
Gaat het echt beter met ons wanneer de economie groeit? Lees meer
'De economie groeit, dus het gaat goed met Nederland.' Dit soort uitspraken hoor je vast wel eens voorbij komen. Maar klopt dat wel? Waar praten we nu eigenlijk over als we het over de economie hebben?
Economie is een sociale wetenschap – het gaat over mensen en hun interactie. In veel economische discussies is deze menselijke factor alleen ver te zoeken en wordt er vooral gegoocheld met cijfertjes. Economie wordt zo een onnavolgbaar onderwerp voor iedereen die niet van wiskunde houdt; en daar lijdt het maatschappelijk debat onder. Economische argumenten worden regelmatig op dogmatische wijze ingezet om politieke besluiten te legitimeren – zonder aandacht te schenken aan de sociale implicaties. De economische leer vormt zo de perfecte sluier voor machtsmisbruik.
Het geloof in 'economische groei' heeft daarmee veel weg van een religie: in de veronderstelling dat het goed voor ons is – maar zonder echt te begrijpen waarom – lopen we als makke lammetjes achter de predikers van de economische waarheid aan. In het dossier 'De economische religie' ontkrachten we economische mythes en belichten we het maatschappelijke aspect achter de cijfertjes.
Polmans onvermogen om Unilever te verduurzamen is een maatschappelijk probleem
Podcast | Geen subsidies voor bedrijven, maar een betaalde baan voor iedereen
Geen subsidies voor bedrijven, maar een betaalde baan voor iedereen
Wat er écht gebeurt als een wereldwijde crisis ons raakt
Joseph Stiglitz: ‘We hebben luid protest nodig tegen de stille invloed van het grote geld’
OESO zet revolutionaire stap en wil geen pleisters meer plakken
Blind afbouwen van de staatsschuld? Investeer liever in de samenleving
De economische statistiek wordt van binnenuit aangevreten
We zijn verslaafd aan goedkoop geld, maar doen er te weinig mee
Een decennium crisis: we hebben niets geleerd
© CC0 (Publiek domein)
Waarom ik zo’n hekel heb aan inflatie
Na een lange afwezigheid, is een oude bekende terug in de economie en op de financiële markten. En waar veel economen haar juichend verwelkomen, vind ik het juist géén goed nieuws. Waar ik het over heb? Inflatie.
Toen Amerikaanse statistici begin februari bekend maakten dat de lonen in de VS bijna 3 procent hoger liggen dan een jaar eerder, de snelste stijging in jaren, duikelden de aandelenkoersen en spoten de rentes omhoog. De reden: inflatie, het monster dat zich voedt door de waarde van het geld op te eten, is terug.
Hogere lonen betekent hogere productiekosten voor bedrijven; die berekenen de extra kosten doorgaans door aan de consument. Doen veel bedrijven dat, dan hebben we stijgende inflatie te pakken. Stijgende inflatie betekent dat de centrale banken óf hun rentes moeten verhogen, óf hun monetaire beleid minder ruim moeten maken.
Maar juist dát beleid, waarbij een enorme hoeveelheid geld in het financiële systeem wordt gepompt, is een belangrijke motor geweest achter de stijging van de aandelenkoersen afgelopen jaren. Als dat stopt, vinden beleggers dat geen goed nieuws.
Inflatie is de enige belasting die zonder wet kan worden ingevoerd
Sinds de centrale banken hun rentes naar 0 procent hebben verlaagd en gelddrukmachines op volle toeren lieten draaien, maak ik me zorgen over de inflatoire gevolgen daarvan in de toekomst. Wat ik echter zwaar heb onderschat: de grote vertraging waarmee die gevolgen kunnen optreden.
Verborgen belasting
Waarom heb je zo’n hekel aan inflatie? Die vraag is me de afgelopen jaren heel vaak gesteld. Ik vertel dan dat ik er een hekel aan heb omdat ik opgegroeid ben in voormalig Joegoslavië en aan den lijve ondervonden heb wat hoge inflatie met een economie én een maatschappij doet. Daar was sprake van écht hoge inflatie (en later zelfs van hyperinflatie): uiteraard heel wat anders dan wat we in de eurozone meemaken. Ik verwachtte ook nooit dat er hier van die Joegoslavische toestanden zouden ontstaan.
Wat ik daarbij echter altijd in mijn achterhoofd hield, was dat men destijds in Joegoslavië ook niet uit was op hoge inflatie. Men dacht oprecht dat ongedekt geld drukken, op grote schaal en voor een lange periode, dé oplossing was voor alle economische problemen van het land. Ik hoor velen in de eurozone dat ook roepen.
Ook heb ik een hekel aan inflatie omdat het een verborgen belasting is. Het is de enige belasting die zonder een wet aan te nemen kan worden ingevoerd. En het is ook meteen een hele nare belasting: het raakt de spaarder en de gepensioneerde hard, terwijl het degenen met hoge schulden, zoals overheden met een roekeloos beleid, juist beloont.
