‘Ik ben afgereisd naar Londen voor een interview met niemand minder dan mister Brexit himself: Nigel Farage,’ zegt presentator Suze Mens in de nazomer van 2021 tegen de camera van het RTL7-programma Business Class, terwijl een rode dubbeldekker achter haar langs bromt. ‘Begin dit jaar gaf hij aan dat zijn politieke carrière erop zit. Dus hoogste tijd om met hem te praten over zijn nieuwe groene missie: het actief planten van miljarden bomen.’

Na wat bijgepraat te hebben over Brexit (Farage: ‘De uiteindelijke deal was niet ideaal: Noord-Ierland is nu een beetje afgesneden van de rest van het land’) wil Mens het graag hebben over het volgende avontuur van Farage: zijn nieuwe rol voor Dutch Green Business (DGB). Mens: ‘U zit in de raad van bestuur van de DGB-groep. Waarom dat bedrijf?’

‘Ik ben altijd een natuurbeschermer geweest,’ antwoordt Farage. ‘DGB is het enige beursgenoteerde bedrijf ter wereld dat zich hier exclusief op richt. Gezien de toezeggingen die de westerse regeringen en de G7 doen, gaan we de hoeveelheid CO2 verminderen. Die verdwijnt niet, dit probleem blijft. Maar ik wil een vrijemarktoplossing, zonder subsidies.’

Mens: ‘Hoe draagt de DGB-groep bij aan een groenere toekomst?’

Farage: ‘We gaan veel bomen planten en veel CO2 afvangen. [...] In de komende jaren is er heel veel geld op dit gebied te verdienen als bedrijven door wetgeving gedwongen worden hun CO2-emissie te verminderen.’

‘Maar,’ vervolgt Farage, ‘een groter, langetermijndoel is de wereld een beetje beter maken.’

Klimaatclaims controleren

De afgelopen jaren duiken steeds meer westerse bedrijven op de vrijwillige CO2-markt om CO2-kredieten te verkopen: waardepapieren die elk een ton bespaarde CO2-uitstoot vertegenwoordigen en voortkomen uit natuurprojecten in het mondiale zuiden. Kopers van de kredieten zijn multinationals als Nespresso, Porsche en McKinsey, die zo (op vrijwillige basis) hun klimaatimpact willen compenseren. 

Eerder toonde Follow the Money aan dat dit nogal eens fout kan gaan: zo overschatte het grootste bosbeschermingsproject ter wereld zijn klimaatimpact met meer dan 60 procent, waardoor de groene claims van veel bedrijven ineens op losse schroeven staan.

DGB is naar schatting een schamele 2 miljoen euro waard, maar het bedrijf heeft grote, groene plannen

Genoeg redenen dus om groene projectontwikkelaars te controleren, maar op dit moment ontbreekt er wet- en regelgeving voor deze markt. Hierdoor zijn de klimaatclaims van bedrijven en projectontwikkelaars moeilijk te controleren. Bovendien wordt de lokale bevolking in deze landen vaak beloofd dat zij een deel van de omzet uitgekeerd krijgen, ook al is dit lang niet altijd het geval.

In Nederland timmert het beursgenoteerde bedrijfje DGB flink aan de weg. Het aan de Euronext Amsterdam-genoteerde bedrijf is naar schatting een schamele 2 miljoen euro waard, maar DGB heeft grote plannen. De ceo van DGB, de Brabantse Selwyn Duijvestijn, heet Farage dan ook trots welkom: ‘Ik ben enorm enthousiast om vandaag aan te kondigen dat mister Nigel Farage himself lid wordt van de raad van advies van DGB.’

‘Beursgoochelaar’ Duijvestijn

Het ontstaan van DGB is terug te leiden naar de huidige ceo Selwyn Duijvestijn, sinds juli 2020 de drijvende kracht achter de ambitieuze groene plannen van DGB. Hij ziet een gouden zakenkans in natuurbescherming: ‘Er is een eindige bron van CO2-kredieten en een enorme toename in de vraag nu landen overal ter wereld hun uitstoot tot netto nul willen terugbrengen,’ schrijft Duijvestijn in het jaarverslag van 2021. ‘We [zijn] op het juiste moment in de juiste sector actief voor significante groei in de komende jaren.’

