Het huis van Emsley Tromp, de omstreden president van de Centrale Bank van Curaçao en Sint-Maarten, werd woensdag plotseling belaagd door de financiële recherche. De inval in het huis van Tromp, zeg maar de Klaas Knot (DNB) van Curaçao, houdt verband met een financieel onderzoek dat begin dit jaar naar hem is gestart vanwege ‘fraude in de privésfeer’. Het bleef niet bij de inval in zijn huis, want het zogeheten Ondermijningsteam, een onderdeel van de politie gespecialiseerd in grensoverschrijdende fraude, klopte ook aan bij trustkantoor United Trust waar Tromp pensioenpotjes zou aanhouden.

De NOS weet inmiddels te melden dat Tromp zijn functie tijdelijk heeft neergelegd vanwege het strafrechtelijke onderzoek en dat hij wordt verdacht van belastingfraude en witwassen met de pensioenpotjes.

Het is al jarenlang onrustig rond de president van de centrale bank

Solo-acties

Het opstarten van een strafrechtelijk onderzoek naar Tromp heeft lang geduurd, want het is al jarenlang onrustig rond de president van de centrale bank, die een lange staat van dienst heeft. Hij staat inmiddels al 25 jaar aan het hoofd van de Centrale Bank van Curaçao en Sint-Maarten (CBCS) die voor 2010 nog de Bank van de Nederlandse Antillen (BNA) heette.

Degenen die de talloze integriteitsrapporten, een PwC-rapport en de rechtsbankverslagen doorneemt, verbaast zich over de losse bedrijfscultuur bij de centrale bank en over de autonomie van Tromp. Zo bleek de centrale bank in 2012 vol te zijn ingestapt op een bedrijfsobligatielening van Havenbedrijf Sint Maarten (Sint Maarten Harbour Holding NV). Het bizarre avontuur valt terug te lezen in een PwC-rapport.

Het havenbedrijf had in 2012 grote uitbreidingsplannen en wilde die financieren via een bedrijfsobligatielening van 150 miljoen dollar. De centrale bank gaf het havenbedrijf een flinke steun in de rug door als underwriter garant te staan voor alle obligaties (voor het geval er te weinig animo zou zijn bij particulieren en bedrijven). Daarnaast gaf de centrale bank een zogeheten repurchase obligation af, waarmee de centrale bank beleggers beloofde om hun obligatie te allen tijde terug te nemen tegen de uitgiftekoers. Dat betekende dat beleggers risicoloos geld konden uitlenen aan het havenbedrijf. Naast de verregaande garanties bleek de centrale bank ook voor 42,6 miljoen dollar aan obligaties te hebben afgenomen.

Er werd niet vergaderd, de besluitvorming met collega-bestuurders vond plaats per email

Hoewel het destijds de grootste financiële verplichting was in de geschiedenis van de centrale bank, bleek het een soloactie van Tromp te zijn. Er werd niet over vergaderd, de besluitvorming met collega-bestuurders vond plaats per email. Tromp hakte bovendien voortijdig de knoop door, zo valt te lezen in het PwC-rapport:

Geconstateerd wordt dat op de dag dat een deel van de Raad van Bestuur via de e-mail nog met elkaar discussieerde over de wenselijkheid van het kopen van obligaties door de Bank, de bankpresident de Bank committeert door het garant staan voor de koop van alle obligaties van het Havenbedrijf bij de voorgenomen emissie. Terwijl de besluitvorming nog niet was afgerond, heeft de bankpresident wel een besluit genomen. Hiermee bestond er geen consensus binnen de Raad van Bestuur.

De Raad van Commissarissen werd eveneens niet ingelicht.

De onderzoekers menen dat het in ieder geval van zorgvuldig bestuur had getuigd een dergelijke omvangrijke, specifieke en ongebruikelijke transactie wel vooraf ter goedkeuring aan de RvC voor te leggen.

De PwC-onderzoekers schreven destijds dat ze geen onderzoek hebben gedaan naar een ander risico-project rond het Curaçaose water-en elektriciteitsbedrijf Aqualectra. De centrale bank annex Tromp had zich in 2009 voor 300 miljoen Antilliaanse gulden gecommitteerd aan een obligatielening van die bedrijf.

Dat Tromp geen gratis vriendendiensten verleent, kwam in 2011 naar voren bij zijn hoogoplopende ruzie met de toenmalige premier Gerrit Schotte (begin dit jaar veroordeeld tot drie jaar cel wegens corruptie) die Tromp in 2011 tijdens een persconferentie beschuldigde van corruptie.

De geuite beschuldigingen vallen terug te lezen in een rapport van de Commissie Onderzoek Curaçao dat onder leiding stond van voormalig GroenLinks-fractievoorzitter Paul Rosenmöller en voormalig ING-bankier Cees Maas. Ze schrijven:

Feit is tevens dat de Minister-President die avond een persconferentie belegt en zijn beschuldigingen jegens de President van de CBCS openbaart. Het gaat dan met name over de persoonlijke lening van 3 miljoen gulden en dit gaat gepaard met het publiekelijk tonen van (klaarblijkelijk) persoonlijke bankafschriften die verband zouden houden met de President van de CBCS.

