
Jan Kuitenbrouwer kapt een pad door de online jungle. Lees meer
2018 was het jaar van de Grote Internet Ontnuchtering. Voor het eerst zagen we de techindustrie met haar datahonger als een Godzilla, die dreunend onze privacy vermorzelt. Jan Kuitenbrouwer signaleert een kentering en kapt tweewekelijks een pad door de online jungle.
Voor wie de klok tikt: Trumps handelsoorlog tegen Chinese tech-bedrijven
De comeback van de corona-app
Zuckerberg moet kiezen uit twee kwaden
Trumps brandweerwagen
In het beloofde land doen we alles op afstand
Hippe Hugo en de appathon
Technoangst is een slechte raadgever
Gezondheid in ruil voor vrijheid
Staatsgreep in cyberspace
De liegrobots komen!
De Nederlandse corona-app © Rob Engelaar
De comeback van de corona-app
De afgelopen maanden heb ik op FTM een aantal keren geschreven over de ‘corona-app’. Digitale technologie gebruiken bij de bestrijding van een pandemie ligt voor de hand: ict bewijst op allerlei manieren zijn waarde voor de gezondheidszorg. Maar kan zo’n app functioneren binnen een democratische rechtsstaat? De meningen buitelen over elkaar heen, maar gefundeerd zijn die niet altijd. Bovendien worden doordachte bevindingen vaak op overtrokken wijze gepresenteerd door de media.
Surveillancesystemen die geïntroduceerd worden voor specifieke omstandigheden, hebben de neiging om ook nadien operationeel te blijven – het is vaak gememoreerd. Een bekend voorbeeld zijn de surveillancemaatregelen die Beijing instelde ter gelegenheid van de Olympische Spelen van 2008, die vandaag nog steeds van kracht zijn. In China is het coronavirus inmiddels redelijk onder controle, maar de uitrol van de corona-app, de Alipay Health Code, gaat gewoon door.
Er wordt zelfs overwogen de app een bredere functie te geven, als algemene gezondheidsmonitor, die strafpunten geeft voor ongezond en bonuspunten voor gezond gedrag. Ook is er een plan voor een app die niet je fysieke gezondheid bijhoudt, maar je politieke, de Oprechtheid Gezondheids Code, reeds geïntroduceerd onder leden van de Communistische Partij. ‘Deze code bepaalt de onkreukbaarheid van partijleden en hun ijver bij het uitvoeren van partijopdrachten. Niet of je lichaam gezond is, maar je party spirit,’ zegt Xu Yicou, partijsecretaris van het dorpje Shitangxu. De pandemie als inspiratiebron.
In Europa vatte de afgelopen weken het idee post dat die corona-app een luchtkasteel was. Leuk bedacht, maar in een land met burgerrechten en privacybescherming werkt zoiets niet.
‘Er waren aanzienlijk meer mensen betrokken bij de productie van de app dan er actieve gebruikers zijn’
‘Noem mij één land met een goed werkende corona-app!’ tartte Boris Johnson onlangs zijn nieuwe tegenspeler Keir Starmer. Starmer kwam terug met de Duitse, Corona-Warn, inmiddels 16 miljoen keer gedownload. Dat is ongeveer 20 procent van de bevolking, maar of dat unieke downloads zijn en hoeveel daarvan echt gebruikt worden, kan de Duitse overheid niet zeggen, want centraal meekijken is onmogelijk. De Franse corona-app geldt als een regelrechte flop: na zes weken is die slechts 1,9 miljoen keer geïnstalleerd, ongeveer 3 procent van de bevolking. Er zouden welgeteld 68 besmettingen gemeld zijn en 14 notificaties aan derden zijn verstuurd. ‘Er waren aanzienlijk meer mensen betrokken bij de productie van de app dan er actieve gebruikers zijn,’ verzuchtte een betrokkene. ‘Hij is dead in the water.’
