
Sinds het einde van Koude Oorlog heeft Nederland fors gesneden in Defensie. De opeenvolgende kabinetten gebruikten de kaasschaaf om te beknibbelen op budgetten. Tegelijkertijd moest de gemankeerde krijgsmacht wel alles kunnen. Met de grote jongens meedoen, naar Afghanistan. De kaasschaafmethode raakte het bot van de krijgsmacht en Nederland maakt nog steeds geen echte keuzes op basis van visie.
Wat willen we met de krijgsmacht in de toekomst? De regering komt eerst met een budget en daarna volgt ‘visie’, in de praktijk een boekhoudkundige invuloefening. De kaalslag bij de Nederlandse krijgsmacht is inmiddels van vooroorlogse proporties.
Het huishoudboekje van Defensie (2): Alleen extra geld zal de problemen niet oplossen
Het huishoudboekje van Defensie (1): Hoe de tekorten zich vijftien jaar opstapelden
Militairen op missie verdienen onder het minimumloon
Het lot van de nieuwe minister van Defensie lijkt nu al bezegeld
De levensgevaarlijke goed-nieuwsshow van minister Hennis
Onze Landmacht: volop beleid, maar gebrek aan visie
Grote onvrede onder defensiepersoneel: ‘Iedereen doet maar wat’
Strategische armoede III: de Nederlandse marine is een zinkend schip
Nederland speelt Stratego op amateurniveau
Hennis kan geen richting kiezen
Het huishoudboekje van Defensie (2): Alleen extra geld zal de problemen niet oplossen
Na jarenlange bezuinigingen is er weer licht aan het einde van de tunnel bij Defensie: er komt geld bij. Uit onderzoek van Follow the Money naar de jaarrekeningen van de krijgsmacht (2004-2019) blijkt echter dat een gebrek aan geld niet het enige probleem is. Deel 2 van een tweeluik.
- Zodra er wordt bezuinigd op Defensie, wordt het bedrag eerlijk verdeeld over de krijgsmachtdelen. De Marine, Landmacht, Luchtmacht en Marechaussee gaan vervolgens dit bedrag verwerken. De financiële verhoudingen tussen en binnen de krijgsmachtdelen zijn hierdoor sinds het einde van de Koude Oorlog (1989) niet drastisch veranderd.
- Tegelijkertijd zorgt de sterke wederzijdse afhankelijkheid van eenheden ervoor dat extra geld niet altijd direct leidt tot resultaat op de werkvloer. De snelheid wordt bepaald door de traagste schakel in de keten. Dit effect geldt eveneens voor bezuinigingen: hierdoor wordt de werkvloer momenteel vooral nog geconfronteerd met de effecten van de bezuinigingen.
- Uit cijfers opgevraagd bij Defensie blijkt dat de bezuinigingen van 2011 grotendeels zijn gefinancierd door te snijden in de investeringen. Nederland zit — zelfs met het extra geld uitgetrokken door het kabinet — al 10 jaar lang onder de NAVO-investeringsnorm van 20%.
- Ondanks de bezuinigingen en de investeringstekorten blijkt uit internationale cijfers dat Nederland bovengemiddeld presteert. Dit werpt de vraag of NAVO-normen een op zichzelf staand middel kan zijn om de staat van de krijgsmacht aan af te meten.
De Val van de Muur (1989) veranderde in één klap de geopolitieke verhoudingen. Het Rode Gevaar was geweken. De bipolaire strijd tussen Washington en Moskou was definitief voorbij.
In Nederland markeerde het einde van de Koude Oorlog ook het begin van een periode van continuë bezuinigingen op de krijgsmacht. Allereerst werd besloten dat zonder Russische dreiging Nederland met een kleinere krijgsmacht toe kon. De opkomstplicht werd opgeschort: er hoefden immers geen dienstplichtigen meer op de Noord-Duitse laagvlakten te liggen, voorbereid op een confrontatie met Rusland. Ook verschoof Nederland als een van de eerste NAVO-landen het accent van missies met als doel het grondgebied van bondgenoten te beschermen, naar expeditionaire optredens.