Het streven naar structurele inflatie heeft niets te maken met het streven naar duurzame, houdbare economische groei
Die spaarder en die gepensioneerde, die vormen samen een hele grote groep die we ook wel de middenklasse noemen. Een sterke middenklasse is de lijm die een maatschappij bij elkaar houdt: ze zorgt voor politieke, economische en maatschappelijke stabiliteit. Verzwak de middenklasse en je kunt instabiliteit op die fronten verwachten, met alle gevolgen vandien. Om een, helaas zeer actueel, voorbeeld te geven: bij stijgende inflatie merkt de middenklasse meestal maar weinig van stijgende lonen. Die worden namelijk voor een groot deel opgesoupeerd door die inflatie.
Schuldgedreven economie
Ik heb ook een hekel aan inflatie omdat het dé manier is om onze door schulden gedreven economieën drijvende te houden. Economische groei die drijft op steeds hogere schulden, kan niet blijven bestaan als er geen inflatie is die de waarde van de schulden verlaagt. Maar het streven naar structurele inflatie heeft niets te maken met het streven naar duurzame, houdbare economische groei.
Structurele inflatie maakt het voor velen in onze maatschappij ook onmogelijk om een deel van in de afgelopen decennia vergaarde welvaart in te ruilen voor meer welzijn. Het verschil tussen die twee, kort door de bocht: vrije tijd en genieten van het leven verhoogt ons welzijn, maar wordt niet meegeteld in de welvaart.
Nu we in het westen zo welvarend zijn, zou het niet meer dan logisch zijn een deel daarvan in te ruilen voor iets dat schaars is, zoals vrije tijd. Denk bijvoorbeeld aan het meer tijd doorbrengen met kinderen. Structurele inflatie betekent echter dat de maandelijkse rekeningen elk jaar hoger worden. Dat belet velen minder te gaan werken. Anders gesteld: aanhoudende prijsstijgingen maken het verleggen van de focus van welvaart naar meer welzijn zeer lastig, zo niet onmogelijk.
Stijgende prijzen zijn allesbehalve een natuurlijk fenomeen
Stijgende prijzen zijn overigens allesbehalve een natuurlijk fenomeen. Als liefhebber van monetaire historie heb ik geleerd dat onzin is om inflatie te beschouwen als een soort natuurverschijnsel: sinds het jaar 0 wisselden perioden van stijgende en dalende prijzen zich keurig af. Structurele inflatie is pas sinds enkele decennia een ‘natuurlijk fenomeen’. Het is geen toeval dat dit praktisch samenvalt met een periode van door schuld gedreven gedreven economische groei.
Duurzaamheid en houdbaarheid zijn dé buzzwoorden tegenwoordig. Veel mensen willen een betere balans tussen hun werk en privéleven. Het is bizar als je je dan realiseert dat zich in de kern van onze economie instellingen bevinden die als enige taak (!) hebben om ervoor zorgen dat de prijzen elk jaar stijgen.
Even bizar: die taak hebben ze gekregen van politici, dezelfde groep die zegt voor de middenklasse op te komen en – o ironie – met allerlei voorstellen komt om die balans tussen werk en vrije tijd te verbeteren. Met andere woorden: het streven naar inflatie komt doorgaans van lieden die er zelf nagenoeg geen last van hebben.
In opstand komen tegen de euro of de EU? Als we ergens tegen in opstand moeten komen, dan is het in mijn ogen dan tegen deze onnatuurlijke neiging om alles elk jaar tegen elke prijs duurder te maken.
112 Bijdragen
Peter Faasse 4
Ik volg je artikelen steeds met veel belangstelling.
Ter verdere onderbouwing van de werking van de geldmarkt diene misschien het boek "Economie" van Rudolf Steiner.
Marla Singer 7
Matthijs 11
Marla Singerhttps://www.ecb.europa.eu/press/pr/date/2017/html/pr170216.en.html
Vervolgens zal het naar de overheden van de betreffende landen gaan. De verdeelsleutel over de Eurozone landen weet ik niet, maar zal afhangen van de grootte en aandeel economie.
Zie ook deze pagina waar het uitgelegd wordt:
https://www.ecb.europa.eu/explainers/tell-me-more/html/ecb_profits.en.html
Hans 127 5
MatthijsMatthijs 11
Hans 127Wim Verver 5
Marla SingerMatthijs 11
Wim VerverMarla Singer 7
MatthijsMatthijs 11
Marla SingerAls de ECB winst maakt gaat het geld naar de nationale centrale banken en vervolgens naar de nationale overheden. Dat is toch een eenvoudig en duidelijk antwoord op je vraag?
Ik zie echt niet hoe het verhaal van Wim over rente (voorzover het al ergens op slaat...) hier relevant is.
Wim Verver 5
MatthijsMatthijs 11
Wim VerverB) Doelstelling van centrale banken is (dus desondanks die situatie zoals hierboven beschreven) de economie en inflatie te doen groeien/stijgen.
Wim Verver 5
MatthijsIn de US groeit de economie al lang zonder noemenswaardige rente verhoging door de FED. Toch wil men rente verhogen maar de FED weet dat dit nadelen geeft en is voorzichtig. Het zal alle groei weer teniet doen. De banken en beleggers zijn al vooruitgelopen op toekomende rente verhogingen. Daarom lopen de beursindexen totaal uit de pas met de rente. Dit heeft nu een rem gezet op de beurshandel. Ook hier in Nederland. Een goede zaak want de reële economie heeft altijd zwaar te lijden van de speculatie gerelateerde beurshandel. "Dus
de economie en inflatie te doen groeien/stijgen." is hiermee in tegenspraak.
