Donderdag 14 oktober maakte de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) bekend dat zorgbedrijf Compass GGZ onder verscherpt toezicht is gesteld. Vanwege een ‘hoog risico’ voor de kwaliteit en continuïteit van de zorg. Eigenaar Koos Föllings hield zich niet aan eerdere toezeggingen over het instellen van een raad van commissarissen.

Follow the Money en KRO-NCRV’s Pointer deden onderzoek naar Föllings en zijn instelling en ontdekten in april onder meer dat de jeugdzorgdirecteur zich jarenlang valselijk uitgaf voor psychotherapeut en in 2018 in de cel zat na een veroordeling voor stalking en bedreiging met ernstige mishandeling.

Later bleek dat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd zeker negentien meldingen over Compass had ontvangen – signalen waarin directeur Föllings werd beschuldigd van onder meer fraude en grensoverschrijdend gedrag tegenover cliënten en medewerkers. Eén van de cliënten die Föllings onder behandeling had overleed. Compass maakte daar geen melding van. 

Geen vertrouwen

In de toelichting op de ondertoezichtstelling zegt de Inspectie dat de huisaccountant van Compass geen oordeel kon geven over de betrouwbaarheid van de zorgadministratie in de jaren 2017 - 2020. Er heerst onzekerheid over de rechtmatigheid van gedeclareerde zorg. 

Daarnaast is er geen vertrouwen in de financiële stabiliteit: De Inspectie signaleerde ‘verwachte ontvangsten en uitgaven’ met een ‘hoog risico’.

Ze onderzocht ook een aantal patiëntendossiers – maar kreeg achteraf van Föllings te horen dat die door Compass bij nader inzien niet compleet waren aangeleverd. De Inspectie kon daarom naar eigen zeggen niet vaststellen of de kwaliteit en continuïteit van zorg zijn gewaarborgd. 

Jarenlang had Compass geen formele toezichthouders, constateert de Inspectie. In juni zegde Föllings toe om per direct een tijdelijke toezichtsraad in te stellen en die in oktober te vervangen door drie nieuwe, vaste toezichthouders. Die tijdelijke raad zou een contract hebben tot half oktober en bestond uit onder anderen de zojuist opgestapte Frank Moné, Föllings’ voormalig leidinggevende uit de tijd dat hij werkte als gevangenisdirecteur bij de Dienst Justitiële Inrichtingen.

Föllings zou aanvankelijk drie nieuwe toezichthouders bereid hebben gevonden om per 1 oktober te starten. Ze stelden daarvoor wel een aantal scherpe voorwaarden, zo blijkt uit het Inspectie-besluit. Zo eisten ze een positie in de stichting die de aandelen van Föllings’ holding in handen heeft, een door hen gekozen nieuwe bestuurder, en een accountantscontrole van de jaarrekening over 2021 in plaats van een -beoordeling. 

Föllings beloofde nieuwe toezichtshouders, maar die haakten af

Maar de drie beoogde nieuwe toezichthouders haakten in september af: ‘Op 7 september 2021 ontving de inspectie een e-mail van de beoogde RvC waarin zij meegenomen werd in een mailwisseling tussen hen en de bestuurder. In die mailwisseling wordt vermeld dat de bestuurder een andere koers wil varen. Daarop heeft de beoogde RvC aangegeven dat zij niet langer beschikbaar zijn voor de functie.’ 

Daarmee lijkt een vaste toezichtsraad voorlopig van de baan. Föllings stelde de Inspectie voor dat zijn tijdelijke commissarissen, onder leiding van Frank Moné, voorlopig aan kunnen blijven. Dat biedt volgens de Inspectie te weinig zekerheid. 

Investeerder 

In april schreven we over mogelijk grote onzekere vorderingen in de boeken van Compass: Föllings gaf in een gesprek met Follow the Money en Pointer namelijk toe dat hij zijn winst zou overdrijven door inkomsten te boeken waarvan hij al op voorhand wist dat Compass er geen recht op had. 

Compass moest zodoende in 2019 meer dan 800.000 euro aan vorderingen afschrijven. Het bedrijf klopte dat jaar aan bij een onbekende financier voor onderhandse leningen van 431.344 euro, tegen hoge rentes van 12 procent en 14 procent.

Naar aanleiding van de berichtgeving schortten een gemeente en verschillende zorgverzekeraars hun betalingen aan Compass op en verzocht de Inspectie de instelling om aan te tonen dat er voldoende geld in kas is om overeind te blijven. Daar heeft de Inspectie geen vertrouwen in: ‘De inspectie ziet in de prognose van eind juli 2021 van Compass BV verwachte ontvangsten en uitgaven staan waar een hoog risico bestaat dat deze niet op de geplande data zullen worden ontvangen of niet zo laat mogen worden betaald.’ 

Föllings ontkende dat zijn bedrijf in gevaar is, hij schrijft dat hij zelf geld bijlegt als er een tekort is

Föllings ontkende tegenover de Inspectie dat zijn bedrijf in gevaar zou zijn: hij schrijft dat hij momenteel zelf geld bijlegt als er een tekort is. Daarom zou hij ook geen hoger krediet bij huisbank ING nodig hebben. Ook vertelde hij de IGJ in een gesprek op 27 september dat hij een investeerder heeft die ‘klaarstaat om geld te investeren’. 

Het overtuigde de Inspectie niet: Compass staat in ieder geval de komende drie maanden onder verscherpt toezicht. Ook zijn de verschillende lopende onderzoeken naar het zorgbedrijf - naast de Inspectie ook door gemeenten en verzekeraars – nog altijd niet afgerond.