Charles Ratelband, zoon van Emile en als ‘vijfde generatie ondernemer’ de grote man achter WindShareFund, harkte tot nu toe 10 tot 15 miljoen euro binnen met de uitgifte van obligaties (met 5 of 6,5 procent rente) bij particuliere beleggers. Zijn paginagrote advertenties voor geldwerving verschenen in diverse kranten. Zijn obligaties kregen de naam Climate Bonds en meer recent Green Bonds. Mooie namen, maar geen garantie voor een duurzaam rendement. 

De verantwoording van zijn handelen met dit geld is warrig. In tegenstelling tot de beloftes bij uitgifte wordt datzelfde handelen ook niet gecontroleerd door accountants. Charles Ratelband kan dus ongestoord en ongecontroleerd zijn gang gaan met deze miljoenen. Daarom trok de tip van een Follow the Money-lezer, dat Ratelband het pachtrecht van Huis Mariëndaal had verworven, meteen mijn aandacht. De geheim gehouden aanschaf is exemplarisch voor Ratelbands schimmige handelen. 

Eén miljoen plus grondig verbouwen

Eind 2019 heeft Charles Ratelband via Eternal (100 procent eigendom Charles Ratelband) het pachtrecht verworven van Huis Mariëndaal en de omliggende tuin in Oosterbeek, door de verkrijging van de aandelen in Groot Mariëndaal BV. Eternal heeft sinds zijn oprichting 9 januari 2015 geen jaarrekeningen gedeponeerd. Dat is een economisch delict. Voor ongeveer 1 miljoen euro (volgens een bij de schrijver bekende betrokkene) heeft hij het pachtrecht van dit grote landhuis met kantoorfunctie verkregen. 

Volgens het kadaster had de verkoper het pachtrecht op Huis Mariëndaal in 2013 gekocht voor 1,5 miljoen euro. Tot 2013 functioneerde het landhuis als onderkomen voor het Bedrijfslaboratorium voor Grond-en Gewasonderzoek, een voormalige overheidsinstelling. De laboratoriumruimten achter het landhuis stammen nog uit die tijd. Sinds het vertrek van het Bedrijfslaboratorium was het complex in gebruik als broedplaats voor allerlei activiteiten. 

Ratelband wil grondig verbouwen en heeft daarvoor al diverse offertes aangevraagd. Deze verbouwing zal hem heel veel geld kosten. Omdat het landhuis en de aangebouwde bedrijfsruimten het bezit zijn van de Stichting Geldersch Landschap en Kasteelen (GLK) moet hij aan deze stichting jaarlijks een aanzienlijk bedrag aan erfpacht overmaken. Zeven jaar geleden bedroeg deze jaarlijkse erfpacht volgens de eigendomsakte in 2013 van de vorige eigenaar 47.360 euro. Peter van Tweel, voorzitter van GLK, bevestigde dat het pachtrecht op het landgoed eind 2019 over is gegaan naar een vennootschap van Charles Ratelband. 

Verboden toegang voor onbevoegden

Vrijdag 6 maart reisde ik samen met mijn vrouw af naar Oosterbeek om het verworven onroerend goed met eigen ogen te bezien. Bij de ingang stond een bordje: verboden toegang voor onbevoegden, op grond van artikel 461. Ons bezoek bevestigde dat Huis Mariëndaal veel te groot is om als hoofdkantoor te passen bij een bedrijfje met nul medewerkers volgens de Kamer van Koophandel. Het moderniseren van het pand en het in de oude stijl terugbrengen van de omringende tuin (zoals beloofd aan GLK) kost nog een fortuin.

Het landhuis gaat functioneren als WindShareFund Green Finance Climate Research Center

Omdat ik nergens heb kunnen traceren dat Charles Ratelband buiten zijn WindShareFund geld heeft verdiend en omdat Ratelbands investering in WindShareFund minuscuul was, ga ik er van uit dat Charles niet goed bij kas zit. Omdat hij al heeft aangegeven dat het monumentale huis een bestemming krijgt binnen WindShareFund, neem ik aan dat hij de opbrengsten van de diverse obligatie-emissies (ten dele) zal gebruiken om zijn paleisje te financieren. Volgens een document, dat in bezit is van Follow the Money, gaat Huis Mariëndaal functioneren als WindShareFund Green Finance Climate Research Center. In de markt-updates, zijn vorm van communicatie met obligatiehouders, staat niets over dit alles. 

