
Een goed gesprek over de Europese Unie komt maar niet van de grond. Follow the Money wil daar verandering in brengen. Samen met jou. Wat willen we met Europa? Dit dossier is een eerste aanzet voor een gesprek over een andere Europese Unie. Lees meer
Iedereen heeft er een mening over, maar een echt gesprek over de Europese Unie wordt nauwelijks gevoerd. En dat is jammer, want het voortbestaan van de Unie is niet zo vanzelfsprekend als het ooit was. Niet alleen de eenheidsmunt euro wankelt, het hele Europese project zelf dreigt als een kaartenhuis ineen te zakken. Het uiteenvallen van de EU zou enorme gevolgen voor elke Nederlander – en elke Europese burger – hebben. Die angst lijkt politici en beleidsmakers te verlammen. Discussies over de EU worden doodgeslagen met apocalyptische visioenen, van zowel voor- als tegenstanders.
Tegelijk is het duidelijk dat dit niet het Europa is waarvan gedroomd werd. Europese samenwerking blijkt in de praktijk vaak een ondoorzichtig spel van lobby's en achterkamertjespolitiek. De parlementaire controle daarop is gebrekkig. 'Brussel' is bijna synoniem geworden met bureacratie, spilzucht, gesjoemel, bemoeizucht, zelfverrijking en zelfs corruptie.
Bij veel burgers in alle lidstaten leeft het gevoel dat de voordelen van de Unie niet langer opwegen tegen de nadelen. Dat zij in wezen niet zoveel aan de EU hebben en dat het een moloch is die over hun identitieit heenwalst. Een Unie die de economische voordelen vooral sluist naar grote ondernemingen. 'Een verzorgingsstaat voor multinationals', zoals onze columnist Christiaan Vos dat noemde.
Is het mogelijk om de EU op zo'n manier te hervormen dat niet grote, multinationale ondernemingen het meest profiteren van de Europese samenwerking – maar de Unie de belangen van de Europese burger dient? Zo ja, hoe dan? En zo nee, hoe gaan we dan wél verder? Daarover willen we op Follow the Money samen met jou een constructief gesprek voeren. We willen dat doen met behulp van ons panel Europa, wat nu? Op die plek zullen we je onder meer vragen stellen en kunnen we het gesprek met elkaar voeren.
Elk land zou een referendum moeten houden over een EU-exit
Jean-Claude Junckers voorbarige vergezichten
Nieuw Europees btw-plan schrikt fraudeurs niet af
Het einde van de euro begint in Rome
Wat eurosceptici kunnen leren van de Yuexit
Geachte Europese Commissie, ik ben boos!
Je vraagt je af in welk universum deze lieden leven
Vooral Duitse burgers zijn gelukkig met de Europese Unie
Als europarlementariërs historicus gaan spelen
Volop Europese schijnoplossingen tegen de jeugdwerkloosheid
De EU moet geen overheden maar bedrijven reguleren
De EU zou zich wereldwijd moeten inspannen voor het afdwingen van eerlijke handelspraktijken bij bedrijven, schrijven gastauteurs Judith Sargentini en Tom van der Lee, maar in de praktijk bemoeit ‘Brussel’ zich vooral met het gedrag van overheden. Deze week kan het roer om, als een wetsvoorstel over conflictmineralen binnen het Europees Parlement wordt behandeld.
De EU is de tweede economie, het grootste handelsblok en daarmee een van de machtigste handelsspelers ter wereld. Die handelsmacht kan de EU gebruiken om misstanden in de wereld tegen te gaan. Deze week dient zich daarvoor een concrete mogelijkheid aan. Woensdag ligt een wet ter stemming voor in het Europees Parlement die de handel in conflictmineralen aan banden legt. De wet zou bedrijven na jaren van vrijblijvende initiatieven aanzetten om echt in actie te komen tegen de directe of indirecte financiering van geweld in Congo, Colombia of Afghanistan. De EU geeft hiermee het goede voorbeeld, maar ze moet haar handelsbeleid op dezelfde voet voortzetten in plaats van nog meer deregulerende handelsakkoorden te sluiten.
