
De Nederlandsche Bank flirt met de mogelijkheid burgers rechtstreeks te bedienen via een DNBCoin. De centrale banken van China en het Verenigd Koninkrijk kondigden vergelijkbare initiatieven aan en in Ecuador kan het al. Wat, vraagt gastauteur Paul Buitink, is de maatschappelijke impact als we rechtstreeks kunnen bankieren aan het Westeinde? En wat heeft Bitcoin ermee te maken?
De Banco Central de Ecuador (BCE) biedt al sinds 2015 de mogelijkheid aan Ecuadoranen om via hun mobiele telefoon bij deze bank een rekening te openen. Het gebruik dat de Ecuadorianen ervan maken is nog erg laag – in januari was het totale tegoed met 763.203 dollar nog geen 0,002 procent van de totale liquiditeit – maar op steeds meer plekken kun je ermee betalen, inclusief het openbaar vervoer in de grote stad Loja en ook sommige belastingen kunnen ermee worden voldaan. Als straks dat verplicht wordt en dan voor alle belastingen, zal deze nieuwe geldvorm een extra stimulans krijgen.
In januari van dit jaar vermeldde de People’s Bank of China (PBOC) dat ze versneld een eigen digitale geldsoort wil uitrollen om kosten te reduceren, criminaliteit en witwassen tegen te gaan en om meer controle te krijgen over de geldhoeveelheid. Een 'blockchain', een gedeeld, maar moeilijk te vervalsen, grootboek dat ook gebruikt wordt bij Bitcoin, noemt de bank als mogelijke technologie hiervoor. Soortgelijke berichten verschenen ook van de Bank of England (BoE), die haar digitale munt RS Coin noemde. En vorige week dus van onze eigen DNB (De Nederlandsche Bank), met een munt onder de naam DNBCoin. Zie hiervoor pagina 208 in het jaarverslag van DNB.
Hoe een centrale bank werkt
Om het belang van bovenstaande experimenten te begrijpen, is het goed eerst helder te hebben wat de rol is van centrale banken in het huidige monetaire systeem. Zij zijn de bankiers van de commerciële banken en van het Rijk. Deze partijen houden bij hun centrale bank reserves aan (het basisgeld) via speciale rekeningen waarmee ze onder elkaar betalingen doen. Als de Rabobank bijvoorbeeld per saldo aan het einde van de dag geld tegoed heeft van de ING omdat ING-klanten netto geld hebben overgemaakt aan Rabobankklanten, dan vloeien er centrale bank-reserves van ING naar de Rabobank.
Door het doelbewust aan- en verkopen van obligaties en met kwantitatieve verruiming beïnvloeden centrale banken de hoeveelheid reserves en de rentestanden. Consumenten en bedrijven, de private sector dus, staan hierbuiten. Zij gebruiken bankkrediet als geld.
Sommige analisten spreken zelfs van een war on cash
Een steeds kleiner wordende taak van centrale banken is het omwisselen van reserves voor contant geld, zodat die munten en biljetten aan bankklanten met bankkrediet op verzoek kunnen worden meegegeven. Dit betreft nog maar een paar procent van de totale geldhoeveelheid die we gebruiken – sommige analisten spreken zelfs van een war on cash, zo weinig muntgeld wordt er nog maar gebruikt. De laatste jaren is de vraag gerezen, mede als gevolg van initiatieven als Ons Geld, of de overheid geen (exclusieve) rol te vervullen heeft in de uitgifte van (digitaal) geld.
Fintech en disruptie
Dit brengt ons weer bij het originele verhaal van centrale banken die experimenteren met nieuwe vormen van digitaal geld. Digitaal geld, rechtstreeks uitgegeven door de centrale bank, laten we dit 'digitaal basisgeld' noemen, moet worden onderscheiden van geld uitgegeven door banken: bankgeld. 'Digital cash' of 'digitaal contant geld' zouden ongelukkige benamingen zijn, omdat contant nu eenmaal biljetten en munten betreft.
