
De Fyra moest Nederland opstoten in de vaart der door snelle, efficiënte spoortrajecten verbonden volken. Het tegenovergestelde gebeurde. Treinen staan stil, een kaartje kopen is duur en ingewikkeld en wie nu naar Brussel wil pakt liever de auto. Dieptepunt: de Europese aanbesteding van HSL-Zuid waarover een trein van Italiaanse makelij zou gaan rijden: de Fyra. Dat liep anders. Het Fyra-debacle was een ‘accident waiting to happen’ en de Nederlandse overheid is zelf verantwoordelijk voor het fiasco. Dat blijkt uit De Ontsporing, het boek dat Marcel van Silfhout en Andries van den Berg hierover schreven en dat mogelijk werd gemaakt door financiering van vakbond FNV. Van Silfhout volgt de Parlementaire enquête Fyra (Fyra-enquête) over de geruchtmakende aanbesteding van die Italiaanse hogesnelheidstrein van dag tot dag.
Fyra-fiasco leidt tot bezinning op Nederlandse spoortoekomst
‘Alstom trok zich niet terug uit Fyra-aanbesteding’
Dijksma zet met ‘marktverkenning’ de verhouding NS en Den Haag weer op scherp
Politiek Den Haag is het spoor bijster
De Fyra-enquête. Dag #13. Hoofdrolspelers: ‘Parlementaire Fyracommissie partijdig’
De Fyra-enquête. Dag #12: Arie Slob boos over uitschakeling controlerende rol parlement
De Fyra-enquête. Dag #11: Van Fyra-fiasco naar totaal debacle
De Fyra-enquête. Dag #10: kroniek van een aangekondigde Fyra-dood
De Fyra-enquête. Dag #9: Liberaliserend Europa schaft onafhankelijk toezicht af
De Fyra-enquête. Dag #8: Marktwerking hielp technisch toezicht om zeep
De Fyra-enquête. Dag #9: Liberaliserend Europa schaft onafhankelijk toezicht af
Gastauteur Marcel van Silfhout, co-auteur van het boek ‘De Ontsporing’ over ‘het Fyra fiasco’, volgt de Fyra-enquête van dag tot dag. Hij noteert de verschillen en overeenkomsten met het boek én doet, met een nieuwsanalyse, verslag. Dag negen staat in het teken van een doodenge trend: hoe meer markt, hoe minder inspectie. 'Je zou bijna gaan pleiten voor heropvoedingskampen.'
Enorm risico
Perstribune en enquêtecommissie waren gisteren met stomheid geslagen bij het aanhoren van met name ILT-inspecteur-generaal Jenny Thunnissen en haar belangrijkste inspecteur vergunningverlening, Krijn van Herwaarden. Thunnissen had nauwelijks iets zinnigs te melden over de controle op de Fyra, die had ze overgedragen aan haar topdeskundige inspecteur Krijn van Herwaarden. Alleen de vraag van Toorenburg: 'Maar u bent toch de inspecteur-generaal?' bezorgde haar een zeldzaam moment van zelfinzicht: 'Tja, Zalm heeft ooit gezegd: "hoe hoger, dommer", daar heb ik me altijd aan gestoord. Maar nu begrijp ik wel wat hij bedoelt, zelf ken je nooit het vak van de inspecteur.' Van Herwaarden op zijn beurt voorzag de Fyra van een vergunning om de HSL op te mogen en hij was er nog trots op ook dat hij niets fout had gedaan.Inspecteur-generaal Thunnissen: 'Zalm zei ooit: "hoe hoger, dommer",Maar nu begrijp ik wel wat hij bedoelt'Welja, de trein was ontspoord, maar iedereen inclusief hijzelf had zich keurig gehouden aan de Europese wet- en regelgeving. Het systeem heeft prima gefunctioneerd. Het had wat weg van de houding van oud-minister Gerrit Zalm (Financiën), die de openbare aanbesteding van de HSL nog steeds een groot succes vindt, in ieder geval voor het Rijk. Staatssecretaris Wilma Mansveld kan de borst vast natmaken als laatste gast van de enquête eind volgende week. Want hoe is het mogelijk dat de ILT de minister al vertelde dat de vergunning verleend zou worden terwijl dat feitelijk nog niet was gebeurd? Sterker, op dat moment waren nog niets eens alle relevante documenten binnen. Kortom, was dat niet een enorm risico, en zijn de minister en daarmee de Kamer wel goed geïnformeerd geweest?
