
Beeld door Carolina Pimenta (via Unsplash)
©
CC0 (Publiek domein)
Onze economie is in zijn wezen niet duurzaam. Was ze dat wel, dan zou de wereld er een stuk beter uitzien. Het goede nieuws is dat dat mogelijk is, als de economie een echte wetenschap wordt. Maar daar is nogal wat voor nodig. Een omslag in denken, om te beginnen. En een boek. Lees meer
Onze wereld wordt geteisterd door grote structurele problemen. Klimaatverandering, armoede, instortende economieën, om er een paar te noemen. We beschikken over tal van middelen om deze op te lossen. Dat de problemen desondanks blijven bestaan, is volgens wetenschapper Niko Roorda een kwestie van economie. Vrijwel alle grote tragedies in de wereld, meent hij, zijn er doordat we economisch gezien niet begrijpen wat we doen. We moeten toe naar een economisch systeem dat intrinsiek duurzaam is, en hebben een economische wetenschap nodig die dat ontwerpt en invoert. Hierover schrijft Niko Roorda zijn nieuwste boek, en dat wil hij samen met de lezers van FTM doen.
Het achtvoudige pad naar de wetenschap
Een andere economie begint met anders denken over geld
Kunnen we vooruitgang meten?
Waarheid en werkelijkheid
Is winst hetzelfde als motivatie?
Groei moet, zegt de economie
Groei en rechtmatig eigendom
Economische impetuswoorden
Gekopieerde methoden
Vanzelfismen en andere mythen
De onduurzame economie
In zijn tweede hoofdstuk schreef Niko Roorda over geld, waarde en perversiteiten. Vandaag maakt hij een begin aan hoofdstuk drie: over duurzaamheid, en de weeffouten in ons systeem.
Een nieuw hoofdstuk, een nieuw onderwerp. In de vorige aflevering werd hoofdstuk 2 voltooid, waarin ik schreef over waarde, over geld en tenslotte over perversiteiten. Vandaag begint hoofdstuk 3, waarin een ander hoofdonderwerp van mijn boek belicht wordt: duurzame ontwikkeling.
Om eerlijk te zijn: het zal voornamelijk gaan over uiteenlopende vormen van onduurzaamheid, waarbij in de komende maanden systematisch onderzocht zal worden in hoeverre die voortvloeien uit de structuur van het wereldwijde economische systeem.
Voordat ik binnenkort een begin maak met de publicatie van de conclusies van dat onderzoek, praat ik je vandaag bij over wat duurzame ontwikkeling is, hoe het begrip ontstaan is als een mondiaal actieprogramma, en wat het te maken heeft met economie. Je leest over de schok die in de jaren 1960 werd teweeggebracht door het boek ‘Silent Spring’ en over de enorme impact in de wetenschap en in de politiek van de publicatie van het befaamde boek ‘Grenzen aan de Groei’ van Meadows in 1972.
Ik hoop dat het nieuwe hoofdstuk je opnieuw kan boeien, zelfs de lezers en forumleden die een meer dan gemiddelde belangstelling hebben voor het verschijnsel ‘geld’, dat in hoofdstuk 3 geen grote rol speelt.
Vanzelfsprekend begin ik het hoofdstuk, zoals ik gewend ben, met een opmerkelijke case.
Hoofdstuk 3. De onduurzame economie
De ontwikkeling en verhandeling van medicijnen is een miljardenbusiness, waar zich opmerkelijke taferelen afspelen. De truc van Allergan is geen op zichzelf staand incident: verderop in dit hoofdstuk treedt de farmaceutische sector opnieuw op, in enkele cases die zonder twijfel pervers genoemd kunnen worden. Is de restasis-case ook pervers? Dat mag iedereen voor zich uitmaken; fatsoenlijk zal het optreden van Allergan door weinigen genoemd worden. Dat bleek ook uit commentaren van Amerikaanse parlementariërs en media: de vriendelijkste beoordeling was ‘sham’, schijnvertoning.
Hoe dan ook, de cases over geneesmiddelen zullen samen getuigen van een lelijke ‘weeffout’: een structurele, diep in de menselijke systemen ingebedde bron van onduurzaamheid. Over zulke weeffouten gaat dit hoofdstuk.
