Privébedrijven van Stern-ceo Henk van der Kwast en zijn vrouw konden jarenlang miljoenen aan omzet generen bij de Stern Groep - de beursgenoteerde dealerholding die bestuurd wordt door dezelfde Henk van der Kwast. Zijn noodlijdende privébeleggingen konden bovendien op financiële steun rekenen via een miljoenenlening of via een overname door de Stern Groep. Daar moet dit jaar helemaal een einde aan komen. Althans, dat was de toezegging die ex-V&D en Hema-directeur Dirk Goeminne, de huidige voorzitter van de Raad van Commissarissen bij Stern, beloofde tijdens de aandeelhoudersvergadering in mei.

Cash cow

De vele petten van de Stern-topman Van der Kwast (61), de voormalig Kempen & Co-bankier die in 1993 Stern oprichtte en anno 2015 nog 17 procent van de aandelen in handen heeft, leidde de afgelopen jaren tot kritische vragen in aandeelhoudersvergaderingen en enige ophef in de media. Maar veel effect sorteerde dat niet. Zo kon het aan hem gelieerde promotiebedrijf IC Goods afgelopen jaar nog voor 500 duizend euro aan facturen versturen aan Stern. Het interieurbedrijf Dubbel M van zijn vrouw kon hetzelfde bedrag factureren voor allerhande interieur-en verbouwklussen bij Stern-dealers. ‘Het is uitzonderlijk wat er bij Stern gebeurt, het inkopen bij gelieerde partijen is tegenwoordig écht niet meer gebruikelijk,’ zegt David Tomic van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB), die verwijst naar de Code Tabaksblat. ‘Het is strikt genomen niet verboden als de transacties op een zakelijke manier tot stand komen en at arm’s length (marktconforme prijzen hanteren, DM.) maar wij zien graag dat iedere schijn van belangenverstrengeling vermeden wordt om niet in de situatie te komen dat bepaalde partijen mogelijk bevoordeeld worden ten koste van de onderneming en dus aandeelhouders.’

'Het is zeldzaam wat er bij Stern gebeurt, het inkopen bij gelieerde partijen is tegenwoordig écht niet meer gebruikelijk'

De cashflow tussen zakelijk en privé dreigt volgend jaar op te drogen, want tijdens de laatste aandeelhoudersvergadering in mei heeft Dirk Goeminne, voorzitter van de Raad van Commissarissen van Stern Groep, beleggers een belofte gedaan. ‘Hij heeft gezegd “nu toch echt vaart te willen zien” bij het beëindigen van de relaties met de aan Van der Kwast gelieerde bedrijven,’ aldus Tomic van de VEB, die bij de aandeelhoudersvergadering aanwezig was. ‘De toezegging houdt in dat eind 2015 verbanden volledig zijn afgebouwd.’

De ontvlechting

Het zal een aderlating worden voor de familie Van der Kwast, want Stern-dealers moesten jarenlang hun verbouwingen, promotiemateriaal en inrichting laten verzorgen door bedrijven als IC Goods en Dubbel M: bedrijven waar Van der Kwast via zijn eigen investeringsvehikel (Merel Investments) of dat van zijn vrouw (Selina Beheer) volledig of gedeeltelijk eigenaar van is. Zo telt het klantenbestand van Dubbel M, het interieurbedrijf van zijn vrouw, opvallend veel bedrijven uit het netwerk van haar man. Het varieert van showrooms van SternPoint tot de showroom van het vorig jaar door Stern overgenomen Mango Mobility tot de renovatie van de lobby en vergaderzalen van Bovemij, de autoverzekeraar waar de Stern Groep een belang van 5 procent in heeft. Van der Kwast zit daar niet-onafhankelijk op de stoel als president-commissaris. Hij wordt geflankeerd door (voormalig) Johan Cruijff-adviseur Rutger Koopmans en voormalig Schiphol-baas Gerlach Cerfontaine.

Screenshot: het portfolio van Dubbel M bevatte onder meer de inrichting van SternPoint.

In het jaarverslag van Stern valt te lezen dat Dubbel M het afgelopen jaar bijna 40 procent van haar omzet genereerde bij het bedrijf waar haar man bestuursvoorzitter is. In voorgaande jaren factureerde ze 700 duizend in 2013, 1,1 miljoen euro in 2012 en 1,9 miljoen in 2011 aan Stern. Daarnaast is er nog toeleverancier IC Goods, het aan Van der Kwast gelieerde bedrijf dat is gespecialiseerd in bedrijfskleding en relatiepakketten. In 2014 is er door Stern voor 500 duizend euro ingekocht bij IC Goods – bijna 20 procent van de omzet kon daarmee op het conto geschreven worden van Stern. Daarnaast is er vorig jaar door Stern nog voor 149 duizend euro per jaar aan panden gehuurd, die in het bezit zijn van Van der Kwast privé.