Matthijs 11
Wim VerverWim Verver 5
MatthijsLoongroei sinds de recessie is bloedarm en het arbeidsaandeel van het bedrijfsinkomen is is nog steed niet waar het moet zijn. "Any worry about inflation on the horizon is mostly speculative" Het verhogen van de rente in de US zoals breed verwacht zal een rem zetten op de loongroei. en daarmee ook op groei van de economie. Dat is heus niet alleen mijn mening.
thebluephantom 6
Wim VerverWim Verver 5
thebluephantomthebluephantom 6
Wim Ververwas niet de atlantic
Wim Verver 5
thebluephantomFerry de Boer 7
Maar ik denk dat er genoeg is dat de middenklasse zelf kan doen om zich hier enigszins aan te onttrekken. Mijn eigen ervaring is dat pas toen ik 32 uur ging werken ik de ruimte voelde om mijzelf verder te ontplooien richting meer onafhankelijkheid. Nou heeft niet iedereen de mogelijkheden die ik heb. Maar veel mensen zitten zo tot over hun oren in die ratrace dat ze zich volgens mij gewonnen geven of het simpelweg wel prima vinden.
Berend Pijlman 13
Ferry de BoerSystematische vraagstukken moet je niet oplossen op individueel niveau. Er zijn altijd voorbeelden waar het systeem verslagen wordt. Afgevraagd moet worden waarom het systeem verslagen moet worden. Waarom werkt het systeem niet in het voordeel van de lagere en middenklassen? Ze zijn toch in de meerderheid? Of leven we wellicht niet in zo'n vrije democratie als we denken en heeft de vrije markt veel van onze democratie overgenomen waardoor bezit belangrijker is geworden in de machtsverdeling? Retorisch inderdaad...
thebluephantom 6
Berend Pijlman[Verwijderd]
thebluephantomthebluephantom 6
[Verwijderd]MaartenH 10
Berend PijlmanJan 568
Berend PijlmanFerry de Boer 7
Berend PijlmanVraagstukken over het systeem moeten zeker gesteld worden, dat hoor je mij ook nergens zeggen. Dat het niet eerlijk verdeeld is is evident. Maar mensen mogen ook hun eigen verantwoordelijkheid nemen en zich afvragen in wat hun eigen rol is in dit systeem. Als je jezelf onderdompelt in de schuld en consumeert bij het leven en je je vervolgens als tweeverdieners je het schompes moet werken dan heb je dit ook over jezelf afgeroepen.
Co Pater 7
Ferry de BoerKan je nagaan hoe de onderklasse er voor staat.
The system is broken: Bob Dylan
Matthijs 11
Verder zitten er zeker twee kanten aan inflatie. Voor het "wegeroderen" van de hoge schulden nivo's is het gunstig. Voor spaargelden is het ongunstig.
Over de relatie tussen QE en inflatie: veel economen waren of zijn nog als de dood voor inflatie effecten, maar die angst is zwaar overdreven. Zie bijv
https://www.pragcap.com/no-the-inflation-from-qe-is-not-inevitable/
Bewoordingen als "gelddrukmachines op volle toeren" zijn mijn insziens daarom niet helemaal juist of misleidend. Zie voor uitstekende uitleg voor alles rond QE
https://www.pragcap.com/understanding-quantitative-easing/
SX de Jong
MatthijsApekool 5
MatthijsInflatie is alleen noodzakelijk om parasieten in leven te houden zoals een (te grote) overheid en de financiële sector.
Een andere grote parasiet is het hele systeem van copyrights en patenten, de daar gehanteerde termijnen passen op geen enkele wijze meer in de huidige maatschappij en dienen hun oorspronkelijke doel daarmee niet meer.
Matthijs 11
Apekoolhttps://krugman.blogs.nytimes.com/2010/08/02/why-is-deflation-bad/
“There are actually three different reasons to worry about deflation, two on the demand side and one on the supply side.
So first of all: when people expect falling prices, they become less willing to spend, and in particular less willing to borrow. After all, when prices are falling, just sitting on cash becomes an investment with a positive real yield – Japanese bank deposits are a really good deal compared with those in America — and anyone considering borrowing, even for a productive investment, has to take account of the fact that the loan will have to repaid in dollars that are worth more than the dollars you borrowed. If the economy is doing well, all this can be offset by just keeping interest rates low; but if the economy isn’t doing well, even a zero rate may not be low enough to achieve full employment.
And when that happens, the economy may stay depressed because people expect deflation, and deflation may continue because the economy remains depressed. That’s the deflationary trap we keep worrying about.
A second effect: even aside from expectations of future deflation, falling prices worsen the position of debtors, by increasing the real burden of their debts. Now, you might think this is a zero-sum affair, since creditors experience a corresponding gain. But as Irving Fisher pointed out long ago (pdf), debtors are likely to be forced to cut their spending when their debt burden rises, while creditors aren’t likely to increase their spending by the same amount. So deflation exerts a depressing effect on spending by raising debt burdens – which, as Fisher also points out, can lead to another kind of vicious circle, in which depressed spending because of rising real debt leads to further deflation.
thebluephantom 6
MatthijsMatthijs 11
ApekoolRoland Horvath 7
MatthijsDe ondernemingen houden van een geringe inflatie van bijvoorbeeld 2% want dat vergroot de -nominale- productie met 2% zonder dat daar iets moet voor gedaan worden. En zo wordt geprofiteerd van al degenen die hun prijzen niet aangepast hebben zoals veelal de lonen.