1. Weeffouten: oorzaken van systemische onduurzaamheid
Voordat de focus komt te liggen op onduurzaamheid en weeffouten, is het belangrijk om eerst te kijken naar de positieve tegenhanger ervan: duurzame ontwikkeling.
1.1. Duurzaam
‘Duurzame ontwikkeling’, of kortweg ‘duurzaamheid’: het is een term die voor veel mensen een bron van inspiratie is. Maar voor anderen is het vooral een modewoord of een vaag begrip. Om die vaagheid te elimineren zijn in de loop van de jaren honderden definities en toelichtingen voorgesteld. Bijna allemaal zijn ze nadere uitwerkingen van een breed aanvaard uitgangspunt:
Deze definitie is bedacht door de Commissie Brundtland, de door de VN opgerichte commissie die in 1987 haar beroemd geworden eindrapport uitbracht: ‘Our common future’.
Inspirerende definities
De definitie van Brundtland mag dan correct zijn in de ogen van velen, hij heeft een belangrijk nadeel: het is niet meer dan een korte, zakelijke beschrijving van wat ons te doen staat. ‘Brundtland’ spreekt van ‘behoeften’, en dat is nogal ruim te interpreteren. Als we niet uitkijken gaat het op den duur om behoeften zoals pakweg ‘iedereen een tweede auto, iedereen een jacht’ en kan het allemaal ontaarden in een grof soort consumentisme waarbij ‘duurzaamheid’ ongeveer zoiets wordt als ‘koopkracht’. Dat is duidelijk niet wat Brundtland c.s. voor ogen hadden.
Het kan natuurlijk veel inspirerender. Achter de nuchtere woorden van de Commissie Brundtland school zeer beslist een veel creatievere, meer bevlogen gedachte. Die zou je bijvoorbeeld als volgt kunnen verwoorden:
Als je dat een idealistische opvatting vindt, heb je gelijk. In hoeverre ‘idealistisch’ hier tevens ‘realistisch’ betekent, dan wel ‘onhaalbaar’, daarover lopen de meningen uiteen. In ieder geval kun je als bezwaar tegen deze tweede definitie aanvoeren dat hij wel heel vaag is: nog vager dan de definitie van Brundtland, die ook al niet uitblinkt in concreetheid.
Als je vervolgens probeert om de beide definities wat duidelijker en meer inhoudelijk uit te werken, kan dat bijvoorbeeld het volgende voorstel opleveren:
Ambitieus, niet? Opnieuw, zelfs nog sterker, dringt zich de vraag op of zo’n streven realistisch is. Toch, het zal je misschien verbazen: dit is vrij nauwkeurig gelijk aan waarvoor de wereldleiders in 2015 getekend hebben, zoals je weldra zult zien.
Stille lente
‘Our Common Future’, het rapport van de Commissie Brundtland uit 1987, vormde het voorlopige sluitstuk van een proces dat al veel langer aan de gang was. Het rapport verschafte duidelijkheid die hard nodig was, want in de voorafgaande jaren was gebleken dat de traditionele benadering van de grote wereldproblemen lang niet goed genoeg was.
Sinds de jaren ’60 groeide het besef dat de zorg voor het milieu in toenemende mate een probleem begon te worden. Er was onder meer alarm geslagen door Rachel Carson in haar onthutsende boek ‘Silent Spring’ (1962), waarin ze wees op de grote gevaren van het intensieve gebruik van pesticiden in de landbouw voor tal van vogel- en andere diersoorten: de naam van haar boek verwees naar de stilte die valt als het gezang van de vogels verstomt.
Tegelijkertijd werden rijke en arme landen geconfronteerd met de ontwikkelingsproblematiek van de regio’s van de wereld die na de dekolonisatieperiode berooid en vaak slecht bestuurd waren achtergebleven in Azië, Zuid-Amerika en vooral Afrika, samen de ‘Derde Wereld’.
In die jaren ’60 werden het milieu- en het ontwikkelingsprobleem nog los van elkaar gezien, alsof ze niets met elkaar te maken hadden. Zo waren er wel meer problemen: de productie van voldoende voedsel, handelsbarrières, handelsoverschotten en -tekorten, de huisvesting van gastarbeiders en eigen burgers, de olieproductie, de internationale handel, de Koude Oorlog en meer. De meeste geleerden en beleidsmakers veronderstelden in die tijd dat dit vraagstukken waren die elk afzonderlijk opgelost konden en zouden worden. Maar er kwamen ook andere geluiden.
