De Staat stapt uit Amerikaanse probleemhypotheken van ING. Met winst, zo kon een trotse minister Dijsselbloem van financiën de Kamer gisteren meedelen. De minister casht 400 miljoen euro op de belegging, als de verkoop van de portefeuille oplevert wat kenners ervan verwachten. Daar komt nog 395 miljoen euro bij aan eenmalige betalingen van ING, vanwege het vervroegd beëindigen van de overeenkomst, samen 795 miljoen. Mooi toch? Op zich wel, maar dat de interventie niet tot verliezen heeft geleid, wil niet zeggen dat de zogeheten illiquid asset backup facility van begin 2009 ook een goede belegging was. Sterker nog, het lijkt erop dat de deal, georkestreerd door voormalig minister Wouter Bos, voor ING veel gunstiger was dan voor de belastingbetaler.

Tot op de dag van vandaag heeft Financiën nog geen euro ontvangen

De faciliteit was destijds nodig om de onrust rondom ING te bedwingen. De Staat kreeg 80 procent van de hypotheken in economische eigendom, en stond tegelijkertijd garant voor de portefeuille. Daarvoor betaalde ING aan de Staat een garantie fee en ontving de Staat de rentebetalingen op de hypotheken. Financiën betaalde op haar beurt aan ING een management en funding fee. Deze betalingen konden ING en de Staat over en weer tegen elkaar wegstrepen. Tot op de dag van vandaag heeft Financiën dus netto nog geen euro ontvangen voor haar garantstelling. Nu zou je op het eerste gezicht zeggen: prachtig toch, we hebben niet hoeven lenen voor de belegging en nu verdienen we er 795 miljoen op. Maar daar staat tegenover dat we destijds een garantie afgaven met een waarde van 21,6 miljard euro (90 procent van de boekwaarde), die bepaald niet zonder risico was. Niemand wist hoe de economie en met name de Amerikaanse huizenmarkt zich zou ontwikkelen.

ING kreeg staatssteun

Om te weten of we moeten juichen om die 795 miljoen, zou je de opbrengst moeten vergelijken met hetgeen een marktpartij zou vragen voor zo'n garantie. Waarschijnlijk zou een investeerder met Dijsselbloems resultaat geen genoegen nemen. Volgens eigen ING's eigen risicomodellen was marktwaarde van de portefeuille begin 2009 niet 90 procent maar 71,5 procent van de boekwaarde. Dit zou betekenen dat de garantie bij waardering op marktwaarde ruim 17 miljard had moeten bedragen, 4,4 miljard minder dan de garantie die is gegeven. Volgens de Europese Commissie heeft de Staat daarmee staatssteun aan ING gegeven, de bank hoefde zo immers veel minder af te boeken op de hypotheken. Hoogleraar economie Sweder van Wijnbergen - direct betrokken bij de totstandkoming van de backup faciliteit - komt tot een lagere schatting. Zijn conclusie: ING heeft voor tussen de 1,1 en 2,2 miljard euro aan het staatsinfuus gehangen. Vraag is wel of we het resultaat door de bril van de belegger moeten beoordelen. Het motief was immers het bewaren van de financiële stabiliteit. Dat de interventie nog een klein winstje heeft geleverd is mooi meegenomen. Maar Dijsselbloem hoeven we daarom niet gelijk te promoveren tot de Warren Buffet van de Lage Landen.