Bovendien worden schulden goedkoper.
Arjan 7
Roland HorvathVoor het overige hebben we helemaal geen ervaring met deflatie gehad tijdens deze crisis. De ECB kreeg weliswaar met haar beleid amper de inflatie stijgende, maar het effect kan wel degelijk geweest zijn dat forse deflatie is voorkomen.
Daarnaast denk ik dat mensen niet goed de effecten van deflatie begrijpen. De situatie is niet dat mensen aankopen uitstellen omdat ze dezelfde producten volgend jaar goedkoper kunnen aanschaffen (wat een rationele benadering is), maar dat ze de aankopen uitstellen omdat ze veel onzekerder zijn over de toekomst, zoals zekerheid over hun baan, en over de hoogte van hun toekomstig inkomen. Lange periodes van deflatie leiden uiteindelijk tot de situatie dat de werkloosheid stijgt en dat lonen neerwaarts worden aangepast. Dat zijn sneeuwbal effecten die heel moeilijk zijn om te keren. Zeker in een arbeidsmarkt die flexibiliseert en waar de koopkracht van de middenklasse al onder druk stond.
We zijn beter af met inflatie, maar niet ten koste van elke prijs.
Uiteindelijk is het vraagstuk niet of inflatie goed of slecht is, maar of de kosten van inflatie op de juiste manier in het systeem worden verrekend door deelnemende actoren.
thebluephantom 6
ArjanNico Janssen 7
Roland HorvathHans 127 5
Nico JanssenIn de praktijk kopen mensen wanneer ze nodig (denken te) hebben, en maar zeer weinigen hebben de discipline, laat staan de behoefte, om aankopen uit te stellen...
Verder wat Roland Horvath zegt ....
thebluephantom 6
Hans 127Wim Verver 5
MatthijsStopt de QE dan is nog steeds niet de inzakkende vraag voorkomen. Dat kan alsnog een beurscrash gaan veroorzaken. Ben nog meer benieuwd waar nu de rekening zit van de z.g. OMT ten gevolge van de QE
David Smeets 1
thebluephantom 6
David Smeetsnick 4
thebluephantomNog steeds wordt er zeer veel om niet geproduceerd.
Deze gratis productie wordt nooit meegenomen in de cijfers.
thebluephantom 6
nickErnest Jacobs 6
thebluephantomthebluephantom 6
Ernest Jacobswerk met zekerheid, waar is dat nog? echt nergens
vakbonden, veel gedaan maar ik weet het nu niet, erfenis van lubbers was loonmatiging, zij gaan daar ook in mee, dus ...
Ernest Jacobs 6
thebluephantomIn dat werk, kassa's bedienen en vakken vullen, zullen weinig of geen ZZP - ers werkzaam zijn. Dat zijn vaak toch wel mensen met een hogere opleiding of een vak. Daarom is het belangrijk dat die mensen niet worden uitgespeeld of bedreigd met vervanging door flexwerkers. En daar is een vakbond of een OR dan weer goed voor.
thebluephantom 6
Ernest JacobsErnest Jacobs 6
thebluephantomEn de betere kant van ZZP is prima, daar is weinig mis mee.
Berend Pijlman 13
"En het is ook meteen een hele (sic) nare belasting: het raakt de spaarder en de gepensioneerde hard, terwijl het degenen met hoge schulden, zoals overheden met een roekeloos beleid, juist beloont."
Waarom hier naar overheden wordt gewezen is mij een raadsel. Komt waarschijnlijk door de verkeerde veronderstelling van wat geld is. Degenen die worden beloond zijn rent seekers. Mensen met veel geld die niets produceren. Zoals Edin terecht stelt zullen arbeiders door inflatie niet meer geld overhouden om hun schulden af te betalen vanwege de gestegen prijzen. Wanneer schulden niet worden afbetaald kunnen de parasieten van deze samenleving het onderpand van de lening tegen afbreukprijzen overnemen.
En zeker, dit beleid werkt via de politici die zich hebben laten leiden door het liberale en later neoliberale verhaal.
"Als liefhebber van monetaire historie heb ik geleerd dat (het) onzin is om inflatie te beschouwen als een soort natuurverschijnsel: sinds het jaar 0 wisselden perioden van stijgende en dalende prijzen zich keurig af. Structurele inflatie is pas sinds enkele decennia een ‘natuurlijk fenomeen’. Het is geen toeval dat dit praktisch samenvalt met een periode van door schuld gedreven (...) economische groei."
Het valt vooral samen met de komst van private centrale banken en privaat fiatgeld. Met het verhaal van de 'onzichtbare hand' en bedrijven die het best kunnen bepalen wie, wanneer en hoe veel geld nodig heeft.
En ik pleit niet voor Joegoslavisch monetair beleid. Wanneer de staat de enige is die geld maakt (geprezen zijn die tijden) en er treedt inflatie op dan weet je dat de geldhoeveelheid te groot is voor de economie. Dan kan de overheid twee dingen doen. Minder uitgeven als er sprake is van overspanning op de arbeidsmarkt of meer belasting heffen als er nog wel sprake is van werkloosheid.
nick 4
Berend PijlmanJe opmerking: "Komt waarschijnlijk door de verkeerde veronderstelling van wat geld is", doet mij wel verzuchten te mogen vernemen (van wie dan ook) wat geld is.
