Dinsdagavond 11 december 2018. In het drijvende restaurant Sea Palace aan de Oosterdokskade in Amsterdam geniet een uitgelezen gezelschap van de authentieke Kantonese gerechten waar dit Chinese restaurant bekend om staat. Het is moeilijk kiezen uit de uitgebreide dim sum-kaart en de Sichuan-specialiteiten.

De rekening wordt betaald door de Guangdong Federatie Nederland, die een delegatie uit China fêteert. De delegatieleden, allemaal afkomstig uit de Chinese provincie Yunnan, zijn in Nederland om de banden tussen China en de Chinese gemeenschap in Nederland nog eens aan te halen. ‘Want,’ zo zegt delegatiehoofd Wu Xianghai, ‘we ijveren allemaal naarstig voor het land [China, red.]. Daarom moeten alle Chinezen zich verenigen, ideeën uitwisselen en vriendschappen vormen.’

Uit de fotoreportage die Benelux E-News aan het bezoek wijdde, blijkt dat de Yunnan-delegatie nauwe banden heeft met de Chinese Communistische Partij (CCP). Delegatiehoofd Wu is chef van het United Front Work Department van Yunnan. Cheng Danjiang is onderzoeker voor het kader van dit departement, Fang Kun is het administratieve hoofd van de Huangpu Militaire Academie in Yunnan en Li Zhongzheng maakt deel uit van het ‘staand comité’ van het CCP-bestuur van het arrondissement Eryuan, en is hoofd van het United Front Work Department.

De organisator van dit evenement in Sea Palace is de vicevoorzitter van de Guangdong Federatie Nederland, dr. Wen Guozhao, in Den Haag beter bekend als de invloedrijke ondernemer David Wan. Diezelfde David Wan is bij de aankomende verkiezingen kandidaat-Kamerlid voor het Christen-Democratisch Appèl (CDA).

De CDA-staartlijsten

Op de landelijke kieslijst van het CDA prijken 51 kandidaten. Oud-minister van Defensie Ank Bijleveld sluit deze rij. Naast deze ‘koplijst’ gebruiken de christendemocraten ‘staartlijsten’. Twintig kieskringen hebben vanaf plaats 52 allemaal hun eigen regionale kandidaten. Als zo’n staartlijstkandidaat in haar of zijn kieskring flink wat voorkeursstemmen weet te werven, ontstaat de kans op een zetel in de Tweede Kamer. Dat zo’n kandidaat het ook echt tot Kamerlid schopt, is volgens Wilbert Stolte, interimvoorzitter van het CDA Den Haag, echter ‘vrijwel onmogelijk’.

De 62-jarige in Hongkong geboren David Wan is zo’n staartlijstkandidaat. Hij staat als Kwok Chiu (David) Wan op plek 58 van Kieskring 12 (Den Haag). Het lokale CDA-bestuur besluit wie er op hun staartlijst komt; vaak zijn dat lokaal bekende gezichten, zoals wethouders.

Stolte: ‘Wij kennen David als een gewaardeerd inwoner van Den Haag die voorganger is van de Chinese protestantse kerk, voorzitter is van het schoolbestuur, geworteld is in de Haags-Chinese wereld, en lid is van het CDA. Dat zijn de redenen dat hij op de staartlijst staat.’ Wan zelf schrijft op zijn verkiezingsposters dat hij ‘door God geroepen [is] om de politiek in te gaan’. Hij is geboren in Hongkong, doch benadrukt dat hij ‘afkomstig is uit Dapeng, Shenzhen’ aan de zuidoostkust van China. Sinds 1975 woont hij met zijn familie in Nederland.

Follow the Money kwam Wan tegen in het jongste nummer (2 maart 2021) van United Times, een in het Mandarijn geschreven magazine dat tweewekelijks verschijnt en uitgegeven wordt door Shunhe International Media BV in Rotterdam. Op pagina vijf staat een portret van Wan temidden van bloemen. Pagina zeven is helemaal gevuld met een verkiezingspamflet van de Chinese kandidaat.

