‘Starbucks would like to cordially invite you’. Deze aanhef kregen leden van de vaste Kamercommissies voor Economische Zaken én Financiën op 9 juli onder ogen met daaronder de uitnodiging van de Amerikaanse koffieketen om 19 september in Amsterdam langs te komen. Het programma: een rondleiding door de koffiebranderij én om 11 uur een Q&A over het aanstaande vertrek van het Starbucks hoofdkantoor uit Nederland.

De uitnodiging is opvallend, omdat onder meer Starbucks zélf nagenoeg een jaar geleden door het parlement was uitgenodigd om naar de Tweede Kamer te komen om uitleg te geven over hun belastingontwijking via Nederland. De koffieketen weigerde toen voor de Kamer te verschijnen.

De uitnodiging van Starbucks

 Ongehoord

‘Het is ongehoord dat wij nu een uitnodiging krijgen, terwijl zij toen niet wilden verschijnen,’ zegt CDA-kamerlid Pieter Omtzigt tegen Follow The Money. ‘We zijn heel duidelijk als Tweede Kamer: als we een hoorzitting organiseren dan willen we dat u komt, tenzij er familieredenen zijn of ziekte. In mijn periode als Kamerlid is maar één hoorzitting niet doorgegaan: de hoorzitting met Ikea, Starbucks en Google, die weigerden te komen.’

'Het is ongehoord dat wij nu een uitnodiging krijgen'

Kamerlid Jesse Klaver (GroenLinks) uitte destijds zijn verontwaardiging in De Volkskrant. ‘Het negeren van de uitnodiging is een schoffering van het parlement.’ Het GroenLinks-lid is nu vanwege vakantie niet bereikbaar voor een reactie op de uitnodiging, maar zijn fiscale medestrijder Arnold Merkies (SP) is nog verbolgen. ‘Ik vind het jammer dat Starbucks vorig jaar niet is ingegaan op de uitnodiging om deel te nemen aan het rondetafelgesprek over belastingontwijking,’ zegt Merkies, die aangeeft niet in te gaan op de uitnodiging van Starbucks. ‘De reden is dat ik al op gesprek ben geweest bij Starbucks.’

De fiscale sluiproute

Het Amerikaanse koffieconcern kwam eind 2012 in opspraak nadat het persbureau Reuters de fiscale sluiproute van Starbucks had blootgelegd. Starbucks bleek met behulp van een holding in Amsterdam al jaren geen vennootschapsbelasting in het Verenigd Koninkrijk te betalen. Het koffiebedrijf droeg enkel in 2007 vennootschapsbelasting af aan de Britten, terwijl de koffieketen er bijna 800 Britse vestigingen heeft, het grootste aantal in Europa. Het leidde in de Britse pers tot een publicitaire roasting en de koffiegigant werkte zich verder in de nesten door voor het Britse parlement te liegen over de belastingdeal met Nederland.

'de uitnodiging is verstuurd door de Afdeling Public Affairs, maar wij willen de Afdeling Inhoud spreken'

Onder meer Klaver en Merkies trokken na de Britse rel fel van leer over ‘belastingparadijs Nederland’. Laatstgenoemde ging zelfs op een SP-Tax Free Tour waarin hij uithaalde naar de faciliterende rol van Nederland. ‘Los nog van de grote maatschappelijke schade in die landen zelf, heeft ook de Nederlandse belastingbetaler last van dit soort praktijken. Deze perverse rol van Nederland moet daarom direct stoppen,’ verkondigde Merkies op zijn tournee. De parlementsleden riepen multinationals zoals Google, Ikea en Starbucks op om in de Tweeede Kamer tekst en uitleg te geven over belastingontduiking via Nederland. Tevergeefs, de uitnodiging werd afgeslagen. Volgens Starbucks Nederland is er desgevraagd niets vreemds aan de verstuurde uitnodiging voor het fabrieksbezoek. ‘Het is in feite een routine bezoek voor een brede set stakeholders, iets wat Starbucks regelmatig doet. Het bezoek stond hoe dan ook op de agenda, maar we weten dat er een aantal personen mogelijk vragen zullen hebben over de aankondiging dat Starbucks zijn operationele hoofdkantoor gaat verplaatsen – vandaar de referentie in de uitnodiging.’

Afdeling Inhoud

Omtzigt is wél van plan om onder voorwaarden op de uitnodiging in te gaan. ‘Ze willen in gesprek: dat is mooi. Ik stel voor dat we ze alsnog uitnodigen om voor de Kamer te verschijnen. Daarna kunnen we zeker ingaan op hun uitnodiging,' aldus Omtzigt, die aangeeft dat het vertrek van het hoofdkantoor van Starbucks geen verschil maakt. 'Het blijft relevant. Zeker nu we ze zelfs uit Australië (in casu Rob van Heferen, van het Australische ministerie van Financiën, red) kritiek krijgen op ons fiscale vestigingsklimaat. Wij willen het naadje van de kous weten en dat in de openbaarheid van een hoorzitting. Daar hebben we recht op. De uitnodiging van Starbucks is nu verstuurd door de Afdeling Public Affairs, maar wij willen de Afdeling Inhoud spreken. We willen de precieze reden weten waarom ze zich in Nederland hebben gevestigd.’