Heeft dat zin?
Het is alsof je een nieuw behangetje gaat plakken terwijl buiten de sloophamer op het punt staat de muren in te beuken. De Nederlandsche Bank gaat, zo meldt de toezichthouder, een themaonderzoek naar zogenoemde doorstroomvennootschappen bij trustkantoren beginnen. Ook wordt bij vier trustkantoren (twee grote en twee kleine) het gedrag en de cultuur onder de loep genomen.
'We kijken vooral naar besluitvorming en leiderschap, de gedragspatronen en groepsdynamiek die deze kunnen versterken of verzwakken. Hierbij spelen de dieperliggende waarden en overtuigingen, ofwel de mindset, binnen een trustkantoor ook een rol. Al deze begrippen zijn nieuw voor de trustsector en het onderzoek zal mede behulpzaam zijn om bestuurders van trustkantoren hier meer inzicht in te bieden,' aldus de toezichthouders bij het Expertisecentrum Cultuur, Organisatie en Integriteit van DNB, Melanie de Waal en Ingeborg Rademakers in het persbericht.
Stuurse toezichthouder
Natuurlijk staat DNB onder druk. Vanuit de maatschappij en de politiek klinkt de roep om verscherpt toezicht op de financiële sector steeds luider. Té luid, volgens sommigen, onder wie econoom Marcel Canoy. Anderen, zoals Ewald Engelen, vinden dat DNB voor de crisis 'meer bankenkampioen dan stuurse toezichthouder' was. En dat er onder het bewind van Klaas Knot eigenlijk bitter weinig is veranderd.
Hoe dan ook, de deconfiture van SNS Reaal riep opnieuw vragen op over de kwaliteit van het toezicht. Waar was DNB toen het ertoe deed? Tegelijk is er nationaal en internationaal veel discussie – en kritiek – over de faciliterende rol die Nederlandse trustkantoren spelen bij het ontwijken van belasting door multinationale ondernemingen.
Het is dus begrijpelijk dat DNB de toezichthoudende teugels aantrekt. Onderzoek naar gedrag en cultuur bij financiële instellingen zoals banken en verzekeraars is geen overbodige luxe. Daarin staat het 'elimineren van groupthink' voorop. Prima, zeker zolang het zakelijk model van de bancaire sector parasiteert op de comfortable rugdekking van de Nederlandse belastingbetaler.
Maar wat is de zin van een onderzoek naar gedrag en cultuur bij trustkantoren als het bestaansrecht van de gehele trustsector in zijn huidige vorm ter discussie staat? Dat is bij enkele kantoren misschien een issue, maar niet hét issue dat nu speelt.
Bovendien meldt DNB in een ander, tegelijk gepubliceerd bericht, dat de bevindingen en aanbevelingen van DNB in een onderzoek van vorig jaar naar 'red flags' ter harte zijn genomen door de sector. 'Bij trustkantoren waar DNB in de onderzoeken heeft geconstateerd dat deze risico’s inderdaad aanwezig waren, hebben de trustkantoren op korte termijn maatregelen moeten nemen om de risico’s te mitigeren. In dat traject heeft DNB opgetreden door trustkantoren een plan van aanpak te laten opstellen en uitvoeren en in enkele gevallen heeft DNB maatregelen, waaronder aanwijzingen en normoverdragende gesprekken, getroffen.'
Niets aan de hand dus, lijkt de toezichthouder daarmee te suggereren. De zondaars werken immers aan een plan van aanpak. Waarom dan toch nog een onderzoek naar 'gedrag en cultuur'? Strikte handhaving en straf lijken hier eerder op hun plaats.
Daarbij is het cultuuronderzoek nogal naïef in het licht van dat andere 'plan van aanpak' dat de trustsector als een zwaard van Damocles tussen de benen hangt: dat van de OESO.
