
© Marloes Wardenier - 2016
De internationale grondstoffenhandel is een miljardenbusiness. Grote spelers als handelsmaatschappijen, oliebedrijven, banken en accountants houden zich ermee bezig. Nederland speelt een centrale rol in de grondstoffenmarkt door de Rotterdamse haven en de financiële dienstverlening. Follow the Money duikt in de wereld van de 'commodities'.
Je hangt een kroket in het vet en je kunt biodiesel maken
Rotterdamse biodieselproducent veel minder duurzaam dan gedacht
Miljoenenverlies door onregelmatigheden bij schimmig Rotterdams handelshuis Nidera
Telefoontap: Shell-topmannen praten over omkoping in Nigeria
Smerig spel door sponsor FC Emmen?
Dít hield de megazwendel in bij het Rotterdamse handelshuis Nidera
De frauduleuze ontdekkingsreizigers in de duurzame biodieselhandel
Nieuw boekhoudschandaal bij Rotterdams handelshuis Nidera
Software spoort fraude met vrachtbrieven op
Oliemaatschappij Total probeerde pers te weren uit rechtszaal
Het Rotterdamse handelshuis Nidera raakte in 2015 in opspraak vanwege een frauduleuze biodieselhandelaar waardoor 200 miljoen dollar verdampte. Onderzoek van Follow the Money wijst uit dat dit allesbehalve een incident was.
Handelaren van Nidera hielden er een wolfse mentaliteit op na en gingen al veel vaker hun boek te buiten. Ze hadden bovendien weinig te vrezen van de risk afdeling en het bestuur (de bonus van de topman werd uitbetaald op een Zwitserse nummerrekening).
Follow the Money dook diep in Wall Street aan de Maas.
Nederlandse ‘rogue trader’ Remie slaat terug
Miljoenenverlies door onregelmatigheden bij schimmig Rotterdams handelshuis Nidera
Smerig spel door sponsor FC Emmen?
Dít hield de megazwendel in bij het Rotterdamse handelshuis Nidera
Nieuw boekhoudschandaal bij Rotterdams handelshuis Nidera
Wall Street aan de Maas: de wolven van het Rotterdamse handelshuis Nidera [longread]
De frauduleuze praktijken van het Rotterdamse handelshuis Nidera
Nidera: Rotterdam's own rogue trader squad
De frauduleuze praktijken van het Rotterdamse handelshuis Nidera
Het Rotterdamse handelshuis Nidera raakte in opspraak vanwege een frauduleuze biodieselhandelaar. Geschat verlies: honderden miljoenen dollars. Onderzoek van Follow the Money wijst uit dat dit geen incident was. Het Rotterdamse handelshuis Nidera bezigde veelvuldig frauduleuze praktijken en de bonussen van de topman werden uitbetaald op een Zwitserse nummerrekening.
‘Volle kracht vooruit, opportunities pakken en de administratie ervan komt later wel.’ Dat is volgens medewerkers het adagium van het Rotterdamse handelshuis Nidera dat vorig jaar werd opgeschrikt door de rogue trader Tim Remie. Aan hem wordt een verlies toegeschreven van 200 miljoen dollar en sinds juni wordt hij verdacht van ‘niet-ambtelijke corruptie’ en ‘valsheid in geschrifte’.
Uit onderzoek van Follow the Money — dat deze zaterdag in een longread op FTM.nl zal verschijnen — blijkt dat het fraudegeval allesbehalve een incident is bij het handelshuis dat jaarlijks voor 18 miljard dollar aan bulkgoederen als granen, oliehoudende zaden en tot voor kort biobrandstoffen verhandelt. Het is eerder een symptoom van een organisatie die jarenlang niet in control was. Het handelssysteem Intras was verouderd, de marktwaarderingen van termijncontracten vormden één groot vraagteken en degenen die de handelaren moesten controleren werden weggezet als 'riskhonden'. Alles draaide om zoveel mogelijk geld verdienen. ‘Als er ergens een opportunity is, dan springen ze er altijd met twee benen tegelijk in,’ zegt een voormalig medewerker die jarenlang de Rotterdamse handelsgeest meemaakte.
Canadese wisseltruc
De bron van veel ellende wordt gelegd in 2006 met de oprichting van de biobrandstoffen-afdeling. De initiator is Nidera's topman Ito van Lanschot, de voormalig directeur van de Europese afdeling van het Amerikaanse energieconcern Reliant. ‘De afdeling was Van Lanschots geesteskindje en hij voorzag een grote toekomst voor biobrandstoffen. Overheden gaven gigantische subsidies voor duurzame energie, waardoor overal werd geïnvesteerd in biomassacentrales en ethanol- en biodieselfabrieken,’ zegt Jan Wegman, die in januari 2007 door Van Lanschot wordt aangetrokken om de handel in elektriciteit op poten te zetten.
