
Ieder jaar geven we meer geld uit aan de gezondheidszorg. Hoe komt dat? Lees meer
In het dossier 'Wat maakt onze zorg zo duur?' doet FTM onderzoek naar de zorgkosten. Hierbij vormen bureaucratie, verspilling en onzinnige zorg centrale thema's.
Ziekenhuizen willen suikerbaby's niet kwijt
Farma-industrie manipuleert ‘eerlijke’ medicijnprijs tot onbetaalbare hoogtes
Plan voor toegankelijke, betaalbare medicijnen doodgepolderd in werkgroep
De onzichtbare hand achter baby Pia
Hoogleraar Maroeska Rovers strijdt tegen onzinzorg: ‘De optie niets doen moet een vaste plek krijgen’
Podcast | Kapotte knie als kaskraker
Kapotte knie als kaskraker
Leid meer artsen op, dan kunnen de zorgkosten omlaag
De verliezers én winnaars van ons zorgstelsel
Marktfalen in de farma-industrie vraagt om praktische oplossingen
Beeld © ANP/ROBIN VAN LONKHUIJSEN
Waarom intensieve zorggebruikers de zorg liever mijden
In discussies over de zorg wordt het eigen risico vaak aangewezen als de veroorzaker van betalingsproblemen en zorgmijding. Wat onderbelicht blijft, is de eigen bijdrage waarmee chronisch zieken en gehandicapten worden geconfronteerd. Die zorgt voor een stapeling van kosten en veroorzaakt zo een fikse aanslag op de portemonnee. Een kwart van de intensieve zorggebruikers zegt daardoor zelfs zorg te mijden.
Iedere donderdag gaat Lenie Bouwhuyzen naar het huis van haar dochter Kim. Daar is ze de hele dag druk met allerlei huishoudelijke taken: ze wast, strijkt, stofzuigt en kookt voor twee dagen. Haar dochter van 39 jaar oud kan het zelf niet meer. Ze lijdt aan de ziekte multiple sclerose. ‘Zolang ik het nog kan doen, zal ik het doen,’ vertelt moeder Lenie. Kim is blij dat haar moeder af en toe bijspringt. De ziekte brengt niet alleen lichamelijke ongemakken en beperkingen met zich mee, maar is ook een financiële last voor het gezin. Het verplichte eigen risico voor de zorgverzekering van 385 euro is Kim jaarlijks gegarandeerd kwijt, en dan zijn er nog de eigen bijdrages. Maandelijks betaalt het gezin 450 euro aan de huishoudelijke hulp, en daar komen nog reiskosten, medicijnen en de benodigde aanpassingen aan het huis bovenop. Omdat de man van Kim werkt en daarmee een modaalinkomen verdient, betalen ze veel van de kosten zelf.‘Kim's situatie verslechtert. Daarom moest er een nieuwe bus komen waar ze met haar rolstoel in kan. Dat kost enorm veel geld, waardoor ze nu nauwelijks wat over houden om te sparen of leuke dingen te doen,’ vertelt Lenie.
'Stop de stapeling'
Het verhaal van Kim staat niet op zichzelf. Op 16 september 2011 togen meer dan 10.000 demonstranten richting het Malieveld onder het motto ‘Stop de stapeling’. De groep van demonstranten bestond voornamelijk uit chronisch zieken, gehandicapten en ouderen die zich slachtoffer voelden van bezuinigingen die het antwoord waren op de economische crisis. Vanaf het Malieveld klonk de oproep aan de politiek om de stapeling van zorgkosten te beëindigen, omdat die voor mensen met een zware zorgvraag een flinke aanslag op het inkomen betekent.
In reactie op het protest lieten politici weten de stapeling van verschillende eigen bijdrage ook als problematisch te beschouwen. Toch kreeg dit onderwerp maar zeer beperkt aandacht in de debatten tijdens de afgelopen verkiezingscampagne. Wat domineerde was het verplichte eigen risico van 385 euro voor de zorgverzekering. De partijprogramma’s stonden vol met plannen om dit eigen risico te beperken of zelfs af te schaffen. Het eigen risico wordt met regelmaat in verband gebracht met mensen die zorgmijden uit vrees voor hoge kosten. Wat onderbelicht blijft is de rol van eigen bijdrages in de zorg. Juist die verplichte eigen betalingen kunnen oplopen tot een veelvoud van het eigen risico, waardoor met name mensen met een zware zorgvraag betalingsproblemen krijgen.