Zo werd er — onder andere door de Verenigde Naties — steeds vaker een beroep gedaan op Westerse landen voor humanitaire operaties, van ‘safe havens’ voor de Koerdische bevolking in Irak (1991) tot humanitaire hulp in Cambodja (1992). Nederland constateerde dan ook in de Prioriteitennota van 1993 dat Defensie het met minder geld zou moeten doen, maar wel vaker zou worden ingezet voor vredesoperaties en crisisbeheersing.
Er was echter één probleem: de krijgsmacht mocht dan minder geld en andere taken krijgen, de opbouw ervan veranderde niet wezenlijk. Dat constateert marine-officier Roy de Ruiter, die vorig jaar promoveerde met een onderzoek naar het Nederlandse defensiebeleid vlak na de Val van de Muur. De Ruiter: ‘Het Nederlandse leger bleef een complete krijgsmacht, net als in de Koude Oorlog. De landmacht behield haar legerkorps, de marine haar eskaders en de luchtmacht een omvangrijke vloot jachtvliegtuigen, geleide wapens en helikopters’.
Wegbezuinigde tanks als harde keuze
De Nederlandse krijgsmacht bleef in haar organisatie dus grofweg hetzelfde. Bezuinigingen worden derhalve verwerkt door een zogeheten ‘taakstelling’: een bedrag dat moet worden bezuinigd wordt eerlijk verdeeld over de Marine, Landmacht, Luchtmacht en Marechaussee. Op deze manier wordt er met de kaasschaaf overal een beetje vanaf gehaald, zonder harde keuzes te hoeven maken over de veranderende wereld om ons heen.
Dossier
Dossier: Kaalslag bij Defensie
Sinds het einde van Koude Oorlog heeft Nederland fors gesneden in Defensie. Opeenvolgende kabinetten gebruikten de kaasschaaf om te beknibbelen op budgetten; tegelijkertijd moest de gemankeerde krijgsmacht wel alles kunnen. Wat willen we met de krijgsmacht in de toekomst?
Follow the Money schrijft al sinds 2012 over de kaalslag bij Defensie. Alle artikelen vind je hier:
Dossier
Dossier: Kaalslag bij Defensie
Sinds het einde van Koude Oorlog heeft Nederland fors gesneden in Defensie. Opeenvolgende kabinetten gebruikten de kaasschaaf om te beknibbelen op budgetten; tegelijkertijd moest de gemankeerde krijgsmacht wel alles kunnen. Wat willen we met de krijgsmacht in de toekomst?
Follow the Money schrijft al sinds 2012 over de kaalslag bij Defensie. Wil je een seintje ontvangen als er een nieuw artikel online staat? Volg dan dit dossier.
Niet dat die harde keuzes nooit worden gemaakt: volgens Han ten Broeke, directeur Politieke Zaken bij The Hague Center for Security Studies en voormalig VVD-kamerlid, was het wegbezuinigen van de Leopard-tanks van de landmacht in 2011 een harde keuze en duidelijk gevolg van de destijds geldende prioriteiten: ‘In 2011 waren niet de Russen of internationaal terrorisme, maar omvallende banken een politieke topprioriteit. We hebben toen [als coalitiepartij] de afweging gemaakt dat je beter in een keer de tanktaak kan wegsnijden, in plaats van te halveren, anders worden de exploitatiekosten te groot. Het was geen leuke keuze — ik heb liever een Nederlandse krijgsmacht met tanks — maar wel een heldere keuze.’
