Uit eerdere berichtgeving van onder andere Follow the Money bleek dat Oekraïense oligarchen op uitnodiging van onze ambassade in Kiev uitgebreid werden geïnformeerd over de fiscale voordelen van Nederland. Hot topic op deze bijeenkomsten was de vergelijking van het belastingverdrag tussen Oekraïne en Cyprus met het belastingverdrag dat Oekraïne met Nederland heeft. Maar volgens minister Dijsselbloem van Financiën behoren dergelijke activiteiten eenvoudigweg tot het takenpakket van de onze ambassades: ‘Het is de taak van Nederlandse ambassades om ons vestigingsklimaat aan te prijzen en bedrijven te faciliteren die overwegen om in Nederland te investeren en zich hier te vestigen. Als dat type bijeenkomsten plaatsvinden, dan juich ik dat alleen maar toe.’

Roadshows

Minister Dijsselbloem ging met deze uitspraak echter voorbij aan de weloverwogen timing van het seminar. In juli 2013 werd namelijk het nieuwe belastingverdrag tussen Oekraïne en Cyprus geratificeerd waarin de belastingtarieven werden verhoogd. Het belastingverdrag wat Oekraïne op dat moment met Nederland had, werd daardoor opeens een stuk aantrekkelijker. Nog geen vier maanden later organiseerde de Nederlandse ambassade in Kiev dan ook een seminar waarin ons belastingverdrag uitgebreid werd vergeleken met het nieuwe belastingverdrag van Cyprus. 

'HET IS DE TAAK VAN NEDERLANDSE AMBASSADES OM ONS VESTIGINGSKLIMAAT AAN TE PRIJZEN.'

De actieve houding van de Nederlandse ambassade stelt Groenlinks Kamerlid Jesse Klaver dan ook niet gerust. ‘Het mag niet zo zijn dat wij roadshows en reclamepraatjes houden, en folders drukken, om ervoor te zorgen dat corrupte lieden hierheen komen om hun geld te stallen dan wel weg te sluizen.’ CDA Kamerlid Pieter Omtzigt zette nadrukkelijk vraagtekens bij de timing van het seminar: ‘Het CDA deelt de ongerustheid dat het wel heel strak gepland was dat op het moment dat Oekraïense oligarchen niet meer in Cyprus terecht konden, er een bijeenkomst wordt georganiseerd op de Nederlandse ambassade in Kiev.’ Minister Dijsselbloem bleef tijdens het debat echter volhouden dat er ‘niets onoorbaars’ is gebeurd op deze seminars en de Nederlandse ambassade in Kiev dus geen blaam treft. ‘De Nederlandse ambassade heeft mogelijke investeerders in Nederland geïnformeerd over het Nederlandse vestigingsklimaat. Dat is de verantwoordelijkheid van de Nederlandse ambassade en dat is naar behoren gebeurd.’

Verdachte transacties stilgelegd

Ook op de eerdere berichtgeving van De Volkskrant, waarin bekend werd dat de verdreven machthebber van Oekraïne, Viktor Janoekovitsj, met zijn entourage geld zou wegsluizen via Nederlandse brievenbusfirma's, wilde minister Dijsselbloem tijdens het debat niet reageren. 'Ik ga niet in op individuele gevallen. Niet van bedrijven en niet van privé-personen.'  Jesse Klaver (GroenLinks), diende daarom samen met van Bram van Ojik (GroenLinks), Helma Nepperus (VVD) en Arnold Merkies (SP) een motie in waarin ze de regering verzoeken om te onderzoeken of er via corruptie verkregen Oekraïense vermogens in Nederland zijn gestald en zo ja, direct over te gaan tot beslaglegging van deze Oekraïense tegoeden. Minister Dijsselbloem liet daarop weten dat de Nederlandse opsporingsdiensten inderdaad bezig zijn met het stilleggen van verdachte transacties, echter om hoeveel transacties het zou gaan en de inhoud daarvan wilde de minister geen uitspraken over doen. ‘Alles wat ik er meer over zeg zou er toe kunnen leiden dat ik het wegsluisgedrag als het ware faciliteer.’  Duidelijk is geworden dat Oekraïense oligarchen de afgelopen weken hebben geprobeerd om vermogen weg te sluizen dat in Nederland stond. Dat deden ze mogelijk om te voorkomen dat er beslag op zou worden gelegd. Vandaag presenteert de EU een lijst met daarop de namen van 18 Oekraïners waarvan de tegoeden worden bevroren. Bekend is dat dat in ieder geval de tegoeden van de afgezette Oekraïense president Viktor Janoekovitsj betreft.