Mixed zone

De mixed zone van het beursgenoteerde Stern en zijn topman wordt wel ieder jaar vermeld in de jaarverslagen en krijgt de goedkeuring van de accountant Ernst & Young (EY). In het jaarverslag 2014 wordt er onder het kopje 'Informatie over verbonden partijen' bijna een hele pagina aan gewijd met onderaan de disclaimer: ‘Alle transacties tussen Stern Groep N.V. en verbonden partijen geschieden op basis van marktconforme prijzen.’ Ondanks de geboden transparantie valt er in de notulen van de aandeelhoudersvergadering in 2013 te lezen dat de raad van commissarissen een ‘onafhankelijk onderzoek’ heeft laten uitvoeren naar de geldstromen tussen Stern en de aan Van der Kwast verbonden partijen. De keuze viel overigens – zo valt er te lezen – níet op een onafhankelijke partij maar op onderzoek door huisaccountant EY. Dit ‘uit het oogpunt van snelheid en effectiviteit’, aldus de verantwoording van commissaris Goeminne tijdens de aandeelhoudersvergadering. De conclusie luidde dat ‘alle transacties op een normale manier tot stand zijn gekomen. Wel heeft de Raad van Commissarissen geconcludeerd dat ondanks dat alles correct is verlopen, dergelijke transacties de schijn van belangenverstrengeling kunnen krijgen en zijn er afspraken gemaakt met de Directie van Stern Groep om dergelijke transacties niet verder uit te breiden en zelfs af te bouwen.’

'Geen offerteprocedure'

Niet iedereen kon zich vereenzelvigen met de conclusie van het EYrapport, blijkt uit een brief die Stern-dealers eerder dit jaar aan Follow The Money stuurden. ‘De afgelopen 10 jaar moesten de dealers van Stern verplicht aankopen - in de vorm van onder andere PR-materiaal – doen bij IC Goods BV. Het is niet toegestaan om ergens anders deze inkopen te doen. De prijsstelling is veel te hoog,’ schrijven de dealers, die ook niet te spreken zijn over Dubbel M waar ze hun showrooms moesten laten verbouwen annex inrichten. ‘Het Dealerteam is het zat om deze verplichte investeringen nog langer te doen om zo de privézakken van de familie Van der Kwast te vullen. Er is nooit sprake van enige offerteprocedure. Het Dealerteam ziet deze gang van zaken als pure zelfverrijking door de heer Van der Kwast.’

'Het Dealerteam ziet deze gang van zaken als pure zelfverrijking door de heer van der Kwast'

Henk van der Kwast bestrijdt deze visie. ‘IC Goods en Dubbel M zijn aan mij verbonden, maar ik heb niks te maken met de transacties zelf.’ Desondanks is de topman tevreden met het besluit van de raad van commissarissen om eind dit jaar alle banden afgebouwd te hebben. ‘Ik ben het gezeur daarover meer dan zat.'

Deal met Mango Mobility

De meest directe aanleiding voor de woede schuilt in de recente overname van Mango Mobility door Stern. Dit bedrijf verkoopt elektrische vervoersmiddelen die niet sneller kunnen dan 45 km per uur. Ook dit bedrijf is sterk verweven met Van der Kwast. Hij is niet alleen mede-eigenaar, maar in de jaarverslagen vallen er ook meerdere geldstromen te ontwaren. Zo stond Van der Kwast in 2013 voor 250 duizend euro borg voor een rekening-courant krediet bij de Rabobank en was hij de eigenaar van het pand in Barneveld waar Mango Mobility is gevestigd. Bovendien werd er vóór de overname nog een lening van 1 miljoen euro verstrekt aan Mango Mobility - niet vanuit Van der Kwast privé maar vanuit de beursgenoteerde Stern Groep. Eind vorig jaar vonden er de nodige veranderingen plaats. Zo tekende Stern Facilitair, waar de dochter van Van der Kwast de leiding heeft, een nieuw vijfjarig huurcontract voor het pand in Barneveld waar Mango Mobility haar hoofdvestiging heeft. De overeengekomen huurprijs à 110 duizend euro per jaar vloeit zodoende naar haar vader. Twee dagen na ondertekening van het vijfjarige huurcontract, verkoopt Henk van der Kwast het privépand aan een derde partij en casht daarmee ruim 1 miljoen euro.

Twee dagen na ondertekening van het vijfjarige huurcontract, verkoopt Henk van der Kwast het privépand voor ruim 1 miljoen euro

Het is niet de enige handige deal die gedaan wordt, want een maand later, in december 2014, neemt Stern het bedrijf Mango Mobility over. Kortom, het bedrijf waar topman Van der Kwast (mede)eigenaar van is. In het begeleidende persbericht wordt de corporate governance niet vergeten. ‘Vanwege de betrokkenheid van de heer Van der Kwast als aandeelhouder en financier van Mango Mobility is de transactie afgehandeld door de Raad van Commissarissen zonder tussenkomst van de heer Van der Kwast.’ De overname past desondanks goed in de visie die Van der Kwast negen maanden daarvoor al debiteerde in een interview met NRC Handelsblad. ‘Wij gaan service verkopen, zodat mensen hun hele leven mobiel kunnen blijven. Dat gaat zover als een elektrische fiets of een scootmobiel. Die gaan we misschien wel in combinatie met een auto verkopen. Zo kunnen we een dienstverlener worden op het gebied van mobiliteit. Stern moet meer zijn dan een uit de hand gelopen grote autodealer.’

