
De discussie over vermogensongelijkheid: Pensioen voor 17% gesubsidieerd
De belasting op vermogen en vermogensinkomsten doet de gemoederen hoog oplopen. Afgelopen weekend pleitte CDA voorman Buma tegen een hogere belasting op vermogen. Columnist Bas Jacobs brengt enig licht in de duisternis: is pensioen vermogen of niet?
Onlangs schreef De Volkskrant over de fiscale behandeling van vermogen, mede naar aanleiding van het boek van Piketty. De belasting op vermogen en vermogensinkomsten doet de gemoederen hoog oplopen. Daarbij bestaat er veel onbegrip over de belasting van pensioenen. Daarom een korte uitleg over de belastingheffing van pensioenen.
Veel mensen lijken te denken dat pensioenopbouw iets wezenlijk anders is dan zelf sparen. Soms wordt beweerd dat pensioen helemaal geen vermogen zou zijn, maar alleen uitgesteld loon. En dat de belasting op pensioenen dus geen belasting op vermogen maar een belasting op uitgesteld loon, dus arbeid is. Dit is eigenlijk semantiek; alle vormen van besparingen zijn uitgestelde consumptie, zo ook bij de pensioenen. En dat belastingen op pensioenuikeringen belastingen op uitgesteld loon zijn klopt, maar daaruit kan niet worden geconcludeerd dat vermogensopbouw via de pensioenen niet wordt gesubsidieerd. Integendeel.
Veel mensen lijken te denken dat pensioenopbouw iets wezenlijk anders is dan zelf sparen.Cruciaal is om naar alle aspecten van de pensioenen te kijken — dus niet alleen de uitkering, maar ook naar de pensioenpremies. De Nederlandse fiscus maakt de pensioenpremies aftrekbaar voor de belastingen. Het gemiddelde tarief waartegen pensioenpremies worden afgetrokken bedraagt volgens het CPB ongeveer 52%.* (Dat heeft niets te maken met het toptarief van de inkomstenbelasting) In 2012 kost de aftrek van pensioenpremies de staat zo’n 17,8 miljard euro aan belastinginkomsten. De aangroei van de pensioenvermogens in de pensioenfondsen is onbelast, in tegenstelling tot bijvoorbeeld spaargeld in Box-3. De pensioenuitkeringen worden wel belast. Typisch gebeurt dat tegen lagere tarieven dan waartegen de premies zijn afgetrokken, gemiddeld tegen zo’n 35%. Dat komt omdat het belastbare inkomen tijdens pensionering meestal lager ligt dan het belastbare inkomen tijdens het werkende leven (en dus in lagere schijven valt), maar ook omdat over de eerste twee schijven geen AOW-premies zijn verschuldigd waardoor de tarieven 18% lager liggen. In 2012 is de belastingopbrengst van de inkomstenbelasting op de pensioenuitkeringen 11,4 miljard euro. Netto kost de fiscale behandeling in 2012 dus 6,4 miljard euro. Dat is afgerond 1,1% van het bbp. Waarom is dit is een subsidie op vermogensopbouw? Antwoord: hoe meer wordt gespaard via het pensioenfonds, hoe hoger het netto levensinkomen wordt. Immers, alleen door meer pensioen op te bouwen kan worden geprofiteerd van het tariefverschil tussen premieaftrek en pensioenuitkering.