In de jaren ’50 en ’60 werd een nieuwe wetenschappelijke benadering ontwikkeld: de systeemdynamica. In dat vakgebied worden complete, soms zeer ingewikkelde systemen ondergebracht in modellen waarin variabelen van uiteenlopende aard worden opgenomen. Als de methode bijvoorbeeld wordt toegepast op de planeet Aarde en de menselijke samenleving, kunnen die variabelen betrekking hebben op milieuvervuiling, veerkracht van de natuur, bevolkingsgroei, agrarische en industriële productie, bruto nationaal product van verschillende landen, consumptie, welvaart en armoede van burgers, beschikbaarheid van grondstoffen, bodemerosie, en nog veel meer.
De onderlinge wisselwerkingen van al die variabelen worden beschreven in de vorm van formules. Die kunnen ontleend zijn aan tal van wetenschaps- en technologiegebieden: natuur- en scheikunde, geologie, biologie, economie, politicologie, geneeskunde, noem maar op. Het model kan daarmee uiteindelijk honderden of zelfs duizenden variabelen en formules bevatten.
Een dergelijke benadering, waarin een poging wordt gedaan om alle of zoveel mogelijk relevante kenmerken en relaties in een systeem met elkaar in verband te brengen, wordt holistisch genoemd. In principe hadden zulke holistisch modellen al veel eerder ontwikkeld kunnen worden (hoewel de toenmalige wetenschappelijke kennis nog niet erg toereikend zou zijn geweest). Maar ze werden pas echt ontwikkeld na de introductie van de computer, aangezien het doorrekenen van zulke gecompliceerde modellen met de hand en de rekenliniaal gewoon niet te doen is.
De eerste systeemdynamische modellen werden ontwikkeld en in de computer gestopt door Jay Forrester, in een poging om inzicht te krijgen in industriële cycli (1961) en de ontwikkeling van steden (1969). Vervolgens werden deze modellen uitgebreid tot een model voor de gehele wereld, inclusief tal van sociale, economische en ecologische aspecten (1971).
Forresters model (‘World2’) werd verder ontwikkeld in samenwerking met de Club van Rome, een groep van bezorgde wetenschappers die in 1968 voor het eerst bijeenkwamen (in Rome, vandaar de naam). Dat resulteerde in het boek ‘TheLimits to Growth’ (1972), gebaseerd op een bijbehorend computermodel (‘World3’). Het boek zou verreweg het beroemdste van alle ‘Rapporten aan de Club van Rome’ worden.
Het rapport bracht een schok teweeg. Alle grote kranten schreven erover, zowel lovend als ronduit sceptisch, want de meningen waren sterk verdeeld.
Een ‘plotselinge en oncontroleerbare daling’: een wereldwijde catastrofe van ongekende omvang, dus. Meadows et al beschouwden deze dreiging echter niet als een voorspelling, dus als een onafwendbaar noodlot, maar als een waarschuwing om de koers te veranderen en zo deze dramatische instorting te voorkomen. De New York Times vervolgde met:
De journalist van de New York Times die dit stuk schreef, liet weten dat hij zich een samenleving in een stabiel economisch en ecologisch evenwicht wel kon voorstellen, maar dat er voor de realisatie daarvan een ‘Copernicaanse revolutie’ in ons denken nodig is:
Een heel ander geluid kwam van enkele auteurs die een maand later een stuk schreven in dezelfde krant. Zij vertolkten de meningen van allerlei sceptici:
Ondanks alle scherpe kritieken werden er dertig miljoen exemplaren van het boek verkocht in dertig talen. Het hevig aangevallen en verdedigde boek maakte voor velen – maar niet voor iedereen – duidelijk hoezeer alle grote problemen in de wereld met elkaar verweven zijn. Het boek en het achterliggende computerprogramma vormden een diepgaande wetenschappelijke innovatie, zoals steeds meer onderzoekers en politici zich in de jaren na de publicatie gingen realiseren.
Het was zinloos om te blijven spreken over ‘het milieuprobleem’, ‘het ontwikkelingsprobleem’ of ‘het grondstoffenprobleem’ alsof dat afzonderlijke onderwerpen waren. In werkelijkheid waren ze allemaal diepgaand met elkaar verweven.