De grootste Europese bedrijven zijn betrokken bij gruwelijke praktijken buiten Europa. H&M, C&A en Primark laten hun kleding produceren in Myanmar tegen een hongerloon. Het Indiase dochterbedrijf van Vodafone zorgt er via een postbus in Nederland voor dat India miljoenen aan belastinginkomsten misloopt. Nestlé importeert palmolie uit Indonesië die wordt gewonnen door kleine kinderen die hun land kwijtraken. Europese autofabrikanten gebruiken grondstoffen voor hun auto’s die mogelijk conflicten in Congo financieren. De voorbeelden zijn eindeloos.
Bilaterale handelsakkoorden
Wat doet de Europese Unie daartegen? Tot nu toe bar weinig. Het directoraat handel van de Europese Commissie is vooral erg druk met het sluiten van bilaterale handelsakkoorden. Niet alleen met de Verenigde Staten (TTIP) en Canada (CETA), maar met vrijwel iedere uithoek van de wereld: van Japan tot Australië, van Centraal Afrika tot Zuid-Amerika. Die handelsakkoorden bieden in theorie een kans om regels vast te leggen die bedrijven dwingen tot verantwoord ondernemen. Maar de realiteit is precies tegenovergesteld.
Handelsakkoorden reguleren niet de bedrijven die aan misstanden bijdragen, maar juist de overheden
Handelsakkoorden in hun huidige vorm reguleren niet de bedrijven die aan misstanden bijdragen, maar juist de overheden. Harde regels over markttoegang, rechten van buitenlandse investeerders en wederzijdse erkenning van standaarden beperken de beleidsruimte van publieke autoriteiten om de markt te reguleren. Daarmee worden bedrijven nog machtiger dan ze al zijn en kunnen ze hun verantwoordelijkheid nog makkelijker ontlopen. Harde verplichtingen voor bedrijven om mensenrechten en het milieu te respecteren ontbreken in deze handelsakkoorden. CETA, dat door voorstanders tot ‘het meest progressieve handelsakkoord ooit’ werd gedoopt, kent weliswaar een hoofdstuk over duurzaamheid en arbeid, maar daarin staan slechts goede voornemens waar niemand rechten aan kan ontlenen. Het Europese handelsbeleid stuurt zo vooral aan op deregulering in plaats van regulering van multinationals.
Conflictmineralen
Dat de Europese Unie het wel degelijk kan, bewijst de wet tegen conflictmineralen die, na jaren van politieke strijd en obstructie door de lobby van autobedrijven, nu hopelijk wordt goedgekeurd door het Europees Parlement. Die wet verplicht grote Europese importeurs van grondstoffen om na te gaan of mensen de dupe zijn geworden bij de winning ervan. Deze importeurs moeten op hun beurt opheldering vragen bij hun leveranciers zodat de wet wereldwijd bijdraagt aan eerlijkere ketens van grondstoffen.
"Dat de EU het wel degelijk kan, bewijst de wet tegen conflictmineralen die, na jarenlange strijd, nu hopelijk wordt goedgekeurd door het Europees Parlement"
De Europese Unie heeft vooral een trackrecord op het wegnemen van barrières voor bedrijven. Het reguleren van het mondiale bedrijfsleven staat nog in de kinderschoenen. De wet tegen conflictmineralen is een eerste stap die snel navolging moet krijgen. Stel harde regels aan Europese textielbedrijven zodat werknemersrechten in Azië gerespecteerd worden. Zorg dat alleen duurzame palmolie in de EU op de markt mag komen en zorg dat alleen eerlijk geproduceerde cacao Europa binnenkomt. Geef multinationals niet nog meer vrij spel, maar gebruik je macht om te zorgen dat de internationale leiders voor mensenrechten en het milieu worden.
GroenLinks-Europarlementariër Judith Sargentini was initiatiefnemer en onderhandelaar in het Europees Parlement over de wet tegen conflictmineralen. Tom van der Lee is kandidaat-Kamerlid voor GroenLinks
10 Bijdragen
piterkamp 4
Dat mineralen winning,dat geldt ook voor olie en gas, op allerlei plekken rampen aanricht, daarover is geen enkele twijfel.
