De stenen mogen ze kopen – de vergunning is van ons

Steenrijke Chinezen kopen dure panden op - een mediastorm in een glas water, volgens Jasper Du Pont. Maar beleggen in leegstand op toplocaties is inderdaad slecht voor de stad. Hij bedacht een effectieve oplossing. En nee, het is níet kraken.

Twee hele huizen werden er verkocht aan Chinezen. In Vinkeveen. Toch veroorzaakte het FD stuk dat hier melding van maakte een mediastormpje over hoe ‘steeds meer Chinezen’ huizen in Amsterdam opkopen, reden voor burgemeester Van der Laan om zijn zorgen uit te spreken. De bron van het nieuws, Christie’s International Real Estate, heeft alle baat bij het geschetste sentiment onder beleggers en het bedrijf laat de kans ook zeker niet onbenut om haar naam op de kaart te zetten. De basis voor een discussie over buitenlandse speculanten op de woningmarkt is dan ook buitengewoon mager, maar dit is wel het moment om hem te voeren.

Verkrotting

Want aanleiding om te vrezen voor buitenlandse beleggers is er. Niet omdat zij geen recht zouden hebben om huizen in ons land te kopen, zelfs niet omdat ze de prijzen zouden kunnen opdrijven. Nee, het zijn de voorbeelden uit Londen en New York die zorgen baren.
In Londen en new york worden de mooiste en duurste buurten al geruime tijd misbruikt als parkeerplaats voor buitenlands geld
Daar worden de mooiste en duurste buurten al geruime tijd misbruikt als parkeerplaats voor buitenlands geld. Niet alleen levert dit leegstand op, vaak leidt het zelfs tot achterstallig onderhoud en verkrotting. Hoe zonde dat ook is van de woningen, de staat van het onderhoud is eigenlijk maar van ondergeschikt belang. De buurten waar speculanten hun oog op laten vallen hebben namelijk gemeen dat zij buitengewoon gewild zijn vanwege hun ligging. Deze huizen zijn – en blijven – dus duur vanwege de grond waar ze op zijn gebouwd. Of iets nauwkeuriger; de grond en de vergunning om daar te mogen wonen.

Kraken

Wanneer grond een woonbestemming (vergunning) krijgt, verandert de waarde in Nederland gemiddeld van vier euro per vierkante meter, naar zo’n 400 euro. Grond op de grachtengordel is hier een veelvoud van waard, mits je er mag wonen. Zou de grond een agrarische bestemming krijgen, dan blijft van de waarde weinig over. Het grachtenpand dat er bovenop staat is dan niet meer dan een onbruikbare stapel monumentale stenen, die geld kost om te onderhouden bovendien. Toen in 2010 kraken werd verboden, verdween de ‘natuurlijke vijand’ van de vastgoedspeculant min of meer van het toneel. Misschien was kraken ook geen eerlijk mechanisme om het speculeren met leegstaande panden tegen te gaan, de hele ‘winst’ van het kraken belandde immers bij een brutale enkeling die zonder al teveel moeite te doen het recht verwierf om gratis op een mooie plek te wonen. Maar het bood wel tegenwicht.

Woonbestemming

Er is dus een gat gevallen in de regulering van leegstand in de stad en nu is het moment om na te denken over hoe dit gat kan worden gedicht. Omdat wij als democratie het recht verlenen om op bepaalde plaatsen te mogen wonen, kunnen wij als democratie ook beslissen wanneer dat recht komt te vervallen. Wie geen gebruik maakt van het hem verstrekte recht om op een zeer schaarse en gewilde plek te – laten – wonen, beledigt de maatschappij en verliest in mijn ogen dat recht. Ik deel dus de zorgen van Van der Laan, ook al zijn er nog geen cijfers die daar aanleiding toe geven. Mijn advies is te onderzoeken hoe de woonbestemming van leegstaande panden kan komen te vervallen.
hoe kan de woonbestemming van leegstaande panden komen te vervallen?
Als een toekomstig koper wél op de betreffende locatie wil wonen kan hij dit recht teugkopen bij de gemeente, waarbij de vergunning evenveel kost als de waardestijging van het pand ten gevolge van de bestemmingswijziging. De winst van het bestrijden van leegstand komt daarmee ten goede aan de gemeentekas. Wie dan nog in bakstenen wil handelen gaat zijn gang maar, de woonruimte is van ons.