Veel problemen zijn ontstaan doordat compenserende en beschermende regelingen zijn weggevallen
Er zijn verschillende eigen bijdragen: een aantal zaken uit de basis zorgverzekering wordt niet volledig vergoed, zoals medicijnen en hulpmiddelen. In dat geval moet de verzekerde een vast bedrag meebetalen of een vooraf vastgesteld percentage. Bij hulp en ondersteuning vanuit de gemeente zijn mensen verplicht een deel van de zorgkosten zelf te betalen. Ook voor mensen die langdurige zorg ontvangen, geldt dat zij een bijdrage moeten leveren aan de kosten. Zowel voor hulp en ondersteuning vanuit de gemeente als voor langdurige zorg is het zo dat de hoogte van de eigen bijdrage afhangt van zorggebruik, inkomen, vermogen, huishoudenssamenstelling en leeftijd. Veel mensen zoeken daarom ook hulp.
‘Bij ons melden zich mensen die in de schuldsanering belanden of die afzien van zorg door de hoogte van de eigen bijdrage,’ zegt de woordvoerder van Ieder(in), een organisatie voor mensen met een handicap of chronische ziekte. ‘De eigen bijdrage voor zorg en ondersteuning die de gemeente levert vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zorgt voor de grootste problemen. Veel van die problemen zijn ontstaan doordat regelingen die mensen beschermden tegen of compenseerden voor een stapeling van kosten zijn weggevallen. Tot 2015 was er bijvoorbeeld de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten. Die wet regelde dat chronisch zieken en gehandicapten jaarlijks een geldbedrag ontvingen om de kosten van ziekte te compenseren. Twee jaar geleden was er een plafond voor alle eigen bijdrage. Nu de gemeenten verantwoordelijk zijn geworden voor zorgtaken, bestaat het plafond op veel plekken in Nederland niet meer. Dat betekent dat er geen maximum wordt gesteld. Tegenwoordig geldt het plafond alleen voor maatwerkvoorzieningen en niet voor algemene voorzieningen. De meeste zorg die gemeenten leveren worden aangeboden als algemene voorzieningen. Voor patiënten die langdurige zorg ontvangen betekent het dat zij moeten bijbetalen voor medicijnen, maandelijks een bedrag aan de gemeente of zorginstelling kwijt zijn en ook het eigen risico van 385 euro moeten betalen. Dat telt op tot een flink bedrag.’
Tegemoetkomingen zijn verdwenen
Een groot deel van de tegemoetkomingen zijn verdwenen en de eigen bijdrages zijn verhoogd. Daarbij is er geen eenheid van beleid meer door decentralisaties van taken en bevoegheden van de rijksoverheid naar de gemeente. Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD) heeft berekend wat het veranderende beleid betekent voor mensen met een zware zorgvraag. Uit een vergelijking van 2011 ten opzichte van het jaar 2016 blijkt dat mensen die veel zorg behoeven, fors meer betalen. Zo betaalde een alleenstaande met een minimuminkomen 1378 euro meer voor zorg in 2016 dan in 2011.
‘We krijgen bijna dagelijks telefoontjes over de eigen bijdrage. Bij een meerderheid van de gemeenten is het een puinhoop,’ vertelt Alex van Scherpenzeel van ANBO, de belangenorganisatie voor senioren. ‘Mensen die ons bellen, schrikken van de oplopende kosten.’ Net als patiëntenorganisatie Ieder(in) ziet de ANBO het ontbreken van een samentelling van kosten als de grote veroorzaker van betalingsproblemen. De ANBO pleit voor de herinvoering van een plafond. Bij een klein deel van de gemeenten is dat er al, maar een meerderheid van de lokale overheden heeft het niet, meent Van Scherpenzeel te weten. ‘Zonder maximering komen kwetsbare ouderen echt in de problemen. Vooral echtparen waarin beiden de pech hebben dat ze ziek zijn.’