Helaas zijn die rampen ook in een land als de VS, de uranium winning en zuivering in Indiaanse reservaten is een ramp.
Ward Churchill, 'A Little Matter of Genocide, Holocaust and Denial in the Americas, 1492 to the Present', San Francisco 1997
Het probleem is hetzelfde voor de VS Indianen als voor de inwoners van Mongolië: politiek niets te vertellen.
De oplossing moet dus een heel andere zijn, dat is dan meteen ook de oplossing voor het Moslim terrorisme, stoppen met westers neokolonialisme, Imperialisme, dat draagt dan meteen bij aan voorkomen, of tenminste afremmen, van de Afrikaanse bevolkingsexplosie.
Zodra het westen zich niet meer ingrijpend bemoeit, wereldwijd, met nu arme landen, kunnen die hun eigen zaakjes gaan regelen.
Dan kunnen ze ook afwegen of hun milieu achteruitgang opweegt of niet tegen de geld opbrengsten daarvan.
Mijn hoop dat Trump dat neokolonialisme, imperialisme, de nek gaat omdraaien, bestaat nog steeds.
MaartenH 10
piterkampArgentini en van der Lee komen met gerichte praktisch haalbare ideeën die mijns inziens neerkomen op een import verbod voor producten die niet volgens onze standaarden geproduceerd zijn. Dat doen we nu ook al als het gaat om productveiligheid, alleen moeten we het nu uitbreiden naar sociale en ecologische duurzaamheid. Dat zal een behoorlijke klus zijn, maar is realiseerbaar mits de politieke wil er is. Dat laatste lijkt mij nog de vraag, maar het is goed om het op de agenda te zetten en eerste stappen te realiseren.
piterkamp 4
MaartenHDoet dat iets af aan mijn analyse ?
Van integere politici verwacht ik dat die de problemen analyseren, en benoemen.
Pas daarna komt de aanpak.
Aan halfslachtigheid hebben we niets, naar mijn mening.
Ik ben niet tegen wat wordt voorgesteld, mits daarbij duidelijk wordt gemaakt dat dit voor het moment het maximaal haalbare is.
MaartenH 10
piterkampEn verder spreekt het wat mij betreft vanzelf, dat Amerika moet stoppen met z'n agressieve, misdadige geopolitiek en dat Europa moet stoppen om daar schoothondje bij te spelen.
Willem Verhoeven 5
piterkampthebluephantom 6
piterkampRoland Horvath 7
2/ Wat ook mag geëist worden is dat er in ieder land vakbonden en meerdere politieke partijen zijn. Alleen verenigd kunnen de werknemers en de burgers eisen stellen.
3/ De verdragen CETA en TTIP zijn in hun huidige vorm met het ISDS/ICS en hun totaal vrije handel zonder enige protectie van het lokale onaanvaardbaar. Typisch dat het EU Parlement CETA al geratificeerd heeft. De 3 EU bestuursinstellingen vormen niets meer dan een secretariaat van een kartel van GMO/multinationals. De burgers tellen niet mee en de EU doet er alles aan om de staten te vervangen en het hen onmogelijk te maken te functioneren. Dus voordat de voorgestelde maatregels van GroenLinks kunnen uitgevoerd worden en de hele wereld gereorganiseerd, zal de EU moeten genormaliseerd en gefatsoeneerd worden. De neoliberale vijand is binnen de muren.
4/ Door anderen voorgesteld: Het VS imperialisme, de aanvalsoorlogen en het oorlog stoken van de VS, geholpen door de slaafse en wat achterlijke EU, moet ophouden. Het maakt veel onmogelijk. Overigens vrije handel moet overal gepaard gaan met protectie van het lokale, dus geen totaal vrije handel zoals de GMO voorstaan.
Marja Westerneng 2
leonardoz 7
Marla Singer 7
Want hoeveel komt nu 'ineens' uit Wit Rusland/Oekraïne ipv het gesanctioneerde Rusland?