Er was een gloednieuwe blik op de realiteit nodig: een geheel nieuw paradigma.
In de Nederlandse vertaling van het maart-artikel in de New York Times is het woord ‘houdbaar’ gebruikt. Gezien de tijdgeest van 1972 is dat waarschijnlijk de meest passende vertaling van het Engelse woord ‘sustainable’ dat in de originele tekst staat. Maar dat veranderde in de jaren erna.
Het nieuwe paradigma, de samengestelde term ‘duurzame ontwikkeling’ (‘sustainable development’), werd voor het eerst als vaste combinatie gebruikt in 1980, in een gezamenlijke publicatie van drie internationale organisaties voor natuur en milieu: IUCN, UNEP en het Wereld Natuurfonds. Vervolgens nam de VN het initiatief om een commissie op te richten onder voorzitterschap van Gro Harlem Brundtland, die in 1987 het al genoemde rapport Our Common Future uitbracht met daarin de befaamde basisdefinitie van het nieuwe paradigma.
Het wereldwijde actieprogramma genaamd duurzame ontwikkeling was begonnen.
Duurzaamheid en economie
De manier waarop de Brundtland-Commissie duurzame ontwikkeling beschrijft is algemeen omarmd. Het geldt zo’n beetje als de ‘officiële’ definitie. Wat je misschien nog niet is opgevallen, is dat de definitie in dit boek in feite al eens een keer genoemd is. In hoofdstuk 2 werd een gedachtenexperiment beschreven, waarin werd aangenomen dat geld nog niet bestond. Daarbij ontstond de volgende dialoog:
“Wilt u voor ons iets gaan bedenken wat de handel wat gemakkelijker maakt?”
“U bedoelt een soort ruilstelsel met symbolen of zo?” informeert u.
Even later gaat de dialoog verder met:
“Maar waarom? Waartoe, en zo?”
“Wel, om ervoor te zorgen dat alles gladjes verloopt. Dat iedereen het een beetje leuk heeft. En het allemaal netjes blijft.”
Dat laatste antwoord: dat bevat de definitie. “Dat iedereen het een beetje leuk heeft” gaat over het voorzien in de behoeften van de huidige generatie. “Iedereen”, dus alle mensen, waar ook ter wereld. “En het allemaal netjes blijft”: “netjes” kan uitgelegd worden als een gezonde samenleving en het behoud van de natuur; en “blijft” vereist dat dit in de toekomst wordt volgehouden. Samen vormen de twee zinnen precies de Brundtland-definitie.
Duurzame ontwikkeling gaat dus in ieder geval over mensen, over samenlevingen en over de natuur. Maar dat is niet alles. In diverse toelichtingen op de term wordt ook de economie nadrukkelijk genoemd. Zo verscheen er in 1992 een document in opdracht van de Verenigde Naties dat de nadruk legde op de relatie tussen ecologie en grenzen aan de groei van de economie:
Anderen benadrukten de relatie tussen economie en de kwaliteit van het menselijk bestaan:
Dat het niet alleen gaat over elementaire levensbehoeften maar over veel méér, werd benadrukt door onder meer Hill et al:
Daarmee is duurzame ontwikkeling een heel breed begrip, dat noodzakelijkerwijs ook een ethische, een politieke en een internationale kant heeft. Strong benadrukte hoe diep de gevolgen daarvan zullen zijn voor de gehele wereldordening:
Tenslotte
Dat was mijn korte overzicht van wat duurzame ontwikkeling is, waarom we überhaupt over dat complexe begrip spreken, waarom dat zo ongelooflijk belangrijk is, en wat de verbanden zijn met de economie. Wil je meer details? Lees dan mijn Basisboek Duurzame Ontwikkeling (3e editie, 2015) of mijn Fundamentals of Sustainable Development (2e editie, 2017).
Volgende keer vertel ik je over de welbekende ‘Triple P’: planet, people en profit. En over de SDG’s: de Sustainable Development Goals, die voor alle landen de duurzaamheidsagenda bepaalt voor de periode van 2015 tot 2030. Weet je nog wat ik zojuist schreef over de wel zeer ambitieuze definitie nummer (3) van duurzame ontwikkeling? “Dit is vrij nauwkeurig gelijk aan waarvoor de wereldleiders in 2015 getekend hebben.” Dat betreft dus die SDG’s. Tot de volgende keer.