Natuurlijk heb ik gepoogd Charles Ratelband te bevragen over de bovenstaande onroerendgoedtransactie. Op een lange lijst met vragen reageerde hij met het volgende antwoord: ‘Als gevolg van de huidige wereldwijde, voor de gehele mensheid verre van prettige situatie aangaande de wereldgezondheid, zijn wij op dit moment niet in de gelegenheid om in te gaan op uw vragen.’ Tot hij mijn vragen beantwoord heeft, ga ik er vooralsnog vanuit dat particuliere obligatiehouders hoogstwaarschijnlijk direct of indirect hebben bijgedragen aan de financiering van Landhuis Mariëndaal. Dat is zeer kwalijk, omdat Ratelband deze obligatiehouders heeft voorgespiegeld dat hun geld zou worden geïnvesteerd in windmolens. Kocht je als obligatiehouder voor 7000 euro Climate Bonds, dan zou de CO2-reductie van de windmolens de CO2-uitstoot van een huishouden compenseren. 

Controleplicht wegvergaderd

In de drie informatiememoranda voor de uitgifte van obligaties is toegezegd dat een accountant de jaarrekeningen van WindShareFund 1, 2 en 3 (fondsen die beleggen in Duitse windmolens) zal controleren. Deze toezegging wordt bevestigd in een reactie op mijn laatste artikel van 9 maart 2019 over WindShareFund: ‘De aanstaande gecontroleerde jaarrekeningen tot en met 2017 zijn uiterlijk het opvolgende kwartaal gereed. Alle opvolgende jaren zullen veel sneller beschikbaar zijn‎. Immers, de plooien zijn dan gladgestreken en de basis voor die opvolgende jaarrekeningen is dan gelegd.’

Om een en ander soepel te doen verlopen, werd in maart 2019 de komst aangekondigd van registeraccountant Aernout Ammerlaan. Hij zou de laatste plooien van de diverse jaarverslagen gladstrijken en ze zo klaarmaken voor controle door een accountantsfirma. Uit telefonisch contact met Ammerlaan blijkt dat hij eind maart 2019, een paar weken na zijn aanstelling, de deur van WindShareFund definitief achter zich dicht deed. Gevraagd naar de reden voor zijn snelle aftocht antwoordt hij: ‘Het betrof een interim-opdracht. Ik onthoud mij van verder commentaar.’  

Eerder opperde ik al dat Ratelband wellicht helemaal geen plannen had om een accountant in de boeken te laten snuffelen. Hij had in zijn begrotingen namelijk de kosten voor accountantscontrole op nul gesteld. Het wekte dan ook geen verbazing dat het volgende bericht van WindShareFund op de website verscheen: 

‘Supplement WindShareFund Fonds III – opheffing controleplicht ter vergadering ClimateBondHolders 17 december 2019. In het Informatiememorandum van het beleggingsfonds WindShareFund III is opgenomen dat WindShareFund verplicht is om de jaarverslagen door een accountant te laten controleren. Ter vergadering van de Stichting WindShareFund ClimateBondHolders WindShareFund III te Utrecht op 17 december 2019, is door de vergadering besloten om deze verplichting op te heffen. WindShareFund is derhalve niet verplicht om de jaarverslagen van het fonds WindShareFund III te laten controleren door een accountant.’

Tijdens dezelfde vergadering werd die verplichting ook voor WindShareFund 1 en 2 opgeheven. De bovengenoemde stichting moet de belangen behartigen van de obligatiehouders WindShareFund. Om goed te kunnen functioneren moet het bestuur van de stichting, volgens de oprichtingsakte (te vinden bij de Kamer van Koophandel), bestaan uit een vertegenwoordiger van WindShareFund, een door de obligatiehouders aan te wijzen bestuurder en een bestuurder aan te wijzen door de bovenstaande twee bestuursleden. 

Ratelband is het enige bestuurslid

Op de agenda van de bovenstaande vergadering op 17 december staat ook de benoeming van nieuwe bestuursleden. Omdat er geen voordrachten op de agenda staan, lijkt het mij sterk dat er daadwerkelijk nieuwe bestuursleden zijn benoemd. Ruim twee maanden na deze vergadering staat Charles Ratelband nog steeds als enig bestuurslid van de stichting obligatiehouders ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Met astronaut André Kuipers als spreker op de bovenstaande vergadering werd wellicht de aandacht afgeleid van de aanwezige obligatiehouders. Uit de uitnodiging van een van de obligatiehouders maak ik op dat de agenda slechts een week voor de aanvang van de vergadering was toegestuurd. Dat is zeer onbehoorlijk. 