De United Times heeft een oplage van 45.000 en wordt onder de Chinese gemeenschap in Nederland verspreid. Een duik in de jaarverslagen leert dat het in 2010 opgerichte Shunhe International Media van meet af aan rode cijfers toont. Eind 2019 bedroeg het eigen vermogen bijna 130.000 negatief. Op de website blijkt waarom het bedrijf ondanks de jarenlange verliezen nog steeds bestaat: het wordt financieel ondersteund door Chinese staatsmedia. Shunhe heeft ook een langdurige samenwerkingsovereenkomst met China News Service, het op een na grootste nieuwsagentschap van de Chinese staat. China News Service maakt sinds 2018 deel uit van het United Front Work Department van de Chinese Communistische Partij.

‘Beste mensen uit Dapeng, Shenzhen! Jullie worden uitgenodigd om je heilige stem uit te brengen op 17 maart als je in Den Haag woont’

Binnen de Chinese gemeenschap in Den Haag geniet Wan aanzien. Hij is de eigenaar van Home of China, een consultancybedrijf dat volgens zijn website Nederlandse bedrijven assisteert ‘bij het ontwikkelen van ondernemingen in China, in energie, elektriciteit en de telecommunicatie industrie’. Home of China helpt ook Chinezen bij de oprichting van bedrijven in Nederland. Over directeur Wan meldt de website: ‘Mr. Wan heeft meer dan twee decennia werkervaring bij internationale bedrijven. Ook heeft Mr. Wan meer dan drie decennia werkervaring in energie, elektriciteit en de telecommunicatie-industrieen. Mr. Wan blinkt uit in de volgende talen: Nederlands, Engels en Chinees (zowel Mandarijn als Kantonees).’

Wan is betrokken bij vier Haagse stichtingen: hij is penningmeester bij de stichting Chinese Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk (CCRM); vicevoorzitter van de Guangdong Federatie Nederland, voorzitter van de Foundation Chinese Education in The Netherlands en voorzitter van de Stichting Haagse Chinese School.

In april 2018 werd Wan voor zijn verdiensten door de Haagse burgemeester Pauline Krikke geridderd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

United Front Work

De Chinese delegatie die eind 2018 in Amsterdam door Wans stichting op een etentje werd getrakteerd, bestond uit mensen die verbonden zijn aan het United Front Work Department.

In hun rapport China’s invloed op onderwijs in Nederland: een verkenning schrijven Ingrid d’Hooghe en Brigitte Dekker over deze organisatie: ‘Politieke beïnvloeding is in China de taak van de afdeling “United Front Work” van de Chinese Communistische Partij (CCP). Deze afdeling richt zich op het verzamelen van informatie over, en het onderhouden van relaties met organisaties en individuen buiten de CCP in binnen- en buitenland met als doel het werk en beleid van de CCP te versterken en kritiek en tegenwerking te voorkomen of te neutraliseren.’

In hun boek Hidden Hand: exposing how the Chinese Communist Party is reshaping the world gaan onderzoekers Clive Hamilton en Mareike Ohlberg dieper in op dit United Front. Zij beschrijven hoe Australië in de jaren negentig een levendig en divers Chineestalige medialandschap had, maar ‘nu laten vrijwel alle kranten en radiostations alleen maar de opvattingen van Beijing horen en promoten ze loyaliteit aan het moederland’. Ook in de Verenigde Staten, Canada en West-Europa zou het United Front Work Department een reeks Chinese organisaties hebben opgericht die alleen pro-Beijing standpunten vertolken. ‘De afgelopen twintig jaar is de CCP erin geslaagd om veel kritische stemmen die pleiten voor meer democratie, Tibetaanse autonomie, rechten voor Oeigoeren, de onafhankelijkheid van Taiwan en de rechten van Falun Gong-aanhanger het zwijgen op te leggen,’ stellen Hamilton en Ohlberg.

