Onderzoek van de Britse zakenkrant naar de beloning van de bestuurders van de veertien grootste pensioenfondsen ter wereld leverde bedragen op reikend van 7,3 miljoen dollar voor Jim Leech (geen grap) van het Onderwijzers­pensioenfonds uit Ontario tot 359.000 dollar voor Alan Rubinstein van het Britse achtervangfonds voor gedupeerde pensioenfonds­deelnemers.

Niets gezien en gehoord

Het heeft wellicht ook wel eens in een Nederlandse krant gestaan, toch schrok ik ervan daar ook twee leden van de Nederlandse pensioen­elite aan te treffen. Else Bos van PGGM, het pensioenfonds van de zorgsector, op tien met bijna 530.000 euro. En op zeven Dick Sluimers van ambtenaren­fonds APG met een salaris van ruim 700.000 euro, ruim drie keer de Balkenende-norm.

Corruptie op klompen: terwijl er wordt afgestempeld op pensioenen en werkende deelnemers jaar op jaar hogere premies mogen ophoesten, kent de polderlandse pensioenelite zichzelf doodleuk ‘marktconforme’ salarissen toe. En geen haan die ernaar kraait. Want natuurlijk heeft geen krant, actualiteitenprogramma of nieuwsrubriek het opgepakt – ik heb het nagekeken. Om maar te zwijgen van de vakbondsbonzen in de fondsbesturen: niets gezien, niets gehoord, altijd gezwegen.

De polderlandse pensioenelite kent zichzelf doodleuk ‘marktconforme’ salarissen toe

De vermogensbeheerders van wat ooit het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds heette en sinds 1922 als betrouwbare, weinig eisende kapitaalverstrekker van de overheid fungeerde, moesten voorjaar 2008 zo nodig meeliften op de Europese pensioen­markt in wording en werden dus verzelfstandigd. Vanaf 1 maart van dat jaar werd APG een heuse NV met vestigingen in New York, Brussel en Hongkong en maar liefst drie merken: APG, Loyalis en Inadmin.

Onbezwangerd

Het was dezelfde periode waarin lobbyist Holland Financial Centre zijn strategie aan het uitdokteren was en uitbreiding van de Nederlandse pensioen­sector als speerpunt had gekozen. Het mondde uit in een rapport dat de met terugwerkende kracht bespottelijke titel Nederland pensioen­kampioen droeg. Om concurrentiebezwaren van die andere uitvreters van de Nederlandse financiële sector, de verzekerings­branche, weg te nemen, gingen alle grote Nederlandse pensioenfondsen ermee akkoord hun vermogensbeheerders te verzelfstandigen. Zodat zij, onbezwangerd door niet exporteerbare Nederlandse pensioeneigenaardigheden, hun internationaal vermaarde (maar niet heus) beleggingsexpertise op de nakende Europese pensioenmarkt konden slijten.

Van die markt is door het uit­breken van de financiële crisis geen zier terecht­gekomen. Dat heeft de bestuurders en beheerders van APG en PGGM niet belet zichzelf riante salarissen toe te kennen. Wat dat betreft passen de Nederlandse pensioenbonzen naadloos in het rijtje universiteits­bestuurders, toezichthouders, ziekenhuis­bestuurders, school­directeuren en corporatie­bestuurders die na privatisering allemaal als gekken zijn gaan fuseren, bouwen, zich minder en minder van hun maatschappelijke taak zijn gaan aantrekken en zich, vooral, meer en meer gaan belonen. Met verschraalde dienstverlening, hogere kosten en een groeiende kloof tussen elite en burgerij tot gevolg.

Nederlandse wingewesten worden steeds vaker bemensd door tweederangs politici en omhooggevallen ambtenaren met politieke connecties

Zo worden de Nederlandse win­gewesten steeds vaker bemensd door tweederangs politici en omhooggevallen ambtenaren met politieke connecties. Neem Sluimers. Beloond als was hij een succesvolle entrepreneur, een risicodragende ondernemer of een manager met multinationale verantwoordelijkheden, laat zijn cv zich lezen als een typisch Nederlands succesverhaal. Na 23 jaar ambtenarendom in 2003 weggepromoveerd naar ABP, om na verzelfstandiging bij APG alsnog het grote geld te kunnen binnenharken. En dan doemt straks als beloning voor partijdiensten achter de schermen misschien ook nog het lidmaatschap namens de VVD van het nationale lobbycircus, de Eerste Kamer op. Verder kun je het in Nederland als ambtenaar niet schoppen.

Mijn ergernis is niet voor de vaak. Ga maar na: pensioenfondsen beheren het uitgestelde loon van miljoenen Nederlandse werknemers en een substantieel deel daarvan is belegd in aandelen van grote beursgenoteerde ondernemingen. Die multinationals trekken zich al jaren geen moer aan van gewone mensenmoraal: buiten werknemers uit, lappen milieuregels aan hun laars, ontduiken belasting en keren obscene salarissen en bonussen uit aan eigen bestuurders.

Als politici er iets van zeggen dan is het: bek houden anders verkassen we! Geen beter kanaal dus om multinationals tot de orde te roepen dan via de beleggingsmacht van onze pensioenfondsen. Maar als u denkt dat Sluimers namens ons zijn multinationale collega’s ooit op hun betalingmoraal zal aanspreken heeft u het mis. Dick is namelijk one of the boys.