Defensie is dus niet alleen afhankelijk van hoe intern het geld wordt verdeeld, maar ook van de prioriteiten van de zittende coalitie op dat moment. Toch wordt het feit dat Nederland momenteel weer tanks heeft — via diens landmacht-samenwerking met Duitsland — gezien als teken dat het wegbezuinigen van de tanks bij nader inzien toch niet zo’n goed idee was. Ten Broeke: ‘De noodzakelijke maar onprettige keuze om de tanks weg te bezuinigen heeft wel geleid tot iets creatiefs. Nederland heeft samen met Duitsland de meest vergaande vorm van militaire samenwerking binnen Europa en dat is hoe het moet. Ik geloof niet in een Europese defensie als zodanig, maar wel in Europese samenwerking. En daarin lopen we nu wel voorop.’
Naweeën van de kaasschaaf
Toch heeft de kaasschaaf wel degelijk flink huisgehouden, constateert De Ruiter. ‘Defensie stelde in de eerste jaren na de Koude Oorlog geen prioriteiten, maar verwerkte de bezuinigingen door investeringen uit te stellen en de bezuinigingslasten evenwichtig te verdelen over de organisatie.’ Dit was, zo benadrukt hij, de vaste gang van zaken: ‘Ook in de Koude Oorlog loste de krijgsmacht zo haar financiële problemen op.’
Dat Defensie bezuinigingen verwerkt door investeringen uit te stellen, zien we ook in de meer recente cijfers. Bij bezuinigingsrondes wordt het investeringspotje steevast leger. Op basis van bij het ministerie opgevraagde cijfers blijkt dat met name de bezuinigingen uit de periode 2010-2014 zijn betaald uit het investeringspotje. Hoewel deze ‘dip’ zich vanaf 2015 herstelt en er onder minister Hennis extra geld bijkomt, voldoet Nederland sinds 2008 niet aan de NAVO-investeringsnorm. Deze schrijft namelijk niet alleen voor dat bondgenoten niet alleen 2% van hun bbp uit moeten geven aan Defensie, maar ook dat ze binnen het defensiebudget 20% moeten reserveren voor investeringen.
De kaasschaaf — overal een beetje vanaf, en dan het liefst van investeringen — zorgt er eveneens voor dat effecten van bezuinigingen lang doorwerken, maar de werkvloer tegelijkertijd niet direct iets merkt van nieuwe investeringen. Zoals omschreven in het vorige artikel, kost het enige tijd om nieuw onderdelen aan te kopen. In het geval van een nieuw wapenplatform moet emn eerder denken aan een aanschafperiode van 10 jaar.
De Algemene Rekenkamer waarschuwt in haar laatste rapport dan ook dat met het opendraaien van de geldkraan niet direct de problemen van materiële en personele tekorten zijn opgelost: ‘Het oplossen van al deze problemen is al niet eenvoudig, maar wordt verder bemoeilijkt doordat ze onderling afhankelijk zijn. [Ze] zijn niet los van elkaar te verhelpen, dus bepaalt de traagste ontwikkeling de snelheid van [de oplossing].’
NAVO-ranglijstjes
Ondertussen wordt — begrijpelijkerwijs — in de Tweede Kamer vooral gedebatteerd over potjes met geld. Favoriet onderwerp is de NAVO-norm. Deze norm, die overigens geen verdragsrechterlijke verplichting is, stelt dat NAVO-bondgenoten ernaar moeten streven minimaal 2 procent van hun bbp te reserveren voor defensieuitgaven. In vergelijking met andere lidstaten bungelt Nederland in dit opzicht onderaan. Internationaal gezien zou ons land er dus niet goed op staan.
De vraag is echter of de NAVO-norm hier wel een goede graadmeter voor is. Professor Beeres, defensie-econoom aan de Nederlandse Defensie Academie (NLDA), plaatste zes jaar geleden in zijn oratie vraagtekens bij het blindstaren op de NAVO-norm. Het gaat er volgens hem niet alleen om wat je uitgeeft aan defensie, maar ook wat je er vervolgens mee doet.
