Amerika, het land van de 1 procent In geen enkel ander modern westers land is de inkomensverdeling zo scheef als in de VS. De VS loopt bovendien voorop in intergenerationele inkomenselasticiteit (vertaling: de mate waarin het inkomen van de ouders bepalend is voor het inkomen van de kinderen). Naast een scheve inkomensverdeling is het dus ook lastiger voor mensen geboren in een arm gezin om hoger op de inkomensladder te komen.

Het land van de Amerikaanse droom begint steeds meer op een ordinaire aristocratie te lijken met vermogende families als de Kochs en de Walton’s die het politieke proces pogen te beïnvloeden. Politico becijferde onlangs dat in de huidige verkiezingen de grootste 0,07 procent van politieke donoren meer geld geven dan de kleinste 86 procent van donoren. Simon Johnson, oud-hoofdeconoom van het IMF, waarschuwde in 2009 dan ook in The Atlantic dat de VS steeds meer op de bananenrepublieken, waar het IMF dagelijks mee te maken heeft, begon te lijken.

Grafiek 1: Inkomensaandeel van rijkste 1 procent van de bevolking (Bron: World Top Income Database)

Barbaren aan de poort?
Volgens de historicus Walter Houghton had menig Brits aristocraat in de 19e eeuw artillerie en ander wapentuig op zijn land gestationeerd om een mogelijke aanval van een opstandige massa af te slaan. De Britse filosoof Lord Bertrand Russell schrijft in zijn memoires dat toen zijn steenrijke grootvader op zijn sterfbed een hard geluid hoorde, hij verschrikt vroeg of de revolutie was uitgebroken. Het was niet alleen Marx die de revolutie als onvermijdelijk zag, menig Brits aristocraat was ervan overtuigd dat de achterblijvers in de industriële revolutie ooit in opstand zouden komen.

Tweehonderd jaar later is de angst onder oligarchen voor een opstandig proletariaat terug van weggeweest. “This is my fear, and it’s a real, legitimate fear,” legt de Amerikaanse miljardair Jeff Greene in een interview met New York Magazine uit. “You have this huge, huge class of people who are impoverished. If we keep doing what we’re doing, we will build a class of poor people that will take over this country, and the country will not look like what it does today. It will be a different economy, rights, all that stuff will be different.”

Meer belasting betalen

Liever dan artillerie in zijn achtertuin te stallen probeert Greene, een vastgoedmagnaat met een vermogen van $2,1 miljard, het politieke proces te beinvloeden. In 2010 was hij zelfs senaatskandidaat in Floria voor de Democraten.  De arme Amerikaan moet volgens Greene worden ontzien en zijn klasse moet meer belasting gaan betalen. Volgens Joel Endelman, een voormalig consultant voor de senaatsrace van Greene, heeft Greene echter weinig op met sentimenteel geneuzel over arme mensen. “Jeff is definitely not about compassion,” zegt Endelman. “His concern for the underclass is all about self-protection.”

Greene probeert zijn miljardairvrienden de subtiele principes van pragmatisme bij te brengen. “We just have to pay a little more taxes. It’s not going to kill us. You buy car insurance. Why not buy some democracy insurance?” aldus Greene. “I don’t think [billionaires] understand what people can go for when they are at the end of their line. You’re in Palm Beach, you’re in the Hamptons, you think you’re so secure? Do you really think if you had 50.000 angry people coming across the river, you think you’re safe?”