Gederailleerd toezichtsysteem
Het meest ontluisterend is dat inspecteur Herwaarden werkelijk alle denkbare zorgwekkende signalen negeerde. In plaats van de inspectie op de been te brengen door eerst nog eens goed te kijken naar de nieuwe Fyra’s deed hij helemaal niets met alle ‘geruchten’ en keiharde waarschuwende adviezen en rapporten van onder meer ProRail en de Belgische toezichthouder DVIS. Scheefhangende deuren, doorgebrande printplaten, hoge uitval van treinen tijdens de testperiode, Van Herwaarden bleef rustig op zijn stoel zitten. Het enige waarop hij zich baseerde, waren de certificaten van de private keurder Lloyd’s Register Nederland, een dochter van de commerciële moeder Lloyd’s Europe in Engeland. Die certificaten, doceerde Jerry Borger, certificeringmanager van Lloyd’s, waren gebaseerd op de aan AnsaldoBreda aangekondigde audit-bezoeken. Die vonden hooguit eens per jaar plaats, in twee dagen. Borger was de eerste spreker op de negende enquêtedag die geheel en al in het teken stond van de nieuwerwetse op liberalisering, meer concurrentie en marktwerking gebaseerde wijze van toezicht en inspectie in Nederland en Europa.er wordt meer ingezet op Lloyd’s-achtige certificeringsorganisaties die werken in opdracht van de trein- scheeps- en luchtvaart-fabrikantenEuropa dendert vrolijk door met dat totaal gederailleerde toezichtsysteem, want er wordt alleen nog maar meer ingezet op Lloyd’s-achtige certificeringsorganisaties die werken in opdracht van de trein- scheeps- en luchtvaartfabrikanten. Sterker, in plaats van eenmaal per jaar een audit is het controlesysteem teruggeschroefd naar één keer per twee jaar. De commissieleden keken de hele dag of ze water zagen branden, terwijl alle drie de sprekers deden of het de normaalste zaak van de wereld is een brakke, onbetrouwbare, onveilige en aan alle kanten rammelende hogesnelheidstrein op het HSL-spoor te zetten en dan ook nog te beweren dat iedereen keurig zijn werk heeft gedaan. Monthy Python is er niets bij.
Liberaliserend Europa
Tussen de regels door lieten de onder ede gehoorde moderne inspectiedeskundigen doorschemeren dat niet zij maar vooral het liberaliserende Europa en de industrie het zo willen. Die houden immers niet van lastige, dure en met kennis en expertise uitgeruste inspecteurs. De onafhankelijke staatscontroleur van vroeger is vervangen door een procesmanager die alleen nog maar luistert en kijkt naar wat de fabrikant en diens gekozen commerciële keurder, de zogeheten notified body, toepasselijk afgekort nobo, aanlevert.Alle andere denkbare verontrustende signalen en informatie passen niet meer in het tot op het bot uitgeklede controlesysteemAlle andere denkbare verontrustende signalen en informatie passen niet meer in dat tot op het bot uitgeklede controlesysteem. De uitermate zorgwekkende weekstaten van het kwaliteitsborgingssysteem van AnsaldoBreda kwamen alleen terecht bij de betrokken NS-dochterbedrijven. Herwaarden erkende dat hij al die onderliggende informatie pas deze week kreeg, via de enquêteverhoren. ‘We zullen dat eens meenemen in onze gesprekken met Lloyd’s.’ Meer kon er niet af.