Maar net als Farage heeft Duijvestijn geen achtergrond als natuurbeschermer. De carrière van de 34-jarige ‘veteraan in financiële wereld’ begon toen hij na een studie technische bedrijfskunde in Eindhoven een website voor beleggingsadvies oprichtte (Marktgevoel) en later aan de slag ging als fondsbeheerder voor ROI Asset Management. 

Al snel kwam hij op het spoor van de bekende (en omstreden) ‘beursgoeroe’ Geert Schaaij, onder andere bekend van Beursgenoten dat leden tegen betaling beleggingstips geeft. ‘Toen ik hem leerde kennen dacht ik: die ga ik verder helpen. Die jongen is bijzonder talentvol en begaafd,’ blikt Schaaij terug. ‘Ik dacht: hij is snel, snapt dingen en kan nieuwe dingen leren.’

Duijvesteijn zou dubbele petten op hebben gehad en zijn fonds kreeg een berisping van de toezichthouder

Vanaf 2015 verschijnt Duijvestijn regelmatig in het tv-programma Business Class om (tegen betaling) te vertellen over het nieuwe investeringsfonds dat hij inmiddels samen met Schaaij had opgericht: MountainShield, een hedgefonds dat investeerde in smallcaps, ‘ondergewaardeerde’ bedrijven met een relatief lage beurswaarde.

Maar in 2019 loopt het imago van Duijvestijn – door het tijdschrift Quote bestempeld als ‘beursgoochelaar’ – verschillende deuken op. Zo zou Duijvestijn volgens de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) dubbele petten op hebben gehad en kreeg zijn fonds MountainShield een berisping van toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM) omdat het fonds ‘niet-correcte en misleidende informatie’ in het tv-programma Business Class had verstrekt. Ook was de relatie tussen Schaaij en Duijvestijn inmiddels bekoeld: na de tik op de vingers van de AFM tweette Schaaij dat ‘dit nog wel een staartje zal krijgen’ en noemde hij Duijvestijn een leugenaar.  

Schaaij heeft al jaren geen contact meer met Duijvestijn, die hij nu beschrijft als een ‘vriendelijke, gezellige maar ook onnavolgbare jongen’. ‘Toentertijd heb ik met enthousiasme MountainShield met hem opgezet. Ik wil graag geld verdienen, maar het moet wel op een begrijpelijke manier gaan.’ 

Follow the Money vroeg Duijvestijn om een reactie. ‘We hebben gemixte ervaringen met de media,’ verklaart een woordvoerder van DGB. ‘We hebben daarom besloten om alle vragen voortaan schriftelijk te beantwoorden.’

Van pak en stropdas naar kaplaarzen met hoed

Terwijl het fonds van Duijvestijn langzaam leegliep (om uiteindelijk te stranden), wist Duijvestijn via een omweg de hand te leggen op een nieuwe, lege beurshuls: DGB, dat op dat moment nog een afkorting was voor ‘De Groene Belangenbehartiger’. Deze kans ontstond toen de omstreden ‘energieboer’ Mark Logtenberg, in wiens bedrijf Duijvestijns fonds daarvoor al investeerde, zijn bedrijfsactiviteiten buiten de beurs bracht en er een lege huls overbleef. 

Duijvestijn zag in de beurshuls een vehikel om een ‘gerenommeerde, high-impact investeerder in de duurzaamheidssector’ te worden, die zou gaan zorgen voor ‘interessante winstuitkeringen voor aandeelhouders’, maar dan mét sociale en duurzame impact.

Na zijn aantreden veranderde Duijvestijn de naam in Dutch Green Business. Al snel viel zijn blik op de vrijwillige CO2-markt, die op dat moment in volle opkomst was. Hij ruilde zijn pak in voor kaplaarzen, een overhemd en een hoed die Indiana Jones niet zou misstaan en ging op zoek naar bosprojecten in het mondiale zuiden die CO2-kredieten kunnen genereren. 