Vanuit techno-kritische kring zijn van begin af bezwaren tegen zo’n app geuit. Deels gratuit. ‘Er kan misbruik van worden gemaakt.’ Goed, maar als dat reden is om af te zien van een publieke voorziening, hadden we geen AOW, geen huursubsidie, geen openbaar vervoer – waarschijnlijk niet eens gas en licht. ‘Er is kans op fouten,’ ook vaak aangevoerd. Tja, er zijn altijd vals-positieven en -negatieven, dat geldt voor bevolkingsonderzoek naar borst- of darmkanker helaas ook – toch doen we het. Veel andere bezwaren die werden opgeworpen zijn oplosbaar: geen locatiedata, dat kan, geen herleidbare persoonsgegevens, dat kan, geen centrale opslag, kan ook. Waarom zou je er dan toch nog tegen zijn?
De tech-industrie lijdt aan ‘techno-solutionisme’, het dwangmatige idee dat voor elk probleem een technologische oplossing bestaat. Dat is niet zo, sommige problemen los je niet op met techniek, en technologische oplossingen kunnen een betere, niet-technologische oplossing in de weg staan. Maar er is ook zoiets als (neo)luddisme, een onberedeneerde afkeer van technologie, gevoed door behoudzucht en argwaan, vernoemd naar de Luddieten, die begin 19e eeuw weefmachines vernielden uit zorg voor hun werkgelegenheid.
Voorbarige conclusies
Ergens tussen die twee uitersten ligt de wijsheid, ook in het geval van de corona-app. Laten we niet vergeten dat een gewoon contactonderzoek door een GGD-medewerker met pen en papier evengoed privacy-gevoelig is. De medische privacy is in Nederland in het algemeen goed geregeld. Het oorspronkelijke ontwerp voor een elektronisch patiëntendossier (EPD) werd in tien jaar touwtrekkerij haast volledig uitgekleed vanwege de privacyrisico’s. Als een corona-app de privacy waarborgt en echt vrijwillig is, zoals nu is vastgelegd, kun je moeilijk bezwaar hebben dat burgers zo’n hulpmiddel gebruiken. In die zin is het vergelijkbaar met de koortsthermometer. Die waren aanvankelijk vrij onnauwkeurig, onder medici was verzet om ze in de handel te brengen, maar de consument nam die halve graad afwijking graag voor lief. Tegenwoordig zijn ze nauwkeurig, betrouwbaar en niet meer weg te denken.
Het coronadebat is een stortplaats van voorbarige conclusies en achterhaalde opinies
Waar bij de corona-app in elk geval sprake van was, is techno-hubris: een schromelijke onderschatting van de hoeveelheid tijd en denkwerk die nodig is om zo’n systeem te ontwikkelen en de vele, vele gevoeligheden die erbij moeten worden omzeild. Als je het niet kunt aanpakken zoals de Chinezen, met verplichte deelname, rigoureuze registratie van privédata en een handhavingsleger dat voortdurend iedereen controleert, kan zo’n app dan effectief zijn?
Het fascinerende aan deze pandemie is dat de feiten de meningen voortdurend op het verkeerde been zetten en omgekeerd. Het coronadebat is een stortplaats van voorbarige conclusies en achterhaalde opinies.
Dossier
Volg de datadictatuur
2018 was het jaar van de Grote Internet Ontnuchtering. Voor het eerst zagen we de techindustrie met haar datahonger als een Godzilla, die dreunend onze privacy vermorzelt. Jan Kuitenbrouwer signaleert een kentering en kapt tweewekelijks een pad door de online jungle.
Het virus is een gedroomd mediaobject. Elke dag, elk uur, zijn er nieuwe feiten, nieuwe cijfers, nieuwe verhalen. Als het coronavirus niet vanzelf was opgedoken, had Rupert Murdoch het moeten uitvinden. De oplossing van problemen vereist consensus, compromissen, saamhorigheid, maar hoe moet die ooit bereikt worden met een mediasysteem dat leeft bij controverse en verdeeldheid, ophef en rumoer?