Soepzootje, dat Fyra-dossier
De NS mag van geluk spreken dat de Belgische toezichthouder wel zijn ouderwets degelijke keuringswerk deed. DVIS was aanwezig bij alle belangrijke topmeetings over de voortgang van alle bijeenkomsten van de betrokken spoormaatschappijen en kwaliteitsinspecteurs. Anders dan het ILT gaf DVIS niet zomaar een vergunning af. De Belgen verleenden die slechts tijdelijk. Het werd gisteren niet gemeld, maar dat feit, de wel goed functionerende Belgische inspectie dus, heeft de schade voor de NS relatief beperkt gehouden tot een schikking van 85 miljoen euro met AnsaldoBreda. De NS kon zich namelijk verschuilen achter het niet meer hebben van een vergunning tot rijden met de Fyra omdat die trein België niet meer in kon. Marc Descheemaecker, de Belgische NMBS-bestuurder, zal het aanstaande vrijdag iedereen en allemaal nog eens flink inpeperen wat een ongelooflijk soepzootje de Nederlanders hebben gemaakt van hun Fyra-dossier. Werkelijk alle betrokken partijen faalden in zijn ogen op alle fronten in dit ongekende treindebacle. Voor Descheemaecker het podium betreedt, is Arie van As nog te horen, een van de weinig Nederlandse helden, zoals wij al meldden in De Ontsporing. De vroegere directeur van NS-onderhoudsbedrijf Nedtrain waarschuwde zowel in 2006 als 2009 dat uit de Toscaanse fabriek te Pistoia onmogelijk een fatsoenlijke trein kon komen. De chaos die hij aantrof bij AnsaldoBreda had hij nog nergens ter wereld gezien. Hij waarschuwde precies waar het mis zou gaan: de assemblage van de treinen.Lloyd's dubbele petten
Nog een sailant gegeven: Lloyd’s was opdrachtnemer van AnsaldoBreda, maar via de Engelse moeder daarvan in Londen ook van NS-dochters als HSA en NSFSC. Hoogst curieus en bedenkelijk, al beweerden Lloyd’s-man Borger en ILT-inspecteur Van Herwaarden dat niets geks of onoorbaars aan de hand is. Enquêtecommissielid Ton Elias had er de Van Dale nog eens op nageslagen, maar, concludeerde hij alvast, ‘beoordelen’ zoals ons woordenboek ‘inspecteren’ noemt, is er klaarblijkelijk niet meer bij.Het hele controleambacht is als het ware verdwenenHet hele controleambacht is als het ware verdwenen, een conclusie die de auteur van dit artikel ook al trok in het eerder vorig jaar verschenen boek Uitgebeend, hoe veilig is ons voedsel nog. Ook de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit is in het afgelopen post-liberale decennium een tandeloze tijger geworden. Ook enquêtecommissielied Vera Bergkamp en voorzitter Madeleine Toorenburg merkten het op: eigenlijk keurde noch inspecteerde niemand die trein echt. Je zou bijna geen nieuwe Europese trein, vliegtuig of boot meer in durven. Met dergelijke inspecteurs, die met droge ogen zeggen dat de Europese wet- en regelgeving keurig is nageleefd en nog trots zijn ook op de handtekening onder de Fyra-vergunningverlening, wordt het veiligheidsgevoel op de weg, het spoor, in de lucht en de waterwegen van Nederland en Europa er niet beter op.
32 Bijdragen
Hilterman
Het neerstorten van een prototype airbus in Spanje blijkt veroorzaakt te zijn door een software fout. Door die fout vielen drie van de vier motoren uit.
Dit soort rampen zullen steeds vaker voorkomen. Daarna halen alle betrokken verantwoordelijken hun schouders op, de EU regels zijn immers keurig nageleefd.
Dat Belgie Nederland kan redden in dit dossier is vrij logisch.
In Belgie gebeurt alles twintig jaar later, het was ooit vijftig jaar, de Belgen gaan vooruit. Ze gaan steeds meer met hun tijd mee.
Hoe is het mogelijk dat er geen verantwoordelijken worden ontslagen bij de NS? Welke catastrofe moet er plaats vinden voor daar mensen ontslagen worden?
pubben
HiltermanKijk naar onze zorgsystemen, de afvinkcultuur, de etikettenindustrie.
Regels regels regels, controle controle controle, kwadraterende bureaucratie.
Het Roer Moet Om, de protesten van de professionals, maar wie gaat er over die systemen?
Hilterman
pubbenPremier Cameron heeft aangegeven het EVRM niet langer te willen volgen.
De Britten zijn de inmenging in hun rechtsspraak zat en willen af van de uitspraken van het Europese hof.
Er zullen onder de 47 landen zeker meer ondertekenaars zitten die het Engelse voorbeeld gaan volgen.
De EU met alle daar aan gerelateerde organisaties zijn compleet ontspoord.
De eurocrisis valt daar ook onder.
Miljoenen burgers in de EU hebben dagelijks te lijden onder incompetent ondemocratisch bestuur. Dit moet stoppen.
dicko
Hiltermanjefcooper
HiltermanDe nu afgedankte Space shuttle werd dan ook bestuurd door vier computers, waarvan drie hetzelfde stuurprogramma hadden, maar één een geheel ander, met wel uiteraard dezelfde functies.
En de Shuttle programma's waren getest zoals nog nooit een programma is getest.
Het gebruikte stuurprogramma heeft het altijd goed gedaan, het reserve programma is nooit gebruikt.
Wat betreft vliegtuigrampen, het is al weer behoorlijk lang geelden dat op enig moment wereldwijd 1500 verkeersvliegtuigen in de lucht waren.