Het kledingbedrijf van Tromps vriendin zou een lening van 1,7 miljoen dollar hebben gekregen zonder enig onderpand

Het verhaal valt ook terug te lezen in De Volkskrant: Het kledingbedrijf van Tromps vriendin zou een gunstige lening van 3 miljoen Antilliaanse guldens (1,7 miljoen dollar) hebben gekregen zonder enig onderpand. Er zou mogelijk sprake zijn van een vriendendienst, want Tromp zou net de leningverstrekkende bank goedkeuring hebben gegeven voor een overname. Na de lening kreeg Tromp ook 400.000 dollar gestort op zijn eigen pensioenrekening. De persoonlijke lening van 3 miljoen was echter niet grondig onderzocht door Rosenmöller. ‘We doen geen corruptieonderzoek,’ aldus Rosenmöller destijds. 

Bilateraaltjes met oliebaron John Deuss

Dat was lange tijd het Tromp-verhaal: allerlei onderzoeken naar integriteit, allerlei rode vlaggen, maar echt doorbijten gebeurde niet. Tromp raakte wel keer op keer in opspraak, vooral door toedoen van de Nederlandse justitie, die de afgelopen jaren ook prominenter aanwezig is op de eilanden. Zo liep de ogenschijnlijk onaantastbare Tromp in 2012 behoorlijke schade op in Nederland tijdens het strafproces van John Deuss, de oliebaron en voormalig eigenaar van de First Curaçao International Bank. Via zijn bank, gevestigd in Willemstad, werd er voor miljarden dollars aan btw-fraude gepleegd.

De Deuss-bank stond onder toezicht van de centrale bank, waar Tromp aan het roer stond. Het Nederlandse Openbaar Ministerie haalde tijdens de rechtszaak tegen Deuss — waar Follow the Money destijds verslag van deed — ook hard uit naar Tromp. Deuss had volgens het OM een ‘zeer korte lijn met de president van de BNA’ en de overleggen tussen Deuss en Tromp hadden ‘een informeel en één op één karakter’ en het OM voegde daar aan toe dat ‘die meestal buiten de BNA plaatsvonden en soms zelfs niet eens op Curaçao. In die overleggen werden door de heer Deuss geregeld op zeer korte termijn toezeggingen of uitspraken van de BNA verkregen die vervolgens per brief door de BNA bevestigd werden.’ Kortom, de toezichthouder hield geen enkele afstand tot degene die hij moest controleren.

De toezichthouder hield geen enkele afstand tot degene die hij moest controleren

Het gaat echter nog verder, want het Openbaar Ministerie verwees in haar requisitoir naar getuigenverhoren met onderzoekers van de centrale bank. Daaruit bleek dat er in 2003 een rapport is opgesteld waarin de First Curaçao International Bank (FCIB) een Camels-rating van 5 kreeg, de slechtste die er is. Dat houdt in dat de bank insolvabel is en dat er niet meer van kan worden uitgegaan dat het management de bank weet te redden. De bank zal onder curatele gesteld moeten worden door de toezichthouder. Maar het desastreuze concept-rapport is nooit ondertekend door Tromp, waardoor Deuss een paar jaar later gewoon een algemene bankvergunning kreeg. Het OM is na getuigenverhoren, onder andere met Tromp, er niet erachter gekomen waarom het vernietigende rapport nooit definitief is geworden.

Volgens het OM hadden Tromp en John Deuss een ‘bijzonder hechte band’ en was het toezicht ‘opmerkelijk coulant’. Ook werden er vraagtekens gezet bij een nogal opmerkelijke borgstelling nadat er op 5 september 2006 bij de FCIB Bank voor 157 miljoen dollar aan tegoeden werden bevroren. De centrale bank bracht uitkomst door 40 miljoen euro over te maken naar justitie om zodoende het beslag op de FCIB Bank op te heffen.

Vakantiedagen opnemen

Het lijken allemaal vriendendiensten, maar in de afgelopen 25 jaar dat Tromp zijn machtige positie als centrale bankdirecteur vervult, heeft hij het Openbaar Ministerie altijd van zich af weten te houden. De inval van afgelopen week is een keerpunt. Tromp is tijdelijk opgestapt en er is een interim-president aangesteld. Van een schorsing is overigens geen sprake, want dat moet op voorspraak gebeuren van de Raad van Commissarissen. Maar de actieve commissaris Tom Kok probeert, vooralsnog vergeefs, om een vergadering te plannen maar krijgt opmerkelijk genoeg geen steun van mede-commissarissen. Op het nieuwsmedium Amigoe komt de bizarre situatie ter sprake: 'Met Lopez heb ik contact gehad, maar vooralsnog is er niet besloten tot vergaderen”, aldus Kok, die stelt dat de RvC zich wel over deze zaak moet buigen. “Het is een ernstige zaak”, vindt hij. De nagenoeg machtigste man van Curaçao is daarom formeel nog in functie. Zijn terugtreden vindt plaats door 30 vakantiedagen op te nemen zodat hij medewerking kan verlenen aan het onderzoek.