Een DNBCoin raakt wél de kern van het dominante geldsysteem
Hoe vernieuwend zou digitaal basisgeld zijn? Er zijn immers al talloze fintech initiatieven die claimen de financiële wereld te hervormen, zoals het Nederlandse Adyen en bunq, of het Engelse Mondo. Stuk voor stuk interessante bedrijven die een technologisch sausje gieten over het bestaande systeem, maar niet de kern aanpakken. De kern is namelijk de geldcreatie. Bitcoin en soortgelijke initiatieven richten zich wel op geldcreatie, maar buiten de bestaande monetaire en fiscale kaders. Om die reden hebben ze vooralsnog beperkt succes. Een DNBCoin echter raakt wél de kern van het dominante geldsysteem.
Implicaties van DNBCoin
Wat zouden de implicaties zijn als DNBCoin wordt uitgerold? Er zijn verder geen details bekendgemaakt, dus laten we onze fantasie gebruiken. Allereerst veronderstellen we dat de ECB hier haar goedkeuring aan geeft. Vervolgens zou het betekenen dat ieder huishouden in Nederland een online rekening of portemonnee kan openen bij DNB waarop ze digitaal basisgeld, centrale bankreserves dus, kan aanhouden.
Maar waarom zou je daar je geld bewaren als de Nederlandse banken ook allemaal online en mobiele rekeningen bieden? Omdat het veiliger of goedkoper zou zijn? DNB is onderdeel van het Rijk en kan dus gesponsord tegen lagere kosten deze centrale bankrekening aanbieden, maar zal verder niet makkelijk qua functionaliteit kunnen concurreren. Dan het argument veiligheid. Is zo’n rekening veiliger dan een bij een commerciële bank? In theorie wel, maar tot 100.000 euro zijn mensen al ‘gedekt’ door het depositogarantiestelsel (dgs). Zolang het dgs niet op de schop gaat, bijvoorbeeld door weer een eigen risico te introduceren en het maximum te decimeren, zullen alleen wereldverbeteraars en vermogenden een rekening openen bij DNB.
De consequenties
En wat zijn de macro-economische consequenties van deze monetaire herinrichting? Het hebben van deze nieuwe nutsfaciliteit zal commerciële banken wellicht moveren zich beter op te stellen door meer transparantie, een normaler beloningsbeleid en minder risicovolle kredieten. Het geld dat wordt aangehouden bij de centrale bank kan immers niet worden gebruikt door commerciële banken als hefboom voor nieuwe kredietcreatie. De rekeningen kunnen ook worden gebruikt voor People’s QE of het ontvangen van een basisinkomen.
Deze nieuwe nutsfaciliteit zal commerciële banken wellicht moveren zich beter op te stellen door meer transparantie, een normaler beloningsbeleid en minder risicovolle kredieten
Burgers die geld naar elkaar overmaken via deze nieuwe rekeningen zouden elkaar in real time kunnen betalen, indien de centrale bank de registratie daarvan zou centraliseren. Dit zou veruit de snelste en goedkoopste manier zijn van binnenlands betalingsverkeer. Daarom is het op het eerste gezicht verbazend dat centrale banken koketteren met de blockchaintechnologie; de dure, trage en gedupliceerde database die Bitcoin gebruikt. Voor decentrale geldsoorten is het een noodzakelijke voorwaarde om zo pseudonimiteit en inclusieve toegang te waarborgen, maar voor een monopolist lijkt een blockchain weinig zin te hebben. Verder denkend lijkt het noemen van blockchain vooral pr-gedreven, vanwege de angst om als conservatief te worden gezien.
Een depositobank
Het initiatief waaraan ik verbonden ben, de depositobank van de Stichting Full Reserve, wil mensen ook vrijwaren van het risico dat klanten bij andere banken lopen door het geld van klanten 1-op-1 te bewaren bij DNB. Den Haag is warmgelopen voor dit initiatief en meer onderzoek plus een pilot worden voorbereid. DNB zou er goed aan doen te kijken of haar DNBCoin te combineren is met een depositobank.