Een voorbeeld. Op 13 juli bracht het King’s College in Londen een persbericht uit over een studie naar de immuniteit van ex-covidpatiënten. De onderzoekers keken naar de aanmaak van antilichamen bij genezen patiënten en constateerden dat die na een dag of twintig terugloopt. Bij andere coronavirussen gebeurt dit ook, en het is onduidelijk welk effect die afname precies heeft. Hoeveel antilichamen er nodig zijn voor corona-immuniteit is onbekend. Het is een weinig opzienbarende constatering – ‘aanmaak antistoffen corona daalt na twintig dagen’ – tenzij je hem een beetje aanscherpt. Bijvoorbeeld tot: ‘covid-immuniteit duurt maar drie weken’. En aldus geschiedde. Eerst kwam de MIT Technology Review. ‘Dit onderzoek suggereert dat covid-19 mensen herhaaldelijk zou kunnen infecteren,’ maakten zij ervan. ‘Als dat het geval is, zullen we mogelijk nooit groepsimmuniteit bereiken, niet door vaccinatie, noch door verspreiding onder de gemeenschap, omdat de antilichamen geleidelijk weer verdwijnen.’
Toen kwamen de publieksmedia. ‘Immuniteit duurt mogelijk maar een paar maanden,’ kopte CNBC. Zo slingerde de informatiecentrifuge nog even door. CNN, The Financial Times, ABC, BBC, Deutsche Welle: ‘Immuniteit voor corona neemt na een tijdje weer af,’ of woorden van gelijke strekking. Op Twitter leidde het tot dit soort samenvattingen: ‘Dus het is min of meer officieel: groepsimmuniteit is een fantasie, zelfs met een vaccin.’
Terwijl dat dus niet is wat de onderzoekers van King’s College beweren. Nepnieuws!
Hoe nuttig is zo’n app?
Bij de corona-app zie je hetzelfde: het debat wordt gestuurd door onjuiste informatie. Overal (ook bij mij) viel de afgelopen maanden te lezen dat zo'n app pas nuttig effect heeft als ongeveer 60 procent van de bevolking hem gebruikt. Als Duitsland met een penetratie van 20 procent koploper is, wordt dat een kansloze missie, dat leek een aannemelijke conclusie. De thuisblijvers kregen gelijk, de heilsverwachting rond de corona-app kelderde.
Die 60 procent komt uit een onderzoek van Oxford University uit april 2020, werd wereldwijd direct overgenomen als richtgetal en in Nederland ook geciteerd door gezondheidsminister De Jonge. Maar, zeggen de onderzoekers nu, ons werk is profoundly misunderstood. Dat is helemaal niet wat wij beweerden! ‘Er is veel onjuiste verslaggeving over dit onderwerp’, zegt Andrea Stewart van het Oxfordse team. Journalisten lazen ‘our models show we can stop the epidemic if approximately 60 percent of the population use the app,’ klikten weg en tikten hun bericht. Maar, vervolgt de zin, ‘even with lower numbers of app users, we still estimate a reduction in the number of coronavirus cases and deaths.’
Kijk eens aan: de corona-app staat ineens weer in een heel ander daglicht
Een penetratie van 80 procent kan de corona-pandemie zelfs volledig onderdrukken, zonder andersoortige interventie, stellen de onderzoekers. Met ‘Corona-app kan pandemie verhelpen’ hadden de media dichter bij de waarheid gezeten dan met de headline die de wereld over ging: ‘Corona-app werkt pas bij 60 procent penetratie’. Het is dus mogelijk dat de Duitse app, op dit moment, met 20 procent penetratie, al talrijke levens redt.
Intussen verscheen een ander onderzoek, in The Lancet, van de Universiteit van Utrecht. Conclusie: bron- en contactonderzoek kan de coronapandemie beteugelen, maar: hoe korter de reactietijd, hoe beter. Bij een vertraging van meer dan drie dagen kan de R-factor (het aantal mensen dat door een drager wordt besmet) waarschijnlijk niet onder 1 worden gebracht, het criterium voor of een epidemie groeit of krimpt. ‘De toegang tot tests moet worden geoptimaliseerd,’ schrijven de onderzoekers, en: ‘mobiele apptechnologie kan vertraging beperken en de dekking van contactonderzoek vergroten.’ Kijk eens aan: een nieuw onderzoek, de correcte uitleg van een oud onderzoek, en de corona-app staat ineens weer in een heel ander daglicht.