Subsidie of belasting
Nu kan er ook een – veel ingewikkelder – discussie worden gevoerd in hoeverre de subsidie op de pensioenopbouw een impliciete subsidie of belasting op arbeid is. Dat werkt als volgt. Subsidies op vermogen maken toekomstige consumptie goedkoper dan huidige consumptie. Maar dat geldt evenzeer voor vrije tijd. Subsidies op vermogensopbouw maken toekomstige vrije tijd goedkoper in termen van huidige vrije tijd. Daarom zullen subsidies op vermogensopbouw mensen aanzetten om in latere fases in hun leven minder te werken en eerder uit te treden, terwijl subsidies op vermogensopbouw mensen in het begin van hun carrière aanmoedigen meer te gaan werken. Ouderen zullen bij een sterker gesubsidieerd pensioenstelsel dus minder gaan werken en jongeren meer. Het is een empirische vraag in hoeverre het totale arbeidsaanbod stijgt of daalt als vermogen meer wordt gesubsidieerd. Uit alle onderzoek dat ik ken, blijkt dat wanneer er meer (inkomen uit) vermogen is, gemiddeld het arbeidsaanbod daalt en mensen gemiddeld eerder met pensioen gaan (zie ook Jacobs, 2013). Dus subsidies op de pensioenen ontmoedigen het gemiddelde arbeidsaanbod over het leven en zijn daarmee een netto belasting op arbeid.Subsidies op vermogen maken toekomstige consumptie goedkoper dan huidige consumptie.De conclusie is ondubbelzinnig: de vermogensopbouw via de pensioenen wordt gesubsidieerd in pensioenstelsels met de omkeerregel waarbij de pensioenuitkeringen tegen lagere tarieven worden belast dan de tarieven waartegen de pensioenpremies worden afgetrokken. En dat gebeurt in Nederland met ongeveer 1,1% van het bbp per jaar. Dat is gemiddeld ongeveer 17 cent per gespaarde pensioeneuro. Bovendien leiden subsidies op vermogensopbouw typisch tot een lager arbeidsaanbod en vroegere pensionering waardoor subsidies op de pensioenen uitwerken als een impliciete, hogere belasting op arbeidsaanbod, niet als een subsidie op arbeidsaanbod. *Deze data heeft het CPB op verzoek gegeven. Voor de liefhebbers: op het weblog van Bas Jacobs staat nog een meer gedetailleerde uitleg gegeven, met gebruik van een model. Klik daarvoor hier.
15 Bijdragen
captjo
Ludovikaa
captjoXaverius
LudovikaaLudovikaa
XaveriusAnton
Johan_Amsterdam
Dat moet ik even op de tong proeven. Langer leren of eerder pensioneren is geen keuze voor minder werken, maar het is een belasting op werken. Het is niet langer afzien van inkomen, het is niet tevreden zijn met minder inkomen, het is belasting. Ik mis hier vast een aantal vooronderstellingen.
Wordt er bedoeld dat er een continu levensinkomen is, een soort individueel basisinkomen? Hoe korter de productieve periode, hoe meer opzij gelegd moet worden voor de ongekend lange niet-productieve periode. Het gerommel met de belastingen snap ik ook nog als een bevoordeling van het pensioensparen waardoor de productieve periode korter kan worden. Dit geldt trouwens vooral voor mensen die beter verdienen.
Maar als het subsidiëren van pensioenopbouw een belasting op arbeid is, dan is bezit van kapitaal dat ook. Kapitaalbezitters werken niet (of minder) en wentelen hun verdienactiviteit dus af op de factor arbeid. Dit is arbeidswaardetheorie en meerwaardeproductie. Leuk.
Of begrijp ik het verkeerd?
Hans
Nu moet ik een eeuwigdurende lijfrente aankopen. Ook dan gaat de verzekeraar en tussenpersoon zich weer lekker wentelen in mijn geld. Gokje? Een lumpsum van enkele duizenden euro en een % van het kapitaal. Dus van enige opbouw en dus nadeel voor de overheid is in mijn situatie niet aan de orde. Aegon kan de naam Safe Pensioen beter veranderen in Pingpingfoetsie-polis. Tja, ook anno 2014 bestaan er nog steeds struikrovers.
Belneste
pentecoste
Wat is je agenda, aan welke politieke partij ben je gelieerd? Wat is je achterliggende idee? Meer inkomsten voor de overheid? Meer investeringen door de overheid? Het lijkt mij dat je hier een doelredenatie gebruikt: het doel is kennelijk meer geld voor de staat genereren. We zitten aan de regels van Brussel vast, hebben geen flexibilteit via de schuld (laat staan monetair beledi), dus gaan we op zoek naar potjes in huis. En een van die potjes, en een tamelijk grote, waarop ook nog een belastingclaim rust, is de pensioenpot.
Het probleem hierbij is dat politici alleen maar op kasbasis uitkijken: wat komt er dit jaar binnen, en wat kunnen we dus doen, als we mazzel hebben kijken ze een regeerperiode vooruit.