Een open monetair debat
Cryptocurrencies als Bitcoin knabbelen aan de randen van het bestaande monetaire systeem, waarbinnen druk wordt gedebatteerd over en inmiddels geëxperimenteerd wordt met de opkomst van digitaal basisgeld. Rekeningen bij DNB zouden desgewenst gebruikt kunnen worden voor People’s QE en het basisinkomen. Fintech-initiatieven zorgen voor optimalisatie van kleinere deelfuncties van het systeem en gieten er een gebruiksvriendelijke laag over. Dit gebeurt verder allemaal in een euro-systeem waarvan de politieke fundamenten onder druk staan. De aankondiging van DNBCoin, doch summier, heeft mogelijk grote implicaties. Omdat dit concept de kern raakt. Een combinatie met een full reservebank als de depositobank is dan voorstelbaar. Welke kant het ook precies op gaat, de geest is uit de fles. Een open en goed geïnformeerd debat blijft belangrijk om het toekomstige financiële systeem goed vorm te geven.
Paul Buitink studeerde Economie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Aansluitend werkte hij onder meer als risk manager en analist in de financiële sector. Buitink is vooral bekend door zijn podcasts over monetaire ontwikkelingen en zijn conferenties over 'geld voor de toekomst', Reinvent Money.
18 Bijdragen
Monsieur le baron de Munchausen 5
Verder geloof ik niet dat DNBcoin met een depositobank zal samengaan, men wil immers controle over het ruilmiddel hebben, anders kun je net zo goed een bestaande cryptomunt promoten. Dat zijn allemaal ingebouwde depositobanken. En ik geloof al helemaal niet dat de EU er mee akkoord zal gaan. Als die er al warm voor lopen - wat niet geheel vreemd is gezien hun interesse in negatieve rentestanden en het daarmee verbonden uitbannen van cash wat de totale controle vereist over het ruilmiddel (hoe kan dat beter met een digitaal muntje?) - dan zullen ze hun eigen variant uitbrengen: de Deuro bv.
Kortom, net als de schrijver ben ik een liefhebber van cryptomunten, in een eventuele DNBcoin heb ik echter weinig vertrouwen.
Berend Pijlman 13
Matthijs 11
De technologie er achter (blockchain) is een apart verhaal en op zich minder interessant in deze, lijkt me. Een centrale bank is per definitie een centrale autoriteit dus of deze nu een normale database of een blockchain technologie gebruikt, het blijft een centrale autoriteit. Het hele decentrale idee van blockchain is dan niet relevant.
De blockhain technologie zelf spreekt me ook nog niet echt aan, aangezien het een nogal verspillende bezigheid is om overal steeds meer servers te laten draaien die steeds harder moeten werken om de blockchains te genereren/valideren.
http://motherboard.vice.com/read/bitcoin-could-consume-as-much-electricity-as-denmark-by-2020
peter ftm 4
MatthijsIs dus helemaal geen sprake van een nieuwe munt, of andere manier van geldschepping, ruimte voor depositobanken etc etc.
Matthijs 11
peter ftmMaar dan begrijp ik de ophef niet zo goed. "DNB laat hoog rendement dubbel glas in kantoor zetten" is ongeveer net zo interessant.
peter ftm 4
Matthijspeter ftm 4
http://bitcoinagile.com/60F0DB/30-maart-dnb-aan-de-bitcoin-en-ransomware-in-ziekenhuizen_stream
DNB gaat dus niet mogelijk een DNBCoin implementeren.
Het gaat om de Blockchain technologie.
Wat is het toch dat Paul altijd maar over de bitcoin moet beginnen en gewoon dit niet kan terugbrengen tot de blockchain technologie?
Het wordt wel erg opzichtig die obsessie voor de bitcoin. Of het nu gaat over geldcreatie, het mooie weer, of over het Nederlands Elftal, het is een kwestie van tijd tot Paul een relatie legt met de Bitcoin of variant en mogelijke implementatie.