'Een kwart kan eigen bijdrage niet betalen'
Het ministerie van Volksgezondheid (VWS) mengt zich met regelmaat in de discussie over de betaalbaarheid van zorg. Zo stelt het ministerie van VWS dat mensen met lage inkomens het nu juist beter hebben dan in de ziekenfondsperiode. Volgens die cijfers betaalde een alleenstaande met een minimumloon 446 euro voor zorg in 2016, terwijl dat tijdens de periode dat er een ziekenfonds was 100 euro meer was. Hier gaat het echter om minima die het geluk hebben niet chronisch ziek of gehandicapt te zijn. Chronisch zieken of gehandicapten betalen aanmerkelijk meer, zoals uit het eerder genoemde onderzoek van het NIBUD blijkt. Misschien juist daarom vond het kabinet het nodig om eind 2016 een aantal maatregelen te presenteren die verlichting moeten bieden voor lagere inkomensgroepen die intensief zorg gebruiken. Vanaf 2017 gaat de eigen bijdrage voor de Wmo wat omlaag en ook de tarieven worden verlaagd voor de procentuele bijdrage die afhankelijk is van het inkomen. Wat dit concreet betekent voor chronisch zieken en gehandicapten, moet echter nog blijken. Wel is duidelijk dat de aangekondigde maatregelen geen einde maken aan de stapeling van kosten.
De aangekondigde maatregelen maken geen einde aan de stapeling van kosten
Om de omvang van het probleem goed in beeld te krijgen deed de patiëntenorganisatie Ieder(in) samen met Binnenlands Bestuur, een blad voor hoger opgeleide ambtenaren en bestuurders, onderzoek naar de impact van de eigen bijdrage op het zorggebruik. Van de ondervraagde zorggebruikers zegt 26 procent minder zorg te hebben afgenomen of zelfs te zijn gestopt door de eigen bijdrage en de risco’s op stapeling. Ook gemeenten werden bevraagd over het eigen-bijdragenbeleid voor hun inwoners. Van alle gemeenten geeft 18 procent aan dat zij veronderstellen dat inwoners regelmatig afzien van zorg door de hoogte van de eigen bijdrage.
Postcodezorg
Het verplichte eigen risico voor de zorgverzekering is niet het grootste probleem voor de groep mensen die veel zorg nodig heeft. Onderzoek toont aan dat juist de eigen bijdrage leidt tot betalingsproblemen en het mijden van zorg. In de afgelopen jaren zijn tegemoetkomingen en de maximering aan de eigen bijdrage verdwenen, waardoor de lasten voor mensen die intensieve zorg behoeven fors zijn toegenomen. Gemeenten hebben de taak om zorg te dragen voor deze kwetsbare groep, maar toch blijkt uit het onderzoek van Ieder(in) en ambtenarenvakblad Binnenlands Bestuur dat vier van de tien gemeenten tot nog toe geen enkele inspanning heeft verricht om de hoogte van de eigen bijdrage bij te stellen. Daardoor ontstaat postcodezorg, want bij de ene gemeente ben je voor dezelfde zorg goedkoper uit dan bij de andere.
Enkele maanden voor de verkiezingen heeft het kabinet een paar maatregelen aangekondigd die met name de laagste inkomensgroepen moeten compenseren.Volgens het NIBUD-rapport was de ingreep noodzakelijk, gelet op de forse stijgingen van de afgelopen vijf jaar. Toch zijn er vooralsnog geen plannen om de stapeling van kosten aan banden te leggen. Er wordt namelijk geen maximum vastgesteld voor alle eigen bijdragen tezamen. Lenie hoopt voor haar dochter Kim dat het nieuwe kabinet dit gaat regelen.
12 Bijdragen
Diny Pubben 9
4 van de 10 niet, nu ben ik zeer benieuwd naar die 6.
Hoe hoog is daar de eigen bijdrage dan en hoe verschillen die, Jeffrey Stevens weten die onderzoekers dat?
Kan dat, mag dat überhaupt, waar is hier de grondwet?
Goed artikel over die stapeling maar dat is welbewust (of slecht doordacht) politiek bestuur stond allemaal wel al in het laatste regeerakkoord.
Vermoed dat de techneut opnieuw moet beginnen als hij die stapeling van kosten bij elkaar zou willen optellen.
Jan Willem de Hoop 12
Centraal heeft de overheid alleen gegevens over de eigen bijdrage Wmo van maatwerkvoorzieningen.
De eigen bijdrages Wmo voor algemene voorzieningen zijn per gemeente verschillend, plus zoals artikel aangeeft deze eigen bijdrages explosief zijn getegen. Deze eigen bijdrages zullen dan ook niet of nauwelijks in zorgkosten 2015 en 2016 van NIBUD verwerkt zijn.