Prima om pensioen opbouw niet te belasten! want het gaat gewoon op!
MIJN PUNT: HET ZIJN GEEN KOSTEN VOOR DE OVERHEID, ZIJ KRIJGEN GEWOON MINDER BINNEN EN KUNNEN DAT DUS OOK NIET UITGEVEN. PRECIES DE REDEN WAAROM JE WEL EEN GASFONDS HAD MOETEN OPZETTEN, met ge-earmarkte uitgaven, dwz investeringen door de overheid (en dan waren de sociale verzekeringsdrama's niet ontstaan, zoals met de WAO en ziektewet)
En wil je dan het pensioenvermogen ook met 1.2% belasten?
Bovendien, als het, zoals jij beweert, de staat geld kost, betekent dat dat hier rekening mee wordt gehouden bij de opbouw van pensioen. Dus als die opbouw afneemt zullen werknemers daarvoor gecompenseerd willen worden ... Kosten voor bedrijfsleven omhoog.
Ik denk (en ik ben opgeleid als monetair econoom en praktizeer het niet, maar heb inmiddels wel e
Ludovikaa
pentecosteDiff
Van een ander oogpunt gezien is dit juist de bewijs, dat het progressieve bealstingstelsel niet deugt. Als slechts een tarief zou zijn, zou deze kwesite niet voorkomen. [Waarom zal het tegen de lage tarieven belast? Want de pensionist minder verdient. Waarom wordt het nu tegen de hogere tarieven afgetrokken? Want nu de medewerken meer verdient. Dit is precies de logiek achter het progressieve stelsel, toch?!]
Dus de conclusie is foutief : i.p.v. een extra vermogen belasting invoeren [en daarmee het stelsel nog ingewikkelder maken] moet de progressiviteit uit het systeem gehaald worden.
Alex Montgomery
En wat te denken van de volgende zinsneden:
"Het gemiddelde tarief waartegen pensioenpremies worden afgetrokken
bedraagt volgens het CPB ongeveer 52%.* (Dat heeft niets te maken met
het toptarief van de inkomstenbelasting)"
Nou breekt m'n klomp! Het hele verhaal gaat over tarieven weertegen inkomen wordt belast. Oftewel: inkomstenbelasting. De hoogste schijf van de IB is 52%. Niet valt in te zien hoe het gemiddelde tarief waartegen pensioenpremies worden afgetrokken [van belastbaar inkomen] gelijk kan zijn aan het TOPtarief van IB. Of zit tegenwoordig iedereen in de hoogste schijf?
Bas Jacobs is helemaal de kluts kwijt gelet op de toevoeging dat de 52% "niets te maken heeft met het toptarief van de IB". Hij weet dus wel dat die 52% het maximale tarief is, maar er gaat geen belletje bij hem rinkelen als het beweerdelijke gemiddelde gelijk is aan het maximum. Wetenschap? Laat me niet lachen.
Bas Jacobs: volgende keer even nadenken over prutswerk dat wordt aangeleverd door het CPB voordat er weer communistische propaganda uitgespuugd gaat worden.
Overigens is er wel een argument dat lagere inkomens via pensioenen hogere inkomens subsidieren (nadruk op inkomen ipv vermogen). Men leze de Pensioenmythe van M. Pikaart inzake het eindloonsysteem.
cormol
Alex MontgomeryXaverius
Albert
Om vermogen te zijn moet het vrij besteedbaar zijn en dat is het niet.
Daarenboven is het niet overerfbaar indien niet op tijd genoten.
Het is waar dat het uitgesteld loon wordt gesubsidieerd door een lagere belasting dan wanneer direct geconsumeerd, prima dat hebben we destijds zo afgesproken.
Het is ook gemaximeerd ver onder de normen van piketty c.s. dus waar hebben we het over.
Het stuk van Bas Jacobs is m.i. tendentieus en bedoeld om het werkelijke issue te verdoezelen.
Dit is de toenemende kloof tussen de overervende have's en de have-not's en de belasting van arbeid v.s. kapitaal. Ik herhaal nog maar eens, het werkelijke probleem is de overerving van kapitaal, oftewel onverdiend vermogen.