Niet dat ik daar direct problemen mee heb, maar het wordt wel problematisch als je nieuwsberichten verkeerd gaat interpreteren door die obsessie en je overmatig gebruik maakt van die fantasie.
Robert-Reinder Nederhoed 2
peter ftmMet dit artikel geeft Paul een context aan loze berichten over een mogelijke DNBcoin, die zoals jij terecht stelt, gebaseerd zijn op een summier stukje in het DNB jaarverslag.
Dank voor de link naar het interview bij BNR overigens.
peter ftm 4
Robert-Reinder NederhoedMaar ik maak duidelijk een onderscheid tussen de bitcoin en de blockchain technologie, en ik gooi deze ook niet in 1 lijn met onderwerpen als de depositobank en geldcreatie etc.
Paul Buitink, de grote bitcoin fan, gebruikt dit soort onderwerpen om het idee bij de lezers te wekken dat de bitcoin onderdeel is van 1 GROTE INNOVATIE die moet leiden tot een ander beter systeem.
Maar al die artikelen van hem zijn zo oppervlakkig als het maar kan, het is slechts herhalen, herhalen en herhalen. Ik zie helemaal nergens kennis terug. Je kan net zo goed die George van Houts (acteur en via een snelle LOI cursus zichzelf benoemd tot specialist) stukken laten schrijven. Geen specialist die ze serieus neemt.
Wat leert dit artikel ons nu bv over de blockchain? Helemaal niks. Hij wil slechts het idee wekken dat steeds meer mensen overstag gaan en voorstander zijn van de bitcoin, depositobanken en een ander geldsysteem. Ik geloof daar helemaal niks van.
Marcel Tjoeng 1
"Daarom is het op het eerste gezicht verbazend dat centrale banken koketteren met de blockchaintechnologie;
de dure, trage en gedupliceerde database die Bitcoin gebruikt.
Voor decentrale geldsoorten is het een noodzakelijke voorwaarde om zo pseudonimiteit en inclusieve toegang te waarborgen, maar voor een monopolist lijkt een blockchain weinig zin te hebben."
Inderdaad. Blockchain binnen een centraal en gesloten systeem toevoegen is compleet niks, uiteraard.
Het betreft wellicht pilots, en het betreft hoogstwaarschijnlijk veel gebakken lucht. Experimenten om derden buiten het centrale bancaire netwerk aan te kunnen sluiten.
Zoals uit het jaarrapport blijkt, is de DNB immer bezig met het vinden van 'efficiencies', en rondkarren met Brink wagens zal 'inefficient' zijn.
Benevens dat er een paar binnen de DNB apenrots wel niet veel te doen zullen hebben nu ECB Frankfurt alle macht aan zich getrokken heeft.
Marcel Tjoeng 1
Maar wie gaat dit doen?
"Doe het op een gedisciplineerde manier binnen goed gedefinieerde verantwoordelijkheden of ..
gaan uiteindelijk populistische regeringen dit doen in reactie op het feit dat het kapitalisme niet meer oplevert wat het de gewone man beloofde te leveren"
"Do it in a disciplined fashion within a well-defined set of responsibilities or ..
by populist's governments responding to the fact that capitalism is no longer delivering"
Lord Adair Turner in an interview with Swedish EFN financial News.
Lord Adair Turner was a possible candidate for Bank of England Governor, was Chairman of the Financial Services Authority and joined George Soros' economic think tank INET as a senior research fellow.
( @ 25min )
Lord Adair Turner: Helicopter money for the people
https://youtu.be/mPMoPdfv9GM
*/*
Uit deze woorden van Lord Adair Turner valt uiteindelijk op te maken dat Lord Adair Turner zelf verre de voorkeur eraan geeft dat de Bank van England zo een geldschepping 'voor eeuwig' doet.