Het zou nu wel eens het dubbele kunnen zijn.
Op die aantallen lijkt het inderdaad gevaarlijker te voet een weg over te steken.
Hilterman
jefcooperEr zijn zelfs ontwerpers die niets anders doen dan dit soort testen ontwikkelen.
jefcooper
HiltermanAls ik het me goed herinner had het een jaar of vijftien goed gedraaid, totdat het negatieve fysieke voorraden wereldwijd aangaf.
Wereldwijd stopte de productie.
Het programma kon worden gered doordat vrij toevallig een programmeur van indertijd kon worden opgespoord, die in een dag of zo de fout vond.
Testen, ik heb dat zelf meegemaakt, voorkomt niet alles.
Om goed te kunnen testen moeten de testers een heel grote creativiteit hebben in het bedenken van zeer onwaarschijnlijke situaties.
Omdat testen laag in aanzien staat worden zelden, behalve bij het Shuttle programma, de beste mensen ingezet bij testen.
Alwin
HiltermanN.B. Airbus A400M: De oorzaak waarom 3 motoren niet juist reageerden op de inputs van de piloten is nog niet vastgesteld. Het testprogramma van een nieuw vliegtuig is zeer uitgebreid en erop gericht dat alle fouten uit het product gehaald worden. Dus vóórdat het vliegtuig aan de klant geleverd wordt. Deze A400M zat nog in de testfase. Neemt niet weg dat er helaas iets heel erg misgegaan is, waardoor er professionele medewerkers van Airbus omgekomen zijn.
DrNomad
In de USA is zo'n vijf jaar geleden ofzo een brug ingestort, in privaat beheer maar met overheidsinspecties. Hetzelfde verhaal, de beheerder voldeed aan de regels. Wetgeving zorgt ervoor dat mensen zelf niet meer nadenken. Meer wetgeving zorgt voor nog minder nadenken.
Je kunt beter alle inspectieregels afschaffen en partijen zelf laten nadenken, en ze (persoonlijk) aansprakelijk maken voor wanneer het misgaat. Dat stimuleert creativiteit, ook voor inspecties.
Behalve dat geldt de tucht vd markt als de markt iets te verliezen heeft. Dat is bij overheidsopdrachten vaak niet het geval. Contracten worden dichtgetimmerd zodat verkiezingen geen inkomstenderving kunnen veroorzaken.
Overigens als de overheid dit had gedaan, (bv. Samen met de o zo integere NS), dan was het vier keer zo duur geweest, en had drie keer zo lang geduurd, met onbepaalde kwaliteit in dienst en dienstverlening.
jefcooper
DrNomadRegels kunnen er inderdaad toe leiden dat het boerenverstand niet meer wordt gebruikt.
Toch zijn niet alle regels slecht, ik zie tegenwoordig dat trottoirbanden geplaatst worden door kleine kraantjes, zodat bouwvakkers uit de WAO kunnen blijven.
Peteur
DrNomadIk werd niet vrolijk van de staat van onderhoud van wegen, viaducten en openbare ruimte in het algemeen in Amerika, toen ik daar zes jaar terug was.
Het geloof in de tucht van de markt is niet liberaal maar gaat terug naar de conservatieve laissez faire-houding van eind negentiende eeuw, toen ook uw voorouders waarschijnlijk een of andere slecht betaalde stinkbaan hadden en blij mochten zijn wanneer ze de 50 jaar haalden.
dicko
DrNomadDan wordt het minder druk in de treinen (400 reizigers minder) dus alle spitsforenzen blij. En de nabestaanden hebben een flinke zak met geld, dus die zijn ook blij.
Waarom hebben we dit niet al veel eerder gedaan?
DrNomad
dickoWat overigens wel is gebeurd, sinds 1925 was bekend Bij Rijkswaterstaat dat de zeeweringen niet al te sterk waren, en pas na 1800 doden tijdens de watersnood van 1953 is men aan een oplossing begonnen (die bijna niet is doorgegaan wegens partij politieke ruzies).
Uw overheidsaanbeveling is zoveel beter... *not*
jefcooper
Wat ik niet begrijp in dit alles dat het bij grote passagiersvliegtuigen veel beter gaat, of lijkt te gaan.
dicko
jefcooperBij bijvoorbeeld borstimplantaten zijn er 500 slachtoffers op drie continenten, in 80 verschillende landen, in 300 verschillende steden. Dus die stippen zijn lastig te verbinden, nog afgezoen van de mogelijkehid om als fabrikant te ontkenen dat het jou schuld was en de last voor de slachtoffers om die schuld wél te bewijzen (waar ze vaak de financiële en onderzoeksmiddelen niet voor hebben).