Charles Ratelband legt in 2015 zijn WindShareFund aan Harry Mens uit. Beeld: still Business Class

Er komen dus geen gecontroleerde jaarrekeningen over de afgelopen en de komende jaren. Omdat er geen accountantscontrole is en omdat ik grote vraagtekens heb bij het handelen tot nu toe van Charles Ratelband is het erg moeilijk onderbouwde uitspraken te doen naar aanleiding van de ongecontroleerde en warrige financiële informatie in de jaarverslagen en de markt-updates. Anders gezegd: ik vertrouw geen enkel cijfer en geen enkele uitspraak in de communicatie van WindShareFund. 

Normaal gesproken zou ik de onderneming WindShareFund bezoeken om tekst en uitleg te krijgen met betrekking tot de gang van zaken. Zonder deugdelijke financiële verantwoording zie ik het nut niet van koffiedrinken met een mooiprater. Toch kan ik het als analist niet laten om enkele in het oog springende getallen (dus zeker geen vaststaande feiten) met jullie te delen. 

Eindwaarde windmolen in WindShareFund 1 daalt met 60 procent in een maand

Volgens de bijgestelde prognose op de website van WindShareFund bedraagt de verkoopopbrengst in 2035 van de enige windmolen in WindShareFund 1 in het neutrale scenario op 17 december 2019 nog 5,47 miljoen euro. Dat bedrag is op een bijgestelde prognose op 28 januari 2020 gedaald tot 2,20 miljoen euro: een daling van 60 procent over een periode van ruim veertig dagen. 

Heel toevallig kan het bedrijf met deze lagere opbrengst precies de obligatielening aflossen. In het meest recente negatieve scenario ziet de obligatiehouder van WindShareFund 1 nog maar 70 procent van zijn inleg terug in 2035. Deze waarderingen komen mijns inziens zonder tussenkomst van een accountant of een externe taxateur uit de dikke duim van Charles Ratelband. De onderneming geeft dit min of meer toe op pagina 2 van zijn markt-update: ’Desalniettemin blijft de beschikbaarheid van objectieve data die onder andere de restwaarden van de turbines te zijner tijd ondersteunen beperkt.’

Rentebetalingen zijn sigaar uit eigen doos

Uit bladzijde 20 van de markt-update van WindShareFund BV (de onderneming van Charles Ratelband die 100 procent eigenaar is van de drie WindShareFunds) blijkt dat de 802.000 euro aan rentebetalingen tot 31-12-2018 op de obligaties voor slechts 30 procent konden worden voldaan door de inkomsten van de drie windmolens in Duitsland. De overige 70 procent werd indirect betaald uit de opbrengst van de obligatie-emissie. Samen met de bovenstaande twijfel over de aflossing van de obligaties gaat het geheel zo wel erg op een ponzi lijken. 

WindShareFund = Charles Ratelband

Na het lezen van alle jaarverslagen en markt-updates kom ik tot de conclusie dat de verwevenheid tussen de privé-holding van Charles Ratelband, WindShareFund BV en de drie WindShareFunds zo groot is dat het in werkelijkheid één entiteit is. Charles Ratelband lijkt dat ook te beseffen, want zijn laatste obligatie-uitgifte (waarvan de omvang niet bekend is gemaakt), betrof 6,5 procent obligaties (green bonds) voor zijn eigen holding. Een en ander betekent voor de obligatiehouders van de WindShareFunds 1, 2 en 3 dat zij hun geld (9,85 miljoen euro) hebben uitgeleend aan Charles Ratelband en voor rentebetalingen en aflossingen afhankelijk zijn van de gang van zaken van alle activiteiten van Charles Ratelband. Geld lenen aan WindShareFund is geld geven aan het ponzischema van Charles Ratelband.  

Obligatiehouders staan er alleen voor

Charles Ratelband geeft het geld van de obligatiehouders uit aan een groot landhuis met veel achterstallig onderhoud. Ook besteedt hij datzelfde geld aan enorme, dubieuze opstartkosten voor de drie WindShareFunds. Ondertussen moeten de obligatiehouders het doen zonder:

• Accountantscontrole op de cijfers

• Realistische prognoses

• Toezicht van AFM

• Statutair verplichte vertegenwoordiging in het bestuur van de toezichthoudende stichting

• Onderpand

Vooralsnog wordt de rente op de obligaties nog elk kwartaal betaald. Dat is dan voorlopig ook het enige goede nieuws voor de obligatiehouders.

Wordt vast nog vervolgd!