Niko Roorda is ernstig op zoek, maar of zijn antwoord het laatste woord zal zijn, moet nog blijken.
Berend Pijlman 13
nickImmers als een goed een ander goed koopt dan hebben we het over ruilhandel. En geld is juist hetgeen dat in de plaats komt van ruilhandel. Goud en alle vormen van geld wat gebaseerd is op onderpand is een afgeleide van ruilhandel.
Als we het zover met elkaar eens zijn dan volgt hieruit dat geld altijd ontstaat als schuld. Er staat niet meer achter geld dan een afspraak dat het geld weer ingenomen wordt en daarmee de schuld wordt vereffend.
Geld is dus schuld. Minsky vertelt dan ook: "Iedereen kan geld creëren, het probleem is om het geaccepteerd te krijgen." Wat hierbij lastig is, is dat degene die de schuld uitgeeft bereid en bij machte moet zijn om het schuldbewijs terug te nemen. Als er geen manier is om de schuld te vereffenen dan is er sprake van een default. Bij de creatie van geld is er dus altijd een risico op default juist omdat er geen goed achter het geld staat. Staat er wel een goed achter dan is het immers geen geld. Als we dus algemeen geaccepteerd geld willen dan moet er gezocht worden naar een kredietverlener die altijd bereid is om de schuld te vereffenen.
Dat kan echter niemand vanwege sterfelijkheid of kans op faillisement etc. Dat is echter op één vreemde eend in de economie na: de staat. Omdat de staat het recht heeft om belastingen te innen hebben ze ook altijd een mogelijkheid om hun schuldbewijzen in te nemen en daarmee de schuld te vereffenen. Een staat die zijn eigen geld creëert kan tevens niet failliet. Het drukt gewoon het geld dat het nodig heeft bij (de economie kan overigens wel kapot maar blijkt onder dit geldsysteem vrijwel nooit voor te komen). Een situatie waarin de staat zijn schuldpapier niet meer inneemt (default) kan dus ook niet optreden. De enige die zo betrouwbaar is als de bank is de staat en niet de bank. Dat geld toch door banken wordt gemaakt is vanwege een groot rookgordijn.
Co Pater 7
Berend Pijlmansterker nog ruilhandel heeft maar heel summier plaats gevonden.
Als je dit beseft dan krijgt het idee dat we van geld en economie hebben een heel nieuw perspectief
nick 4
Berend PijlmanIn een elders door mij geopperde definitie:
"Onder voorbehoud van uitgifte door een daartoe gemachtigde instelling,
is geld
het algemeen erkende en uit dien hoofde het algemeen gebruikte, uitsluitend op gebruikersvertrouwen berustende
middel......enz" rep ik van een 'daartoe gemachtigde instelling'.
In een democratische rechtsstaat, zoals de onze, zou je kunnen zeggen dat wij, de bevolking, de soeverein zijn die zo'n instelling laten bestaan. Onze dienaar, de overheid, laat het werk over aan DNB c.s.
Geld is dus schuld, zeg je. Dat beaam ik. Het volgende idee is misschien waard nader bekeken te worden: Een schuld is kwijt te schelden (Door niemand te ontkennen. Voor zeer velen een ongewenste uitkomst.) Een schuld aan je zelf is gemakkelijk(er) kwijt te schelden.
"Als we dus algemeen geaccepteerd geld willen dan moet er gezocht worden naar een kredietverlener die altijd bereid is om de schuld te vereffenen", zeg je...........
....of 'een die bereid is de schuld kwijt te schelden' maak ik daarvan.
" Er staat niet meer achter geld dan een afspraak dat het geld weer ingenomen wordt en daarmee de schuld wordt vereffend." Ook hier kan ik in meegaan, maar blijf ik zitten met het verlies van kapitaal, van vermogen, bij het terugnemen van het schuldbewijs.
Het geld lost in het niets op (zoals het eerder uit het niets is geschapen).
Berend Pijlman 13
nickIn een economie met alleen overheidsgeld is het geld dat in omloop is precies evenveel als de overheidsschuld. Een overheidsschuld is dus ook niet negatief en ook niet problematisch (de overheid hoeft namelijk geen rente te betalen over schulden van de maatschappij aan de maatschappij en geen faillissementsrisico). De geldhoeveelheid is wel heel bepalend voor de economie en er kan dus zeker niet tot het oneindige geld bijgedrukt worden (zonder dat dit tot een volksopstand leidt). Hoe overheidsfinanciën dan werken wordt hier goed uitgelegd: https://youtu.be/g6rlprwQB5E
Co Pater 7
Berend PijlmanAnton Van de Haar 8
“… dat de lonen in de VS bijna 3 procent hoger liggen dan een jaar eerder, de snelste stijging in jaren, duikelden de aandelenkoersen en spoten de rentes omhoog. De reden: inflatie, het monster dat zich voedt door de waarde van het geld op te eten, is terug.”
Om verderop in het stukje helemaal los te gaan:
“Ook heb ik een hekel aan inflatie omdat het een verborgen belasting is. [..] En het is ook meteen een hele nare belasting: het raakt de spaarder en de gepensioneerde hard, terwijl het degenen met hoge schulden, zoals overheden met een roekeloos beleid, juist beloont.”