Politici bezien dit alles met een glimlach. Publiekelijk wringen zij hun handen over nepnieuws en alternatieve feiten, zij moeten immers voor de ‘waarheid’ staan, maar de beschikbaarheid van een gevarieerd waarheids-buffet maakt hun werk een stuk makkelijker. ‘Noem mij één app die werkt!’ roept Boris Johnson als er vertragingen zijn. Let op, straks bij de lancering is het: ‘Hoera! Deze app gaat duizenden levens redden!’
41 Bijdragen
Roland Horvath 7
Dat is dan te vergelijken met het monopolie, de dictatuur en de terreur, die monotheïstische godsdiensten zich in de hemel en op aarde regelmatig permitteren. De inquisitie van het katholicisme in de jaren 1500 en volgende is daar één voorbeeld van. Het judaïsme alias de joodse godsdienst en de islam zijn andere voorbeelden.
Conclusie: De corona epidemie/ pandemie moet bestreden worden maar niet ten koste van alles en iedereen. Van dictaturen hebben we onder tussen genoeg gehad. Er is o. a. het neoliberalisme met zijn multilaterale zogenaamde vrijhandelsverdragen die alle sociale wetten moeten afschaffen ten bate van de GMO.
Dus de strijd tegen corona moet van in het begin en altijd rekening houden met andere criteria zoals de vrijheid, de gelijkheid en broederschap van de FR revolutie van 1789. En niet ontaarden in een steeds driester wordende dictatuur van overheid, MSM en GMO.
Dus maatgevoel en redelijkheid in plaats van hysterie, graag.
Hans Dewitte
Roland HorvathHet artikel toont duidelijk aan dat er vele meningen zijn die jammer genoeg niet altijd gefundeerd zijn. Niemand weet hoe veel er nodig is om dergelijke app goed te laten werken, maar je moet geen groot wiskundige zijn om door te hebben dat het zonder app veel moeilijker is om een zinnige en veilige vorm van contact tracing te ontwikkelen. Tenzij je natuurlijk zonder contact tracing verder wil, maar dan teken je ofwel voor veel meer doden ofwel voor veer meer lock-down, toch tot de dag dat we massaal kunnen vaccineren (en daar gaan dan ook wel weer mensen tegen protesteren).
Roland Horvath 7
Hans DewitteEr is bijvoorbeeld voor het ogenblik een conflict tussen Hugo de Jonge HDJ, CDA, sedert 1977 vice premier en minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, VWS, die de Staten Generaal als wetgever volledig buitenspel wil zetten. In het wetsvoorstel van de zogenaamd tijdelijke corona wet, die nu in de maak is bij het ministerie van VWS onder de leiding van minister HDJ, wordt beweerd dat de Tweede Kamer beslissingsrecht heeft in de corona maatregelen terwijl dat niet het geval is. Bovendien kan die wet ten eeuwigen dage verlengd worden.
In BE is het niet beter. Partijen als de nationalistische VB en N-VA, gesteund door de christen- democraten van CD&V zijn uitsluitend in dienst van het grootkapitaal, dat in de regel altijd anti democratisch en anti sociaal is geweest.
Dus de dictatuur komt geleidelijk en daar wennen dan ook geleidelijk aan.
Alles wat de NL en BE overheden doen gaat steeds meer naar een extreem rechtse en neoliberale maatschappij. Onder andere willen die twee overheden gewillige knechten zijn van de VS en van de NAVO.