Bleeder

Desondanks is Mango Mobility nog verlieslatend. Dat bleek tijdens de laatste aandeelhoudersvergadering. In antwoord op vragen van de VEB liet commissaris Goeminne doorschemeren dat de cijfers rood zijn. ‘Goeminne gaf aan dat Mango Mobility dit jaar break-even moet draaien om vervolgens bij een geschatte omzetstijging van acht procent winst te gaan maken,’ zegt Tomic van de VEB. Kortom, Mango Mobility draaide verlies in 2014 en moest voor een lening van 1 miljoen euro aankloppen bij 'sugar daddy' Stern Groep. Toeval of niet, bij de overname - zo valt te lezen in het Stern-jaarverslag 2014 - is er een goodwill geïdentificeerd van 1 miljoen die 'voorzichtigheidshalve ultimo 2014 volledig [is] afgewaardeerd.'

'Mango Mobility leefde op Stern en dat is geen gezonde situatie'

De deal verdient volgens de VEB geen schoonheidsprijs. ‘Mango Mobility was sterk afhankelijk van Stern en dat is geen gezonde situatie. Ik kan me voorstellen dat deze overname de druppel vormde die de emmer deed overlopen bij de raad van commissarissen,’ zegt Tomic die ook vraagtekens plaatst bij de waardering van Mango Mobility. ‘Goeminne heeft op de aandeelhoudersvergadering gezegd dat de overname is gedaan “op een waardering die belangrijk lager lag dan de uitgebrachte externe waardering” Ik ben dan benieuwd hoeveel dat is.’ In een telefonische reactie laat Henk van der Kwast weten dat ‘alles in het jaarverslag staat en iedereen de deal heeft goedgekeurd.’ De overnameprijs valt echter nergens te lezen. ‘Wil je dat zo graag weten? De koopprijs bedroeg 1 euro maar zelfs die is nog niet betaald om de schijn van belangenverstrengeling te voorkomen,’ zegt de topman enigszins geërgerd. En waarom is er een lening verstrekt van 1 miljoen? ‘Dat is geen lening, je moet het meer zien als een handelskrediet, want daar zijn in Taiwan spullen zoals scootmobielen van gekocht. En ja, dat is uiteraard terugbetaald.’ Over het waarom van de overname verwijst hij weer naar het jaarverslag en persbericht. ‘Het staat er allemaal in en de accountant is ermee akkoord gegaan.' Om de journalist tenslotte toe te voegen: 'Je bent toch zo’n lekkere wroeter? Nou, ga je gang maar.’

Déjà vu?

De VEB blijft de verrichtingen van Mango Mobility volgen. Tomic: 'Behalve de overnameprijs is het van cruciaal belang dat MangoMobility onder Stern zonder financiële en organisatorische tegenvallers tot wasdom komt, gaat bijdragen aan het resultaat en een waardecreërend effect heeft. Sterndealers zijn sceptisch en vrezen eenzelfde scenario als in 2008 toen Stern het bedrijf Ai Pixel overnam, het bedrijf waar Henk van der Kwast samen met een oud-collega bij Kempen & Co als bestuurder optrad. De eigendomsverhoudingen zijn afgeschermd met een stichting trustee Ai Investments, maar in een artikel uit 2011 wordt Van der Kwast genoemd als ‘stille vennoot.’ Na de overname door Stern wordt het IT-marketingbureau omgedoopt tot SternPixel, maar dat mag niet baten, het bureau wordt een bleeder, die in 2012 wordt ontmanteld.

'Op deze manier wordt opnieuw een miljoenenverlies van privé afgewenteld op Stern Groep'

De dealers zijn die deal nog niet vergeten. ‘Het bedrijfsonderdeel maakte meer dan 10 miljoen verlies en dat moest worden gedragen door de dealers van Stern Groep.’ Ze vrezen een déjà vu ten aanzien van Mango Mobility. ‘Op deze manier wordt opnieuw een miljoenenverlies van privé afgewenteld op Stern Groep terwijl bij de dealers het water aan de lippen staat, wat betekent dat veel onderdelen technisch failliet zijn en er sprake is van al zes jaar durende bezuinigingstrajecten waarbij veel werknemers hun ontslag hebben gekregen.’ De dealers geven aan dat ze een melding bij de AFM hebben gedaan, maar noch de AFM, noch Henk van der Kwast wilden reageren op de vraag naar naar een mogelijk ingrijpen door de toezichthouder.