In het meest recente jaarverslag – een boekwerk van 209 pagina’s met veel mooie plaatjes, cijfers en beloftes die niet zijn gecontroleerd door een accountant – onderstreept Duijvestijn nogmaals zijn ambitie. ‘Bij DGB gaan we voor biodiversiteitsprojecten van hoge kwaliteit, op grote schaal en geverifieerd met de hoogste standaarden. Hierbij richten we ons op natuurbescherming en helpen we biodiversiteit opbloeien.’ 

Is Duijvestijn inmiddels het groene pad op gegaan? 

Schaaij zou Duijvestijn niet als een typische natuurbeschermer typeren. ‘Hij is in ieder geval een geldbeschermer. En we moeten eerlijk zijn, die handel in CO2 is gebakken lucht.’ 

Harry Mens, die Duijvestijn in 2022 vijf keer (tegen betaling) te gast had in zijn programma Business Class (en de vader is van Suze) snapt de handelswaar van Duijvestijn ook nog steeds niet helemaal. ‘Ik vind het een beetje een abstracte handel: je gaat in wezen bedrijven die CO2 uitstoten van hun zogenaamde schuld afhelpen door het onder te brengen bij bomen die worden geplant. De een noemt het een fantasie, de ander een oplossing – er zit niets tussenin. Maar ik vind het moeilijk te begrijpen.’

Een verzameling markante figuren 

De matchmaker van Duijvestijn en Farage was de beruchte Brit John Mappin, telg uit een juweliersfamilie en financier van conservatieve bewegingen. Mappin was al vroeg bij DGB betrokken en bezit volgens financieel dienstverlener Bloomberg samen met zijn vrouw Irina Kudrenok-Mappin 30 procent van de aandelen van DGB. In 2020 stelde hij Farage en Duijvestijn aan elkaar voor. 

Net als voor Duijvestijn is natuurbescherming voor Mappin een relatief nieuwe onderneming. In het Verenigd Koninkrijk staat hij bekend om zijn financiering van conservatieve bewegingen, banden met Donald Trump en om zijn Victoriaanse kasteel ‘Camelot’, waar volgens The Guardian begin 2020 een vlag wapperde met een Q: een verwijzing naar de controversiële QAnon-beweging. Ook zou Mappin volgens The Daily Mail lid zijn van de Scientology-kerk en een ‘millionaire Kremlin cheerleader’ zijn. 

Of Mappin nog steeds aandeelhouder is, is onduidelijk. In het meest recente jaarverslag van DGB wordt Mappin niet meer genoemd. ‘De laatste tijd hebben er veel veranderingen plaatsgevonden,’ zegt duurzaamheidsconsultant Rieks Bosch, een van de leden van de vierkoppige adviesraad van DGB. ‘Wie nu precies grootaandeelhouder zijn, durf ik niet te zeggen.’ Volgens DGB is Mappin geen aandeelhouder (meer).

‘Ik ken niet alle namen uit mijn hoofd, maar we hebben een vaste ecoloog als specialist’

De andere grootaandeelhouder van DGB is de Stichting Dutch Green Foundation, met voormalig ‘Miss Holland’ Hilda van der Meulen als voorzitter. Van der Meulen is Duijvestijns partner. De stichting werd opgezet vlak voordat Duijvestijn als ceo bij DGB aantrad. 

De laatste keer dat de raad volgens Bosch bijeenkwam? ‘Volgens mij was het ergens vorig jaar,’ zegt het raadslid. ‘Ik zie voor mij geen controlerende taak, maar vooral een technisch-adviserende rol op specifieke projecten.' 

Bosch zegt niet van alle projecten op de hoogte te zijn, maar heeft wel vertrouwen in zijn collega’s. ‘We hebben een zekere mate van transparantie en hebben gedegen aandacht voor de plaatselijke bevolking en de biodiversiteit.’

