'DNB bezorgd over advies-bv's', kopte Het Financieele Dagblad woensdagochtend. 'Toezichthouder treft maatregelen bij zes trustkantoren; mogelijk risico van witwassen'. Brievenbusfirma's die zich bezig houden met advisering, vormen volgens DNB een groeiend risico binnen de trustsector. Dit type bedrijven, waarvan het moeilijk is in te schatten wat voor prestaties ze nu werkelijk leveren, zijn gevoelig voor witwassen.

De door FD niet nader genoemde bron van het bericht is de nieuwsbrief van de toezichthouder die is gericht aan de trustsector die de titel 'Trustkantoren onderschatten risico's bij consultancydiensten', draagt. Verzenddatum: 3 december.

Re-invoicing
Uit de brief blijkt dat de toezichthouder afgelopen jaar een 'thematisch onderzoek' heeft gedaan naar aparte uithoek binnen de trustsector: de consultancyvennootschappen. Dit type adviesbedrijven mocht zich in de bijzondere aandacht van DNB verheugen omdat de toezichthouder tot het oordeel was gekomen dat de 'waarde van de geleverde prestatie doorgaans moeilijk is in te schatten en daarmee gevoelig is voor witwassen'. Ook blijken deze 'adviesbedrijven' vaak gebruik te maken van internationale structuren waarbij door middel van zogenoemde 're-invoicing' technieken - (facturen via andere vennootschappen laten versturen), geldstromen worden verlegd. Re-invoicing vindt in het internationale bedrijfsleven op grote schaal plaats. Vaak omdat er fiscale voordelen mee zijn te behalen of om uit discretie de naam van een leverancier af te schermen. Zeker is dat er ook misbruik van wordt gemaakt.

Witwastrucs
Voorbeeld: de directeur en mede-eigenaar van bedrijf Ypsilon uit Duitsland zou graag een miljoen euro uit zijn bedrijf willen trekken zonder dat aan zijn vrouw en andere aandeelhouders te vertellen en zonder daar een cent belasting voor te betalen. Via een Nederlandse brievenbusmaatschappij kan dat mogelijk worden gemaakt. De Nederlandse brievenbusmaatschappij X, die als een soort van consultancyorganisatie opereert, stuurt het Duitse Ypsilon een factuur van 1 miljoen euro voor geleverd advies. X heeft op zijn beurt een factuur van 950 duizend euro ontvangen van een pseudo-adviesvennootschap op Tortola. De diensten zijn in werkelijkheid nooit geleverd, wel is er een keurig maar valselijk opgemaakt rapport geleverd. Het geld op Tortola belandt aldaar op een privérekening van de eigenaar van Ypsilon die vervolgens met zijn maîtresse in het Caribisch gebied van een zeer comfortabele vakantie kan gaan genieten. Trustmaatschappij Z, die brievenbusmaatschappij X herbergt en bestiert, ontvangt 50.000 euro als commissie voor geleverde diensten en betaalt daar weer keurig inkomstenbelasting over. Eigenaar van Ypsilon blij, maîtresse blij, trustmaatschappij blij, Nederlandse fiscus blij, maar de andere aandeelhouders van Ypsilon en de Duitse belastingdienst worden op grandioze wijze genaaid, en hebben daar geen enkele weet van.

Deze trucs, die formeel ook onder de definitie van witwassen vallen, zijn volgens forensisch onderzoeker Cees Schaap, buitengewoon lastig te detecteren. 'De trustmaatschappij zou hier de poortwachter moeten zijn, zij moeten zich ervan vergewissen of achter de papieren werkelijkheid ook een reële werkelijkheid schuilgaat. Anders moet de sector gewoon stoppen met dit soort dienstverlening.'

De enige andere partij die mogelijk iets zou kunnen doen aan het detecteren van deze geldstromen, zijn de banken die de transacties via hun rekeningen laten lopen.

Volgens eerder onderzoek (uit 2006) van de Utrechtse professor Brigitte Unger wordt er via Nederland ongeveer 18,5 miljard euro witgewassen (zie onder andere FTM artikel 'Financiele misdaad loont nog steeds')

'Milde maatregel'
Volgens het onderzoek van DNB blijkt het aantal 'consultancydoelvennootschappen' bij Nederlandse trustkantoren in het afgelopen jaar radicaal te zijn toegenomen. Waren het er in 2011 nog 153, in 2012 zin het er 247. Een toename van ruim 60 procent. 'Gezien deze toename vormen consultancydiensten een groeiend risico binnen de trustsector', stelt DNB dat negen trustbedrijven bezocht en zes daarvan een brief stuurde met een 'aanbeveling'. Bij deze trustkantoren zou de 'bedrijfsvoering tekort schieten ten aanzien van de dienstverlening aan consultancydoelvernnootschappen'.
'De geconstateerde tekortkomingen zijn met name: onvoldoende kennis omtrent het doel van de structuur, een ontoereikende analyse van de integriteitrisico’s en een gebrekkige monitoring van de herkomst en bestemming van middelen. Naar aanleiding hiervan heeft DNB bij de betreffende trustkantoren passende handhavingsmaatregelen getroffen.'
 

Spagaat van DNB
De woordvoerder van DNB is enigszins verbaasd over de kop van FD. Hij noemt het nieuws 'een beetje opgeklopt'.
'Er was hier spraken van een relatief klein onderzoek en we doen de trustsector slechts een aanbeveling, een relatief milde maatregel. Het betreft dus geen waarschuwing'.
Over welke handhavingsmaatregelen precies zijn getroffen, wil DNB niets zeggen.

Schaap snapt dat DNB het bericht van FD probeert te bagatelliseren. 'DNB heeft er belang bij dat de Nederlandse financiële industrie, die gemeten in de omvang van de geldstromen na Londen en Luxemburg de grootste van Europa is, overeind blijft en dat die in het buitenland niet in diskrediet wordt gebracht. Tegelijkertijd moet DNB toezicht houden op de sector; de spagaat van DNB'.