Bij een vliegtuig dat uit de lucht valt liggen er 300 doden op dezelfde locatie, en de oorzaak is ook vrij duidelijk. Iets dergelijke heeft veel meer impact, en imago risico.
Zie bijvoorbeeld verkeersslachtoffers. Er vallen jaarlijks meer doden door landverkeer dan door vliegverkeer. Toch zien veel mensen een vliegtuig als een groter risico dan een fiets of een auto.
Peteur
Net zoals wij een betere krant maakten als de hoofdredacteur een week of twee was gaan skiën; ze lijken onmisbaar maar in de praktijk heb je er er alleen hinder van.
Ian
Ko Pernicus
IanDie vraag lijkt me niet eens relevant. Gaat erom - als je een inspectie hebt, of controle, of wat je dan ook meet; krijg je die archiefkasten met mooi proza die je beschrijft. Maar zit er een proces achter om daar dan vervolgens iets nuttigs mee te doen???
Nou in 9 van de 10 gevallen (ook bij bedrijven) niet... en bij de overheid dus ook niet. Bij de Fyra ook niet. En dan heb je volkomen gelijk dat al dat gemeet en geaudit of gekwalluhtiecontrol zinloos is. Maar dat heeft mi weinig te maken met wel of geen marktwerking.
Ian
Iandicko
IanIan
dickoIan
Guest
dicko
GuestKamerstukken TK 1990/91, 22008, nr 1-2.
Niet lang hierna kwam in december 1994 het plan van aanpak “Marktwerking, deregulering en wetgevingskwaliteit” als uitvloeisel van het regeerakkoord van het eerste paarse kabinet (Kok I). Het plan van aanpak beoogde de versterking van de economische dynamiek kracht bij te zetten, door regels die het bedrijfsleven onnodig belastten, te verminderen of te vereenvoudigen.
Kamerstukken TK 1994/95, 24036, nr 1 en nr 7-8.
squarejaw
Guestnog, dan zijn we weer helemaal terug beland in de middeleeuwen.
DrNomad
squarejawGuest
Hilterman
GuestIn een klein land als Nederland met een spoornet dat tot de meest intensief bereden netwerken ter wereld behoort heeft al die privatisering geen enkele zin, marktwerking werkt niet.
Terug naar Engeland Frans.
Vergis je niet in de aangeboren onafhankelijkheid van de Engelsen. Ze laten zich op dat eiland niet graag de wet voorschrijven, letterlijk en figuurlijk. De steeds intensievere inmenging in de rechtsspraak zit de Britten erg hoog. Vergeet niet dat de doodstraf daar nog niet zo lang geleden is afgeschaft.
Die onrust borrelt ook in andere landen.
Met het uittreden van Griekenland dat onontkoombaar is de eerste scheur in het EU gebouw zichtbaar geworden. Er staat op veel meer punten van die constructie hoge spanning.
In Nederland broeit het vanwege de nu terugkerende naheffingen waarover Rutte en Dijsselbloem geen openheid willen geven. Opgevraagde documenten worden pas vrijgegeven nadat grote delen van de tekst onleesbaar zijn gemaakt.
Zo kun je niet lang doorgaan burgers hebben er recht op te weten waar hun belastinggeld aan besteed wordt.
Dit soort kleine irritaties zijn vaak het begin van de instorting van het zittende bestuur.
MIchiel
GuestMolenaer
Antropoloog David Graeber zei in een interessant interview met de Groene:
"Er is een wereld gecreëerd waarin publieke en private bureaucratieën dusdanig met elkaar vermengd zijn geraakt, dat ze grosso modo een en dezelfde zijn. Maar wij zien dat niet. We hebben het idee dat bureaucratie altijd verbonden is met een overheid. Het vervelende is dat er zo een tegenstelling wordt geframed tussen bureaucratie en de markt. [...] Maar juist de combinatie van marktwerking en bureaucratie is gruwelijk. Je schuift de meest tenenkrommende elementen van de publieke sector en het bedrijfsleven ineen."
https://www.groene.nl/artikel/bureaucratie-is-het-water-waarin-we-zwemmen
Hilterman
Zou ze er een speciaal talent op na houden om overal waar organisaties in de chaosfase zitten op te duiken?
Bart Bartelds
Hilterman