Jaja, onze grote, slechte overheid die haar geliefde inflatie-wapen weer eens inzet om de kleine man uit te knijpen.
Uitstekend, zou ik zeggen, dat die lonen eens een keertje stijgen! Het betekent namelijk een stijging van de koopkracht van de gemiddelde burger, iets wat men in Amerika heel goed kan gebruiken. Bovendien betekent het meer ruimte voor loon-gedreven groei, hopelijk ten koste van schuld-gedreven groei.
Overigens betekent een stijging van de lonen niet noodzakelijk hogere looninflatie, want die wordt tevens bepaald door de ontwikkeling van de arbeidsproductiviteit. Beter gezegd, de looninflatie is gelijk aan de stijging van de loonkosten minus de stijging van de arbeidsproductiviteit.
En dan de feiten. De consumentenprijsinflatie in de VS (PCE-inflatie) lag eind 2017 op 1,7%. Dus nog onder het officieuze inflatiedoel van de FED van circa 2%. En de gemiddelde PCE-inflatie in de VS in de afgelopen 2 jaar lag op 1,2%, dus ruim onder dat doel.
Dus waar hebben we het over? Het is eerder een teken dat de VS weer een beetje in normaal economisch vaarwater terecht begint te komen.
Wim Verver 5
Anton Van de HaarAnton Van de Haar 8
Wim VerverMatthijs 11
Anton Van de HaarElmar Otter 6
Anton Van de HaarLoonstijgingen zorgt alleen voor inflatie indien deze loonstijgingen in de kostprijs worden meegenomen, wat niet altijd hoeft. In plaats hiervan kunnen de aandeelhouders ook een lagere marge op hun investeringen accepteren. Dit houdt in dat zij accepteren dat de winst lager is en dat zij een lagere dividenduitkering krijgen.
In dat geval wordt de loonstijging niet meegenomen in de kostprijs van het product of de dienst en treedt er geen inflatie door deze loonstijging op.
Nico Janssen 7
Anton Van de Haarthebluephantom 6
Nico Janssen[Verwijderd]
Roland Horvath 7
1. Een inflatie doelstelling van bijna 2% zoals in de VS en in de eurozone/ ECB is onzin. Die inflatie maakt duurzaam leven en produceren onmogelijk. Een inflatie van 2% verdubbelt de prijzen in 35 jaar, namelijk zeventig gedeeld door het rente -, het groei percentage, en in 350 jaar verdubbelen de prijzen dus tien keer en zijn ze 1.024 keer duurder dan. Dat kunnen we bezwaarlijk duurzaam noemen.
2. QE, geldcreatie van bvb. de ECB is er uitsluitend ten dienste van de financiële economie, van de beurs. Dat moet ophouden. De economie wordt gestimuleerd door een hogere koopkracht. En daarvoor moeten de 99% meer geld krijgen. Extreem conservatieve en neoliberale regeringen als Rutte3 in NL, Michel1 in BE en Merkel4 in DE zijn voor hongerlonen en armoede bij de 99%.
3. Niet de overheden creëren inflatie. Het zijn de ondernemingen vooral de -centrale- banken, met hun rente stijging, hun prijsstijgingen en hun exorbitante dividenden en - salarissen van Ceo's & Co die inflatoir werken. Het demoniseren van de overheid is neoliberaal en eigen aan de EU. Waar men een besparingen politiek voert om de overheden in geld moeilijkheden te brengen en hen zodoende te dwingen de Sociale Zekerheid SZ af te bouwen.
De overheid is de instantie die de neoliberale GMO, de Grote Multinationale Ondernemingen met hun inflatie van 2% en hun steeds maar meer ongelijke inkomsten verdeling tussen kapitaal en arbeid in toom moet houden.
Het kwalificeren van de overheden als roekeloos en schuld creërend is een verdachte aantijging. Als de overheid zo goed als de hele kredietverlening en de andere bankverrichtingen uitgezonderd aandelen in handen zou nemen, dan ging alles ook de prijscontrole veel meer geleidelijk en met minder inflatie.
hans van rheenen 7
Anton Van de Haar 8
hans van rheenenhans van rheenen 7
Anton Van de HaarAnton Van de Haar 8
hans van rheenenMaar dat neemt niet weg dat er op FTM nu en dan fraaie staaltjes onderzoeksnieuws worden gepubliceerd. Het probleem is denk ik dat goed onderzoekswerk veel tijd (=geld) geld kost, en dat FTM nu eenmaal niet zoveel geld heeft. Dus als je meer en beter onderzoekswerk wil, dan moet je vooral je abonnement niet opzeggen.
Daarnaast zijn er vaak goede reacties te lezen, met nuttige verwijzingen naar externe bronnen. De reactie van Matthijs zoals hierboven is daar een goed voorbeeld van.
hans van rheenen 7
Anton Van de Haarthebluephantom 6
Anton Van de HaarAnton Van de Haar 8
thebluephantomthebluephantom 6
Anton Van de Haarje vond dit artikel dus niets, of je vond dat ik een thesis over opinies verzuimde te geven?
nick 4
Hoge inflatie is uiterst verwerpelijk daarover is iedereen het wel eens.