Kijkend door een bedrijfseconomische bril is het ‘product’ van Defensie immers uitgezonden eenheden: het oefenen, trainen en opleiden van mensen, maar ook het onderhouden en repareren van materieel is allemaal onderdeel van het productieproces. En, zo constateerde Beeres: kijken we naar dit ‘product’, percentage uitgezonden militairen dus, dan doet Nederland het helemaal niet zo slecht.
Follow the Money nam de proef op de som en keek naar de meest recente cijfers van het European Defense Agency. Hieruit blijkt inderdaad dat Nederland op een korte bezuiningsperiode tussen 2011 en 2014 na steevast boven het Europees gemiddelde levert.
Ook is het geen gekke veronderstelling dat dankzij de relatief hoge inzet van militairen Nederland in hogere mate ervaring heeft opgedaan en hiermee de kwaliteit van inzet ook verhoogd is. Zo heeft Nederland in Afghanistan volop ervaring opgedaan met het bestrijden van opstandelingen (counter insurgency) en in Irak op het gebied van conflictbeheersing.
Er zijn dus verschillende indicatoren die gebruikt kunnen worden om te kijken of een krijgsmacht internationaal gezien presteert. Als VVD-Kamerlid was Han ten Broeke al kritisch op de 2 procent-NAVO-norm: ‘Als het gaat om inspanningen kun je deze uitdrukken in drie C’s: cash, contribution and capabilities. Als het gaat om cash, dan hangt Nederland eerder rond de 1,2 in plaats van de 2 procent. Maar de vraag is natuurlijk of dit iets zegt over je inspanningen. Griekenland spendeert 4 procent van het bbp aan defensie, maar als het gaat om hun bijdrage aan internationale missies — de contribution —dan bengelen ze onderaan. Nederland heeft daarentegen laten zien met de missie in Uruzgan bereid te zijn boven het eigen gewicht te boksen.’
‘Maar’, zegt Ten Broeke, ‘waar we het in Nederland over moeten hebben zijn onze capabilities. Wat hebben we nodig?’
Het uitblijven van deze vraag — laat staan een antwoord — is een risico dat Roy de Ruiter naar voren bracht na het bestuderen van het defensiebeleid vlak na de Koude Oorlog. De Ruiter: ‘Als middelen en ambities niet met elkaar overeenkomen, is dat een risico. Want als dit het geval is, dan houdt Nederland een krijgsmacht in stand die ze eigenlijk niet kan betalen. Dit is het fundamentele probleem dat in de door mij beschouwde periode (1989-1993) niet goed is opgelost.’
Het naast elkaar leggen van de jaarrekeningen laat zien dat de balans tussen middelen en ambities tot zeer recent een kwestie van financieel kunst- en vliegwerk was. Nu er meer geld bijkomt en er ruimte voor herstel, rijst de vraag: wat voor ambities heeft de Nederlandse krijgsmacht voor ogen?
‘Eigenlijk moet je wel blij zijn met iemand als Donald Trump. Die dwingt ons namelijk wel om kritisch te kijken’
Huidig minister van Defensie Ank Bijleveld (CDA) spreekt liever niet van ambities, maar van noodzaak: ‘De taken zijn nota bene grondwettelijk vastgelegd, dus het gaat hier niet om een ambitie die je naar beneden kunt bijstellen. Die basis, daar moet in worden voorzien’, zei ze hierover eerder tegen De Groene Amsterdammer.
Niet alleen Defensie moet de basis weer op orde krijgen, constateert Ten Broeke. ‘Het personeel moet nu echt voorop staan. Er komen een hoop nieuwe spullen, maar er moeten wel mensen mee kunnen en willen werken. Gelukkig zijn mensen die bij de krijgsmacht werken van een apart type, die niet alleen met geld zijn te motiveren. Maar ze hebben al zoveel moeten inleveren, dat een bulk van het geld hier echt naartoe moet. Dit geldt ook voor andere kernberoepen in de samenleving, zoals leraren, politie, brandweer. Allemaal beroepen die de ruggengraat van onze samenleving vormen, maar daar niet naar worden betaald of gewaardeerd.’