Jan Ooms 10
Roland HorvathDinie Davids 1
Roland HorvathSaid Ajouaau 5
Hans DewitteTja... het is maar hoe je ernaar kijkt. Wanneer de overheid als een autonome instituut werkt en in dienst is van de totale bevolking, dan kan je niet van een dictatoriale macht spreken. Maar is dat wel zo? We hebben hier vaak voorbij zien komen dat het tegendeel wordt bewezen. De overheid leunt nu te vaak op een deel van het electoraat en dat is het kapitaal. Multinationals mogen vaak aanschuiven bij besluitvormingen en hebben veel meer leverage en hebben veel meer te bieden aan de volksvertegenwoordigers dan het plebs. Wij kunnen ze enkel en alleen een keer in de vier jaar belonen met een vinkje achter hun naam.
Mijns inziens kan je dus wel degelijk je vraagtekens zetten bij alle digitale implementaties binnen overheidsinstellingen en welk doel het dient. En dat kan gerust zonder heel erg de complot theorie in te duiken. It's all about the money... en dat verdien je nu eenmaal beter door de potentiële consumenten te monitoren. Niets ingewikkelds aan.
Marco Fredriks 4
Said AjouaauSaid Ajouaau 5
Marco FredriksMarco Fredriks 4
Said AjouaauSaid Ajouaau 5
Marco FredriksWaar wij nu mee van doen hebben is het failliete systeem. Zolang het democratische systeem waar wij hedentendage mee te maken hebben ruimte laat voor externe machten en dat die direct toegang hebben tot onze parlement en waar wij eigenlijk niets aan kunnen veranderen omdat wij geen macht hebben binnen het regeringstermijn van 4 jaar, dan blijft het behelpen. Dus ja... een directe democratie graag. Alleen gaat dat wel betekenen dat wij ons los moeten wringen van de EU zoals wij die nu kennen. Want de meeste wetten die of geïmplementeerd moeten worden of aangepast, die worden getoetst door de EU. Wanneer wij onze zaken op orde hebben en hopelijk volgen er meer landen, dan zou je weer opnieuw kunnen kijken naar een EU die wel functioneert zoals zij bedoelt is. Nu fungeert zij als platform voor multinationals en het groot kapitaal.
Even voor alle duidelijkheid... ik ben geen tegenstander van multinationals en het groot kapitaal en ook niet tegen een unie. Ik ben wel fel tegenstander van het systeem die nu meer hen dient dan andersom. De balans is nu zoek. Regeringen zouden als buffer moeten fungeren en dat doen ze nu niet of bijna niet.
Marco Fredriks 4
Said AjouaauTheo van Beuningen 4
Said AjouaauSaid Ajouaau 5
Theo van BeuningenHet niet stemmen is niet louter en alleen omdat het me niet bevalt. Het gaat erom dat ik mijn stem niet wil inzetten om het systeem te steunen. Wanneer er meer mensen niet zouden stemmen zal er een discussie losbarsten waar meer aandacht uitgaat naar hoe het democratisch stelsel nu opereert. En dan komt ook de aandacht te liggen bij de belangenverstrengelingen waar politici mee te maken hebben en dat het huidige systeem dat ook faciliteert. Zonder daarmee de schuld enkel bij de bewindslieden te leggen.
De partijen die in grote lijnen mijn denkwijze onderschrijven zijn er wel degelijk, alleen die worden totaal genegeerd door de media en krijgen daardoor weinig podia om zich te manifesteren. Het gaat dus verder dan alleen het gebroken politieke stelsel. Dus ja... ik ben dan voor een totale boycot... een staking zo u wilt. Daar bereik je meer mee dan aanmodderen in de marge.
Mijn 'democratische' bijdrage zal nu beperkt blijven door mensen om me heen te informeren. Mijn ervaring tot nu toe is dat het daar nogal aan schort.
Theo van Beuningen 4
Said AjouaauSaid Ajouaau 5
Theo van BeuningenTheo van Beuningen 4
Said AjouaauSaid Ajouaau 5
Theo van BeuningenTheo van Beuningen 4
Said AjouaauHetty Litjens 6
Er zijn ook grenzen aan de vrijheid van individuen en het zal toch de overheid zijn die daarop zal moeten toezien.