Anders dan zo een vuige populist als een Jeremy Bernard Corbyn momenteel vers en radicaal gekozen 'Leader of the Labour Party' die met de hand aan zo een geldkraan
dit maar zou verkwisten aan het einde van de Tory bezuinigingen, minimum lonen, een herstel van de momenteel uit elkaar vallende nationale ziekenzorg, aan scholing, huisvesting, nieuwe banen, openbaar vervoer en het terugdringen van het Militaire budget.
Da's natuurlijk te gek voor woorden van zo een populist Jeremy Bernard Corbyn.
Michiel WERKMAN 8
Monsieur le baron de Munchausen 5
Michiel WERKMANOfschoon dat een definitie is die ooit correct was, is deze dat nu toch niet meer. De overheid dicteert tegenwoordig namelijk wat het ruilmiddel is. Zie hiervoor bv de overgang van de gulden naar de euro. Dat was nou niet bepaald een geleidelijk, vrijwillig grassroots proces maar een door de staat geinitieerd, georganiseerd en geimplementeerd proces. Laten we hopen dat we hier geen Cyprus-stijl bail-in krijgen, want dan weet u meteen wat de functie van een cryptomunt als bitcoin is.
Michiel WERKMAN 8
Monsieur le baron de Munchausendat IS nu het algemeen geaccepteerd ruilmiddel.
bps 12
Michiel WERKMANDat wordt maar al te vaak vergeten. De focus ligt op 'geld' en geldcreatie, en niet op ander kapitaal, dekking.
"Wie zijn schulden afbetaalt, vermeerdert zijn bezit." zei mijn vader vroeger altijd.
Bezit is je buffer, je weerstand en je veerkracht in het onvoorziene leven,
als de afschrijvingsperiode langer is dan de aflossingstermijn. Aflossen is dan een vorm van sparen.
Marcel Tjoeng 1
a. "Wat zouden de implicaties zijn als DNBCoin wordt uitgerold? "
b. "Vervolgens zou het betekenen dat ieder huishouden in Nederland een online rekening of portemonnee kan openen bij DNB waarop ze digitaal basisgeld, centrale bankreserves dus, kan aanhouden."
c. "De rekeningen kunnen ook worden gebruikt voor People’s QE of het ontvangen van een basisinkomen."
d. "Zolang het depositogarantiestelsel niet op de schop gaat, bijvoorbeeld door weer een eigen risico te introduceren en het maximum te decimeren, zullen alleen wereldverbeteraars en vermogenden een rekening openen bij DNB."
a. is geen premisse voor b. noch c.
b. is niet persé een premisse voor a. noch c.
c. heeft niet persé met a. als de wil er is, en kan met het bestaande zonder b.
a. is de modernste en hoog efficiënte methode als een parallelle munt, als het formeel en politiek noodzakelijk blijkt en men wenst Het Verdrag te omzeilen.
a. is een mogelijke premisse ten behoeve van een nederlandse non-EC wens tot monetaire verruiming welke 'window guidance' opportunity biedt ten behoeve van bijvoorbeeld c. middels b.
c. is de crux van de gehele exercitie
et cetera,
Bovenstaande niet uitputtend (uiteraard, ik doe dit tussen het koffie drinken).
"Vanwege het maximum van een depositogarantiestelsel zullen wereldverbeteraars en vermogenden een rekening openen bij DNB."
Dit maximum van een depositogarantiestelsel is exact de salespitch van zo een op te richten Full Reserve Bank, een Depositobank, een uitbreiding van de SNS tot DNB Staatsbankloket.
Dus (d.) waarom in godshemeltjesnaam zou je het depositogarantiestelsel op de schop willen hebben als de onvolkomenheden ervan de premisse zijn tot de wens en de natuurlijke behoefte tot een inrichting als b., een nationale bank, een nationaal bankrekeningen stelsel zonder depositogarantiestelsel risico's?
Frank Bakker 1
De Vries
Niet dat het van mij hoeft. Maar ik vraag het me wel af.