Wat Nederland met die derde C — capabilities — gaat doen zodra de basis weer op orde is, blijft de vraag. Volgens Ten Broeke is een ‘veel intensievere discussie’ nodig tussen Defensie, het parlement en experts: ‘Eigenlijk moet je dan wel blij zijn met iemand als Donald Trump, die zich in harde bewoordingen uitlaat over het niet halen van die NAVO-norm. Het dwingt ons namelijk wel om kritisch te kijken.’
Ten Broeke wijst ook op de snelheid van geopolitieke ontwikkelingen. ‘Vergelijk voor de aardigheid maar eens de Chinabrief van Frans Timmermans (2013) en die van Stef Blok (2019). Er zit maar een paar jaar tussen, maar de brieven zijn totaal verschillend qua toon en inhoud: van inzetten op topsectorenbeleid, naar waarschuwen voor cybersecurity. En het gaat hier om het grootste en belangrijkste land qua veiligheidsuitdaging. Tegelijkertijd hebben we een krijgsmacht die zich geen luxe van heel snel bijsturen kan veroorloven, want de aanschaf van een wapenplatform is meteen voor 20 tot 30 jaar. Hoe hiermee om te gaan is onderdeel van strategisch denken, en van groots belang. We kunnen ons niet veroorloven om over tien jaar te verzuchten: hadden we toen maar iets beter nagedacht.’
38 Bijdragen
Jan Willem de Hoop 12
1) Als je je hieraan hebt gecommiteerd, zolang je dit doet, betekent dit dan niet ook dat er politiek geen ruimte is voor partijen die veel minder defensie uitgaven willen?
2) Zou je het wel of niet voldoen aan deze uitgaven nromen die op basis van 5, 10 of zelfs 15 jarig gemiddelde moeten nemen?
3) Gelet op de te verwachten afname van de beroepsbevolking, minder economsiche productiviteit, zou je dan niet beleid t.a.v. hoe hiermee om te gaaan de komende 10 jaar, 30 jar, eerst moeten bepalen, en dan hier de consequenties uit trekken wat dit betekent voor de defensie uitgaven voor de komende tientallen jaren?
Het dossier heet Kaalslag Defensie maar dat belicht het onderwerp maar van een kant. Je zou het onderwerp ook moeten bekijken vanuit (realistische) ambities en ook vanuit fatsoen naar medewerkers defensie en hoe veilig / onnodig onveilig hun arbeidsomstandigheden mogen zijn.
Martine Groenendijk 5
Rikkie 7
Martine GroenendijkJe kunt voor of tegen de aanschaf van de JSF zijn, maar met het ego van de militairen heeft het niet veel te maken. Er spelen heel andere zaken en rol in dit besluitvormings proces
https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/joint-strike-fighter/nederland-als-klant/besluitvorming-aanschaf-jsf
Rikkie 7
Ludovica Van Oirschot 15
RikkieIk kan u namelijk verzekeren dat methodes als de kaasschaaf en het opmaken van budgetten ook in het bedrijfsleven veelvuldig voorkomen.
Rikkie 7
Ludovica Van OirschotAls u niet inziet dat bij een commerciële organisatie een geheel andere dynamiek speelt bij het begrotingsproces dan bij organisaties die nooit failliet kunnen gaan, houdt het op.
Ludovica Van Oirschot 15
RikkieDaarnaast heb ik ook een jaar of 10 ervaring met overheidsorganisaties.
De dynamiek is anders, maar niet op de manier die u beschrijft.
Rikkie 7
Ludovica Van OirschotDit soort gedrag is kenmerkend voor overheidsorganisaties.