Download de inhoudsopgave en de weer gegroeide literatuurlijst via https://niko.roorda.nu/books/fundamenteel-nieuw-economisch.
31 Bijdragen
Paul 121 5
W Hoogkamer 10
thebluephantom 6
Co Pater 7
Hans 127 5
Spraakzaam betekent dat iemand veel spreekt.
Voedzaam betekent dat iets goed voedt.
Buigzaam betekent dat iets/iemand goed buigt.
Duurzaam betekent dat iets duurt. Dus robuust is; het tegengestelde van "wegwerp".
En onduurzaam bestaat net zo min als onspraakzaam, onvoedzaam en onbuigzaam...
Annemiek van Moorst 10
Hans 127Of nog simpeler: ik heb een elektrische tandenborstel die het nog uitstekend doet; echter ik kan bijna geen opzetborstels meer krijgen omdat het model (4 jaar oud!) 'verouderd' is.
Niko Roorda 6
Annemiek van MoorstNiko Roorda 6
Hans 127Voor 'onduurzaam' verwijs ik graag naar mijn Basisboek Duurzame Ontwikkeling, dat gedurende al meer dan 10 jaar en 3 volledig bijgewerkte edities bestudeerd is door tienduizenden studenten. Noch de Raad van Advies van dat boek (7 internationaal vooraanstaande experts, hoogleraren, op het gebied van duurzame ontwikkeling), noch de honderden docenten die het boek voorschreven als studiestof, noch de studenten hebben ooit bezwaar gemaakt tegen het woord 'onduurzaam'. Ook tijdens mijn promotieonderzoek heb ik het woord veelvuldig gebruikt, zowel bij mijn onderzoek als in het proefschrift en tijdens de openbare verdediging. Geen van de (vele) betrokken experts vonden het gebruik van het woord 'onduurzaam' een bezwaar.
Dat is geen wonder, want ik ben bepaald niet de enige die het woord gebruikt. Het is in de wetenschap van duurzame ontwikkeling een welgedefinieerd en zeer gangbaar woord. Net als in het Engels: unsustainable. Google er maar eens op, in beide talen.
Kortom: je hebt geen flauw idee waar je het over hebt, je kletst maar wat.
Wat ik vooral aanstootgevend vind is het volgende. Ik probeer op een uiterst zorgvuldige manier een verantwoord betoog op te bouwen in de vorm van een boek. Daarbij gesteund door inmiddels honderden literatuurbronnen en met adviezen van deskundigen. Ik publiceer mijn tekst in afleveringen op FtM. En jij reageert daarop met een paar loze kreten, die niet alleen onbewezenb zijn maar zelfs aantoonbaar onjuist. Dat is geen opbouw- maar afbraakvoetbal. Het is erg lui en gemakkelijk.
Daarmee doe je de hoge kwaliteit van het FtM-forum geen goed.
Mijn uitdaging aan jou: schrijf een zorgvuldige tekst in goedlopende volzinnen, waarin je niet alleen helder formuleert wat je dwarszit in mijn tekst, maar dat bovendien stevig en verantwoord onderbouwt.
Ludovica Van Oirschot 15
Co Pater 7
Ludovica Van OirschotRedenen voor belanghebbenden om hem te negeren of zelfs als leugenaar te betichten. Zo werd hij beschuldigd van Communistische opvattingen. Zijn weifelende antwoord: Ik ben weinig op de hoogte van het Communisme, maar een sociale filosofie, die zich ten doel stelt de onderdrukten te verdedigen kan niet zonder meer veroordeeld worden.
conclusie : kapitalisme is feitelijk een systeem gebaseerd op blind geloof en is daarom geen economisch systeem te noemen. en duurzaam? dus ook niet.
Annemiek van Moorst 10
Ludovica Van OirschotEchter in dit artikel staat:
"Because capitalism is based on this process, crisis becomes commonplace. Unemployment in the imperialist countries and mass migration from the developing world embark on a collision course. Politicians like Trump, Farage, Le Pen and Wilders convince millions that immigrants are the problem, while the capitalist system itself is responsible. This directly contributes to the growth of anti-immigrant hate in the most developed countries."
