
Colijn-retoriek
In de retoriek over het begrotingsbeleid is het jaren-dertig defaitisme van onze vroegere premier Hendrikus Colijn weer helemaal terug.
Economische debatten worden niet beslist door argumentatie of bewijsvoering. Zoveel hebben de afgelopen jaren wel uitgewezen. Het intellectueel fundament onder de bezuinigingspolitiek is al lang en breed afgebrokkeld, maar vrolijk stampt men door in het macabere metrum van de besparingsmars. Wat de bezuinigingscoalitie nu nog rest is slechts retoriek, de kracht van woorden. En opmerkelijk genoeg is dit vaak dezelfde schuld-en-boete-retoriek die in de verguisde jaren dertig werd gebezigd.
De regeringen-Colijn (1933-1939) zagen het als ‘onafwijsbaar noodzakelijk’ om de overheidsuitgaven te saneren. De toenmalige premier en ARP-politicus Hendrikus Colijn was een man van geïnspireerd besparingsproza, met in zijn betogen niet het onsmakelijke optimisme van een tweedehands autoverkoper, maar een diep calvinistische zwaarmoedigheid.
[Lees ook op Follow the Money: 'De wederopstanding van Colijn']
Toen Colijn in de miljoenennota van 1935 een nieuw pakket van uitkeringsverlagende, salariskortende en belastingverhogende maatregelen uit de doeken deed, vroeg hij Nederlanders om toch vooral te berusten in hun lot. ‘De tegenspoed die alle volken te dragen hebben, en waarvan het Nederlandsche volk ditmaal zijn deel ruim heeft gedragen, zal met dat geduld, met die bezonnenheid en met dat zelfvertrouwen moeten worden aanvaard, die datzelfde volk in vroegere generaties onder nog heel wat ernstiger omstandigheden heeft getoond te bezitten.’
'De puurste vorm van jaren-dertigdefaitisme is te vinden in de retoriek van het voldongen feit'In het colijnistische geloof dat pijn op de een of andere manier economisch heilzaam moet zijn, is weinig verandering gekomen. ‘Neem de crisis op de kin’, zo suggereerde NRC Handelsblad in een hoofdredactioneel commentaar. ‘Een crisis valt te ontwijken’, zo gaf de krant toe. ‘Maar dan wacht altijd de volgende klap.’ Hoe? Waarom? Wanneer? Deze vragen werden niet beantwoord. Maar gewichtig klonk het wel. Zoals elke economische verhandeling betaamt, werd een moeizaam dilemma tussen twee pijnlijke alternatieven geschetst. De puurste vorm van jaren-dertigdefaitisme is te vinden in de retoriek van het voldongen feit. ‘De Nederlandse economie heeft in de jaren negentig op de pof geleefd’, zo constateerde Xander van Uffelen, chef economie van de Volkskrant, onlangs. ‘Een simpele uitweg uit deze neergang is eigenlijk onhaalbaar.’ Goede tijden kunnen niet duren, zuur moet volgen op zoet. Periodiek moeten er honderdduizenden mensen baanloos worden. Bij de verkiezingen vorig jaar stelde Van Uffelen daarom al dat er maar beter niet gediscussieerd kan worden over de vraag ‘of’, maar enkel ‘waarop’ bezuinigd moet worden. Ook Van Uffelen werkt in de retorische traditie van Colijn. ‘Maar al te lang is van sommigen zijden gesproken van een voorbijgaande crisis en veel te weinig is gerealiseerd dat men rekening moet houden met het neerploffen op een veel lager stabilisatie-vlak’, zei Colijn in 1934. ‘Hoe eerder men zich realiseert, dat men weer op eigen beenen moet staan, hoe beter het voor ons volk en zeker voor ons volkskarakter zal zijn.’ Dat er pijnloze oplossingen waren, ontkende Colijn.
5 Bijdragen
Pie?!
Bob Lagaaij
Douwe
martn
de crises uitzitten schuiven de schuld voor alles ook nog eens onze kant op.Ik begrijp niet wat er met de mensen aan de hand is dat dit kan,dat ze er mee wegkomen.
Roeptoeter
Nog even wachten en het bekende "fietsplaatje"kunnen we weer op ons rijwiel schroeven voor Rutten en Samsom die het "eerlijke verhaal" vertellen.
Dat alles om het nauwelijks belasting betalende internationale grootbedrijf en de Oost en Zuid-Europese oplichterij te laten voortwoekeren over gans Europa.
Leuk land hebben we toch,dat dan weer wel.