Ludovica Van Oirschot 15
RikkieU hebt wel een punt maar de uitspraken zijn wat ongefundeerd en ongenuanceerd
Rikkie 7
Ludovica Van OirschotMike de Leeuw 2
RikkieRikkie 7
Mike de LeeuwPiet Snot 1
RikkieNiek Jansen 9
De tragiek van het Afghaanse volk is dat ze na de Russische invasie nu al meer dan 18 jaar met een westerse invasie olv de VS te maken hebben, die al honderdduizenden dodelijke Afghaanse slachtoffers heeft geëist. De Russen hebben hun les geleerd maar de Amerikanen voeren er hun langste oorlog in hun krijgshaftige geschiedenis.
De Taliban wilt pas onderhandelen als de Amerikaanse bezettingsmacht ophoepelt en dat lijkt me heel terecht. De benaming van ‘opstandelingen’ voor de Taliban is niet juist aangezien zij zich verzetten tegen een buitenlandse invasie, waar andere benamingen meer geschikt voor zijn zoals bijv. vrijheids- of onafhankelijkheidsstrijders.
En wat de opmerking van Dieuwertje betreft over ‘conflictbeheersing’ als taak voor de Navo in Irak, dat hebben ze daar geweten wat het westen daaronder verstaat nl. op basis van valse voorwendsels het hele land in puin schieten waardoor het hele MO gedestabiliseerd werd met honderdduizenden doden en miljoenen vluchtelingen.
Met conflict beheersing zal Dieuwertje wel de westerse ‘nazorg’ bedoelen na die door het westen veroorzaakte catastrofe.
In het algemeen mis ik de politieke component in dit verhaal zoals ook in het eerste over dit onderwerp, waarin defensie louter bedrijfseconomisch wordt besproken en de verschuiving van taken van de Navo alleen wordt geconstateerd bij de inzet in humanitaire acties en ‘safe havens’, en voorbij gegaan wordt aan het feit dat het een onderdeel is geworden van het Amerikaanse leger dat oorlog voert in verre landen die in het geheel geen bedreiging vormen voor ons land.
Rikkie 7
Niek JansenBedoelt u dezelfde Taliban als hieronder geduid? Het woord vrijheidsstrijders lijkt mij nogal ongepast voor de Taliban. Vrijheid om anderen hun vrijheid te ontnemen zou ik zeggen.
De taliban stichtten het Islamitisch Emiraat Afghanistan, soms ook wel de Islamitische Staat Afghanistan genoemd. Vrouwen werd het verplicht hun hele lichaam met kleding te bedekken, met een boerka en het werd hun verboden onderwijs te volgen. Foto's en video en verder iedere afbeelding van levende wezens werden verboden en vliegeren mocht ook niet meer. Mannen moesten hun baard laten staan. Ook televisies werden verboden; er werden stukgeslagen toestellen publiekelijk aan galgen gehangen. In maart 2001 bliezen de taliban de Boeddhabeelden van Bamyan op en bereidden een wet voor die niet-moslims verplichtte een merkteken te dragen. Lijfstraffen zoals amputaties en zweepslagen werden ingevoerd en de bevolking van Kabul werd verplicht executies in het voetbalstadion bij te wonen. De controle over het platteland was overigens zwakker dan in steden als Kabul, Kandahar en Herat; zolang een dorp maar formeel trouw aan de beweging bleef werd het grotendeels met rust gelaten. De extreme praktijken en lijfstraffen vonden dan ook voornamelijk plaats in de steden.
Daarnaast verboden de taliban officieel de teelt van papaver. Dit verbod was zuiver bedoeld voor de bühne, met het doel om erkend te worden door de grote naties en de VN.[9] In werkelijkheid werd er meer opium geproduceerd dan ooit en hieven de taliban een belasting van US $56,- per standaardverpakking morfine van 6 kg, hetgeen ze enkele honderdduizenden dollars per dag opleverde. De rechtvaardiging die werd aangevoerd was dat de opium uiteindelijk voornamelijk door niet-moslims zou worden
gebruikt.