Maar al gedurende jaren wordt een inflatie van tegen de 2% gepropageerd als zijnde het meest gewenste voor een economie.
Overheden zeggen in hun beleid dat ook na te streven.
Daargelaten dat mijn voorkeur uitgaat naar 0% inflatie, volkomen prijsstabiliteit, (maar ik geef toe niet te weten hoe dat te bewerkstelligen) zou ik het al wel een heel ding vinden de wijze waarop wij het inflatiecijfer berekenen eens tegen het licht te houden.
Prijzen van een mandje consumptiegoederen zijn nu bepalend.
Wat zit er precies in dat mandje?
Is het ook zaak de prijs van een goed als een woning (huizenprijs) erin mee te nemen?
Misschien blijkt dan wel dat wij eigenlijk een hoge inflatie hebben; de door iedereen als verwerpelijk geziene situatie.
nick 4
Wat is daar "helaas" aan?
Deugden de lonen überhaupt niet en is de stijging vervolgens niet iets wat daar verbetering in brengt?
Bart Klein Ikink 6
Als je geen inflatie wilt, kun je niet heen om negatieve rente, anders kan het systeem van schulden imploderen. Dat kan leiden tot een depressie zoals de jaren '30. Er is een overschot aan kapitaal en spaargelden, anders zou de rente niet zo laag kunnen zijn. Teveel sparen is niet goed.
De centrale banken hebben zoveel geld bijgedrukt omdat ze de rente niet op -2% of -3% kunnen zetten (omdat er contant geld is met 0% rente). Dus dan moet er maar inflatie komen om -2% of -3% te krijgen. Maar tot nu toe lukt het niet echt.
Berend Pijlman 13
Bart Klein IkinkDat bedrijven minder zouden gaan investeren omdat ze volgend jaar nog goedkopere machines zouden kunnen kopen is heel ver gezocht. Immers: meer bestedingen=>meer productie. Desondanks wel het verhaal van economen. Want economen gaan uit van volledige werkgelegenheid en dus zou er niet meer geproduceerd kunnen worden dus dan maar uitstellen van vervangende machines. Compleet losgeslagen van de realiteit.
Als economen zich daadwerkelijk als wetenschapper zouden opstellen zouden ze deflatie sowieso niet vrezen want een perfect experiment om hun theorieën te toetsen.
Bart Klein Ikink 6
Berend PijlmanMatthijs 11
Berend Pijlmanhttps://krugman.blogs.nytimes.com/2010/08/02/why-is-deflation-bad/
Berend Pijlman 13
MatthijsOverigens lange periodes van zowel inflatie als deflatie tonen aan dat er iets mis is met de economie. Gezonde economieën schommelen rond 0. En inderdaad hebben we heel lang inflatie maar we weten ook al lang dat onze economie stuk is.
Matthijs 11
Berend PijlmanLeningen zijn slechter te betalen omdat de waarde ervan toeneemt. Als lonen dalen terwijl je lening nog even hoog is betaal je meer.
Maar goed, er zijn voldoende historische voorbeelden die aantonen hoe desastreus deflatie kan zijn (grote depressie, meer recent Japan).
Berend Pijlman 13
MatthijsMaar de lonen dalen niet. Dat verzin je erbij omdat het verwacht wordt in modellen. Maar die modellen verwachten ook loonstijgingen bij inflatie die ook niet optreden.
De modellen kloppen dus niet want gaan altijd uit van volledige werkgelegenheid. Waar je je over moet verbazen is waarom er met werkloosheid toch inflatie optreedt. Dan is er iets mis in de economie. En dat klopt er zit namelijk en drain naar de financiële sector.
Matthijs 11
Berend PijlmanBerend Pijlman 13
MatthijsMatthijs 11
Berend PijlmanOver deflatie verhaal: let's agree to disagree. Ik zie gewoon genoeg historische voorbeelden van hoe desastreus deflatie uit kan pakken. En de mechanismen zijn voor mij logisch.
Voor jou is het kennelijk allemaal "kolder".
thebluephantom 6
MatthijsJan-Marten Spit 9
MatthijsTsja. Waarom een ziektekostenverzekering aanhouden als je volgend jaar niet ziek zal zijn.
Zo zijn er ook voldoende historische voorbeelden van een toekomst die zich anders ontvouwde dan verwacht.
Me dunkt dat mensen eerder kiezen voor nu goedkoop dan volgend jaar onbekend. Zo logisch vind ik je veronderstelling niet - maar toegegeven, mensen zijn ook niet zo logisch.
Matthijs 11
Jan-Marten SpitVerder is een goed voorbeeld Bitcoin: mensen betalen er nog maar nauwelijks mee, potten het alleen nog maar op omdat ze verwachten/hopen dat het in waarde stijgt.
Maar goed, natuurlijk zijn mensen niet super rationeel en ik zal niet beweren dat dit een ijzeren economische wet is. Wat mensen precies doen hangt helemaal af van allerlei omstandigheden. Een procentje deflatie (of omgekeerd inflatie) zal echt geen invloed hebben. Maar bij langdurige en/of sterkere deflatie zie ik de negatieve effecten wel.
