In januari onthulden RTL Nieuws en Follow the Money dat Defensie pantservoertuigen laat ombouwen bij het Friese Visser bv, dat al sinds 2013 in handen is van het Chinese staatsbedrijf CIMC. Deze week erkent staatssecretaris Christophe van der Maat (VVD) dat Defensie daarvan niet op de hoogte was. Dat doet hij in antwoord op Kamervragen van de VVD.

Familiebedrijf Visser uit Leeuwarden is groot geworden met het interieurontwerp van ambulances. Sinds begin deze eeuw voert het ook opdrachten uit voor het Nederlandse leger. 

Zo is het betrokken bij het ontwerp van de Boxer, een in Duitsland gebouwd pantservoertuig. Het onderstel is voor alle Boxers gelijk, maar het bovenstel kan worden omgebouwd tot ambulance- of commandopost. Visser ontwerpt een deel van die missiegerichte modules. De Friezen verzorgden tussen 2012 en 2016 ook het upgraden van de Bushmaster, een commandowagen voor elektronische oorlogsvoering.

Tot 2013 was Visser in handen van het Duitse familiebedrijf Ziegler, maar in dat jaar werd het overgenomen door het Chinese CIMC. 

Toen er bij Visser in november 2022 nog een veiligheidscontrole plaatsvond omdat een buitenlandse opdrachtgever daarom had gevraagd, had het bedrijf moeten melden dat het onderdeel is van een Chinees staatsbedrijf, schrijft de staatssecretaris. Dat deed Visser niet. ‘Defensie is hierover met het bedrijf in gesprek en beziet welke consequenties daaraan verbonden worden,’ aldus Van der Maat in zijn Kamerbrief. Visser zei eerder tegen RTL en Follow the Money dat het die overname in een vroeger stadium wel had gemeld, maar Defensie kon die melding niet terugvinden.

Los van of die melding wel of niet is gedaan, is VVD-Kamerlid Peter Valstar kritisch over Defensie. Tegen RTL zegt hij: ‘De vraag rijst of Defensie zelf niet beter had moeten screenen.’ Het bedrijf maakte bepaald geen geheim van de overname door CIMC. Op de website van Visser staat dat het in handen is van CIMC, buiten het bedrijf hangt een grote vlag van het Chinese staatsbedrijf.

Nonchalance 

Veiligheidsdeskundige Danny Pronk, werkzaam voor SoSecure, vreesde dat gevoelige informatie in handen van de Chinese overheid kan komen: ‘Een ambulance-module inbouwen lijkt op het eerste gezicht niet zo’n probleem, maar Visser beschikt over alle gegevens van de bekabeling en specifieke apparatuur van de Boxer. Dat maakt het bedrijf erg interessant voor een buitenlandse spionagedienst.’

Mart de Kruif, oud-luitenant-generaal van de Koninklijke Landmacht, maakte zich ernstige zorgen over de ‘nonchalance’ van Defensie, waardoor de gevoelige kennis bij Visser over het hoofd werd gezien: ‘Wat mij vooral tegen de borst stuit, is dat we het risico niet hebben onderkend. Dat baart me nog meer zorgen dan het acute technische risico.’

In zijn brief aan de Kamer stelt de staatssecretaris dat Visser werkte aan interieurbouw en componenten ten behoeve van de Bushmaster. ‘Dit betreft bijvoorbeeld het produceren van draagsteunen, het leveren van plaatwerk en het aanbrengen van isolatiemateriaal. Er is geen apparatuur of informatie ten aanzien van elektronische oorlogsvoering gedeeld,’ schrijft Van der Maat. De technische tekeningen die Defensie met Visser deelde, zouden geen gevoelige informatie hebben bevat.

Tot slot meldt de staatssecretaris dat het kabinet werkt aan een nieuwe wet voor investeringen in de defensie-industrie. Ook worden inkopers van Defensie opnieuw voorgelicht om de kennis en het bewustzijn over samenwerking met China te vergroten.