In The New York Times van vandaag 24 juli 2020 staat een fraaie grafiek. China staat helemaal onderaan qua ernst van de pandemie. Dat is wel het resultaat van wat wij noemen een 'dictatuur', massaal testen en ingrijpen. Een dictatuur van het 'proletariaat' tegenover de dictatuur van het 'geld'? Of gewoon efficiënt zorgen voor orde en veiligheid?
https://www.nytimes.com/
Jan Claessen 1
Hetty LitjensHetty Litjens 6
Jan ClaessenNothin' ain't worth nothin' but it's free
En dan: wat is vrijheid nog in dit gat?
Een klein terras, ter grootte van een krat,
Een stoepje met wat stoeltjes erbovenop.
Jan Claessen 1
Hetty LitjensJan Kuitenbrouwer 5
Hetty LitjensRuben woont in Zeist 1
Jan ClaessenTheo van Beuningen 4
Hetty LitjensWim van den Brink 1
Hetty LitjensAnnick Smit 1
Annick Smit 1
Erwin de Waard 6
Er moet staan ‘niet onder 1’ want de R-factor kan niet kleiner zijn als 0, dat is niet mogelijk.
Karin Spaink 5
Erwin de WaardJan Kuitenbrouwer 5
Erwin de Waardj.a. karman 5
Er is een wet publiek gezondheid, daar lijkt me al genoeg vastgelegd te zijn.
Komen we bij de App voor broncontactonderzoek, dan zou het de ggd moeten helpen in het opleveren van een lijstje van de recente contacten duur locatie tijd.
Vraag:
Waarom is de app en api niet met die eis met algemene toepasbaarheid ontworpen.
Nu hebben we iets wat de ggd niet helpt en bij overschrijding van landsgrenzen nog meer hiaten oplevert.
Jan Claessen 1
de hockeybrigadiers
Jan ClaessenFrans Koenz 1
de hockeybrigadiersGerard van Dijk 6
Frans KoenzTheo van Beuningen 4
En Boris ook nog alive and kicking, tof.
Walter van Dijk 3
Waarom hebben we niet gewoon de Corona Warn app van Duitsland geevalueerd en eventueel overgenomen, waarom moeten wij weer zonodig iets zelf maken, denken we nu echt dat we straks iets beters hebben dan de Duitsers?
Alles in deze corona aanpak in Nederland is steeds net te laat. Te laat met lockdown, Te laat met beschermingsmiddelen, Te laat met testen, Te laat met de app ......
Jan Claessen 1
Walter van DijkMet een uitbraak van een nieuw virus loop je altijd achter de feiten aan...
Maar als u de leider van Nederland was geweest, dan was het veel beter gelopen.......
Walter van Dijk 3
Jan ClaessenAls leider van Nederland ben ik volledig ongeschikt en had ongetwijfeld nog veel meer geblunderd, want was waarschijnlijk langer doorgegaan op de initieel ingeslagen weg van groepsimmuniteit met geopende scholen en dergelijke en had waarschijnlijk niet voldoende op de IC capaciteit gelet maar meer op maatregelen om de ouderen te proberen te beschermen.
Kritiek is altijd makkelijker dan besturen, zeker in de mist met achteruitkijk spiegels, daar ben ik het wel mee eens maar dat is gelukkig niet verboden.
Michel Philipsen 2
Toch is het onvergelijkbaar. Borstonderzoek wordt uitgevoerd door medisch personeel, uitkomsten worden beoordeeld door medici in een medische setting met medische apparatuur.
Een corona-app vult een database niet met gegevens maar met vermoedens. Lees goed: vermoedens.
De valspositieven en zeker de valsnegatieven gaan geheid de boventoon voeren. Ik hoef niemand uit te leggen dat iemand die veel geld verliest door thuis te gaan zitten of wellicht failliet gaat, zich op de corona app waarschijnlijk niet ziekmeldt.