Claim 8: Effecten op het milieu en klimaat zijn verwaarloosbaar onder #TTIP. Feit of fabel?

Het CEPR (Centre for Economic Policy Research) en de Europese Commissie maken zich niet druk om de gevolgen van TTIP voor ons milieu en klimaat. Toch zal dit verdrag het gebruik van vuile energie stimuleren en wordt het moeilijker om praktijken die ons klimaat bedreigen aan banden te leggen. Het doel van TTIP is om productie, handel en consumptie te stimuleren. Als gevolg hiervan nemen ook het gebruik van natuurlijke hulpbronnen, CO2-uitstoot en vervuiling toe. De Europese Commissie stelt in haar eigen studie dan ook vast dat de verwachte extra handel onvermijdelijk een negatief effect zal hebben op het milieu en een gevaar is voor de biodiversiteit. Volgens het CEPR en de Commissie zijn deze negatieve effecten bescheiden, omdat ze zouden worden gecompenseerd door een meer efficiënte productie - volgens het CEPR zal het opheffen van niet-tarifaire belemmeringen leiden tot een hogere efficiëntie. Het CEPR en de Commissie geven geen verdere onderbouwing van deze claim. In haar bijna 120 pagina’s tellende rapport wijdt het CEPR nog geen twee pagina’s aan de te verwachte gevolgen van TTIP voor de wereldwijde uitstoot van CO2 en het gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Het klimaat staat duidelijk niet hoog op de agenda. Maar het staat vast dat TTIP klimaatverandering zal verergeren: meer handel gaat gepaard met meer productie en transport, en dus meer uitstoot. Dit gaat in tegen de EU-klimaatdoelstellingen om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen.

ISDS

Het beschermen van het milieu en het tegengaan van klimaatverandering wordt bovendien moeilijker als er een ISDS-clausule wordt opgenomen in TTIP (zie claim 5). Door een dergelijke clausule zullen overheden – in zowel de EU als de VS – beperkt worden in het opstellen van regelgeving die bedoeld is om het milieu, klimaat en burgers te beschermen.² Wanneer bedrijven van mening zijn dat bepaalde regelgeving hun winstmogelijkheden beperkt kunnen overheden geconfronteerd worden met immense schadeclaims. Met als gevolg dat overheden terughoudend worden in het invoeren van dergelijke regels om schadeclaims te voorkomen (regulatory chill). Zo diende het Zweedse Vattenfall een claim van € 3,7 miljard in bij de Duitse overheid vanwege het uitfaseren van kernenergie na de Fukushima kernramp. Het Amerikaanse Lone Pine eist op basis van het vrijhandelsverdrag NAFTA US$ 250 miljoen schadevergoeding van de Canadese overheid vanwege een op milieugronden ingesteld moratorium op schaliegas. En ISDS in TTIP zou het voor het Amerikaanse ExxonMobil mogelijk maken een schadeclaim te eisen van de Nederlandse overheid wanneer deze de gaskraan in Groningen een stukje dichtdraait om de aardbevingen daar te beperken. Exxon is voor 50 procent eigenaar van de NAM, het bedrijf dat aardgas wint uit het Groningen-gasveld.

Energie

Het TTIP-verdrag is een nieuwe stimulans voor de trans-Atlantische handel in fossiele brandstoffen. Omdat Europa voor haar energiezekerheid interesse heeft in het importeren van energie uit de VS, zet de EU in op het opnemen van een energiehoofdstuk in TTIP. De VS hanteert beperkingen voor de export van olie en gas, maar deze worden opgeheven voor landen waarmee de VS een vrijhandelsakkoord heeft. TTIP zou ervoor moeten zorgen dat fossiele brandstoffen vrij naar Europa kunnen worden geëxporteerd. Door de export van gas en olie naar Europa zullen Amerikaanse energiebedrijven gestimuleerd worden om de ontginning van onconventionele brandstoffen, zoals schaliegas en teerzandolie (zie box), uit te breiden. Terwijl klimaatwetenschappers waarschuwen dat deze onconventionele brandstoffen juist onder de grond moeten blijven om catastrofale klimaatverandering te voorkomen. Volgens critici promoot TTIP (en het CETA-verdrag met Canada) dan ook een niet-duurzaam energiemodel, dat zwaar afhankelijk is van fossiele brandstoffen, mijnbouw en transport: 'Dit verdrag verwoest elke ambitie om klimaatverandering te beperken'.   Deze publicatie kwam tot stand door de samenwerking tussen de journalisten Sophia Beunder, Bas van Beek en Jilles Mast van Platform Authentieke Journalistiek (PAJ), Roos van Os van Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) en Hilde van der Pas van het Transnational Institute (TNI) en Roeline Knottnerus (SOMO/TNI). Illustraties: Milo.   1 Bron: CEPR (2013). Reducing Transatlantic Barriers to Trade and Investment – An Economic Assessment, p. VII. 2  Zie ook: European Parliament (2013). Legal Implications of TTIP for the Acquis Communautaire in ENVI Relevant Sectors, p. 6. ‘If TTIP contains broadly worded investment protection clauses, [ISDS] could hamper the EU and Member States in efforts to establish regulations seeking to protect their citizens or the environment.’