Als hem gevraagd wordt waarop hij zijn vertrouwen baseert, antwoordt hij dat dit wordt ‘gegarandeerd door specialisten’. ‘Ik ken niet alle namen uit mijn hoofd, maar we hebben een vaste ecoloog. En deels wordt dit ook uitbesteed.’

Voor de kwaliteitsgarantie van de projecten van DGB is een belangrijke functie weggelegd voor Duijvestijns partner Van der Meulen, ‘director of quality’ van DGB. Maar staat Van der Meulen niet vooral bekend om haar carrière als paardenhandelaar, model en actrice, in plaats van haar kennis van koolstofopslag in tropische bossen? 

Deze vraag laat DGB onbeantwoord: ‘We hebben geluk om iemand als Van der Meulen in ons team te hebben en gebruik te kunnen maken van haar rijke ervaring, die kan bijdragen aan onze hoge kwaliteitsstandaarden,’ zegt het bedrijf.

Bovendien zegt DGB met Nicholas Wall ‘boots on the ground’ te hebben. In een opmerkelijk interview op de website van DGB doet ‘hoofd-ecoloog’ Wall, die verder geen wetenschappelijke ervaring heeft als ecoloog, enkele opvallende uitspraken. Hij zou zich bezighouden met de ‘ecologische niche’ van CO2-compensatieprojecten om ‘de kracht van de vrije markt in te zetten om iets echt groens te doen’ en noemt daarna klimaatactivisten ‘jammerende’ en ‘schreeuwende’ mensen die zich aan wegen vastlijmen. 

Als Follow the Money het bedrijf en het team beschrijft aan hoogleraar niet-financiële informatie Nancy Kamp-Roelands, expert op het gebied van duurzaamheidsrapportages, reageert zij verbaasd dat er al jaren een accountantscontrole ontbreekt bij een beursfonds. ‘Als er in de complexe materie van CO2-rechten wordt gehandeld door een beursfonds, dan moet de governance-structuur extra goed in elkaar zitten. Er is deskundigheid nodig, zowel op het gebied van projecten als op het moment van het erkennen van de CO2-rechten en de financiële afhandeling daarvan.’ 

Grote (oncontroleerbare) beloftes

De ambities van DGB zijn hoog. Het bedrijf noemt zichzelf ‘een van de snelst groeiende bedrijven op de CO2-markt’ dat 300.000 huishoudens in het mondiale zuiden gaat voorzien van kookstellen om duurzamer (zonder houtskool) te koken, 48 miljoen bomen wil gaan planten, 250.000 hectare grond op het oog heeft en daarmee 41 miljoen CO2-kredieten verwacht te gaan opleveren. 

Hiervoor is DGB betrokken bij projecten in Kenia, Oeganda, Ivoorkust en Kameroen. Met een marktprijs voor kredieten die op het moment van schrijven 1,32 euro is, zouden de CO2-kredieten die deze projecten genereren in de komende jaren tientallen miljoenen euro’s opleveren. Zelf is DGB nog een tikkeltje optimistischer: het verwacht de komende tien jaar 80 tot 161 miljoen euro aan CO2-kredieten te verkopen.  

Het ‘groeiende’ bedrijf is dan ook hard op zoek naar nieuw talent. Vorig jaar startte het een wervingscampagne met als lokkertje dat nieuwe werknemers snel zouden rondrijden in hun eigen, blauwe ‘DGB-Tesla’.

Hoe realistisch de gepubliceerde cijfers en beloftes in het jaarverslag zijn is – zeker zonder accountantsverklaring – moeilijk vast te stellen. Als we de meest recente financiële cijfers die DGB zelf publiceerde moeten geloven, valt op dat het bedrijf momenteel de afgelopen twee jaar ruim een miljoen verlies draaide. 