Jan-Marten Spit 9
Matthijsmaar dat is weer een voorspelling - geen zekerheid. en die onzekerheid is inzake inflatie veel groter dan de onzekerheid van toekomstige prijs van zonnepanelen.
wetenschap hanteert een behoorlijke listige methode om dit soort disputen te slechten : je toetst de theorie aan de realiteit.
dus - is er empirische bewijs voor bestaan en invloed van de 'menselijke neiging' die je veronderstelt? kiezen mensen gemiddeld inderdaad eerder voor het uitstellen van aanschaf van producten bij reële verwachting dat in de toekomst die prijzen lager zullen zijn?
niet om flauw te doen maar uit oprechte interesse - ik probeer slechts te achterhalen in hoeverre gangbare economische theorieën op meer zijn gestoeld dan theorie. dat jij logisch nadenkt wil nog niet zeggen dat de gemiddelde mens dat ook doet :)
Co Pater 7
Jan-Marten Spitthebluephantom 6
Jan-Marten SpitAnton Van de Haar 8
Matthijswellicht heb je jezelf dan voor de gek gehouden (en ik mezelf ook trouwens), want wat je niet meerekent is het gederfde inkomen uit de elektriciteitsproductie van die panelen :)
Matthijs 11
Anton Van de HaarBerend Pijlman 13
MatthijsHarry ten Elzen 3
Zij vormen wel (meer en meer) een gevaarlijke buffer... om bijvoorbeeld oorlogen mee te financieren. Mogelijk is dat ook een achterliggend doel; WW3...
[Verwijderd]
Harry ten ElzenJan-Marten Spit 9
Harry ten Elzendit kan ik niet helemaal volgen. zonder QE zou het opbouwen van voldoende buffer in banken kapitaal moeten onttrekken uit andere bronnen dan de geldpers - wat de vraag naar en dus de waarde van geld zou doen toenemen. QE veroorzaakt dus zeker -relatieve- inflatie vergeleken met een beleid zonder QE - ongeacht of het vers gedrukte geld wordt 'geparkeerd'.
Wim Verver 5
"Wat ik echter zwaar heb onderschat: de grote vertraging waarmee die gevolgen kunnen optreden."
De inflatie is uitgebleven omdat de rente laag bleef en zolang dat blijft zal er ook geen inflatie optreden. Die lage rente is enkel bedoeld ter voorkoming van landelijke faillissementen. Dit is het bewijs dat inflatie ontstaat door het verhogen van de rente en niet door aantrekkende economie.
https://www.ft.com/content/4308af52-1635-11e8-9376-4a6390addb44
Wim Verver 5
Helaas is een verhelderend set grafieken niet direct te zien maar moet eerst ingeschreven worden bij de Financial Times.
Arjan 7
thebluephantom 6
ArjanHank.Rearden.4
Door inflatie wordt schuld verder minder waard, en aagezien 50% van de Nederlandse bevolking netto in de schulden zit, is inflatie welkom om niet tot levenslange schuldenaar te worden verdoemd.
BV AFAC
Chris Vuyk 6
MLK 4
En ik ben zeer benieuwd naar het boek van R.Steiner!
En breek me de bek niet open over onderzoeken, daar schijnt ook al een groot percentage een geschreven stuk te zijn gericht 'op de hand die de schrijver voedt!"
Ik zie hier personen die veel kennis van zaken hebben, maar wetenschappelijk zou ik economie niet willen noemen. Veel te veel gebaseerd op modellen die met vertrouwen en gevoel te maken hebben. En sommigen willen hier ook graag kennis uitdragen, wil nog niet zeggen dat het klopt.
Het gelijk van Edin komt nog wel, de schuldenbult moet een keer spatten, zo simpel is het.
Jan-Marten Spit 9
MLKhttps://www.theguardian.com/business/economics-blog/2013/nov/06/is-economics-a-science-robert-shiller
waarin auteur laat zien weinig van wetenschap te begrijpen, of doet alsof.
"...reproached the physics profession for being seduced by beautiful and elegant theories (notably string theory) rather than those that can be tested by experimentation."
er is geen fysicus die een onvoltooide zoektocht zoals de snaartheorie oplegt aan een samenleving alsof het waarheid betreft - in die zin gaat de vergelijking met economie sowieso al mank.
bovendien laat de snaartheorie zich juist -wel- beperken door experiment - het is geen exercitie in het vinden van mooie vergelijkingen zoal auteur het misleidend schetst, het is een exercitie in het vinden van betere en elegantere wiskunde die de huidige modellen naadlozer op elkaar moet laten aansluiten -terwijl- ze blijft kloppen met experiment.
Dat economen religie verkopen als waarheid is al erg genoeg, maar dat ze wetenschap valselijk defameren om de kloof met het eigen sjamanisme te duchten is typerend voor het gebrek aan wetenschappelijke moraal dat menig econoom zo eigen is.
thebluephantom 6
Jan-Marten SpitJan-Marten Spit 9
thebluephantomhet is de "Prijs van de Zweedse Rijksbank voor economie ter nagedachtenis aan Alfred Nobel", voor het eerst uitgereikt in 1969.
nobelprijzen zijn prijzen die zijn ingericht door en gefinancierd uit de nalatenschap van Alfred Nobel in de categorieën natuurkunde, scheikunde, geneeskunde, literatuur en vrede.
Nobelprijzen worden toegekend sinds 1901.
thebluephantom 6
Jan-Marten SpitJan-Marten Spit 9
thebluephantomCo Pater 7
MLKMLK 4
Co Pater