"Understanding Marx’s crisis theory and the falling rate of profit is crucial to understanding this phenomenon. It explains why jobs are leaving the dominant capitalist countries, why people are leaving third world countries and why all workers have a shared interest in abolishing capitalism. It also debunks the myths that “immigrants are stealing jobs” and that workers in countries like Mexico are “getting a better deal.”"
"As capitalism reaches a crisis and decline that it can not overcome, as it reaches a dead end, it is more important than ever to unite the world's working class."
https://www.telesurtv.net/english/analysis/How-Marxs-Crisis-Theory-Explains-Growing-Anti-Immigrant-Hate-20170313-0027.html
Belangrijk ja, maar door gebruik van xenofobie steeds lastiger. Ik vind niet dat zijn theorie de groei van immigrantenhaat verklaart. Dit wel:
"If you can convince the lowest white man he's better than the best colored man, he won't notice you're picking his pocket. Hell, give him somebody to look down on, and he'll empty his pockets for you."
-Lyndon B. Johnson
The entirety of the conservative/libertarian economic strategy of transfering the social burden of the rich to the middle class and poor is to get them to demonize "those people" and blind them about their own increasingly exploited situation.
Ludovica Van Oirschot 15
Annemiek van MoorstIk zie de xenofobie vooral als een teken dat de blanke arbeider bang is deze zojuist verworven welvaart weer kwijt te raken. Deze angst wordt met genoegen gevoed door de kapitalisten want zolang arbeiders onderling concurreren, verenigen ze zich niet.
Hoe de ontwikkelingen verder gaan weet ik niet. Maar door het kapitalistische piramidespel waardoor nu de rijken steeds rijken worden, en de 99% tegen elkaar opgezet worden, gaan we spannende tijden tegemoet.
Wim Verver
Annemiek van MoorstIn de conservatieve/libertarian economic strategy is het financiële systeem, wereldwijd toegepast, de absolute voorwaarde om sociale grenzen te transformeren naar de middenklasse en de armen. De meesten van hen weten niet precies hoe dat werkt maar de financiële top in beslotenheid weet er alles van.
Het opleggen van rente heeft zulk verstrekkende gevolgen dat de outright monetaire transactions (OMT) van de ECB welke astronomische bedragen tot heden nog immer verstrekt aan banken en beleggers tot doel heeft het bedrijfsleven te compenseren voor hun aandeel in de gebruikelijke winsten door het mislopen van de gebruikelijke rente afdrachten van de consument die dit betaalt in elk dagelijks benodigde product. Vertaald als, het z.g. voorkomen van deflatie.
Annemiek van Moorst 10
Ik vind deze quote erg goed (wellicht bruikbaar voor je?):
"Treat the earth well: it was not given to you by your parents, it was loaned to you by your children. We do not inherit the Earth from our Ancestors, we borrow it from our Children."
Ancient Indian Proverb
Marla Singer 7
Annemiek van Moorst'The earth doesn't belong to us, we belong to the earth' vind ik ook heel treffend.
Niko Roorda 6
Marla SingerLudovica Van Oirschot 15
Annemiek van MoorstNiko Roorda 6
Ludovica Van OirschotNiko Roorda 6
Annemiek van Moorst"Een andere mooie uitdaging voor juristen is, te kijken of het mogelijk is om een juridische vertaling te maken van de beroemde stelling: “We hebben de wereld niet van onze voorouders geërfd, we hebben hem geleend van onze kinderen.” Maak daar maar eens wetgeving voor in termen van eigendom…"
Met als voetnoot:
"Deze tekst wordt (terecht of niet) toegeschreven aan de Haida, een inheems volk in Canada. Het wordt ook (zeker niet terecht) toegeschreven aan opperhoofd Seattle. Het oudste opgeschreven citaat lijkt te zijn van Wendell Berry, 1971; zie ook Quote Investigator (2013)."
Het duurt nog een poosje voordat deze zinnen op FtM verschijnen, maar ik wilde je dit nu niet onthouden.
R. Eman 6
Ooit heb ik een serie bekeken die het voor mijzelf wel heel duidelijk ook wist te visualiseren:
https://www.youtube.com/watch?v=CvVFTJMUEj4&index=4&list=PLRgTUN1zz_ofJoMx1rB6Z0EA1OwAGDRdR
Het onderkennen van het probleem van groei vereist minimaal holistisch te kunnen denken. Daar komt de vraag nog bij of iemand bereid is om zo te willen denken. Vooral dat laatste is in mijn ogen de grootste belemmering heden-ten-dage om nu al grote stappen te kunnen zetten.