Vanuit het Nidera-hoofdkantoor zoeken de handelaren regelmatig de grenzen op in de jacht op handelsmarges en daaraan gekoppelde bonussen. In 2010 vormde de biodiesel-afdeling van Nidera onderwerp van onderzoek door de Europese fraude-opsporingsdienst OLAF vanwege het omzeilen van hoge importheffingen — de zogeheten antidumpingheffing — op zwaar gesubsidieerde Amerikaanse biodiesel.
Zwitserse nummerrekening
Het zou niet bij één incident blijven, want uit onderzoek van FTM blijkt dat handelaren vaker over de schreef gingen. Hoe dat gebeurde wordt zaterdag onthuld. Het gevolg van rogue trader Remie is dat de nieuwe Chinese eigenaren, het Chinese graanconcern COFCO, het geesteskindje van Van Lanschot helemaal hebben opgedoekt. Na de fire sale hebben ze tientallen, zo niet honderden, miljoenen dollars moeten afschrijven. De eigenaren moesten in ieder geval al direct na de overname in 2014 een verlies van 54 miljoen dollar slikken op hun Nidera-belang.
'Bonussen werden uitbetaald op een wijze die mogelijk niet te verenigen valt met (internationale) belastingregels (op een Zwitserse nummerrekening)'
En ze moesten dit jaar nog bijna 2 miljoen dollar overmaken naar de voormalige topman Van Lanschot, die in 2010 vertrok. Uit een vooralsnog onopgemerkt vonnis van de Rechtbank Rotterdam van afgelopen juni blijkt dat Nidera zijn bonus over het jaar 2009 en 2010 met terugwerkende kracht moet uitbetalen. Nidera weigerde dit vooralsnog vanwege — zo valt te lezen in het vonnis — ‘het door [de eiser] gevoerde beleid en de daaruit voortvloeiende desastreuze resultaten'. Ter info: Nidera maakte in 2010 megaverliezen op de ethanol- en vrachtafdeling, wat leidde tot een verlies van 88 miljoen dollar, terwijl er in 2009 nog een nettowinst werd gemaakt van 50 miljoen dollar.
De harde diskwalificatie van de oud-topman wordt gevolgd door een nog opvallendere passage: er valt in het vonnis letterlijk tussen haakjes te lezen dat de bonussen van Van Lanschot — die inmiddels vicepresident is bij het Duitse agrohandelsbedrijf BayWa — vóór 2009 werden uitbetaald op een wijze ‘die mogelijk niet te verenigen valt met (internationale) belastingregels (op een Zwitserse nummerrekening).’ Het dubieuze bonusuitkeringsbeleid lijkt naadloos aan te sluiten bij de wolfse mentaliteit van Nidera.
Nidera-woordvoerder Bert Ooms wil desgevraagd niet ingaan op de bonus van Van Lanschot. 'Daar is nu een uitspraak over gedaan en daar laten wij het bij.'
Ito van Lanschot laat per e-mail weten: ‘Gezien het feit dat ik ruim zes jaar geleden bij Nidera ben weggegaan, geef ik er de voorkeur aan geen commentaar te geven.’
5 Bijdragen
MatthijsK 7
"gesubsidieerde Amerikaanse biodiesel"
Dus, overheden strooiden met geld en het probleem is dat daar mensen van proberen te profiteren? Nogal vreemde conclusie.
Iedereen probeert van elkaar te profiteren, ik van het feit dat mijn baas centen heeft en mijn baas van het feit dat ik tijd heb.
En dan verbaasd reageren over het feit dat waar met geld gesmeten wordt, er met geld gesmeten wordt? 2 miljoen? Dat zijn krummels! 88 miljoen? Peanuts!
Wat je hier ziet zijn de symptomen van een ziek systeem, terwijl jullie denken dat je tegen de ziekte aan zit te kijken.
Ben benieuwd naar de longread.
Gilles Wattel 1 3
MatthijsKToen was het doodgewoon dat Bismarck, de ministers, het hof, speculeerde met voorkennis.
In Frankrijk ook gewoon, hoewel, misschien vonden gewone Fransen het toen minder gewoon dan gewone Duitsers, voor zo ver de laatste van iets wisten.
Nog in 1973, meen ik, zag een collega ergens op de loonlijst van een bedrijf een toen zeer vooraanstaande Nederlander staan, die met de bedrijfsvoering van dat bedrijf echt niets te maken kon hebben.
MatthijsK 7
Gilles Wattel 1Gilles Wattel 1 3
MatthijsKMvdB
Edit: hoort natuurlijk bij de longread.