De zorkosten voor de burger zijn dan ook veel meer gestegen dan NIBUD aangeeft. (Maar dat krijg je als je via decentralisatie de zaken zo onoverzichtelijk mogelijk probeert te maken. )
Het onderwerp van dit artikel zou zomaar een van de belangrijke reden kunnen zijn dat kwetsbare mensen vertrouwen in PvdA hebben verloren. En ook dat SP geen winst heeft behaald, omdat die partij bij verschilende gemeenten in college zit en aan de stapeling van eigen bidjrages meedoet. Dan kun je in de Tweede kamer ook niet al te veel praatjes hebben en mensen doorzien dit.i
Diny Pubben 9
Jan Willem de HoopContinue reorganisatiecyclus komt veelal voort uit het willen implementeren van ICT oplossingen (sneaky bezuinigingen, toename bureaucratie, regel is regel ook al begrijpen ze die niet) en daar organisaties en burgers op aanpassen.
Het moet andersom vind ik, op zoek naar simpele vuistregels.
PvdA verlies -29 zetels dat doorzagen de burgers want medeverantwoordelijk. Het verbaasde me dat de SP ook inleverde. Maar als ik zie over hoeveel organisaties en schijven dit artikel al gaat wordt er veel verdiend in de rondpomp industrie.
Jeffrey beschrijft dit en kan in zijn grafiek gezien vanuit de burger lang niet alle bijdrages meenemen. Die zijn dus nog hoger.
De titel en conclusie dat ze zorg gaan mijden is zeker waar.
Jan Willem de Hoop 12
Diny PubbenDe hogere eigen bijdrage is en was mede bedoeld om mensen met hogere inkomens zelf de zorg te laten regelen. Die doen dit veeal ook.
De hogere en te hoge eigen bijdrage leidt alleen bij lagere inkomens tot zorgmijding.
Dus iedereen die niet meer zoals voorheen bij gemeente aanklopt is zorgmijder.
En betreffende NIBUD cijfers. Hoge inkomens die nu hulpen in huishouden zwart betalen terwijl ze voorheen dit via gemeenten regelen. Betekent zorgkosten die onzichtbaar zijn geworden.
Diny Pubben 9
Jan Willem de HoopDe mensen met een budgetpolis die onverhoeds in het ziekenhuis terecht komen.
Hier kan het over duizenden euro's bijbetaling gaan.
Onze politici weten dat. Groen Links had keuze natura of restitutie polis (dus ook privacy) simpele keuze in het verkiezingsprogramma staan.
Maar de burger wordt slecht geïnformeerd.
Gezien hier, gisteren 12.17 over EPD LSP (EPD is al van 2008)
https://www.ftm.nl/artikelen/de-misleidende-naamval-van-rabobank-advocaten?share=1#reactie29228
Kritiek EPD-LSP nu zijn onze kritische (huis)artsen woedend, ziedend, stoom komt ze uit de oren. Ze blijken er toch in te staan, ook al gaven ze zeer bewust geen toestemming.
Toen ik het daar al over had in 2008 met medici was de reactie: 'Als ik zo zou kijken als jij zou ik mijn werk niet kunnen doen.'
Ik ging ergens voor naar de rechter, niks economen, leg dat maar uit aan de burger, hoe, techniek systeemvragen nodig. Als Hippocrates niet meegenomen is in het basis ontwerp, gaat het fout op fout worden. Onze zorgsystemen zijn prijs (econoom) en niet waarde (techneut) gedreven.
Als we het dan toch over arm en rijk hebben gaat de vraag worden of onze kritische (huis)artsen zelf nog in de NL zorg kunnen zijn. Hippocrates zit diep in hun natuur. Terecht.
Luc van Beers 7
Jan Willem de Hoop 12
Luc van Beers"Of de stapeling op te lossen is?" Ja die is eenvoudig op te lossen.
Een nog meer relevantere vraag is of de stapeling zoals die nu in veel gemeenten plaatsvindt wel daadwerkelijk mag. De hoogste rechter heeft gemeenten al op vershillende zaken teruggefloten. Zoals dat mantelzorg niet verplicht mag worden en dat huishoudelijke hulp aan kwetsbare mensen wel een taak is van gemeenten en dat eigen bijdrages door gemeenteraden moeten worden vastgesteld i.p.v. colleges.
Veel gemeenten maken gebruik / misbruik van onduidelijke nieuwe wetgeving
Vroeg of laat zal ook probleem van de stapeling van eigen bijdragen en hoogte eigen bijdragen bij de hoogste rechter komen. Zolang dat nog niet is gebeurd en er een uitspraak ligt is het gewoon wild west. De rechter zal dan beoordelen of de wet niet iets zegt dat te veel stapelen en te hogen eigen bijdragen niet mogen. Ik denk dat de wet voldoende aanknopingspunten biedt waaruit geconcludeerd moet worden dat dat niet mag.