Niek Jansen 9
Rikkiehttps://www.dewereldmorgen.be/artikel/2019/04/25/vn-bondgenoten-vs-doodden-in-afghanistan-meer-burgers-dan-is-en-taliban-in-2019/
En dit zijn de laatste resultaten van de westerse inmenging in dat land.
Het is de gewone mensen in het westen waarschijnlijk ontgaan, maar het westen heeft olv de VS met de Navo de volgende landen kapot gebombardeerd de laatste decennia en in chaos achter gelaten: Irak, Afghanistan, Syrië, Lybië en het dreigt Venezuela en Iran en het helpt het straatarme Yemen te bombarderen waar nu de grootste humanitaire ramp na WOII zich afspeelt volgens de VN.
En ook brengt de VS de klimaatramp met snelle schreden nabij. We moeten snel meer afstand nemen van de VS; Nederland uit de Navo.
https://www.globalresearch.ca/polls-u-s-is-the-greatest-threat-to-peace-in-the-world-today/5603342
Nederland moet kiezen voor een pan-Europese veiligheidsorganisatie waarin plaats is voor Rusland:
https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2019/04/17/waarom-europa-zich-uit-de-navo-moet-terugtrekken/
Dagelijks kunnen we Trump horen brullen ‘America first’. Het wordt tijd dat de EU zelf bewust een krachtig ‘Europe first’ laat horen.
Rikkie 7
Niek JansenNiek Jansen 9
RikkieAlleen een democratisch gekozen regering moet daarmee om de tafel gaan zitten; gewelddadige onderdrukking van de Taliban kan nooit een oplossing zijn. Zo ook met IS van wie je hun tijdelijk grondgebied kan afpakken maar in veel vertakkingen blijft bestaan ook zonder eigen territorium. De schade, ellende, doden, verminkingen en leed dat de bestrijding van stromingen als Taliban en IS veroorzaakt moet toch politici ook aan het denken zetten of er niet voor een andere politiek moet gekozen worden.
Maar in wezen gaat het westerse politici niet om de schadelijke invloeden van Taliban, IS, Al Qaeda op de lokale samenlevingen en evenmin om het gevaar van terreuraanslagen.Het gaat hun om de politieke en militaire macht in het MO welke door die groeperingen wordt uitgedaagd.
Rikkie 7
Niek JansenWat mij verder opviel is dat de Taliban de zittende regering absoluut niet erkend en alleen met de VS wil onderhandelen.
Dit is geen keuze van de VS maar van de Taliban. Dit maakt de door u gedroomde situatie wellicht niet goed mogelijk.
Niek Jansen 9
RikkieRikkie 7
Niek JansenNiek Jansen 9
Rikkiehttps://www.voltairenet.org/article187408.html
Het artikel besluit met:
‘ Door de ernstige gegevensschaarste in Irak, de vrijwel niet bestaande archieven in Afghanistan en de onverschilligheid van de Westerse regeringen ten aanzien van civiele doden is het letterlijk onmogelijk de werkelijke omvang van de sterfgevallen veroorzaakt door deze interventies precies vast te stellen ‘.
Mz59 7
Niek JansenDiny Pubben 9
Mz59Bin Laden maakte er veel gebruik van.
Krijgt de grot van Plato een heel andere dimensie.
Aha, is dat de verzwegen reden waarom de financiële elite in Londen kelders van wel 4 lagen diep bouwt?
Mz59 7
Diny PubbenNiek Jansen 9
Mz59Said Ajouaau 5
Mz59Mz59 7
Said AjouaauNiek Jansen 9
Mz59Mz59 7
Niek JansenSaid Ajouaau 5
Mz59Mz59 7
Said AjouaauEn veel moslims genieten liever de vrijheid van het Westen.
petros 4
Diny Pubben 9
Dieuwertje hoeveel tech know how zit er in NAVO Brussel daar is de afgelopen jaren veel gebouwd. Elders in de voormalige bloedlanden?