‘Prognoses, geen prestaties’

Bij de Vereniging van Effectenbezitters staat DGB al jaren op de radar. ‘Dat ze geen accountant kunnen vinden, is voor ons echt een grote rode vlag; het toont een groot gebrek aan vertrouwen,’ zegt Joost Schmets. Op beleggersfora wordt er dan ook regelmatig gewaarschuwd voor DGB. Ondanks de positieve en ambitieuze vooruitzichten van DGB zelf, blijven de meeste beleggers bij het bedrijf weg. In de maanden nadat DGB de hoge winstverwachtingen presenteerde is de koers bijna gehalveerd: van 1 euro naar 0,58 cent. 

Om de financiële informatie in het meest recente jaarverslag te kunnen inzien, moet een mailadres opgegeven worden. ‘Dit vind ik helemaal niet prettig,’ reageert hoogleraar Kamp-Roelands. ‘Deze informatie moet publiekelijk toegankelijk zijn.’

DGB claimt dat het al 3 miljoen bomen heeft geplant en bijna 7 miljoen ton CO2 heeft afgevangen, in een project dat nog moet starten

De informatie die het bedrijf presenteert, is soms met een korrel zout te nemen. Neem de informatie die het bedrijf verschaft over een project in Oeganda, dat nog van de grond moet komen. Op de website claimt het bedrijf onder het kopje ‘wat we hebben bereikt met dit project’ dat het al 3 miljoen bomen heeft  geplant en bijna 7 miljoen ton CO2 heeft afgevangen. Als Follow the Money vraagt hoe dit kan als het project nog moet starten, reageert het bedrijf dat deze cijfers ‘prognoses’ zijn, geen prestaties. 

Omdat spelregels voor de ongereguleerde CO2-markt ontbreken, is er geen toezichthouder die straks controleert of een bedrijf de gemaakte beloftes ook nakomt. In theorie kunnen gedupeerde klanten stappen nemen, maar zij zijn daar niet altijd even happig op, bleek uit een eerdere rondgang van Follow the Money. Hierdoor is er een markt ontstaan die in plaats van klimaatverandering op te lossen, zelf een groot marktfalen dreigt te worden.

Ondanks alle vraagtekens is Duijvestijn druk bezig met het bouwen van een meertrapsraket die zijn onderneming naar grote hoogte moet stuwen. Zo richtte hij onder andere een ‘habitat bank’ op om via blockchain in biodiversiteitscredits te handelen, een softwarebedrijf voor het ‘herstel van ecosystemen’ en kocht hij een databureau dat via artificiële intelligentie op een ‘slimme’ manier ecosystemen moet gaan herstellen. 

Zonder beursnotering (en Nigel Farage) verder

Op 13 april kreeg DGB een brief van Euronext, de beurs waar het aan staat genoteerd. De boodschap: als het bedrijf niet binnen twee weken een accountant heeft gevonden,  verliest het zijn notering aan de beurs. Dat DGB met trots eind maart nog de Ierse afdeling van KPMG presenteerde als accountant ‘om een notering aan een robuuste beurs te behouden’, mocht niet baten: de Ieren zouden alleen het Ierse onderdeel van DGB controleren, niet de overkoepelende DGB Groep. 

‘Ik volg het met verbazende interesse,’ zegt Geert Schaaij. ‘Die Ierse accountantsverklaring voor een Ierse zuster zegt volgens mij helemaal niks over het aan de beurs genoteerde DGB.’ Joost Schmets van de VEB vult aan: ‘Ze proberen zo hun beursbestaan te verlengen, maar dat gaat op deze manier niet lukken.’ 

Daar lijkt hij gelijk in te krijgen: waarschijnlijk zal DGB binnen zes maanden  zijn beursnotering verliezen. In een persbericht meldt het bedrijf dat het momenteel werkt aan een ‘herstructureringsplan’, dat het op 26 mei aan aandeelhouders zal presenteren. 

De wegen met Nigel Farage zijn inmiddels ook gescheiden. ‘Na de eerste campagne is [de samenwerking] on hold gezet,’ vertelde Duijvestijn eind maart aan IEX Nieuws. ‘Dat kwam door zijn “net-zero is net-stupid” campagne, waarin hij zich afzet tegen het Britse klimaatbeleid. Dus hij was niet meer het goede uithangbord voor ons.’