De United Times, waarin David Wan zijn kandidatuur voor de Tweede Kamer aan de man brengt, heeft in het laatste nummer (2 maart 2021) een pamflet opgenomen waarin ruim zestig Chinese organisaties in Nederland hun steun uitspreken voor de nationale veiligheidswet voor Hongkong die op 30 juni 2020 in China is aangenomen. Die wet is vaag en breed: feitelijk kan alles worden beschouwd als bedreiging voor de ‘nationale veiligheid’. Voor delicten als afscheiding, ondermijning, terrorisme en het ‘heimelijk samenspannen met buitenlandse strijdkrachten’ kan een levenslange gevangenisstraf worden opgelegd.

Als reactie op deze wet paste Nederland in oktober vorig jaar het wapenexportbeleid aan. Voortaan worden alle aanvragen voor de export van militaire goederen naar Hongkong op gelijke wijze beoordeeld als die naar China.

In het pamflet scharen de Chinese organisaties in kwestie zich tevens achter het Chinese standpunt van ‘een land, twee systemen’ dat zich verzet tegen de onafhankelijkheid van Taiwan. Een van de ondertekenaars ervan is de Guangdong Federatie Nederland, die in december 2018 de delegatie uit China ontving. Vicevoorzitter van deze federatie: David Wan. Een andere ondertekenaar van het pamflet: Shunhe Media, de uitgever van United Times.

Wan krijgt van diverse kanten bijval voor zijn kandidatuur. In hetzelfde nummer van de United Times waarin tientallen organisaties de nieuwe nationale veiligheidswet bijvallen, staat een steunbetuiging. Hij wordt daarin omschreven als een ‘centraal figuur in meerdere Nederlandse associaties’ die ‘geen middel onbeproefd laat’ om de gemeenschap te dienen. ‘Als hij verkozen wordt, zal hij de stem van de Nederlandse Chinezen overbrengen in de Tweede Kamer en vechten voor ieders rechten. Beste Nederlandse Chinezen! Beste mensen uit Dapeng, Shenzhen! Jullie worden uitgenodigd om je heilige stem uit te brengen op 17 maart als je in Den Haag woont.’ Deze oproep is afkomstig van de ‘Associatie van mensen uit Dapeng, Shenzhen die in Nederland wonen’. Ook deze associatie ondertekende het pamflet dat steun uitspreekt voor de nationale veiligheidswet en zich verzet tegen een onafhankelijk Taiwan.

Toen Follow the Money maandagochtend contact opnam met Wan voor een reactie, stelde hij op dat moment te druk te zijn om vragen te beantwoorden. We maakten een afspraak voor later die middag, rond 15.00 uur. Maar ’s middags werd er niet opgenomen: het nummer van de FTM-redacteur was geblokkeerd. We probeerden het met een ander nummer en Wan kwam direct aan de lijn, enigszins verrast dat deze beller óók iemand van FTM was.

In een korte reactie – want druk, druk, druk – zei Wan dat in december 2018 de voorzitter van de Guangdong Federatie Nederland, de heer Man, de Chinese delegatie zou ontvangen: ‘Maar hij moest opeens naar Hongkong en toen hij daar was realiseerde hij zich dat er een een delegatie op weg was naar Amsterdam. Man heeft mij toen gebeld om die mensen te ontvangen en dat heb ik gedaan.’

Over de United Times zegt Wan dat hij daar als ondernemer advertentieruimte heeft: ‘De laatste twee ruimtes heb ik niet gebruikt voor mijn bedrijf maar om mijn kandidatuur te promoten.’ Met het United Front Work Department of de Chinese politiek heeft hij naar eigen zeggen niets te maken: ‘Ik heb wel contact met Chinese organisaties, maar dat is alleen op cultureel vlak.’ Schriftelijk vult hij even later aan: ‘Ik heb verder geen banden met de Chinese overheid en beschik ook helemaal niet over geldstromen voor het financieren van partijprogramma's of politieke standpunten.’

Nascrift: Uiteindelijk heeft David Wan het niet gered. Hij kreeg 235 stemmen, ruimschoots onvoldoende om een Kamerzetel te bemachtigen.