Oost Oekraïne was het tech gebied van Rusland.
Waarin is NL goed, klein onderdeel misschien, heb geen idee.
Heb Frans neefje werkzaam in China Sjanghai werd ontslagen, alle buitenlanders moesten eruit, beter gezegd de keuze was, alleen nog thuis werken of eruit. Dat gebeurde toen de Chinese tech mevrouw in Canada gearresteerd werd.
Daarnaast zeer opvallend rechtszaak van onze eigen binnenlandse veiligheidsdienst tegen publicatie boek van Huib Modderkolk.
'Het is oorlog, maar niemand die het ziet'
Stond in de planning 4 sep, uitstel?, typisch minister van defensie daarbij aanwezig en Maxim Februari..
https://dezwijger.nl/programma/het-is-oorlog-maar-niemand-die-het-ziet# digitaal
Leo Coenders 2
Mike de Leeuw 2
Leo CoendersJe verdedigen heeft meer te maken met attitude, 'roots', trots en weerbaarheid dan de Winst-Verlies rekening (zie het hierboven aangehaald voorbeeld van Afghanistan: ondanks hun achtergesteldheid is het nog nooit een vreemde mogendheid gelukt die zandbak te bezetten en te overheersen).
Mike de Leeuw 2
Zoals al aangehaald in het artikel en de diverse commentaren, is diezelfde kaalslag op basis van rendement te vinden in onderwijs, handhaving, alle daagse veiligheid en zorg voor een vergrijzende samenleving.
Samen met defensie vormen deze beroepsgroepen essentiële wervels in de ruggengraat van onze samenleving. Door deze uit te hollen en tegelijkertijd de buik van winstgevende dienstensectoren voorrang te geven, is de samenleving een stuk ongezonder geworden dan uit te drukken in BNP of Winst en Verlies.
Deze obese patient moet afvallen, aansterken, en fit worden in een lange termijn context, maar met de overheersende neo-liberale tijdsgeest, nationalisme en het heersend egocentrisme is dat nog geen eenvoudige opgave.
Democratie is een mooi gedachtengoed, maar de neigingen van korte termijn denken door (vooral centrum rechtse) ministers en hun partijen laat zich nu uitbetalen in zware herstel operaties...
Herinvoering van de dienstplicht voor vooral mannen is denk een manier om de samenhorigheid, het egalitaire en de opofferingsgezindheid in ons land weer wat op te krikken.
Of dat nu sociale of militaire dienstplicht is maakt mijns inziens nog niet eens zoveel uit, en ik denk dat dat voor vrouwen net zo goed zou kunnen gelden. Niet dat deze jonge mensen de gaten en het gebrek aan visie op kunnen vullen in defensie, zorg en onderwijs. Wel kan duidelijk gemaakt worden waar een samenleving op gestoeld is: samenleven, delen en incasseren, en niet op het heilige graaien zoals de peer pressure nu dikwijls aangeeft, vooral op hoger opgeleid niveau.
Voorbeelden? Singapore, Israel, Switzerland,... Kleine naties met een behoorlijke impact in de wereld en een minder vrijblijvende democratie.
Co Stuifbergen 5
"Bij Defensie vertrokken ze liever gisteren dan vandaag uit Mali. De krijgsmacht loopt op haar tandvlees: het materieel, dat door zand, hitte en de soms forse neerslag hard slijt, is toe aan reparatie of vervanging. De reden dat Nederland zich terugtrekt, is omdat de krijgsmacht het – na decennia van bezuinigingen – niet meer aankan."
https://www.nrc.nl/nieuws/2019/04/30/moegestreden-krijgsmacht-verlaat-mali-a3958702