In het artikel wordt er te snel van uitgegaan dat wat gebeurt ook allemaal wettelijk mag.
De stapeling is eenvoudig te voorkomen, vooraf, alleen zal dit het gebruik van algemene voorzieningen zeer bemoeilijken, omdat daar dan maar zeer beperkte eigen bijdrages voor gevraagd kunnen worden. Wil de gemeenten dan hogere eigen bijdrage vragen zal dit via een maaterkvoorziening moeten. Waar zoals artikel vermeldt wel een duidelijk inkomensafhanelijk maximum voor geldt waardoor stapeling op stapeling wordt voorkomen.
Diny Pubben 9
Jan Willem de HoopDit gezien over de data roof rondstrooi industrie.
Is GGZ voorbeeld maar geldt voor zeer veel andere instellingen.
Er staat vernietigen van gegevens met terugwerkende kracht tot 2008, invoering EPD, jawel 2008!
Toestemming vragen
In haar beantwoording zinspeelt de minister erop, dat ze mogelijk de wet wil aanpassen om medische gegevens toch op een makkelijke manier te kunnen doorsluizen zonder aan betrokkenen toestemming te hoeven vragen. Dat zou het witwassen zijn van een onrechtmatige praktijk. Het is onbehoorlijk om eerst een onrechtmatige database op te tuigen zonder goed naar de privacyregels te kijken en dan achteraf de wet aan te passen. Het wordt tijd dat bestuurders en organisaties zich vooraf realiseren wat de privacyregels zijn en daar hun systemen en processen op inrichten. Dit zogeheten 'privacy-by-design' wordt ook nadrukkelijk een verplichte werkwijze met de nieuwe Europese privacy wet.
Dan vormt het informeren van mensen en het toestemming vragen voor het delen van gegevens een gewoon onderdeel van het proces.
Nu ook de minister en de Autoriteit Persoonsgegevens vaststellen dat de gegevens bij SBGGz onrechtmatig zijn verkregen, ligt het voor de hand dat deze gegevens direct verwijderd worden.
Denken wij dat in het data tijdperk gegevens vernietigd kunnen worden als ze overal rondslingeren en dan zwijg ik nog maar even zoals in mijn zorgorganisatie over allerlei familie gegevens. Bestuurders zonder systeembenul, vooraf beter nadenken.
https://www.privacybarometer.nl/nieuws/3905/Schippers:_doorsluizen_medische_gegevens_GGZ_onrechtmatig?utm_content=buffer3bcb0&utm_medium=social&utm_source=twitter.com&utm_campaign=buffer
Wel mooi trouwens deze privacy site.
Die je laat weten dat kopiëren mag mits bronvermelding, zo hoort het, juist!
Het goede voorbeeld geven.
Moe 2
Henk Eleveld 4
Ja, de WMO is een vreemde wet, die Gemeenten, gecontroleerd door de eigen politici, de mogelijkheid geeft zaken rondom de WMO te regelen. Dat leidt tot grote verschillen in bijdrages maar ook wel of niet vergoeden.
De basiszorg kent wel allerlei veiligheidskleppen (o.a. zorgtoeslag) die de WMO niet kent. Je kunt in beroep gaan tegen beslissingen, maar de denkfout is dat kwetsbare mensen dat niet kunnen. Ik denk dat daar gemeenten iets moeten regelen!
Ferdi Scholten 5
Grondwet artikel 20: 3 Nederlanders hier te lande, die niet in het bestaan kunnen voorzien, hebben een bij de wet te regelen recht op bijstand van overheidswege.
Grondwet artikel 22: 1 De overheid treft maatregelen ter bevordering van de volksgezondheid.
De meeste chronisch zieken zijn niet in staat om in hun eigen bestaan te voorzien. Zijn dus vaak volledig afhankelijk van de overheid. de stapeling van zorgkosten waardoor het grootste gedeelte van deze bestaansvoorziening direct weer afgedragen moet worden werkt nadelig voor deze groep mensen die deze zorg niet (meer) kunnen betalen.
Hierdoor komt de overheid artikel 22 niet na, aangezien de genomen maatregelen niet bevorderlijk zijn voor de volksgezondheid.
Overigens geldt dit niet alleen voor chronisch zieken, maar vrijwel alle lagere inkomens kunnen zich nauwelijks ziektekosten veroorloven. Dit leidt ook onder deze groep tot zorgmijding. Mede ook veroorzaakt doordat velen door de vele veranderingen en regels door de bomen het zorgbos niet meer zien.
Jacques De la Haye 8