De mislukte escape van de PwC-accountants van Econcern

De twee PwC-accountants Peter Tieleman en Feico van der Ploeg zijn maandagochtend door de Accountantskamer één maand geschorst vanwege hun verzuim bij het goedkeuren van het jaarverslag 2007 van Econcern, het duurzame energiebedrijf dat in 2009 failliet ging. De curatoren Louis Deterink en Willem Jan van Andel dienden eind 2013 een tuchtklacht in tegen het PwC-duo, omdat zij verzaakt zouden hebben om gedegen onderzoek te doen naar de jaarcijfers 2007 van Econcern. Daarin werd destijds een recordwinst van bijna 86 miljoen euro gerapporteerd, maar de curatoren constateerden in hun elfde curatorenverslag een staaltje cooking the books. Ze brachten de cijfers in lijn met de boekhoudstandaard Dutch GAAP, herzagen de cijfers en constateerden in hun revised figures een winstverschil van meer dan 100 miljoen euro waardoor er eigenlijk een verlies was geleden van ‘tientallen miljoenen’ euro’s. De curatoren dienden vervolgens een tuchtklacht in tegen de twee PwC-accountants vanwege hun verzuim bij onder meer de waardering van deelnemingen.

'Ze hebben de fundamentele beginselen van deskundigheid en zorgvuldigheid en van professioneel gedrag geschonden'

‘De conclusie is dat betrokkenen de controle van de jaarrekening 2007 van Econcern met onvoldoende diepgang en met een onvoldoende professioneel-kritische instelling hebben gepland en uitgevoerd, als gevolg waarvan een goedkeurende accountantsverklaring in het maatschappelijk verkeer is gebracht zonder dat daarvoor een deugdelijke grondslag bestond,’ aldus de Accountantskamer maandag in haar stevige uitspraak. ‘Door hun handelwijze en aldus hun kerntaak te veronachtzamen, hebben betrokkenen op een niet te onderschatten wijze de fundamentele beginselen van deskundigheid en zorgvuldigheid en van professioneel gedrag geschonden, welke schending voor ieder van betrokkenen de maatregel van tijdelijke doorhaling rechtvaardigt voor de duur van één maand.’

Beroep op verjaring

Het PwC-duo probeerde eerder dit jaar deze (af)gang bij de tuchtrechter te voorkomen door zich te beroepen op de verjaringstermijn van drie jaar bij tuchtzaken. PwC stelde dat ‘de teller’ al begon te lopen in mei 2009, het moment dat Van Andel en Deterink werden aangesteld om het faillissement af te wikkelen. De curatoren brachten daar tegenin dat het een uitermate complex faillissement was waardoor ze pas in 2011 op het punt waren aanbeland waar ze de gefundeerde conclusie konden trekken dat de accountants verzuimd hadden in hun onderzoeksplicht. Kortom, in hun ogen zou op dát moment pas de 3-jaarstermijn ingaan qua verjaring. De Accountantskamer stelde PwC in het ongelijk. Tot opluchting van curator Deterink. ‘Het is heel belangrijk dat de Accountantskamer nu voor duidelijkheid heeft gezorgd: de verjaringstermijn gaat niet in op het moment van aanstelling van de curatoren, maar pas op het moment dat curatoren conclusies kunnen trekken. Die duidelijkheid was er tot nu toe niet,’ aldus Deterink tegen Follow The Money. Het megafaillissement van Econcern leverde de afgelopen tijd al vaker twistpunten op zoals de opmerkelijke dubbelrol van Econcerns voormalig president-commissaris Ludo van Halderen. Deze oud-Nuon topman werd door onderzoeksbureau SEO als onderzoeker aangesteld bij het in kaart brengen van een grote dochteronderneming van Econcern. Dit in opdracht van minister Henk Kamp. Maar de onderzoeksperiode van het SEO-rapport naar de dochteronderneming bleek echter te ‘dubbelen’ met zijn commissariaat bij de moedermaatschappij.