Rein Wynja 1
R. EmanRicardo Tetteroo 2
Niko Roorda 6
Ricardo TetterooDaar staat dan weer tegenover dat ik geen flauw idee heb waar de letters K.I.S.S. voor staan. (Maar misschien ben jij beter in afkortingen dan ik.)
Ik heb je in mijn naschrift alvast laten weten dat ik, zoals ik de volgende keer ga beschrijven, niet zelf de behoeften van anderen heb ingevuld, maar een zeer korte samenvatting heb gegeven van de behoeften die na jaren onderhandelen door zware delegaties uit zo'n tweehonderd landen in 2015 wereldwijd overeengekomen zijn, en vervolgens vastgelegd in de 17 SDG's.
Ricardo Tetteroo 2
Niko RoordaZou je me de verschillen kunnen uitleggen?
Niko Roorda 6
Ricardo TetterooIn de tekst zelf heb ik de verschillen al benoemd. Maar ik probeer het nog een keer op te schrijven. Def. (1), die van Brundtland, is een korte, droge, zakelijke vermelding. Hij is op tal van verschillende manieren in te vullen, zelfs op manieren die onderling behoorlijk strijdig zijn, en dat is in de loop van de jaren dan ook gedaan.
Mijn eigen def. (2) is geen zakelijke maar een (naar ik meen) inspirerende definitie. Dat is meer dan een tekstuele kwestie of een nadere specificatie. Het is een heel andere invalshoek, die niet gaat over (simpel gezegd) het vullen van monden maar het geven van hoop. Het roept verbeeldingskracht op en creativiteit, waar def. (1) eerder zakelijkheid en ondernemingszin oproept. Dat is niet verkeerd, begrijp me niet verkeerd. Maar het is ook niet voldoende: succesvolle en blijvende duurzame ontwikkeling moet volgens mij een combinatie zijn van zakelijkheid en inspiratie. In de rest van hoofdstuk 3 kom ik daar uitvoerig op terug.
De term die ik daarvoor hanteer is 'strategisch idealisme'.
Def. (3) is wel inderdaad een nadere specificatie, daar heb je gelijk in. Maar een extra element daarvan is dat het de korte samenvatting is van wat in nog veel meer details gespecificeerd is in de vorm van de SGD's, waarover ik in de komende aflevering schrijf.
Ricardo Tetteroo 2
Niko RoordaEen plek waar mijn behoeftes worden voorzien is een plek waar ik graag wil wonen. Je inspirerende def. is naar mijn mening hoewel niet zakelijk, wél een invulling van de eerste. (Ik denk dat we het hier niet over eens worden. )
Het nadeel van invullen is dat we niet kunnen weten wat toekomstige generaties aan behoeftes hebben. De eerste definitie blijft daardoor door de eeuwen heen van toepassing. Om praktische redenen kan je hem invullen, maar dan zou ik het geen definitie meer noemen.
Niko Roorda 6
Ricardo TetterooJe hebt gelijk: er is alle kans dat de SDG's, en daarmee ook in feite mijn def. 3, over enkele decennia als gedateerd zullen worden beschouwd.
Naar mijn idee is dat met mijn def. 2 minder het geval, die lijkt mij voldoende algemeen.
Overigens kan ook def. 1 (Brundtland) wel degelijk ooit gezien worden als gedateerd, vanwege (1) de nadruk op behoeften (en niet op bijv. waarden) en (2) de behoeften van uitsluitend mensen (en dus niet bijv. dieren of de natuur als geheel). Op die dubbele eenzijdigheid is best wel kritiek van een hoop kanten.
Ricardo Tetteroo 2
Niko RoordaMaar je hebt gelijk, ook deze definitie is tijdgebonden. Kunnen we mbv Spinoza hier niet wat aan doen? De mens/natuur wilt zich doorzetten. Duurzaamheid is de natuur de mogelijkheid niet ontnemen om zich door te zetten. Is dat wat?
Verwijderd 36314 2
Co Pater 7
Verwijderd 36314Verwijderd 36314 2
Co PaterMaar ik wilde het ook eens gezegd hebben.