgevers kunnen immers de lonen niet meer betalen.” We zouden daarom een voorbeeld moeten nemen aan Duitsland, waar de lonen wel gematigd werden.

 

Buma's stellingname is om meerdere redenen discutabel. Ten eerste is het onzin dat de lonen hier niet zijn gematigd, zoals de fractievoorzitter suggereert. Sinds 2001 zijn de reële lonen (gecorrigeerd voor inflatie) nauwelijks gestegen, en de laatste paar jaar is zelfs een daling ingetreden. De lonen stijgen zoveel langzamer dan de inflatie dat de koopkracht in de laatste drie jaar met ruim 2 procent afgenomen is, blijkt uit cijfers van het CBS.  
 
Duitsland doet niet aan loonmatiging
Vervolgens is het zeer de vraag of loonmatiging nodig is. Onze internationale concurrentiepositie lijkt geen argument, nu de export volledig hersteld is van de crisis en zich naar nieuwe recordniveaus beweegt. Bovendien staat het bedrijfsleven er behoorlijk goed voor, afgemeten aan de winstgevendheid en schuldpositie, betoogt Robin Fransman van het Holland Financial Center. 
 
Hier komt nog eens bij dat Duitsland de lonen de afgelopen jaren juist niet heeft verlaagd. Als Buma zich fatsoenlijk zou informeren zou hij weten dat de Duitse overheid het goede voorbeeld gaf en vorig jaar afsprak dat de lonen voor ambtenaren met 6,3 procent stijgen. In de private sector wordt het goede voorbeeld gevolgd, met voor de economie gezonde resultaten.    
 
Ra ra, hoe kan dat?       
Een gebrek aan loonmatiging is dus niet de oorzaak van het probleem, en loonmatiging geen oplossing. Want de werkelijke oorzaak van de recessie is dat Nederland de hand op de knip houdt en dat er nauwelijks geïnvesteerd wordt. En ra ra, hoe kan dat? Zou dat soms iets te maken hebben met de voortdurende crisis op de woningmarkt – een crisis die aan Duitsland volledig voorbij gaat? Alleen in Ierland en Spanje dalen de prijzen nog harder dan hier.    
 
Misschien leuk voor Buma om in dit verband eens kennis te nemen van recent onderzoek van het Internationaal Monetair Fonds naar verschillende typen financiële crises en de uitwerking ervan op de economie. De onderzoekers wijzen er op dat het leeglopen van een prijsbubbel bijna altijd schadelijke gevolgen heeft voor de economie, maar dat de schade daarvan meestal het grootst is als banken bij de prijsopdrijving betrokken zijn. En zoals bekend is dat bij uitstek het geval bij de grote groei van de hypothecaire kredietverlening de afgelopen twee decennia.  
 
Stevige recessie
“De belangrijkste reden voor de grote schade”, schrijven de economen, “is dat de kredietstroom (van banken , JHS) richting de economie onderbroken wordt als de bubbel barst.” Ze wijzen erop dat uit empirische gegevens van veertig landen blijkt dat landen die zowel een krediet- als vastgoedbubbel hadden, een financiële crisis kenden of een stevige recessie.    
 
Het staat volgens de economen vast dat het redden van banken “zonder de noodzakelijke herstructurering en herkapitalisatie geen effectieve manier is om met een falend bankensysteem om te gaan”. Hoe eerder schoon schip wordt gemaakt, hoe lager de kosten uiteindelijk uitvallen, luidt de conclusie.
 
Zombiebanken
Dat doet sterk denken aan het betoog dat Willem Buiter, hoofdeconoom van Citigroup, laatst hield. Hij waarschuwde voor de almaar dalende huizenprijzen en de risico's daarvan voor de financiële sector, die noodzaken tot afschrijvingen op hypotheekleningen. Anders dreigt het gevaar voor zombiebanken, die de economie gegijzeld houden en de rekening eenzijdig bij de consument leggen.
 
Maar daar hoor je Buma niet over. In plaats daarvan speelt hij de grijs gedraaide plaat af van werkgeversvoorzitter Bernard Wientjes, die ook nog eens vals klinkt.