De OESO lijkt de problematiek van grensoverschrijdende belastingontwijking door multinationals serieus aan te gaan pakken. Het type ontwijking waarin de Nederlandse trustsector zo'n belangrijke rol speelt, werd door de OESO onlangs als base erosion and profit shifting bestempeld. In een studie die door de G-20 is geïnitieerd, wijst de organisatie op het feit dat multinationale ondernemingen belastingstrategieën kunnen gebruiken waarbij ze uiteindelijk slechts 5 procent aan vennootschapsbelasting betalen terwijl het MKB gemiddeld zo'n 30 procent betaalt.
'Deze belastingontwijking is technisch gezien legaal, maar holt de belastinginkomsten van veel landen uit en bedreigt de stabiliteit van het internationale belastingsysteem,' aldus OESO-secretaris-generaal Angel Gurria.
Oneerlijke concurrentie
Het OESO-rapport constateert dat de regelingen die oorspronkelijk waren bedoeld om te voorkomen dat ondernemingen dubbel worden belast – een argument dat de trustsector nogal eens gebruikt om de eigen diensten te legitimeren – zijn ontaard in het veelal helemaal niet betalen van belasting. 'Dat geeft multinationale ondernemingen een oneerlijk concurrentievoordeel ten opzichte van kleinere ondernemingen. Ze (de bestaande regelingen en overeenkomsten, red.) schaden de investeringen, groei en werkgelegenheid en laten de gemiddelde burger achter met een groter deel van de belastingrekening.'
In de komende maanden zal de OESO een plan van aanpak lanceren dat zowel het verlies aan belastinginkomsten zal kwantificeren als voorstellen gaat doen voor een concreet tijdpad en methodologie voor de oplossing van de problematiek. Het is onvermijdelijk dat daarbij ook de Nederlandse trustsector als great facilitator daarvan de gevolgen zal ondervinden. Het cultuuronderzoek van DNB is in dat licht op zijn zachtst gezegd weinig relevant. Hoe 'netjes' de sector ook binnen de Nederlandse context opereert, de aard van beest verandert niet.
Natuurlijk is het wel de vraag wat er uiteindelijk concreet uit het OESO-plan rolt. 'Het is een beetje een golfbeweging,’ zei belastingonderzoeker Rodrigo Fernandez van Somo onlangs tegen FTM. ‘Begin vorig decennium kwam er ook veel kritiek op belastingparadijzen, maar dat leidde niet tot concrete acties. Het zou in ieder geval de eerste keer zijn dat er echt iets gaat gebeuren.’
Het zou toch niet zo zijn dat men daar aan het Westeinde stilletjes op rekent?
• Dinsdag organiseert de OESO een tweetchat over de aanpak van belastingontwijking. Meedoen kan hier.
4 Bijdragen
Speculaas
Bos
Daaraan beginnen is wss zoiets van "we doen wat we kunnen "?
Zie bijv hoe 'n portie paardevlees binnen de EU via de diverse landen naar de consument trekt ? (taxes,BTW,sociale lasten)
wss is 1 uniform tariefstelsel voor alle ondernemingen in alle landen DE oplossing ?
Roger Moore
Spijker op zijn kop. Vraag DNB naar de wettelijke basis voor het bijwonen van vergaderingen, die is er niet, de Wtt zegt hier niets over. En dus mag het niet.
Bos
In de media worden soms namen genoemd van bij het brede publiek bekende bedrijven.
Onderstaand bedrijf , bij de top5 in de chemie was tot 2009 niet beursgenoteerd,gevestigd in NE. Ik dacht toen nog bijna volledig in handen van Kapitaal uit Oost EU.
Deed in 2007 nog bod op Huntsman(ooit nog kandidaat USA president)
Overname mislukt (nou ja mislukt,ontvingen knappe vergoeding wegens niet doorgaan van de deal, 200 miljoen) door hoger bod van Apollo Capital Management.
De laatste trok zich evenwel terug in het crisis jaar 2008
Vanaf 2010 is LYonDell beursgenoteerd in NY.
De grootste grootaandeelhouders is Apollo met 20 % .
IndustryChemical ManufacturingLocationLyondellBasell Industries NVNetherlands